Dobra Pani - Opracowanie

Nowela „Dobra pani” Elizy Orzeszkowej to przejmujący głos w ważnej sprawie. Jej akcja toczy się w prowincjonalnym mieście Ongrodzie. Nazwa ta jest wyraźną aluzją. Jest to anagram nazwy Grodno – miasta nad Niemnem, które pisarce było szczególnie bliskie. Czy to właśnie w nim zaobserwowała zjawiska, które chwytają za serce i budzą sprzeciw czytelnika?Tytułową bohaterką noweli jest pani Ewelina Krzycka, która angażuje się w działalność filantropijną. Pod jej skrzydła trafia sierota – Hela, którą dotychczas opiekowali się krewni. Wszystko początkowo toczy się jak w bajce – dziewczynka otrzymuje staranne wykształcenie. Uczy się nawet dobrych manier i języka francuskiego. Krzycka jest zachwycona nową podopieczną. Zabiera ją nawet w podróż do Włoch. Z biegiem czasu pani Ewelina coraz mniej uwagi poświęca sierocie. Hela jest odtrącana, a jej miejsce zajmuje młody włoski muzyk. Teraz to on jest oczkiem w głowie filantropki. Dziewczynka jest rozczarowana postępowaniem opiekunki. Nie może pojąć, dlaczego trafia do garderoby.Sytuację wyjaśnia opowieść panny Czernickiej – służącej dziedziczki. Wynika z niej, że pani Krzycka miała już w życiu wielu podopiecznych, którymi szybko się nudziła. Jedną z nich jest sama panna Czernicka, która kiedyś też trafiła tu na wychowanie. Scenariusz był podobny – początkowe zaangażowanie w wychowanie wypierane było przez obojętność. Podobnie jak Hela najpierw trafiła do garderoby. Potem została służącą „dobrej pani”. Opowiada, że jej miejsce zajął młody hrabia. Potem obiektem westchnień była papuga, a potem piesek Elf. Pogrążona w smutku dziewczynka nie kryje zdumienia. Jaki jest dalszy los Heli? Dziedzicka decyduje się na ponowny wyjazd za granicę, a dziewczynkę odsyła do ubogiej, wiejskiej chaty, w której żyli jej krewni. Aby zwalczyć wyrzuty sumienia „dobra pani” wysyła im pieniądze na wychowanie dziewczynki. Helenka znów czuje się samotna, niekochana i opuszczona. Ma wówczas dziewięć i pół roku. Nie jest w stanie pojąć, dlaczego jak rzecz przekazywana jest z ręki do ręki.Obecność Heli w domu filantropki była tylko chwilową zachcianką. Dziewczynka szybko się jednak znudziła. Wówczas przeżywa prawdziwy dramat. Została przyzwyczajona do wystawnego życia, nabyła podstawy dobrego zachowania i języka francuskiego. Dziewczynka po powrocie na wieś jest zagubiona, nie potrafi odnaleźć się w naturalnym dla siebie środowisku. Jest wykorzeniona. Jest narażona na szyderstwa: „Ona dziś już trzeci raz czesze się, a dwa razy myła sobie paznokcie” – słyszy. „Elegantka! Lala!” – ktoś dodaje.Przez ludzi postrzegana jako osoba wielkoduszna, potrafiąca dzielić się swoim majątkiem z potrzebującymi. Na tym jej zależało. Jednak prawdziwe oblicze „dobrej pani” zdumiewa i odpycha. Tytułowa bohaterka jest kobietą kapryśną. Nie jest stała w uczuciach. Często działa pod wpływem emocji, nie bacząc na to, co czują inni ludzie. Orzeszkowa porusza problem fałszu i zakłamania oraz działania na pokaz. To także ważny głos w sprawie wychowania dzieci. Ewelina Krzycka pod przykrywką szczytnych działań zaspokaja własne kaprysy. Desperacko poszukuje rozrywki. Widać, że życie nie dostarcza jej satysfakcji, dlatego „kolekcjonuje” kolejne doznania. W tym kontekście tytuł brzmi jakże ironicznie.