Marcin Kozera - Charakterystyka

Autor
Maria Dąbrowska, z domu Szumska, urodziła się 6 października 1889 roku, zmarła 19 maja 1965 roku. Była powieściopisarką, eseistką, dramatopisarką, tłumaczką. Jaj najbardziej znanym utworem jest powieść „Noce i dnie”, za którą była nominowana do literackiej Nagrody Nobla.
Gatunek
„Marcin Kozera” jest opowiadaniem. To utwór epicki napisany prozą, krótki, jednowątkowy (tu podzielony na rozdziały). Narrator jest pierwszoosobowy – opowiada o zdarzeniach, które obserwował jakiś czas temu.
Geneza utworu
Opowiadanie zostało wydane w roku 1927, a wydarzenia w nim opisane dzieją się przed wybuchem I wojny światowej (Polska była w tym czasie pod zaborami). Porusza ono temat tożsamości narodowej, co było istotne dla Polaków na obczyźnie.
Czas i miejsce wydarzeń
Akcja opowiadania rozgrywa się przed pierwszą wojną światową, jesienią. Kończy się w grudniu lub na początku stycznia. Prawdopodobnie to rok 1913 (według badaczy literatury i historii to wtedy głośno podejmowano kwestię wolności ojczyzny i jej kształtu).
Miejscem akcji jest Londyn, a dokładniej budynek Domu Towarzystwa Polskiego, w którym polskie dzieci uczą się języka ojczystego.
Bohaterowie
1. Marcin Kozera – dwunastoletni chłopiec; syn stolarza Mateusza Kozery; matka zmarła, gdy był mały; jest wesoły, łobuzerski, odważny; dzieci go lubią; nie umie mówić po polsku; uczy się dość szybko, ale najpierw bez przekonania; zakochuje się w Krysi; zaczyna się zastanawiać, kim jest; odkrywa w sobie miłość do Polski;
2. Nauczycielka w Towarzystwie Polskim – młoda kobieta; uczy polskiego dzieci emigrantów; lubi Marcina; pomaga mu w nauce; daje mu rolę żołnierza w jasełkach; przyczynia się do tego, że chłopiec odkrywa w sobie Polaka;
3. Mateusz Kozera – wdowiec, ojciec Marcina; stolarz; chce wrócić do Polski, dlatego syn musi nauczyć się języka;
4. Krysia – dziewczynka, którą bardzo lubi Marcin; ona również jest do niego przywiązana;
Treść
W budynku Towarzystwa Polskiego uczą się dzieci polskich emigrantów. Pewnego dnia, jeszcze przed lekcjami, bawią się w pobliżu szkółki. Spotykają nieznanego im chłopca. Podczas lekcji pojawia się on wraz ze swoim ojcem w klasie. Mateusz Kozera prosi nauczycielkę, aby jego syn Marcin mógł uczyć się języka polskiego. Pan Kozera chce wrócić do Polski. Chłopiec odnajduje się w szkole. Dzieci go lubią. Pani też, ale trochę ją martwi łobuzerskie zachowanie chłopca. Marcin szczególnie lubi Krysię. Zabiera ją na wyprawę po Londynie. Chwali się nim jak własnym. Dziewczynka zachwala Łowicz, z którego pochodzi jej rodzina. Marcin jest zły, bo ta historia zmusza go do zastanowienia się, kim jest i co kocha. W szkole mają odbyć się jasełka. Marcin jeszcze słabo mówi po polsku, więc nie będzie w nich grał. Chce jednak zostawać na dodatkowych lekcjach śpiewu. Sam zaczyna śpiewać. Nauczycielka przydziela go do roli żołnierza i pomaga mu zrozumieć piosenki. Marcin nadal nie radzi sobie z odkryciem, kim jest, więc pani doradza mu, by był dzielnym człowiekiem. Jasełka okazują się bardzo udane, ale Marcina na scenie paraliżuje strach (jednak wszyscy myślą, że dobrze gra swoją rolę). Po przedstawieniu ucieka, bo mówi, że nie rozumie, co wszyscy do niego mówią. Po kilku dniach na lekcji geografii w angielskiej szkole nauczyciel mówi, że Polska obecnie nie istnieje. Marcin sprzeciwia się temu. Stwierdza odważnie, że jest Polakiem i kiedyś wróci do wolnej Polski. Nauczyciel jest pełen uznania dla niego. W polskiej szkole pani też jest dumna i mówi, że od dawna już wie, że chłopiec jest Polakiem.
#Problematyka
Opowiadanie „Marcin Kozera” pokazuje dzieci emigrantów, które uczą się w polskiej szkole. Polacy ci próbowali poprawić swój los lub nie mogli mieszkać w swoim dawnym kraju ze względów politycznych (Polska była po zaborami). Emigracja ma swoje konsekwencje. Tytułowy bohater na początku myślał, że jest Anglikiem. Długo mieszkał w Anglii, a Polski i polskiego nie znał. Potem zaczął się wahać. Szukał swojej tożsamości. Odkrył w sobie miłość do ojczyzny przodków.