Wizja lokalna - Wizja lokalna – Stanisław Lem – Opracowanie

AUTOR:
Stanisław Lem (1921-2006) – polski pisarz, najbardziej znany z fantastyki naukowej. Tworzył również utwory filozoficzne, felietony, opowiadania; był krytykiem literackim. Lem jest najczęściej tłumaczonym i niezwykle cenionym pisarzem, zarówno w naszym kraju, jak i na całym świecie. Otrzymał nominację do literackiej Nagrody Nobla. W swych utworach poruszał tematykę (między innymi) futurologii, eksploracji Kosmosu i wizji społeczeństwa przyszłości. Niektóre z jego prognoz okazały się wyjątkowo trafne.

TYTUŁ:
„Wizja lokalna”

RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:
Epika → powieść
science fiction

DATA PUBLIKACJI:
Powieść została opublikowana w roku 1982, przez Wydawnictwo Literackie.

CZAS I MIEJSCE AKCJI:
Akcja powieści dzieje się w odległej przyszłości. Ludzie opanowali loty międzyplanetarne i kolonizacje odległych zakątków Wszechświata. Główny bohater podróżuje na planetę o nazwie Encja (jest to nazwa łacińska). Eksplorując glob, ląduje w Kurdlandii i Luzanii.

PROBLEMATYKA:
„Wizja lokalna” to jedna z najdziwniejszych i najoryginalniejszych książek Stanisława Lema. Autor snuje wizje na temat przyszłej cywilizacji, zastanawiając się nad bezpieczeństwem i równowagą jednostki społecznej. Powieść porusza problem zetknięcia się człowieka z technologią i związanymi z tymi zagrożeniami. Pierwsza część przybiera charakter satyry, następnie pojawiają się wątki przygodowe oraz liczne aluzje polityczne. Kurdlandia to kraj prymitywny i zacofany technologicznie, zarządzany przez reżim. Poddani są kontrolowani i wymaga się od nich posłuszeństwa. Obywatele żyją w nędzy. Zupełnie przeciwnie życie wygląda w Luzanii. Kraina jest niezwykle rozwinięte technologicznie, stawia naukę i rozwój na pierwszym miejscu. Mieszkańcy nie znają pojęcia ubóstwa, kataklizmów naturalnych, ani strachu – chroni ich tak zwana „ekosfera”. Tak naprawdę obydwa te ludy są zniewolone, jednak przez inne idee. Można doszukać się aluzji do rządów totalitaryzmu (Kurdlandia) i demokracji (Luzania). Na podstawie tych dwóch skrajnie różnych i przeciwstawnych modeli społeczeństw, autor ukazuje dwie możliwe drogie ewolucji.

BOHATEROWIE:
▪ Ijon Tichy – główny bohater powieści, który wielokrotnie pojawiał się w innych utworach Stanisława Lema. Mężczyzna relacjonuje w formie dziennika swą podróż na planetę Encję, na której ma za zadanie zbadać panujące obyczaje mieszkańców. Ijon jest oddany nauce, kocha badać, eksplorować nieznane zakątki, jednak czasem ogarnia go samotność. Inteligenty, utalentowany, wpadający na czasami dziwaczne pomysły bohater jest niezwykle ciekawy Wszechświata.
▪ Roger Gnuss – profesor, szef Instytutu Maszyn Dziejowych. Mężczyzna zajmuje się kontaktami dyplomatycznymi z obcymi cywilizacjami.
▪ Kurdlanczycy – mieszkańcy planety Encja, zamieszkujący Kurdlanię. Lud ten wywodzi się od olbrzymich stworów, w których egzystował i się chronił. Kurdlanczycy wierzą w starożytne mity i wyznają ideologię o nazwie „nacjomobilizm”.
▪ Luzanie – kolejny lud napotkany przez głównego bohatera, mieszkańcy planety. Kładli nacisk na rozwój technologii, która omal nie odprowadziła do katastrofy. W XXII wieku nastąpił chaos informacyjny, który prawie zniszczył całą ich naukę.

KRÓTKIE STRESZCZENIE FABUŁY:
Ijon Tichy odziedziczył w spadku XVI-wieczny zamek położony w Szwajcarii. Podczas pobytu w budowli poznaje profesora Rogera Gnussa, który jest szefem Instytutu Maszyn Dziejowych, do którego zaprasza Ijona. Instytut podzielony jest na różne wydziały: Fizyki, Kosmologii Finansowej, Ontologicznych Błędów i Wypaczeń oraz dział Teologii Nieziemskich. Pracujące tam bezustannie maszyny („dziejopiśnice”) tworzą różne warianty i wizje idealnych społeczeństw, nie udaje im się jednak osiągnąć ideału cywilizacji. Ijon Tichy dowiaduje się, że planeta, którą w przeszłości odwiedził i badał (Enteropia) tak naprawdę była fałszywa, sztucznie utworzona. Mężczyzna przyjmuje zaproszenie na planetę Encję, gdzie ma zbadać ludy Kurdlańczyków i Luzanów. Te rozumne rasy wywodzą się od ptaków. Ijon jeszcze przed wyjazdem wnikliwie bada całą kulturę i historie mieszkańców planety. Podczas podróży na Encję, Ijon instaluje na pokładzie statku „dysputer”, czyli maszynę, która potrafi symulować obecność drugiej osoby. Mężczyzna przywołuje między innymi postać Williama Szekspira oraz Karla Poppera, których pyta o zdanie na temat Luzanów. Po dotarciu do celu Tichy ląduje kolejno w obszarze Kurdlandii i Luzanii. Zostaje uprowadzony, jednak przygoda ta kończy się szczęśliwie. Ijon odkrywa, że jeden z mieszkańców zyskał nieśmiertelność, co bardzo go zafascynowało. Mężczyzna bada historię, filozofię i religię kraju.