Pan Wołodyjowski - Opracowanie

„Pan Wołodyjowski” to powieść, która początkowo ukazywała się w odcinkach. W wersji książkowej ukazała się w 1888 roku. Była ostatnią powieścią z serii określanej jako „Trylogia”, a głównym bohaterem był znany z poprzednich części Michał Wołodyjowski. Akcja utworu toczy się w latach 1668 – 1673.
Najważniejsze wydarzenia to warszawska elekcja, podczas której istotne znaczenie ma również wątek miłosny oraz niepokoje na granicy łączącej Rzeczpospolitą i Turcję i wiążące się z nimi walki. Najważniejsze wydarzenia skupiają się wokół Michała Wołodyjowskiego, który cierpi po stracie swojej ukochanej. Podejmuje decyzję o tym, że wstąpi do klasztoru. Ostatecznie jednak nie decyduje się na ten krok. Wołodyjowski jest jednak człowiekiem, który odczuwa zmęczenie życiem, tym, że nieustannie jest w drodze, nieustannie walczy z wrogiem. Jest człowiekiem, który przypomina ideał średniowiecznego rycerza. Odważny, prawy, doskonały w swoim rzemiośle, cieszący się autorytetem wśród innych żołnierzy. Zawsze można na nie go liczyć, jest doskonałym przyjacielem. Niestety, nie ma szczęścia w miłości.

Przełomem w jego życiu staje się poznanie Basi i możliwość prowadzenia stabilnego życia. Basia Jeziorkowska, jego ukochana, to kobieta obdarzona znacznym temperamentem. Jest wesoła, pełna życia. Zagłoba niemal natychmiast stwierdza, że mogłaby być idealną żoną dla jego przyjaciela. Po ślubie często towarzyszy Wołodyjowskiemu w wyprawach i zostaje ulubienicą jego towarzyszy. Wbrew pozorom Basia nie jest delikatną mimozą. Kiedy zachodzi potrzeba potrafi się postawić i użyć siły, jak to ma miejsce w sytuacji, kiedy zostaje porwana.
Ważnym wątkiem pojawiającym się w utworze jest siedemnastowieczna polityka Rzeczypospolitej W trakcie elekcji został wybrany władca, który okazał się nieudolny, nie potrafił rządzić. Bardzo szybko stał się narzędziem w rękach magnaterii, która nim sterowała, aby osiągnąć własne cele. Podporządkowując sobie króla, miała możliwość wpływania na losy państwa. Magnateria okazała się klasa zepsutą, dążącą wyłącznie do tego, aby z każdej sytuacji, z każdego konfliktu i wojny wyciągnąć jak najwięcej dla siebie. Rzeczpospolita nie stanowiła dla nich wartości, byli gotowi doprowadzić do jej zguby, jeśli okazałoby się to dla nich korzystne. Na ich tle wyjątkowo pozytywnymi postaciami są głowni bohaterowie. To patrioci, dla których dobro kraju jest najważniejsze. Poświęcają wszystko, by ratować ojczyznę. Warto dodać, że jest to zgodne z ideą Sienkiewicza, którego zamiarem było stworzyć cykl powieści ku pokrzepieniu serc. Z pewnością udało mu się to w znacznym stopniu. Zarówno „Pan Wołodyjowski” jaki pozostałe części „Trylogii” przez wiele lat cieszyły się ogromną popularnością. Dopiero współcześnie zaczęto zwracać większą uwagę na ich mankamenty.
„Pan Wołodyjowski” to powieść, którą określa się jako historyczno – przygodową. Realia historyczne zostały odwzorowane w zadowalającym stopniu. Narrator jest anonimowy i wszechwiedzący. Nie komentuje i nie ocenia postępowania bohaterów.