Cesarz

„Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego został wydany w 1978r. nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Dla Kapuścińskiego był to początek kariery międzynarodowej, dzięki tej książce mógł się wybić i wypłynąć na „szersze wody”. Pisarz tworzył reportaż o Etiopii z perspektywy bloku wschodniego, pojawiły się głosy iż utwór powstał jako alegoria rządów Edwarda Gierka. W swoim reportażu, Kapuściński przedstawia ludzi dworu cesarza Etiopii Hajle Sellasje, możemy przy pomocy książki pełniej zrozumieć mechanizmy władzy, pojąć dlaczego cesarstwo musiało pogrążyć się i ostatecznie upaść. Ostatniemu cesarzowi Etiopii z całą pewnością było trudno, niezwykle ciężko jest sprawować władzę wiedząc że całe otoczenie dworskie jest złożone z ludzi dwulicowych, skupionych jedynie na własnych partykularnych interesach i dążeniach, że cały dwór to tak naprawdę „siedlisko żmii”. Trudno jest się nie pogubić wiedząc że jest się odbieranym przez wielu poddanych jako wcielenie boga, jako mesjasz. Nie możemy odmówić Sellasje sukcesów, jednym z nich było włączenie Etiopii w ramy Ligi Narodów w 1923r., był otwarty na świat, podróżował do Francji, Włoch, Szwecji, Grecji oraz Wlk. Brytanii. Hejle Sellasje cesarzem został 2 kwietnia 1930r. w wyniku intryg i na mocy przeprowadzonych czystek. Można o nim powiedzieć iż był władcą- reformatorem, wprowadził konstytucję oraz zwołał parlament. Wydawać się może że choć dzieło powstało przed laty i omawia losy Etiopii, że jednocześnie może dotyczyć każdego państwa na świecie, atutem książki jest omówienie mechanizmów kierujących światem polityki.
Podsumowując warstwę literacką książki możemy stwierdzić że „Cesarz” Kapuścińskiego to majstersztyk.
Czytając początkowe rozdziały możemy wywnioskować że świat niewiele wie o Sellasje, tkwi w ignorancji, niewiedzy. Opinia światowa uważa za demokratę jednego z największych tyranów ówczesnego świata. Czy ze Stalinem, Hitlerem oraz Mussolinim nie było podobnie? Podobnie jak Stalin, opisana przez Kapuścińskiego postać „cesarza” ma na sumieniu ofiary które zostały doprowadzone odgórnie do śmierci głodowej. Jego działania prowadzą do jego upadku, On sam zaś zostaje aresztowany przez własne wojsko i umiera.
Reportaż przedstawia system rządów w Etiopii jako ustrój autorytarny w którym wszystko co ma miejsce w kraju podporządkowane jest kaprysom monarchy. Brakuje jakiegokolwiek porządku, ładu i składu i dlatego taki model ustrojowy skazany jest na niechybną klęskę. Zarysowane są dysproporcje natury społeczno- ekonomicznej, dworzanie rozmyślają o tym jaki model Lincolna najlepiej zakupić, natomiast zwykli Etiopczycy, społeczeństwo tego państwa umiera z nędzy i z głodu. Władca przedstawiony jest jako postać komiczna, duże dziecko z nieodłącznym towarzyszem, psem Lulu któremu pozwala na wszystko, mały piesek rasy japońskiej mógł bezkarnie „ nasikać dygnitarzom na buty” oraz spać

„Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego dotyczy etiopskiego władcy Heile Selassie. W „Cesarzu” pobrzmiewają wątki historyczne, biograficzne dotyczące postaci pisarza. Przebywając w Kongu, został mianowicie aresztowany oraz skazany na karę śmierci. Pierwsze reportaże pióra Kapuścińskiego pojawiają się w książce „Gdyby cała Afryka…”. „Cesarz jest książką poniekąd historyczną, gdyż przedstawia losy ostatniego cesarza Etiopii. Władca opisany został przez ludzi, znajdujących się w Jego najbliższym otoczeniu, którzy mieli z cesarzem najlepszy kontakt. Jest to książka o mocnej marce osobistej, jaką wypracował sobie przywódca Etiopii. Większość dworzan wypowiadało się o Nim w sposób wyraźnie pozytywny. Opinie dworzan mogą dziwić, gdyż cesarz jest satrapą, dla którego wartością najwyższą jest władza, lud tak naprawdę dla Niego nie liczy się. Jest to książka dotykająca problemu despotycznego przywódcy, zaniedbującego naród. Jest to książka o państwie autorytarnym, gdzie donos jest na porządku dziennym. Jest to książka o sprytnym demagogu który potrafił zjednywać sobie lud, gdyż całą odpowiedzialność cedował na tzw. ministra pióra. Jest to książka o „betonie kręgów władzy”, ministrowie w rządzie mogli defraudować środki pieniężne i uchodziło im to płazem, natomiast tą wartością nadrzędną była lojalność, której nieprzestrzeganie było surowo piętnowane. Jest to książka o mechanizmach władzy, o państwie rządzonym przez jedynowładcę, który robił wszystko co w Jego mocy ażeby zachować status quo. Jest to książka o władcy, który niczym monarchowie absolutni dokonał zawłaszczenia pańs

„Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego rozgrywa się w Etiopii. Wydarzenia dotyczą czasów, kiedy władzę przejął cesarz Hajle Selasje, który objął rządy w 1930 roku, panował do 1936 roku, następnie zaś objął tron w okresie 1941- 1974. Ryszard Kapuściński przebywał w Afryce, w Etiopii w 1974 roku, kiedy w wyniku rewolucji doszło do obalenia Selasje. Dwór Selasje, najbliższe Jego otoczenie zostało postawione przed sąd i oskarżone za liczne uchybienia. Ryszard Kapuściński miał przyjemność rozmowy z tymi ludźmi, którzy zwierzyli się przed nim z kulis życia u boku cesarza. Jest to reportaż, więc niezwykle trudno jest nam nakreślać ramy czasowe. Wywiady które przeprowadzał pisarz miały miejsce w Addis- Abebie, natomiast w lwiej części dotyczyły zdarzeń mających miejsce w pałacu cesarza. Rozmówcy za pomocą słów wprowadzają nas w realia mające miejsce w pałacu Menelika, jak też na ulicach gdzie dochodziło do zamieszek. Rozmówcy Kapuścińskiego należeli do dworskiej kamaryli, podczas gdy reszta społeczeństwa głodowała, Oni żyli w przepychu. Dramatem dla tych ludzi było oddelegowanie z pałacu i utrata przywilejów. K

Twórczość Ryszarda Kapuścińskiego polecę każdemu, kto upodobał sobie reportaż, z naciskiem na opisy dot. państw afrykańskich.
Pisarz dokumentował upadek cesarstwa w Etiopii oraz w Iranie.
Dla nas, szczególnie ważny jest wątek etiopski, gdyż właśnie 'Cesarz’ jest opowieścią o ostatnich latach rządów Hejle Selasje.
Krytycy literatury są zdania, że pisarz ten tak naprawdę opisał sytuację w Polsce, za rządów I Sekretarza PZPR, Edwarda Gierka.
Oczywiście jako historyk, jak najbardziej mogę się zgodzić z takim przedstawieniem sprawy, w Polsce wiele się bowiem mówiło o tzw. 'czerwonym’ dworze Edwarda Gierka.
Ryszard Kapuściński w 'Cesarzu’ porusza kompleks niższości Hejle Selasje, również Edward Gierek miał taki kompleks, jednakże w jego przypadku bardziej chodziło o to, że czuł się gorszy, przede wszystkim od Francuzów, niż o ułomność fizyczną.
Możemy dostrzec również swego rodzaju łagodność