🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Tautologia

Tautologia przez wielu niesłusznie jest uważana za synonim tautogramu, jednak jedyne, co łączy te dwa słowa to „tauto”, na tym podobieństwa dobiegają końca.
Czym jest tautologia?
Na pewno znacie powiedzenie „co za dużo to niezdrowo”. Właśnie czymś takim w językoznawstwie jest definicja tautologii. Jest to po prostu zbyt częste powtarzanie określenia, które tak naprawdę oznacza to samo, powtórkę, tylko ubraną w inne słowa. Gdybyśmy z takiej wypowiedzi usunęli słowa będące tautologią, wypowiedź nie straciłaby swojego sensu, ponieważ te słowa zwyczajnie się dublują i powodują konflikt interesów. Często ludzie nawet nie zdają sobie sprawy, że właśnie użyli redundancji, ba nawet mogą nie wiedzieć, że te słowa są sobie znaczeniowo jednakowe, albo uznali, że to już tak weszło do mowy potocznej, że nie ma sensu używać innego określenia. Jednakże w formalnych pismach, wnioskach czy listach użycie powtórzeń, które nie zmieniają sensu zdania jest właśnie tautologią, inaczej zwaną pleonazmem.
Skąd jednak wzięło się w ogóle to słowo?
Wyjaśnieniem znaczenia tego słowa może być sama etymologia, gdyż z greki tautos oznacza „tę samą mowę”.
Przechodzimy więc pomału do samego wyjaśnienia i przykładów, kiedy posuwamy się do tautologii, czyli połączenia wyrazów o tym samym znaczeniu. Jakie pierwsze przykłady przychodzą wam na myśl? No mnie od razu przychodzi do głowy „masło maślane”. Przecież masło z reguły jest maślane, więc nie musimy o tym pisać. Podobnie np. o gorącym ogniu. Logiczne jest, że skoro jest ogień, to też musi być gorąco.
Oczywiście tautologia nie zawsze będzie uznawana za błąd. Artyści i twórcy w swoich książkach i w swoich tekstach używają pewnych form tautologii, aby coś wyśmiać, obśmiać czy ukazać jakieś patologie lub inne zboczenia. Ale to tak naprawdę jedyny wyjątek, w każdym innym przypadku, nawet jeżeli jest to względnie luźna wypowiedź, powinniśmy wystrzegać się takich błędów.
Ostatnio słuchałem pewnego programu o tematyce językowej, nie pana Miodka tylko kogoś innego, teraz sobie nie przypomnę, mniejsza o to, i wychodzi z pewnych prawidłowości czy językowych problemów Polaków, że tautologia to trzeci najczęściej popełniany błąd językowy.
Bardzo duży problem mogą mieć z tym osoby, które muszą napisać dłuższy tekst. W takim wypadku bardzo trudno jest ustrzec się tautologii. W odwrotnej sytuacji, kiedy nie mamy zielonego pojęcia jak mamy się wyrazić, jak ubrać coś w słowa, również możemy być narażeni na ten błąd. Nasz mózg zaczyna wpadać w spiralę szukania określeń i zaczyna co chwilę podawać kolejne przykłady czy określenia nie zdając sobie sprawy, że właśnie dokonuje masowych powtórek.
Językoznawcy ustalili, że obecnie najczęściej powtarzanym przykładem tautologii jest „tylko i wyłącznie” – no to się zgadza, słyszymy to niemal bez przerwy i bez przerwy. Albo mówimy „tylko”, albo „wyłącznie”, to jest to samo i nie ma sensu powtarzać dwa razy tego samego.
Ostatnio oglądałem pewien znany magazyn kryminalny, w którym pojawiło się takie określenie: „zachowanie podejrzanego było skrajnie nielegalne i bezprawne”. Skoro coś jest nielegalne to nie musimy już dodawać, że jest bezprawne, bo się powtarzamy.
Przykładów jest więcej:
– popisuje się, robi na pokaz,
– jest kreatywny, pomysłowy,
– cofać się do tyłu – nie można przecież cofać się do przodu,
– widzę tu tylko same dzieci – wystarczy powiedzieć „tylko dzieci” lub „same dzieci”.

Na koniec może jeszcze o tym, dlaczego ludziom myli się tautologia z tautogramem. Tautogram oznacza zdanie lub utwór, w którym każdy wyraz celowo rozpoczyna się od tej samej litery. Być może właśnie ten przedrostek „tauto” jest mylący i budzi wątpliwości.
Nie jest to jak widzicie nic trudnego, więc wierzę, że szybko zrozumiecie sens używania tautologii i będziecie pracować nad tym, by barwniej, ale i bez błędów używać polskiego języka.

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!