Katedra - Opracowanie

AUTOR:Jacek Dukaj – polski pisarz i eseista urodzony w 1974 roku. Najbardziej rozpoznawalny z literatury fantastyczno-naukowej (science fiction). Jest to najczęściej nagradzany, współczesny pisarz w tej dziedzinie. TYTUŁ:„Katedra”RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:Epika → opowiadanie → science fictionDATA PUBLIKACJI:Pierwsza publikacja miała miejsce w zbiorze opowiadań (antologii) utworów autora, pod tytułem „W kraju niewiernych”, w roku 2000.CZAS I MIEJSCE AKCJI:Przyszłość, jednak nie jest określony konkretny rok ani wiek. Biorąc pod uwagę fakt, że istnieje możliwość załogowych lotów na inne planety, układy gwiezdne oraz obecność zaawansowanej technologii, można przypuścić, że jest to przyszłość bardzo odległa, względem naszej współczesności. Głównym miejscem akcji jest planetoida „Róg”, która wchodzi w skład roju skał o nazwie Izmiraidy, położonych w zasięgu gwiazdy Lévie, a następnie w wyniku przemieszczenia się planetoid gwiazdy o nazwie Madeline. Sporo akcji dzieje się w tytułowej Katedrze, a także na pokładach statków kosmicznych.GENEZA UTWORU:Inspiracją dla Jacka Dukaja była twórczość Antoniego Gaudí’ego (1852 -1926), który był katalońskim architektem. W roku 1883 zaczął budowę niezwykłej budowli –Świątyni Pokutnej Świętej Rodziny, znanej pod nazwą „Sagrada Familia”. Bazylika ta nigdy nie została jednak ukończona, gdyż jej twórca zmarł w wyniku wypadku i został pochowany w krypcie swego dzieła. Mieszcząca się w Barcelonie budowla jest niezwykle oryginalna i charakterystyczna, przypomina swym wyglądem Katedrę z opowiadania Dukaja. Autor nie tylko zaczerpnął niepokojący wygląd stylu gotyckiego, ale też motyw śmierci, gdzie pochowany zmarły stał się częścią budowli.PROBLEMATYKA:Opowiadanie „Katedra” porusza problem zestawienia wiary (religii) z nauką. Katedra często jest personifikowana i ukazywana jako twór, którego nie można wyjaśnić podwalinami naukowymi ani zrozumieć poprzez ludzkie zmysły. Autor odnosi się do metafizyki i duchowości, w kontraście do racjonalności. Istnienie Katedry można tłumaczyć wielorako, zależnie od interpretacji czytelnika.
NAGRODY:Opowiadanie zostało uhonorowane nagrodą imienia Janusza Andrzeja Zajdla w kategorii „Najlepsze opowiadanie roku 2000”.BOHATEROWIE:Główny bohater to ksiądz Pierre Lavone, który jest narratorem opowiadania.Pozostali bohaterowie:▪ Izmir Predú – inżynier, który popełnił samobójstwo, ratując tym czynem pozostałych załogantów holownika o nazwie „Sagittarius”. Wokół jego grobu wzniesiono Katedrę, która stała się miejscem kultu, a Izmir został uznany za świętego.▪ Gazma – chorujący na schizofrenię mężczyzna, który nie może, ale też i nie chce odlecieć z planetoidy. Przez mieszkańców uznany za szalonego.▪ Ksiądz Jack Mirton – przyjaciel Pierre’a. Zakonnik badający anomalie Katedry.▪ Doktor Wasojfemgus – współtowarzysz podróży i przewodnik Pierre’a na „Rogu”.▪ Telesfer – naukowiec, prezes korporacji CFG, który prowadzi liczne badania na planetoidzie. Podczas odwiertów natrafił na dziwną substancję, którą nazwał „Czarna Wata”. Nie ukazuje się nigdy w swej prawdziwej postaci, komunikuje się za pomocą agentów bądź hologramu w wirtualnej rzeczywistości.▪ Stefan Ugerzo – wiceprezes firmy R-L, który w podziękowaniu za uzdrowienie swego bratanka sfinansował i zrealizował budowę Katedry.▪ Kotter Ugerzo – młody chłopak cierpiący na nieuleczalną chorobę, którego rzekomo uzdrowiła modlitwa przy grobie Izmira.▪ Biskup Haupert – zwierzchnik Kościoła katolickiego, który wysłał księdza Pierre’a na planetoidę w celu złożenia raportu i potwierdzenia cudów.▪ Stefan Honzl – zarządca i recepcjonista w jedynym hotelu na planetoidzie.KRÓTKIE STRESZCZENIE FABUŁY:Ksiądz Pierre Lavone odbywa podróż na planetoidę „Róg”. Jego zdaniem jest złożenie obszernego raportu na temat rzekomych cudów wokół miejsca spoczynku świętego Izmira Predú. Po wylądowaniu zapoznaje się z nielicznymi mieszkańcami niegościnnej i mrocznej planetoidy. W niedalekiej przeszłości Izmir popełnił samobójstwo i uratował członków załogi holownika. Pochowano go właśnie na „Rogu”. Miejsce to stało się docelowym punktem licznych pielgrzymek osób, które uznały Izmira za świętego, a jego grób za „czyniący cuda i uzdrowienia”. W podziękowaniu za uzdrowienie swego bratanka, Stefan Ugerzo sfinansował budowę Katedry. Nietypowy budynek był zrobiony z żywokrystu, materiału programowalnego komputerowo. Ksiądz Pierre wnikliwie bada ów dziwny twór i szybko dochodzi do wniosku, że miała miejsce jakaś tajemnicza ingerencja w budulec, gdyż Katedra zaczęła się sama przekształcać i zmieniać. Poznając naukowca Telesfera, Lavone odkrywa również istnienie na planetoidzie dziwnej substancji, której działań nie można wyjaśnić nauką. Na przyjęciu pożegnalnym ksiądz poznaje też Gazmę, lokalnego szaleńca, który jest fizycznie i mentalnie związany z Katedrą. Podczas oględzin budowli Pierre upada i uderza głową o kamień. Sytuacja wydaje się niegroźna, ale następuje po niej splot dziwnych wydarzeń. Ksiądz nie może opuścić planetoidy, gdyż przestaje mu bić serce. Zupełnie tak samo było z Gazmą. Wszyscy ludzie opuszczają „Róg”, gdyż wkrótce planetoidy wylecą poza osiągalny układ słoneczny. Jedynymi osobami, które pozostały, są Pierre Lavone i Gazma. Załamany nadciągającą śmiercią w samotności ksiądz postanawia kontynuować badania nad Katedrą. Odkrywa również, że w jego krwi pojawiła się odmiana żywokrystu, który pożera jego organy od środka. Pierre choruje i traci kontakt z rzeczywistością. Odprawia ostatnią mszę, a potem najprawdopodobniej zostaje „wchłonięty” przez Katedrę, która jest żywym organizmem. Jego los podzielił również Gazma.