Kamień na kamieniu - Streszczenie

Powieść składa się z obrazków opisujących historię Szymona Pietruszki, gdzie pokazana jest retrospekcja głównego bohatera. Pokazane jest, że był zwykłym wiejskim chłopakiem, żołnierzem partyzantem, urzędnikiem udzielającym ślubów, fryzjerem, milicjantem, zakochanym i urażonym mężczyzną, alkoholikiem oraz inwalidą opiekującym się chorym bratem Michałem. W starości uświadamia sobie, że po wielu przeżyciach najlepiej czuł się jako prosty chłop ze wsi, chociaż los był temu przeciwny. Przyczyną do wspomnień Szymona była chęć wybudowania rodzinnego grobowca, jednakże nie wydawało się to zbyt łatwe: „Wybudować grób. To się tylko tak mówi. A kto nie budował, nie wie, co taki grób kosztuje. Choć grób, mówią, też dom, tylko że na tamto życie. Bo wieczność nie wieczność, ale swój kąt powinien człowiek mieć.”. Bohater długo rozmyślał nad wyglądem grobowca.
I. CMENTARZ
Główny bohater przez ostatnie dwa lata leżał w szpitalu, gdzie rozmyślał nad rodzinnym grobowcem, aby powrócił do domu to znalazł najlepszego rzemieślnika we wsi – Chmielnika, który zaczął budowę grobowca. Podczas, gdy u Szymona pojawiły się wspomnienia z wojny. Podczas retrospekcji bohatera uświadamiany się, że brał on udział w partyzantce, gdzie nosił ps. „Orzeł”. Okazuje się, że Szymon Pietruszka był aktywnym patriotą i chociaż został już siedem razy postrzelony to, i tak się nie poddawał, lecz walczył z wrogiem. Wspomnienia bohatera przedstawiają także dziadków ze strony matki oraz ich niesamowitą historię życiową. Po czasie przypomniał sobie także dziadków ze strony ojca, gdzie stwierdził, że mieli oni „zwyczajne” życie. Po tych wspomnieniach zdał sobie sprawę, że żadna strona w rodzenie nie posiadała jeszcze rodzinnego grobowca, co bardziej przekonało bohatera do budowli. Jeden z dziadków (Kacper) za ratowanie powstańców otrzymał papiery na ziemię oraz duży majątek, który bohater postanowił znaleźć. Jednak po wielu próbach, poszukiwaniach nie udało się odnaleźć. Szymon, który nie był najstarszy z siedmiu braci został wytypowany na zostanie na siedmiomorgowej gospodarce, jednak jemu to nie przeszkadzało. W podziękowaniu za to chciał wybudować rodzinny grobowiec. Niestety pojawiły się utrudnienia, w postaci braku pieniędzy. Potem jak na złość Szymonowi główny rzemieślnik umarł i budowa przystopowała. Ludzie wypytywali się o datę powstania grobowca i bohaterowi zrobiło się wstyd za to, dlatego postanowił posprzedawać swoje rzeczy, aby nazbierać szybciej pieniądze – na grobowiec i na węgiel na zimę. Bohater postanowił zapożyczyć się u swojego sąsiada Kubika, ale jak już można było się spodziewać po czasie jednak pożyczkodawca domagał się spłaty. Szymon zwrócił dług, ale zapożyczył się u innego sąsiada – Maciołka. Jednak ten też domagał się spłaty długu, a na dodatek „puścił” plotkę na temat bohatera. Po czasie Szymon oddał dług.
II. DROGA
Na wsi bohatera szła droga z dziurami i łatami, każdy mieszkaniec lubił tą drogę i nie przeszkadzały mu niedoskonałości. problem pojawił się wtedy co robotnicy, którzy nareperowali ulicę, zamierając mieszkańcom pole. Przy budowie zostały wycinane drzewa, które mieszkańcy odkupywali. Narrator chciał zrobić nowy stół i odkupił od sąsiada ostatni kawałek drzewa akacjowego. Historia mebla była bardzo ciekawa, związana z przeszłością bohatera.
III. BRACIA
Bohater mieszkał ze swoim najstarszym bratem Michałem, gdzie pewnego dnia napisał list do dwóch braci Antka i Staśka, o planach budowy grobowca rodzinnego. Antek i Stasiek nie bywali za często na wsi. Po śmierci ojca bracia odesłali odpowiedź bohaterowi na list, w którym poinformowali bohatera o przybyciu. Główny bohater przygotowywał się ma przybycie braci, oczywiście rozpoczęły się rodzinne rozmowy, gdzie pojawiły się wspomnienia z dzieciństwa braci.
IV. ZIEMIA
Przed narodzinami Szymona ojciec kłócił się o miedzę z sąsiadem Prażuchem. Kłótnia ciągnęła się latami, dopóki Pietruszkom zabrakło pieniędzy na kontynuowania, ale sąsiedzi nadal się nie pogodzili. Ojciec bohatera straszył nim swoich sąsiadów. Gdy Szymon dorósł i nie wytrzymał już kłótni mężczyzn pobił sąsiada, który odczepił się od jego ojca. Jednak kiedy bohatera spotkała przygoda z Niemcami to znienawidzony sąsiad pomógł chłopakowi.
V. MATKA
Szymon przyjął pracę zaproponowaną przez wójta gminy – udzielanie ślubów. Kiedy już bohater pracował to przyjechał do niego w odwiedziny brat Michał. Brat przyjechał bardzo skryty, co było przyczyną jego małżeństwa. W dzieciństwie bohatera jako jedyny do końca zajmował się swoją matką, kiedy ona była chora. Kiedy główny bohater stał się już nastolatkiem bardzo rzadko wysiadywał w domu. Miał on nudną pracę, gdyż mało ludzi brało śluby. Po dobrej imprezie narozrabiał i za karę Pietruszka został przeniesiony po trzech latach pracy przy ślubach do działu ściągania planowych dostaw mleka, zboża, żywca. Praca była gorsza i trudniejsza, musiał dużo pisać. Po jakimś czasie okazało się, że ma on pannę, rodzice wypytywali się o dziewicę lecz ten nic nie mówił.
VI. PŁACZ
Ciekawscy ludzie dopytywani się o dacie końca wybudowania grobowca, jednak nie było funduszy. Szymon założył hodowlą świni, jednak to okazało się strasznie wymagające. Kiedy już nabrała wystarczająco na masie i była gotowa na skup, zachorowała nieuleczalnie i bohater nie zarobił. Bohater wymyślił, że wynajmie do kopania dołu na grobowiec „żula” Jana, któremu zapłaci mniej oraz da wódki. Sprytny Jan okłamał zleceniodawcę i nie wykopał dołu. Następnie Szymon wspomina swoją przeszłość.
VII. ALLELUJA
Przyszedł czas Wielkanocy, bohater kochał potrawę: wielkanocne jajka. jednak jeszcze wtedy nie wiedział, że zamiłowanie do potrawy przyczyni się do zwolnienia z pracy. W rodzinnym domu pokazał się Michał, który zastał wyrzucony przez swoją żonę. Matka braci była zaniepokojona zaistniałą sytuacją i prze to jej stan zdrowia się bardziej pogarszał. Rodzice braci skończyli swój żywot. Bohater wraz z braćmi byli bardzo zdołowani. Przez święcone jajka Szymon stracił pracę przy udzielaniu ślubów. Warto zaznaczyć, że budowa grobowca trwa już kilka lat. Chciał iść do gminy i załatwić budowę jednak to było skomplikowane, a bohater nie posiadał już znajomości, bo kol. Małgorzata skończyła pracę. Szymon wspomina historię jego kol. Małgorzaty.
VIII. CHLEB
Na wiosnę trzeba było pługiem orać ziemię. Ojciec Szymka zawsze w pierwszą skibę wkładał najpierw kromkę chleba, którą przechowywano aż z Wigilii, odkrojoną z pierwszego bochenka chleba. Bohater przypomina sobie dzieciństwo, kiedy robiło się rodzinnie chleb i zatrzymywało rodzinną tradycję. Szymon wyjechał w akcji partyzanckiej, która tym razem okazała się pechowa. ktoś wydał partyzantów i oddział Szymona został porozgrzewamy, a boh. ranny. Pietruszka dostał dwie kule w bok, trzecią w brzuch – na szczęście obie nie były głębokie. Po miesiącu wyzdrowiał. Niemcy pojawiły się także na dworcu, gdzie zamierzali wszystko zniszczyć, przeważnie bramę, którą się nie dało. Brama już po wojnie stoi zamknięta.
IX. BRAMA
Kiedy boh. leżał w szpitalu wpadł mu do globy pomysł z wybudowaniem grobu. Przemyślał także opcję wybudowania takiej samej bramy koło niego jak była na akcji ataku przez Niemców dworca, tylko mniejszą. Szymon załatwił miejsce oraz formalności dotyczące rodzonego grobowca na koniec po ciężkich trudach skończył swój cel.