Pan Wołodyjowski - Bohaterowie

Bohaterowie – Henryk Sienkiewicz „Pan Wołodyjowski”.
Jerzy Michał Wołodyjowski – żołnierz od dwudziestu lat, pułkownik, główny bohater powieści. Wyznaje zasadę, że zginąć jest najprostszym obowiązkiem żołnierza i wierny tej zasadzie dopełnia swojej przysięgi (ślubuje przed ołtarzem, że nie podda twierdzy i będzie walczył aż do śmierci) i wysadza się w Kamieńcu. Jako jedyna postać w „Trylogii” Sienkiewicza bierze aktywny udział, we wszystkich powieściach. Jako jedyny również rozwija się i dojrzewa we wszystkich utworach. W „Ogniem i mieczem” jest kochliwym, niestałym młodzikiem, dobrym szermierzem, ale i lekkoduchem. W „Potopie” to już bardziej doświadczony żołnierz i dowódca, za co cenią go hetmani. W pełni dojrzałą postacią staje się jednak dopiero w ostatniej części „Trylogii”. Staje się skromnym bezinteresownym żołnierzem. Jak podkreśla narrator to prawdziwy” pobożny chrześcijański rycerz”. Brak w nim charakterystycznego dla XVII wieku okrucieństwa. Jest stanowczy, wymagający, budzi grozę u wroga i szacunek u przyjaciół.
Jan Onufry Zagłoba, herbu Wczele – szlachcic dobiegający dziewięćdziesiątki, z racji swojego wieku głównie drzemie. Czasem rzuci dowcipem (wciąż ciętym), lub radą, ale nie odgrywa już tak znacznej roli w akcji powieści jak np. w „Ogniem i mieczem”. Po staremu gardzi „chamami”, Tatarami, Kozakami, Turkami i mówi, że „kto Turka bije, nie może milszej rzeczy niebu uczynić”. Rodziny Skrzetuskich, Kmiciców i Wołodyjowskich zastępują mu własną.
Azja, syn Tuhaj-Beja – postać negatywna, z początku dowódca w armii Rzeczypospolitej, którą wkrótce zdradza porywając Basię, żonę Wołodyjowskiego, w której się podkochuje. Jest przeciwieństwem głównego bohatera, jest niewyobrażalnie okrutny i nie zna litości. Mordowanie starszego Nowowiejskiego sprawia mu przyjemność. Poza tym pali wsie, zabija, mści się na kochającej go Ewce i Zosi, bo kocha Adama Nowowiejskiego. Lecz jak głosi przysłowie „kto mieczem wojuje, od miecza ginie”. Umiera w osamotnieniu, oślepiony i nabity na pal.
Ketling – Hassling of Elgin – szkocki oficer, który opuścił swój kraj, ze względów wyznaniowych. Przyjaciel i mimowolny rywal pana Michała. Razem z nim wysadza się w Kamieńcu.
Krystyna Drohojowska (Krzysia) – przybywa do dworu Ketlinga razem z siostrą pana Wołodyjowskiego, panią Makowiecką i Barbarą Jeziorkowską. Wkrótce wychodzi za Ketlinga, któremu towarzyszy w Kamieńcu.
Barbara Jeziorkowska, później Wołodyjowska – przybywa do dworu Ketlinga razem z siostrą pana Wołodyjowskiego, panią Makowiecką i Krystyną Drohojowską. Zostaje porwana przez Azję, lecz udaje jej się uciec, ciężko go raniąc. Bierze ślub z Jerzym Michałem Wołodyjowskim i również towarzyszy mu w Kamieńcu.
Adam Nowowiejski – podkomendny pułkownika Wołodyjowskiego, narzeczony Zosi, później po porwaniu przez Azję Basi, jego siostry i narzeczonej, oraz zabicie jego ojca, doprowadza go do szaleństwa. Wkrótce później hetman Sobieski wysyła go na podjazd. W trakcie rozbijają Lipków i biorą Azję do niewoli – a wkrótce nabijają na pal.