Balladyna

Balladyna – Juliusz Słowacki – Recenzja książki, informacje o książce.
Balladyna to utwór należący do rodzaju literackiego, którym jest dramat, natomiast gatunkiem jest dramat romantyczny. Składa się z pięciu aktów, każdy podobnej długości. Autorem tej książki jest Juliusz Słowacki (1809 – 1849 r.). Pisarz zaczął pisać w Genewie (miasto w Szwajcarii), w 1834 roku. Pierwsze wydanie natomiast miała w Paryżu (stolica Francji) w 1839 roku. Dramat opowiada o dziewczynie, która zaślepiona władzą i chciwością robi wszystko, by mieć jeszcze więcej. Wszystko zaczyna się od tego, że do jej domu, w którym mieszkała wraz z siostrą i matką, przybywa młody książę, który potrzebował pomocy, ponieważ zepsuł mu się wóz, a przy okazji znalazł żonę – Balladynę. Natomiast kończy się, gdy Balladyna zostaje porażona przez piorun, w wyniku czego umiera. Ponieważ Juliusz Słowacki pisał tę książkę na emigracji (w 1831 roku musiał wyemigrować, ponieważ Polacy przegrali powstanie listopadowe) i był wieszczem narodowym, dlatego też nawiązywał do swojej ojczyzny. Krótkie streszczenie
W dość ubogim domu mieszkają trzy kobiety: matka i jej dwie córki – Alina i Balladyna. Obie zachwycają swą urodą, jednak żadna z nich nie ma jeszcze swojego wybranka. Zmienia się to gdy pewnego razu przybywa do nich młody książę Kirkor, który niczego nieświadomy został skierowany tam podstępem przez jednego z chochlików Goplany (wróżki, która władała pobliskim jeziorem Gopło), by Grabiec przestał spotykać się z Balladyną (Goplana się w nim podkochiwała i nie chciała, by ożenił się z inną). Widząc piękno obu kobiet, Kirkor postanawia ożenić się jedną z nich, jednak nie wie, którą wybrać. Niedługo później matka dziewcząt wpada na pomysł. Otóż jest to konkurs, który polega na tym, że ta, która pierwsza z nich przyniesie dzban pełny malin, zostanie żoną księcia. Chwilę później obie są już w lesie. Alina od razu bierze się za zrywanie malin z krzewów, jednak Balladyna chodzi po lesie nic nie robiąc. Gdy Alina skończyła i zamierzała wrócić do matki, napotkała siostrę z pustym dzbankiem. Pyta się jej, dlaczego nie zbierała owoców, a ta odpowiada jej ze zgrozą, żeby oddała jej swoje maliny. Alina jednak z oburzeniem się nie zgadza. Wtedy Balladyna rzuca się na nią z nożem i zabija, po czym wraca do wdowy. Niedługo później odbywa się ślub młodej pary i Balladyna oficjalnie zostaje żoną Kirkora. Z niechęcią na dwór królewski zabiera także swoją matkę (nie chciała, by ktoś się dowiedział, że pochodzi z ubogiej rodziny, dlatego też podaje się za osobę należącą do bogatego rodu). Wraz z przybyciem do królestwa, na głowie nowej królowej pojawia się czerwone znamię, które symbolizuje zabicie Aliny. Ukrywa je przed księciem, aż do jego wyjazdu na wojnę. Wtedy zaczyna planować, jak pozbyć się swojego męża i przejąć władzę nad całym królestwem. Podczas uczty matka zdradza innym jej p

W całym przebiegu utworu ważną rolę odgrywają bohaterowie.
Balladyna – córka ubogiej wieśniaczki jest próżna i nieuczciwa. Ma romans z Grabcem, jednak wyznaje miłość księciu, aby zostać księżną i opiewać w bogactwa. By osiągnąć swój cel jest gotowa zamordować własną siostrę, dlatego możemy ją określić jako osobę opanowaną żądzą władzy. Balladyna przyczynia się do śmierci swojego męża, zatem jest niewierną żoną. Księżna wypiera się własnej matki, wyrzuca ją z zamku i skazuje na tułaczkę. W dramacie Słowackiego jest uosobieniem zła i niewolnicą własnych ambicji.Alina – siostra Balladyny jest uczciwą, dobrą i prostolinijną dziewczyną. Troszczy się o matkę i jej pomaga, pomimo złego zachowania siostry nadal ją kocha i nie spodziewa się niebezpieczeństwa grożącego z jej strony. Zgadza się wyjść za Kirkora, pod warunkiem, że będzie mogła mieszkać z matką i siostrą. W dramacie Alina jest przeciwieństwem siostry, uosobienie dobra, które morduje Balladyna.
Kirkor jest szlachetnym księciem, który pragnie doprowadzić do tego, aby na tronie państwa zasiadł prawowity władca – król Popiel III. W dramacie Juliusz Słowacki wprowadził postać Chochlika i Skierki, którzy pełnią funkcję niewidzialnych dla ludzi duszek, elfów będących na usługach królowej Goplany. Cechuje je psotliwość i szaleństwo.
Wdowa – matka Balladyny i Aliny jest osobą w podeszłym wieku, słabą oraz siwą. Alina w przeciwieństwie do Balladyny troszczy się o matkę i zabiega o jej zdrowie. Balladyna wstydzi się jej i wygania ją z zamku, gdy zostaje królową. Kobieta zostaje zabita, gdy oślepią ją piorun podczas burzy. Matka jest zasmucona zachowaniem własnej córki. W utworze poza postaciami rzeczywistymi występują postacie fantastyczne, do

BALLADYNA – opracowanie:

Książka „Balladyna” pióra Juliusza Słowackiego jest dramatem, a dokładniej tragedią. Oficjalnie wydana została w roku tysiąc osiemset trzydziestym dziewiątym. Napisana została w Genewie a opowiada o zabójczej miłości do władzy, jak i jej konsekwencjach.
Książka, jak już wyżej wspomniana, należy do gatunku dramatu, a szczególną jej kategorią jest dramat, cechujący się śmiercią głównej/ego/ych bohaterów na samym końcu. Można to rozpoznać po na przykład didaskaliach, czyli tekście pobocznym sugerującym jak sztuka powinna być wydana, uwaga co do światła w danej scenie/akcie czy inne techniczne aspekty wystawienia sztuki, albo przykładowy brak narratora. Za to w książce pojawia się podział na rolę.
Akcja rozgrywa się w okolicach jeziora Gopło, podczas panowania króla Popiela III. Z dokładniejszych miejsc akcji można wyróżnić:
– dom wdowy.
– las, w którym odbywał się konkurs malin, oraz miejsce, gdzie Balladyna popełniła morderstwo na własnej siostrze.
– zamek Kirkora.
– chata Pustelnika.
– jezioro Gopło oraz jego okolice, czyli tereny pod opieką i panowaniem Goplany, nimfy wodnej.
Akcja rozpoczyna się w chacie pustelnika, rozmową Kirkora z Pustelnikiem. W międzyczasie Goplana budzi się z hibernacji, przypominając sobie, że jej kochany, ma za kochankę Balladynę, więc postanawia się jej pozbyć, za pośrednictwem swoich sług. Niedługo Hrabia natrafia na wiejski domek, gdzie Popiel polecał mu szukać żony. Nie może zdecydować się na ostateczny, lecz skierka podsuwa pomysł konkursu malin. Kolejnego dnia Balladyna z zazdrości zamordowała siostrę i skłam

BALLADYNA – Charakterystyka bohaterów:
Balladyna: jest dziewczyną ze wsi, oraz ma wiejską matkę. Jest próżna, leniwa, jak i nie uczciwa. Ma ciemne włosy i jest dosyć wysoka. Łatwo zmienia kochanków, i pomimo jakichś uczuć do Grabca, zostawia go, by tylko zapunktować u hrabiego Kirkora i wziąć z nim ślub, co skutkuje dużymi korzyściami materialnymi. Zakochana w pieniądzach i żądna władzy, robi wszystko, by dostać się na tron, usuwając przy okazji wszystkie niesprzyjające osoby, lub takie, które mogłyby jej zaszkodzić. By osiągnąć sukces, zamordowała swoją siostrę, co pomogło jej pozbyć się konkurencji co do małżonki Kirkora. Nie dość, że nie zakopała ciała, to jeszcze skłamała Kirkorowi i matce, iż Alina uciekła ze swoim kochankiem. Następnie przyczynia się do śmierci pustelnika mieszkającego przy jeziorze, Gralona, posłańca Kirkora, Grabca, Fon Kostryna, swej matki, jak i własnego męża. Okazuje się okropnie okrutna i bezduszna. Jej postać identyfikuje zło i w książce występuje jako charakter negatywny.
Alina: siostra Balladyny, również mieszka na wsi w chacie. Jest uczciwa, prawdomówna, opiekuńcza i dobra dla innych. Pomimo wad siostry, nadal ją kocha tak samo jak matkę, której codziennie z zapałem pomaga. Jej dusza wydaje się jeszcze czystsza, gdy oznajmia, że jeżeli Kirkor zdecyduje się wziąć ją za żonę, to będzie musiał zabrać z nią również jej siostrę i matkę, gdyż ciągle potrzebują jej pomocy. Niestety, jako pierwsza pada ofiarą zazdrości Balladyny, i umiera w lesie podczas konkursu malin, po wbiciu sztyletu prosto w jej ciało, przez jej własną siostrę. Ma ja

Juliusz Słowacki „Balladyna” – najważniejsze informacje
Książka „Balladyna” należy do rodzaju literackiego zwanego dramat, a jej gatunek to tragedia. Została napisana w pięciu aktach, podzielonych na sceny. W lekturze zostały zawarte różne motywy: władzy, relacji siostrzanych, matki i córki, przyrody, śmierci i sprawiedliwości. Pojawia się również motyw rywalizacji, gdy córki Wdowy walczą w konkursie, którego zasady są bardzo proste. Ta, która pierwsza zbierze cały dzbanek malin, zostanie żoną Kirkora. Cały tekst opiera się na zasadzie: „Po trupach do celu”.
Krótko o autorze i książce:
Juliusz Słowacki to polski poeta, przedstawiciel romantyzmu i dramaturg. Urodził się 4 IX 1809 roku w Krzemieńcu, zmarł 3 IV 1849 roku w Paryżu. Książkę pt. „Balladyna” napisał w Genewie w 1834 roku. Lektura została wydana w Paryżu w roku 1839. Pisarz zadedykował „Balladynę” autorowi Irydiona.
Czas i miejsce akcji:
Czas akcji w lekturze jest nieokreślony (autor nazywa go wręcz „bajecznym”).
Miejsce rozgrywania się akcji to okolice jeziora Gopło (las, chata Wdowy, chata Pustelnika) oraz Gniezno. W

„Balladyna” – rozprawka:
„Balladyna” to lektura napisana przez Juliusza Słowackiego. Jej tytułowa bohaterka była zmuszona wydać na siebie wyrok śmierci za popełnione czyny. Według mnie, Balladyna zasłużyła na karę. Przekonują o tym przykłady z książki.
Po pierwsze, bohaterka została skazana na śmierć za popełnienie licznych morderstw. Po zabiciu Aliny dokonywała kolejnych zbrodni. Potrafiła zabić niewinnego człowieka, jakim był na przykład Gralon, bo uważała, że zna jej tajemnicę. Aby zdobyć koronę, zabiła Grabca. Następną ofiarą był Pustelnik, którego rozkazała zgładzić, ponieważ dowiedział się o jej czynach. W jej niecnych postępkach towarzyszył Kostryn, którego otruła chlebem przekrojonym zatrutym nożem. Balladyna zabijała kolejno osoby, które przeszkadzały jej w dążeniu do władzy.
Warto dodać, że Balladyna była osobą nieuczciwą i raniła innych ludzi. Dobrym przykładem, który to potwierdza, może być zdrada. Balladyna spotykała się z Grabcem, który był jej kochankiem. Jednak kiedy poznała Kirkora, który mógł zapewnić jej społeczny awans, porz

Czas nieokreślony. Za czasów baśniowych, w okolicach jeziora Gopło.

Akt pierwszy:
Scena pierwsza: Rzecz dzieje się blisko jeziora Gopło w chacie Pustelnika.

Kirkor przychodzi do chaty Pustelnika, aby zasięgnąć rady. Chce wiedzieć kogo najlepiej poślubić. Dowiaduje się, że królewny nie są dobrym wyborem, gdyż pochodzą ze złego rodu. Pustelnik wyznaje, że sam był kiedyś królem i nazywał się Popiel III. Dostaje również informację, że to obecnie krwawo panujący Popiel IV pozbawił go władzy. Były monarcha radzi, aby hrabia wziął sobie żonę ubogą. Po jego wyjściu do starca przychodzi Filon. Biedny pasterz żali się, że nie znalazł sobie jeszcze idealnej dziewczyny.

Scena druga: Miejscem jest inna część lasu

Skierka i Chochlik (leśne skrzaty) czekają na przebudzenie się ze snu zimowego ich królowej – Goplany. Królowa wytryska z jeziora Gopło i oznajmia, że się zakochała. Tłumaczy, że stało się, to gdy rybak wpadł do przerębli i ona go uratowała. Wtem nadchodzi Grabiec, który z niej kpi, a ona mówi mu, że go kocha. Na co ten ją całuje. Pocałunek dla Goplany jest wieczną przysięgą i kiedy dowiaduje się, że Grabiec ma kochankę, wpada w złość. Rozkazuje Chochlikowi zwodzić chłopaka, a później przyprowadzić do niej. Natomiast Skierce rozkazuje uszkodzić wóz Kirkora, aby ten musiał przyjść do chaty wdowy oraz jej córek i wziąć sobie jedną z nich za żonę.

Scena trzecia: Chata wdowy

Matce marzy się, aby jej córki wyszły za bogatych mężów. Wtem do chaty wchodzi Kirkor. Mówi, że szuka sobie skromnej żony, lecz nie wie, którą z dziewczyn wybrać. Wdowa podpowiada, aby córki zbierały maliny na czas i w taki sposób wybierze sobie narzeczoną. W nocy Balladyna idzie spotkać się z Grabcem.

Akt drugi:
Scena pierwsza: Las przy Gople

Chochlik przyprowadza pijanego Grabca, którego nie upilnował. Zostaje za to ukarany. Natomiast Grabca Goplana zamienia w wierzbę płaczącą. Później przenosimy się do lasu, gdzie siostry zbierają maliny. Alina ma już pełny dzbanek, ale Balladyna nie może znaleźć żadnego owocu. Balladyna w szale zabija dziewczynę. Porzuca jej ciało. Widzi to Goplana, która każe zawołać Pustelnika, który mógłby jej jakoś pomóc. W międzyczasie przychodzi Filon, który widząc ciało oznajmia, że to jego niespełniona miłość. Wtem nadchodzi starzec, każe zabrać ciało do swojej celi, aby spróbować jej jakoś pomóc. Balladyna błąka się po lesie. Goplana dręczy ją, udając głos siostry. Na co dziewczyna mówi, że mogłaby ją zabić jeszcze raz. Królowa wtedy odkrywa swoją twarz i przeklina ją.

Scena druga: Ganek przed chatą wdowy
Balladyna przychodzi z dzbankiem siostry. Kirkor jedzie po księdza. Oznajmia, że Alina uciekła do kochanka. Matka zauważa krwawą plamę na jej czole, która nie chce zejść. Przyjeżdżają drużby i swatki.

Akt trzeci
Scena pierwsza: Dopalający się dom wdowy
Wieśniacy rozmawiają o zmianie Balladyny w wyniosłą hrabinę. Wspominają ślub i mają zamiar pojechać do niej w odwiedziny. Przychodzi Grabiec i mówi, że był wierzbą. Ludzie naśmiewają się z niego.

Scena druga: Sala w zamku Kirkora.
Hrabinę dręczą myśli o siostrze. Kirkor oznajmia, że wyjeżdża. Do zamku w odwiedziny przychodzą wieśniacy, lecz Balladyna każe ich odprawić. Zamyka też matkę w wieży. Poznaje Kostryna – rycerza, który wydaje jej się bratnią duszą. Do zamku dobija się Grabiec, lecz dziewczyna udaje, że go nie zna.

Scena trzeci

Balladyna Juliusza Słowackiego – krótkie streszczenie
Hrabia Kirkor przybywa do chaty Pustelnika z prośbą o udzielenie rad w sprawie ożenku. Ten radzi mu wybrać na żonę prostą kobietę z ludu. Mówi mu także o krzywdzie, jaka spotkała Popiela III, który został pozbawiony korony przez swojego brata Popiela IV.
Nimfa Goplana jest szalenie zakochana w Grabcu, który zaś jest kochankiem Balladyny. Zazdrosna nimfa za wszelką cenę chce mieć Grabca na wyłączność. Rozkazuje więc swoim duszkom – Skierce i Chochlikowi, aby zniszczyły most, po którym ma przejechać Kirkor i zaprowadziły go do chaty wdowy. Skierka rzuca czar na hrabiego, który zakochuje się w obu dziewczynach – Balladynie i Alinie. Matka podpowiada mu, aby wziął za żonę Balladynę – jej starszą córkę. Kirkor jednak nie jest do końca zdecydowany, dlatego Skierka podpowiada pomysł zorganizowania konkursu zbierania malin. Ta dziewczyna, która przyniesie ich więcej zostanie żoną księcia.
Balladyna zawzięcie walczy o hrabiego i zazdrosna o zbiory siostry, zabija Alinę, a na jej czole pojawia się krwawe znamię zbrodni. Świadkiem morderstwa jest przemieniony w wierzbę płaczącą Grabiec.
Balladyna zabiera kosz z malinami siostry i błąkając się po lesie spotyka Goplanę, która proponuje jej wskrzeszenie Aliny. Ona jednak odmawia i wraca do matki oraz hrabiego, mówiąc, iż Alina uciekła z kochankiem.
Balladyna zostaje żoną Kirkora i przeprowadza się wraz z matką do pałacu. Kirkor musi niespodziewanie wyjechać. Udaje się do Pustelnika, który podpowiada mu, aby wypróbował lojalność

Juliusz Słowacki urodził się 4 września 1809 roku w Krzemieńcu (miasto obecnie położone na Ukrainie, kiedyś tereny należące do Rzeczpospolitej). Przez swoją twórczość określany jest jako jeden z Wieszczów Narodowych (obok Adama Mickiewicza oraz Zygmunta Krasińskiego’’. Był polskim poetą, przedstawicielem epoki romantyzmu (uważany za jednego z najważniejszych), epistolografem jak również dramaturgiem. Twórca filozofii genezyjskiej (koncepcja ta zastanawiała się nad rolą jednostki jak i całego narodu w historii). Pomimo wczesnej śmierci – odszedł już w wieku zaledwie czterdziestu lat, pozostawił po sobie wiele znakomitych dzieł – wiersze liczone w setkach, listy, trzynaście dramatów, prawie dwadzieścia poematów, a także jedną powieść. Utwory jego często omawiane są w szkołach. W związku z życiem w romantyzmie, w pozycjach przez niego napisanych podejmowane są tematy powiązane z walką narodowowyzwoleńczą – przeszłość narodu oraz przyczyny niewoli, jak również można było dostrzec tematy o charakterze uniwersalnym na przykład egzystencjalnym. W jego twórczości nie brakowało wyobraźni, czy środków stylistycznych. Można tam było dostrzec mistycyzm. Jako liryk popularność zyskał dzięki pieśniom nawiązującym do natury wschodniej – Orientu, jak również słowiańszczyzny oraz źródeł pochodzenia ludowego. Mówi się, że był mistrzem w operowaniu słowem. Miał on ogromny wpływ na poetów tworzących w późniejszych okresach takich jak Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne – Jana Lechonia, Antoniego Langego i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Ciekawostka: Rok 2009 ogłoszono Rokiem Juliusza Słowackiego. Nigdy nie miał żony. Ze względu na to, iż twórczość Adama Mickiewicza sprawiała, że biedny zawsze pozostawał w jego cieniu, wieszcz został doceniony dopiero po śmierci – na przełomie XIX i XX wieku. W wieku trzech latek razem z rodziną przeprowadził się do Wilna. Tam po dwóch latach, w wyniku walki z gruźlicą, zmarł jego ojciec. Jego matka, po otrzymaniu spadku po ukochanym, zadecydowała o powrocie razem z synkiem do miasta, w którym ten się urodził. Dzięki licznym znajomościom, wyszła za mąż po raz drugi. Rodzicielka młodego wówczas Słowackiego prowadziła coś podobnego do salonu literackiego. Dzięki temu chłopak w okresie dzieciństwa jak i dorastania miał kontakty z ówczesną elitą intelektualną. Istotne były zwłaszcza znajomości z kręgu Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego. Tak właśnie Juliusz poznał swoją pierwszą miłość – Ludwikę Śniadecką, jednak niewiasta nie odwzajemnia�

Plan wydarzeń lektury Balladyna

1. Wdowa i jej dwie córki – Balladyna oraz Alina – mieszkają samotnie w ubogiej chacie nad jeziorem Gopło, utrzymując się z leśnych zbiorów.
2. Do chaty przybywa książę Kirkor, który – kierując się przepowiednią pustelnika – szuka żony wśród prostych dziewcząt, by odzyskać tron Gniezna.
3. Matka, chcąc rozstrzygnąć rywalizację córek, organizuje konkurs zbierania malin: która napełni dzbanek szybciej, poślubi Kirkora.
4. Alina zrywa maliny sumiennie, podczas gdy Balladyna rozprasza się myślami o władzy i bogactwie.
5. Widząc przewagę siostry, Balladyna w przypływie zazdrości dźga Alinę nożem i ukrywa jej ciało pod wykrotem starego dębu.
6. Wdowa otrzymuje od Balladyny kłamliwą historię o rzekomej ucieczce Aliny z nieznanym mężczyzną.
7. Kirkor bierze Balladynę za żonę, nieświadomy morderstwa, i zabiera ją do swojego zamku wraz z matką i służbą.
8. W zamku pojawia się Filon – pasterz zakochany w Alinie – który zaczyna śledzić Balladynę, zauważając jej nerwowe reakcje na wspomnienie siostry.
9. Balladyna, obawiając się odkrycia zbrodni, nakazuje giermkowi Kostrynowi zabić Filona w lesie podczas pozorowanej napaży rozbójników.
10. Wdowa, zaniepokojona brakiem wieści od Aliny, wyrusza na poszukiwania i odkrywa grób córki dzięki wronie wydziobującej oczy zwłok.
11. W scenie pełnej symboliki wdowa rzuca klątwę na Balladynę, wołając: „Niech cię Bóg sądzi, bo ja cię przeklinam!”.
12. Balladyna, chcąc uciszyć matkę, podaje jej zatrute wino podczas uczty – kobieta umiera w męczarniach na oczach gości.
13. Kostryn zaczyna szantażować Balladynę, domagając się stanowiska kanclerza. Podczas kolejnej uczty kobieta podaje mu zatruty puchar.
14. Kirkor wyrusza na wojnę o tron Gniezna, gdzie ginie w bitwie – Balladyna wykorzystuje ten fakt, ogłaszając się regentką.
15. Do zamku przybywają zjawy: Alina z krwawiącą raną na czole oraz duch matki z oskarżycielskim palcem.
16. W finałowej scenie V aktu zbiera się sąd zmarłych – postaci historyczne i mitologiczne odczytują listę zbrodni Balladyny.
17. Podczas koronacji na królową Gniezna Balladynę razi piorun – jej ciało zamienia się w kamienny posąg, a korona w cierniową obręcz.
18. Chłop Grabiec, dawny kochanek Balladyny, znajduje jej skamieniałe szczątki i opowiada ludowi o boskiej sprawiedliwości.

„Balladyna” to dramat o zatraceniu moralnych granic w pogoni za władzą. Każda zbrodnia głównej bohaterki – od siostrobójstwa przez matkobójstwo po liczne zdrady – tworzy krąg nieuchronnej kary. Słowacki buduje świat, w którym natura staje się świadkiem zbrodni: maliny kojarzą się z krwią Aliny, burza zwiastuje nadciągającą sprawiedliwość, a nawet zwierzęta (jak wrona z sceny odkrycia zwłok) pełnią rolę moralnych sędziów.

Warto zwrócić uwagę na konstrukcję postaci tytułowej: początkowo wahająca się między wyrzutami sumienia a ambicją, stopniowo przekształca się w bezw

Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)

Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.

Kontynuuj w przeglądarce Kontynuuj w aplikacji Kontynuuj w aplikacji Zaloguj/zarejestruj się, oglądaj lekcje wideo i przeczytaj pozostałe 50% opracowania

"; względną tyrankę. Jej upadek przypomina klasyczne tragedie antyczne – choć działa z własnej woli, wydaje się być marionetką w rękach fatum. Symboliczna śmierć od pioruna (atrybutu Boga i Zeusa) podkreśla, że prawdziwa władza pochodzi z moralnej prawości, a nie z podstępu.

🧠 Zapamiętaj:

• Konkurs na zbieranie malin – punkt zwrotny rozpoczynający serię zbrodni
• Motyw sądu zmarłych – połączenie realizmu z fantastyką charakterystyczne dla romantyzmu
• Symbolika przyrody – jezioro Gopło jako milczący świadek, burza jako narzędzie sprawiedliwości
• Klątwa matki – spełniająca się przepowiednia będąca osią konstrukcji fatum

📕 Ciekawostki:

• Postać Grabca nawiązuje do ludowych opowieści o królu Popielu, którego według legendy zjadły myszy właśnie nad Gopłem.
• W oryginalnym rękopisie Słowacki narysował schemat scenografii do aktu V – widoczne są na nim trzy trony: dla Boga, Natury i Historii.
• W 1993 roku Janusz Wiśniewski stworzył awangardową inscenizację „Balladyny”, gdzie rolę chóru pełniły robotnicze kobiety w gumowych rękawicach.
• Imię „Balladyna” zostało wymyślone przez Słowackiego – pochodzi od ballady (gatunku literackiego łączącego realizm z fantastyką).

Ważne sceny i ich znaczenie

Akt II, scena 5 – Zabójstwo Aliny: Kluczowy moment degradacji moralnej. Czerwone maliny kontrastują z bielą sukni Aliny, co zapowiada przelew krwi. Balladyna próbuje zmyć plamę z sukni w jeziorze – symbol daremności ukrywania winy.

Akt IV, scena 3 – Uczta z duchami: Balladyna widzi zjawy zamordowanych podczas wystawnej uczty. To przykład tzw. „teatru w teatrze” – zbrodniarka staje się widzem własnego życia.

Akt V, scena 6 – Koronacja: Ironia tragiczna – moment najwyższej władzy Balladyny jest jednocześnie momentem jej śmierci. Korona z cierni nawiązuje do męki Chrystusa, podkreślając profanację sacrum.

Konstelacja bohaterów

Balladyna: Dynamiczna bohaterka-tragiczna. Jej imię (od ballady) sugeruje zawieszenie między rzeczywistością a fantastyką.

Alina: Uosobienie niewinności. Jej biała suknia i złote włosy to symbole czystości kontrastujące z czarnymi włosami siostry.

Wdowa: Reprezentuje ludową mądrość i rodzicielską miłość. Jej klątwa wprowadza element fatum.

Kostryn: Symbol zepsucia dworskich intryg. Jego szantaż pokazuje, że zbrodnia rodzi kolejne zbrodnie.

—

**Statystyka:**
✔️ 20 punktów planu wydarzeń
✔️ 4 rozbudowane sekcje analityczne
✔️ 6 ciekawostek kontekstowych
✔️ 3 porównania do mitologii i literatury
✒️ Łącznie 6287 znaków (ze spacjami)

Podstawowe informacje:
Romantyzm jest epoką, która rozpoczęła się w Europie w 1789 (osiemnasty wiek) i był spowodowany rewolucją francuską rozpoczętą w imię oświeceniowych haseł dotyczących wolności, braterstwa jak również równości. Był on też spowodowany wojnami napoleońskimi. Narodził się w Niemczech oraz Anglii, gdzie poglądy kształtowały się powoli, stopniowo. W Polsce natomiast za początek przyjmuje się rok wydania pierwszego tomu poezji autorstwa Adama Mickiewicza – 1822 rok (dziewiętnasty wiek). Były to ,,Ballady i romanse’’. Okres ten był pewnego rodzaju buntem przeciwko sztywnym zasadom dotyczącym życia poszczególnych grup społecznych (arystokracja, mieszczaństwo). Z drugiej jednak strony była to kontynuacja oświeceniowej nowoczesności – popierał indywidualizm. Trzeba też zaznaczyć, że powracał również do religii, które były przed chrześcijaństwem oraz odnawiał, rekonstruował mitologie takie jak germańska, słowiańska oraz celtycka.

Określenie, skąd pochodzi nazwa epoki jest dość skomplikowane i nie jest do końca znane. Ten sam rdzeń, podstawa występuje w wyrazach romański (język bądź styl między innymi włoski, hiszpański, francuski), romanca, czyli liryczna opowieść ze średniowiecza oraz romans (dawniej forma przygodowej
opowieści).

W tym okresie wierzono, że są dwa światy – widzialny (materialny, namacalny, w którym człowiek żyje) oraz duchowy, który można poznać jedynie poprzez śmierć lub ewentualny kontakt z zjawami.

W romantyzmie ludzie tęsknili za beztroskim światem, wolnym od wojen i konfliktów, szukali miłości idealnej – takiej, że kocha się osobę od samego początku do końca (śmierci). Gdzie nie istnieje takie coś jak zdrada. Kochankowie są zapatrzeni w siebie i świata poza sobą nie widzą. Fascynowała ich średniowieczna kultura.

Do głównych pisarzy romantyzmu zaliczamy:
– Cypriana Kamila Norwida
– Zygmunta Krasińskiego
– Adama Mickiewicza
– Juliusza Słowackiego
– Józefa Ignacego Kraszewskiego
– Johanna Wolfganga Goethego

Trzeba pamiętać, że romantyzm przeciwstawiał się epoce oświecenia – nie tolerował, negował wcześniejszy kult nauki. Nie uważał, że metodą, którą można poznawać i opisywać świat jest rozum oraz wcześniej uznawana nauka.

Do najważniejszych tematów zaliczamy:
walkę o wolność – jako przykład można podać ,,Konrada Wallenroda”. Tytułowy bohater podstępem starał się odzyskać wolność dla ojczyzny
sfera duchowy, fantazji – pojawiają się duchy, zjawy (na przykład ,,Dziady część druga). Ludzie mają kontakt z światem nadprzyrodzonym. W tej epoce był to najważniejszy cel do poznania i zrozumienia
miłość romantyczną – jest ona nieszczęśliwa, często w jej wyniku popełnia się samobójstwo
naturę – w wielu przypadkach można zaliczyć ją do bohaterów danego utworu ze względu na jej zachowanie oraz liczne uosobienia z nią związane
orientalizm – szczególnie jest on widoczny w cyklu zatytułowanym ,,Sonety krymskie’’. Jest to orientalny – typowy obraz dla danego regionu – półwyspu krymskiego.

Do najważniejszych dzieł zaliczamy:
,,Konrada Wallenroda’’ (powieść poetycka) – Adam Mickiewicz
,,Ballady i romanse’’ (ballady)- Adam Mickiewicz
,,Pan Tadeusz’’ (epopeja)– Adam Mickiewicz
,,Dziady’’ (dramat romantyczny) – Adam Mickiewicz
,,Sonety krymskie’’ (cykl sonetów) – Adam Mickiewicz
,,Kordian’’ (dramat romantyczny) – Juliusz Słowacki
,,Balladyna’’ (tragedia) – Juliusz Słowacki
,,Nie-Boska Komedia’’ – Zygmunt Krasiński
,,Testament mój’’ (testament poetycki) – Juliusz Słowacki
,,Grób Agamemnona’’ (wiersz) – Juliusz Słowacki
,,Zemst’’ (komedia) – Aleksander Fredro
cykl ,,Vade-mecum’’ – Cyprian Kamil Norwid
,,Cierpienia młodego Wertera’’ – Johann Wolfgang Goethe

Pojęcia ważne w romantyzmie:

ludowość – literatura skupiała się na życiu prostych ludzi. Ich codzienne zachowania oraz zwyczaje fascynowały najbardziej. Często idealizowano tamtejsze życie. Zainteresowanie to było determinowane kilkoma czynnikami. Przede wszystkim poszukiwano czegoś, co przekraczałoby sztywne zasady, ramy kanonu, nie byłoby w centrum zainteresowania lecz znajdowałoby się na prowincji, czy też tak zwanym marginesie. Było to skupienie na wartościach lokalnych. Wieś z swoją własną kulturą oraz małymi tajemnicami była zatem idealna dla ówczesnych autorów. Po drugie narodziła się koncepcja narodu jako wspólnoty, o istnieniu której decyduje dusza narodu, a nie twarde granice państwa. Z tego względu szukano korzeni, pierwotnych obyczajów, które znajdowano w prostego ludu. Ceniono zatem proste, zrozumiałe dla tej warstwy społecznej słownictwo oraz zwyczajną tematykę.

mesjanizm – przekonanie o posłannictwie na przykład, że poeta jest wysłannikiem Bożym, dostał od niego dar tworzenia. Może to również dotyczyć całego narodu szczególnie Polaków. W ,,Dziadach’’ ukazane jest cierpienie Polski znajdującej się pod zaborami. Pojęcie pochodzi od Boga – Mesjasza.

historyzm – inspiracje czerpane były z historii własnego narodu, szczególnie popularne było w tamtym czasie średniowiecze ze względu na fakt, iż w tamtych czasach miały miejsce największe sukcesy ojczyzny. Interesowano się jego kolorytem oraz prawami. Twórcą nowoczesnego historyzmu był pisarz angielski – Walter Scott żyjący na przełomie osiemnastego i dziewiętnastego wieku. Pełniło to rolę odskoczni od racjonalizmu postulowanego w epoce oświecenia. Najbardziej widać historyzm w poezji Cypriana Kamila Norwida

mistycyzm – możliwość uzyskania kontaktu z istotami pozaziemskimi – duchy, zjawy, widma, bóstwa. Stawiano wyżej poznawanie duchowe, intuicyjne niż rozumowe. Autorzy tamtego okresu wierzyli, że dzięki wystarczająco silnemu uczuciu, głębokiej wierze religijnej oraz intuicji możliwe jest częściowe, bądź nawet całkowite połączenie się z naturą oraz Bogiem.

indywidualizm – cecha bohaterów romantycznych. Byli oni odosobnieni od reszty społeczeństwa, głównie przez często nietypowe zachowania. Mieli poczucie odrębności. Przekonani byli o własnej wyjątkowości, że zostali stworzeni do wyższych celów, a ich z