Dolina Issy

Recenzja książki

Jestem człowiekiem, któremu wszystko brakowało. Należę do osób z młodym wiekiem, czyli do osób które już prawie nic nie wiedzą na temat polskiej wsi. Ogólnie to mieszkam od urodzenia, w stosunkowo mały mieście, nawet tego nie powinno się nazywać miastem, lecz miasteczkiem, bo nie jest zbyt duże, ale do rzeczy. Nie byłbym w stanie zmienić tego miejsca na takie, gdzie nie byłoby internetu, kontaktu z rówieśnikami. Ale czasem, gdy nadejdzie okazja, to wybiorę się w takie miejsce. Wtedy czuję się inaczej niż dotychczas, inny jest klimat, powietrze, ale też inna przygoda, ponieważ można pomóc babci na wsi i spędzić czas. Nie jestem bogaty ani biedny, ale patrząc na innych, którzy muszą ciężko pracować na farmie, żeby coś zarobić, to nie jest proste życie. I tu nie patrzymy na wspomnienia z dzieciństwa, czyli wtedy, gdy nie zwracałeś uwagi na czas, przestrzeń, ale mimo tego młodość może się czasem wydawać piękniejsza niż dorosłe życie, lecz to właśnie przestrzeń kształtuje moje życie, zapach kwiatów, siana, smak owoców prosto z drzewa i to co utkwiło mi w pamięci to gwiaździste niebo nocą.
Tylko teraz jest takie zasadnicze pytanie co to ma wspólnego z ,,Doliną Issy”? Otóż ma wiele wspólnego, bo sama powieść Miłosza to wspomnienia człowieka, który zdaje sobie sprawę, że utracił coś czego już nigdy nie odzyska. Gdy czytałem tę książkę, powracało mi wspomnienie z dziadkiem, którego straciłem i z którym świetnie się bawiłem i spędzałem czas na farmie. Opowiadał mi jak to było w czasie wojny, o tym jak pomagał partyzantom, ale też jak wspólnie zbieraliśmy grzyby i wspominał mi jak się ze mną dobrze bawił. Podobnie siebie wspomina Miłosz, będąc dorosłym mężczyzną, jako dziecko i nie chodzi o to tu, czy rzeczywiście Tomasz to młody Czesław. Ta opowieść składa się z wielu krótkich rozdziałów. Ale to są tylko takie urywki z przeszłości, niemal nieposiadające początku ani końca; tak samo jak ja, nie potrafię przypomnieć sobie wydarzeń, które miały miejsce za mojego dzieciństwa, są to tylko nikłe punkty wspomnień, na przykład nauka jazdy na rowerze czy spędzanie wspólnego czasu z rodziną przy grillu, tylko nigdy nie pamiętałem co dalej robiłem tam.
Można tak naprawdę uznać losy Mickiewicza i Miłosza za podobne do siebie, z tego względu, iż obaj urodzili się na Litwie, z polskojęzyczną mową, potem było emigrowanie do Paryża. W opowieści Czesława występuje dworek, konflikt, spór, sceny polowań, wątki miłosne, dawne obyczaje, podobne sytuacje były w lekturze pt. ,,Pan Tadeusz”, tylko bardziej zmodernizowany, inny gatunek literacki tam występuje, inne problemy są odgrywane, lecz budowa i cała konstrukcja wydaje się być taka sama. Mało tego, Miłosz wiele inspiracji czerpał z ,,Ballad i romansów” , z ,,Dziadów”, a także znajdują się urywki z ,,Sonetów krymskich”.
Pod wieloma względami ,,Dolina Issy” jest powieścią o dojrzewaniu, historia Tomasza jest oparta na dynamice pór roku, jego patrzenie na świat i ocenianie najbliższych zmieniają się z upływem czasu. Początkowo babcia Misia jest przykładem podziwu, ponieważ może, w przeciwieństwem do innych domowników mieszkania, leżeć i lenić się całymi dniami, później Tomasz zdaje sobie sprawę, że babcia stała się leniwą egoistką. W trakcie kiedy główny bohater dojrzewa, przeżywa się forma współistnienia ludzi w Giniu i jej okolicach. Romuald jedynie tylko szlachcic z urodzenia, bierze niespodziewanie za żonę chłopkę, służącą Barbarkę. Tomasz który miał być dziedzicem i panem, zostaje przez przypadek przegnany z pola przez chłopów po tym, jak zaczął się witać z nimi pradawnym zwyczajem. Po tej sytuacji nadchodzi reforma rolna i Surkontowie bez wyjścia muszą podzielić się swoją ziemią, którą posiadali od wieków. Dojrzewający chłopiec zaczyna przeżywać pierwsze rozterki życiowe, pyta się Boga o sens istnienia zła na świecie, wie kiedy zmienić swoje zachowanie ze względu na sytuację. Opowieść odwołuje się bardzo do odwołań psychologicznych, jak i psychoanalizy. Bohater zostaje porzucony, z tego powodu zaczyna cierpieć, stara się znaleźć męski wzorzec zachowania w osobie Romualda. Scena która pokazuje jak zabija wiewiórkę, pokazuje tylko, że On zabił swoją niewinność. Opowieść kończy się na wejściu Tomasza w dorosły wiek, szczególnym momentem był tu wyjazd do Polski, tym samym zostawienie doliny Issy, czyli miejsca, gdzie osoby żywe normalnie żyją z osobami umarłymi i istotami pośrednimi.
Sam pomysł Miłosza jest trochę ,,dziwny”, gdyż z jednej strony powieść mówi o psychologicznych momentach, a z drugiej ukazuje początek społeczeństwa litewsko-polskiego. Dla mnie sama lektura jest przypomnieniem o swoich wspomnieniach, inaczej pokazuje wspomnienia bohaterów i stara się nam przypomnieć jakie mieliśmy historie z życia. Klimat całościowy jest niesamowity, tyle że rytm narracji jest ciężki do złapania, ale ogólnie to nie mam zastrzeżeń co do tej lektury i moim zdaniem jest to po prostu świetna przygoda, która uczy nas jak zwracać uwagę na świat, na Boga i na to jaką się ma sytuację, bo gdy opuścimy rodzinę to ona nas nie przyjmie z powrotem, dlatego ta książka przypadła mi do gustu, może i ma niekiedy rwany styl, ale z tą lekturą dużo pięknych chwil spędziłem, więc raczej nie zmienię swojego zdania.

Streszczenie

Akcja utworu rozgrywała się na Litwie, w pierwszej połowie dwudziestego wieku i obejmowała kilka lat. Głównym bohaterem książki ,,Dolina Issy” Czesława Miłosza, poety, który w 1980 roku otrzymał Nagrodę Nobla z dziedziny literatury, był młody, inteligenty chłopak, Tomasz Surkont.
Dolina Issy została opisana przez autora takimi epitetami jak cudowne, piękne malownicze miejsce znajdujące się w Krainie Jezior. Wiele również wspomniano na temat mieszkańców wioski. Byli oni przede wszystkim specyficznymi ludźmi, gdyż wierzyli w szkodliwość miejscowych diabłów. Zachowywali się jakby byli odcięci od świata. Nie interesowali się takimi tematami jak między innymi polityka, gospodarka kraju. Przejmowali się sytuacjami panującymi w ich wiosce. Działo się tam wiele skandali, romansów czy nawiedzeń przez duchy, dlatego bohaterowie, choć odizolowani od życia poza ich miejscowością, nigdy nie narzekali na uczucie nudy, niezadowolenia z ich życia społecznego.
Głównym punktem wioski stanowił kościół znajdujący się na wzgórzu. Za nim natomiast znajdował się natomiast park z aleją prowadzącą do dworku, gdzie mieszkał główny bohater utworu, Tomek. Za domem można było ujrzeć się ogród z różnym owocami.
Uroczego chłopca wychowywali dziadkowie, Kazimierz Surkont, a także jego małżonka, Michalina. Sytuacja taka wynikła, gdyż rodzice głównego bohatera książki pracowali w innym kraju, a w następnych latach dzielnie walczyli podczas wojny światowej. Starsze małżeństwo doczekało się dwóch wspaniałych córek, Heleny oraz Tekli. Właśnie ta druga z nich była rodzicielką Tomasza.
Pewnego dnia Kazimierz postanowił przybliżyć młodemu chłopcu historię ich rodziny. Przodkowie Tomasza byli w przeszłości bardzo zamożną rodziną, pochodzącą ze szlachty. Choć obecnie Tomasz jak i jego dziadkowie mieszkali na Litwie, byli oni spokrewnieni z Niemcami i Polakami.
Całe dzieciństwo chłopca upływało szczęśliwie, często bawił się on z miejscowymi dziećmi, łowił ryby i starał się zaprzyjaźnić z różnymi chłopcami i dziewczynkami w podobnym wieku do jego. Zachowywał się tak jak jego rówieśnicy. Dziadkowie zadbali także o edukację wnuka. Zatrudnili prywatnego korepetytora. Wiedzieli, że zdobyta w młodym wieku wiedza będzie odgrywała istotną rolę w jego przyszłości. Tomasz to mądre dziecko, umiał mówić w dwóch językach. Był również osobą bardzo spostrzegawczą, ciekawą świata, bez problemu zauważał i określał wnioski z danej sytuacji.
Częstym gościem dworu był leśniczy Baltazar, czyli ulubieniec Kazimierza. Młody oraz silny mężczyzna założył rodzinę i dorobił się dużego majątku. Wydawałoby się, że był ogromnym szczęściarzem. Wielu mogłoby pozazdrościć mu jego życia i sądzić, że nie brakowało mu niczego, by stać się człowiekiem spełnionym, zadowolonym. Niestety, pomimo pozorów, mężczyznę zżerały ciągłe wyrzuty sumienia. Podczas wojny, przez przypadek zabił on rosyjskiego żołnierza. Nie poinformował również o tym czynie bliskich zabitego. Postanowił zakopać jego ciało. Przez tragiczne wydarzenie z przeszłości, przez cały czas czuł się prześladowany przez diabła, nie umiał sobie poradzić psychicznie, popadał w obłęd. Szukał on pomocy u różnych postaci. Z początku udał się do Masiulisa. Ten jednak ku jego smutku, nie wiedział jak pomóc. Bohater jednak nie poddał się i przybył z wizytą do rabina. Liczył, że ten rozwiąże jego problem lub da jakąś wskazówkę. Niestety tak się nie stało. Usłyszał od niego, że sam odpowiadał, zgotował sobie tak okrutny los, co przyczyniło się do jeszcze większej rozpaczy. Pewnego dnia podpalił on swój dom. Niestety, kiedy próbował wydostać się z budynku, zabił swojego sąsiada. Ostatecznie został zlinczowany przez mieszkańców miejscowości.
Tymczasem do wioski przyjechała ciotka Tomasza, Helena. Przeważnie spędzała ona swój wolny czas ze szlachcicem, Romualdem Bukowskim. Ich główną rozrywką stanowiły długie spacery. W mężczyźnie jednak zakochała się jedna z chłopek, Barbarka. Była ona zazdrosna o Helenę, lecz w końcu udało jej się zdobyć sympatię mężczyzny. Była to zasługa pewnego bohatera i jego zdolności. Otóż poprosiła o pomoc czarownika Masiulisa. Ten dał jej specjalne zioła, dzięki czemu osiągnęła swój cel. Od tamtego momentu była kochanką Romualda. Po pewnym czasie trwania ich związku zarzuciła mu jednak zdradę. Ten odczuł, że jego duma została urażona, więc wymierzył bohaterce chłostę. Kobieta natomiast w odwecie wygnała Helenę, która zjawiła się w odwiedziny. Pomimo całego zamieszania i nieporozumień ostatecznie postanowili oni wziąć ślub.
Wkrótce nastąpił skandal w wiosce. Młody ksiądz miał romans z pewną dziewczyną. Magdalena była gospodynią na plebanii. O ich „nietypowej znajomości” wiedzieli i plotkowali wszyscy mieszkańcy. Ksiądz jednak dalej wyrzekał się tego przed ludźmi, co raniło bohaterkę. Po pewnym czasie kobieta z rozpaczy postanowiła popełnić samobójstwo. Zatruła się trutką na szczury. Po skromnym pogrzebie okazało się, że duch Magdaleny nawiedzał mieszkańców miasteczka. Niebawem umarła także babcia głównego bohatera, Michalina, zwana również Misią. Po śmierci z powrotem była młoda. Spotykała się ona z duchem Magdaleny na wzgórzu.Gdy sytuacja z nawiedzanie przez ducha kochanki księdza ponownie gwałtownie się nasiliła, mieszkańcy zgodnie postanowili rozwiązać problem tradycyjnym sposobem. Nocą odkopali grób, odcięli zwłokom głowę, a pierś dziewczyny przebili kołkiem. Osiągneli zamierzony sukces.
Jeden z przyjaciół Tomasza to czternastoletni Dominik Malinowski. Imponował mu wiedzą i ciekawością świata przejawiającą się w przeprowadzaniu dziwnych eksperymentów. Pewnego razu postanowił przetestować cierpliwość Boga przebijając konsekrowaną hostię szydłem. Ten czyn okazał się nieefektywny. Bóg zareagował i przerwał przyjaźń chłopców.
Jednak dzięki tej znajomości Tomek zaczął obserwować przyrodę, różne zwierzęta, na przykład ptaki. Za namową dziadka natomiast chłopiec zbadał zawartość domowej biblioteki. Przyczyniło się to do zapoznania treści wielu lektur. Założył też swój zielnik. Tego samego roku w dworku pojawiła się babka Dilbinowa. Była ona matką ojca Tomasza. Starsza kobieta zatroszczyła się o wygląd i edukację jedynego, ukochanego wnuczka. Opowiadała mu o swojej przeszłości i nieszczęśliwym małżeństwie z jego dziadkiem. Uważała jednak, że związek przyniósł jej jedną ogromną przysługę. Miała ona z nim dwóch synów. Starszy syn Teodor po zdobyciu dyplomu weterynarza poślubił Teklę Surkont matkę Tomasza, czyli rodzicielkę głównego bohatera. Natomiast młodszy, Konstanty popadł w długi, a podczas wojny w niewolę. Stało się tak zapewne dlatego, gdyż od dziecka był za bardzo rozpieszczony przez swoją rodzicielkę. Kobieta cały czas opłakiwała stratę syna, Konstantego.
Kres szczęśliwego życia Tomasza w cudownej dolinie stanowiło zakończenie wojny. Gdy Polska po wielu latach odzyskała niepodległość, w dworu dziadków bohatera zjawiła się Tekla, jego rodzicielka. Pragnęła ona zabrać ze sobą potomka do Polski i to uczyniła. Chłopiec próbował wyobrazić sobie wygląd odrodzonego, wolnego kraju.

Bohaterowie

,,Dolina Issy” Czesław Miłosz – bohaterowie

Tomasz Dilbin – główny bohater książki. Chłopiec urodził się w szlacheckiej rodzinie, w miejscowości nad rzeką Issą. Bohatera wychowywali dziadkowie, Michalina i Kazimierz. Powodem takiej sytuacji była praca jego rodziców za granicą. Chłopiec od dziecka interesował się przyrodą. Pasję odziedziczył po swoim dziadku. Był także osobą bardzo inteligentną, od dziecka miał prywatnego korepetytora. Gdy Polska po 123 latach odzyskała niepodległość, jego rodzicielka pragnęła zabrać go z Litwy. Chłopiec wyjechał z kobietą.

Kazimierz Surkont – dziadek Tomasza. Odznaczał się takimi cechami kal uczynność czy życzliwość. Pomimo tego był skłócony z wieloma obywatelami małej wioski, w której mieszkał.

Michalina Surkont – babcia Tomasza, rodzicielka Tekli, matki głównego bohatera, a także żona Kazimierza Surkonta. Zwana była ,,babcią Misia”. Kobieta podczas akcji książki zmarła, po tym wydarzeniu stała się młoda. Na wzgórzu widywała się z duchem Magdaleny.

Tekla Surkont – rodzicielka Tomasza, a także córka Kazimierza i Michaliny. To kobieta niezwykle oddana swojemu mężowi. Bohaterka na końcu powieści zabrała syna do Polski.

Romuald Bukowski – polski szlachcic. Romansował z Heleną, ciotką Tomasza i córką Michaliny oraz Kazimierza. Ostatecznie związał się z pewną Barbarką. Pomimo burzliwego związku, ostatecznie postanowili wziąć ślub.

Baltazar – przyjaciel Kazimierza, często gościł w domu bohatera. To leśnik, którego dręczyły ogromne wyrzuty sumienia. W przeszłości zabił pewnego człowieka – Rosjanina. Poszukiwał pomocy, lecz nikt nie umiał udzielić mu rady jak poradzić sobie z poczuciem winy. Bohater podpalił swój własny dom, a podczas ucieczki w szaleństwie zabił jednego z sąsiadów. Pozostali pobiegli zanim, a między bohaterami rozegrała się bójka. Na skutek obrażeń Baltazar zmarł w domu przyjaciela.

Magdalena – gospodyni księdza. Kochała mężczyznę i miała z nim romans. Jednak na skutek ukrywania związku i nieporozumienia z ukochanym, w wielkiej rozpaczy popełniła samobójstwo. Jej duch nawiedzał wioskę. Z tego powodu mieszkańcy posunęli się do ostateczności. Ekshumowali ciało i ucięli głowę. Nawiedzania się zakończyły.

Barbara – służąca Romualda, była w nim bardzo zakochana. Dzięki pomocy pewnej postaci, zdobyła ona specjalne zioła i zdobyła sympatię ukochanego. Pomimo ich burzliwego romansu, postanowili wziąć ślub.

Helena Juchniewicz – siostra Tekli, ciotka Tomasza, a także mężatka. Bohaterka nawiązała chwilowy romans z Romualdem Bukowskim, bogatym i szanowanym mężczyzną. Jednak ich związek zakończył się gwałtownie, ponieważ pewnego dnia napadła na nią zdenerwowana, zdradzona Barbarka.

Bronisława Dilbin – babcia Tomasza od strony jego ojca. To arystokratka, przez wiele lat tkwiła w nieszczęśliwym związku z Arturem. Była jednak mu wdzięczna, gdyż posiadali razem dwójkę synów. Starsza kobieta opowiedziała historię swojego życia ukochanemu wnukowi. Była postacią bardzo chorobliwą, zapewne odeszła z tego świata przez raka.

Plan wydarzeń

1. Opisanie doliny, a także mieszkańców wioski.
a) Wskazanie walorów przyrodniczych.
b) Ukazanie centralnego miejsca uroczej wioski.
c) Przedstawienie nietypowych zachowań mieszkańców.
2. Wychowywanie chłopca, Tomasza, przez jego dziadków.
a) Krótka charakterystyka Kazimierza i jego małżonki.
3. Opowiedzenie głównemu bohaterowi historii jego rodziny przez dziadka.
4. Opis zainteresowań i zajęć chłopca podczas jego dzieciństwa.
5. Życie liturgiczne bohaterów książki, a także ich nietypowe obrzędy.
6. Częste wizyty leśniczego Baltazara w domu Kazimierza.
7. Przytoczenie przypadkowego morderstwa Baltazara podczas wojny.
8. Opisanie poczucia winy, wyrzutów sumienia, rozpaczy przyjaciela rodziny.
9. Poszukiwanie pomocy u innych osób, jednak bez zamierzonego skutku.
10. Romans księdza wraz z jego młodą gospodynią.
11. Rozpacz Magdaleny i jej samobójstwo.
12. Nawiedzanie mieszkańców wioski przez ducha zmarłej.
13. Śmierć babci Tomasza.
14. Spotykanie się duchów obu kobiet na wzgórzu.
15. Podjęcie gwałtownych kroków przez mieszkańców z obawy przed duchem Magdaleny.
16. Przybycie do dworu drugiej babci głównego bohatera, pani Dilbinowej.
17. Przyjaźń Tomka wraz z Dominikiem Malinowskim.
18. Przybycie Heleny, córki Kazimierza i Michaliny, do rodzinnej miejscowości.
19. Częste spotkania, spacery, a następnie romans kobiety z młodym szlachcicem, Romualdem Bukowskim.
20. Opis edukacji Tomasza – wynajęcie specjalnego korepetytora przez jego dziadka.
21. Śmierć babci Dilbinowej.
22. Prośba Barbarki skierowana do Masiulisa w zdobyciu uczuć Romualda Bukowskiego i osiągniecie celu kobiety.
23. Zemsta zdradzanej Barbarki na Helenie.
24. Przypadkowe zastrzelenie wiewiórki przez głównego bohatera.
25. Ogromne wyrzuty sumienia, myśli samobójcze Tomka.
26. Obłęd leśniczego spowodowany obwinianiem się.
27. Podpalenie własnego domu przez Baltazara.
28. Zabicie sąsiada podczas ucieczki z płonącego budynku.
29. Powrót mamy Tomasza, Tekli, do domu jej rodziców.
30. Wyjazd głównego bohatera i jego rodzicielki do Polski.

Czas i miejsce akcji

,,Dolina Issy” Czesław Miłosz – czas i miejsce akcji
Akcja książki Czesława Miłosza ,,Dolina Issy” rozgrywała się na początku dwudziestego wieku, w latach dwudziestych.
Wydarzenia opisywane w znanej powieści miały miejsce na Litwie, w miejscowościach Ginie i Birkuny. Obie wioski znajdowały się w dolinie Issy. Miejsce to doceniano za między innymi wyjątkową, niepospolitą florę. Znajdowała się ona w Krainie Wielkich Jezior. Rzeka posiadała czarną wodę, była głęboka oraz porośnięta łoziną. W pobliżu występowały bagniste brzegi, a gleba należała do bardzo urodzajnych. Natomiast w miejscowości Ginie, gdzie miały miejsce narodziny głównego bohatera książki, Tomasz Surkonta, kościół, a także cmentarz i Szwedzkie Wały, które znajdowały się na wzgórzu, stanowiły centralny punkt małej wioski. Za nimi natomiast widać było piękny park z aleją. Ta prowadziła do dworku – domu Tomasza Surkonta i jego dziadków – Kazimierza i Michaliny. Miejsce to wyróżniało się na tle innych domów w małej miejscowości, gdyż rodzina głównego bohatera była w przeszłości bardzo zamożna. Sam dworek opisano takimi przymiotnikami jak biały i niski. Dodatkowo, również w ich mieszkaniu rozgrywało się wiele ciekawych zdarzeń. Budynek był stary. W jadalni znajdowała się kanapa. To ona stanowiła główny, centralny punkt mieszkania. Na ścianie w tym pomieszczeniu wisiał portret mężczyzny. Natomiast salon przedstawiono jako miejsce ciemne i wiecznie puste, a nawet nieco przerażające. By znaleźć się w spiżarni, należało przejść przez pomalowane na czerwono drzwi. Tam przechowywano mnóstwo zapasów jedzenia, do których należały między innymi: kiełbasy, szynki czy różne przyprawy takie jak cynamon oraz goździki. Postawiono tam także ciemnozłote garnuszki, a obok nich paskę na myszy.
Znajdowało się tam również wiele różnych zakamarków. Domownicy najbardziej lubili przebywać w garderobie. To właśnie tam bito masło, a także suszono przepyszne sery.
Natomiast kierując się za miejsce zamieszkania głównego bohatera i jego bliskich, docierało się do ogrodu owocowego.

Charakterystyka bohaterów

,,Dolina Issy” Czesław Miłosz – charakterystyka bohaterów

Tomasz Surkont to główny bohater znanej powieści, a także jej narrator. To wnuczek Kazimierza i Michaliny Surkont oraz Bronisławy Dilbin. Jego rodzicami byli Tekla Surkont i pan Surkont. Chłopca wychowywali jego dziadkowie ze strony rodzicielki. Gdy jednak Polska odzyskała niepodległość, wyjechał wraz z matką do wolnego państwa.
Tomek to dziecko niezwykle ciekawe świata. Chciał nieustannie zdobywać na ten temat nową wiedzę, informacje. Miłość do przyrody zaszczepił w nim jego dziadek. Interesowała go także każda sfera życia, która nie została jeszcze przez nikogo dokładnie, precyzyjnie zbadana.
Bohater odznaczał się niezwykłą wrażliwością, umiał dostrzegać prawdziwą naturę innych ludzi. Często jednak nie umiał trafnie nazwać swoich spostrzeżeń, obserwacji. To postać niezwykle inteligentna. Przyczynił się do tego między innymi jego dziadek i korepetytor.
Uważam, iż bohater książki Czesława Miłosza był postacią pozytywną. Odznaczał się wieloma zaletami. Posiadał także wiele zdolności jak na jego młody wiek. Można naśladować go pod wieloma względami.

Kazimierz Surkont to właściciel dworku i gospodarstwa w Giniach. Był mężem Michaliny, a także ojcem Tekli i Heleny oraz dziadkiem Tomasza. Natomiast jego częsty gość i bliski przyjaciel to leśniczy Baltazar.
Podobnie jak jego wnuczek, interesował się on przyrodą. Swoją pasją podzielił się ze swoim wnuczkiem. Oprócz tego uwielbiał literaturę. W domu posiadał wiele ciekawych książek. Lubił także opowiadać różne historie. Opowiedział wnuczkowi o ich przodkach.
Mężczyzna wyróżniał się takimi cechami jak: uprzejmość, gościnność czy łagodność. Jednak, pomimo tych wszystkich pozytywnych cech, wiele mieszkańców uznawali go za osobę egoistyczną i zbyt pewną siebie. Z tego powodu spotykało go wiele nieprzyjemnych sytuacji.
Moim zdaniem Kazimierz Surkont to pozytywna postać z powieści ,,Dolina Issy”. Można wzorować się na nim w wielu zdarzeniach, zachowaniach, gdyż posiadał wiele umiejętności, zainteresowań, a także pozytywnych cech.

Baltazar to postać tragiczna w powieści Czesława Miłosza. Był młodym leśniczym, podopiecznym i przyjacielem Kazimierza Surkonta. Podczas jednej z bitew zabił rosyjskiego żołnierza. To wydarzenie wywołało u niego ogromne wyrzuty sumienia, które gnębiły go do końca jego dni. Prosił o pomoc wiele osób, jednak nie otrzymał potrzebnego mu wsparcia.
Mężczyzna borykał się z alkoholizm. Oprócz tego często miewał halucynacje, które ostatecznie doprowadziły go do obłędu.
Bohater ten odznaczał się wielką gwałtownością i nieodpowiedzialnością. Świadczyło o tym między innymi podpalenie własnego domu. Nie myślał o konsekwencji tego czynu. Podczas ucieczki z płonącej leśniczówki zabił przypadkowo jednego z sąsiadów, który przybył mu z pomocą. Oprócz tego był człowiekiem z sumieniem, wrażliwym. Bardzo przejmował się tym, iż przypadkowo zabił pewnego mężczyznę, jego wyrzuty sumienia były tak ogromne, iż doprowadziły do tragedii.
Uważam, że mężczyznę nie można nazwać człowiekiem złym, okrutnym. Sądzę, że w pewnym etapie swojego życia pogubił się, skutkowało to wieloma niewłaściwie podjętymi decyzjami. Jednak był on tylko człowiekiem, którego prześladowały ogromne wyrzuty sumienia po jednym przypadkowo popełnionym czynie. Choć nie należy on do bohaterów godnych naśladowania, zasługuje on na wybaczenie jego błędów, a także na szacunek.

Problematyka

Motyw dziecka i krainy dzieciństwa pojawił się w literaturze dopiero w romantyzmie, a na szeroką skalę rozwinął się w XX wieku. Współczesne utwory o dzieciństwie to zazwyczaj powieści, których tematem jest wtajemniczenie w zło, odkrywanie siebie, swoich złych stron. Według B. Kaniewskiej utwory poświęcone tematowi dzieciństwa opierają się na dwóch odmianach genologicznych. Pierwszą z nich stanowi powieść inicjacyjna, druga to tzw. story – nowel. Powieść inicjacyjna charakteryzuje się obecnością dojrzewającego bohatera, nie zawsze jednak jest powieścią o dzieciństwie lub młodości. Natomiast powieść o dzieciństwie zawiera elementy powieści inicjacyjnej. Powieść tego typu charakteryzuje się trzema zasadami. Według pierwszej z nich dzieciństwo i młodość składają się na „preludium dojrzałości”, doświadczenia zdobywane przez dzieci prowadzą je ku dorosłości, a proces dojrzewania jest zjawiskiem pozytywnym. Zasada druga mówi o tym, iż między światem dzieci a światem dorosłych znajduje się granica, którą mogą przekraczać najmłodsi. Wreszcie trzecia zakłada, że doświadczenie dzieciństwa jest, mimo aury tajemniczości, pojmowalne i wyrażalne.
„Dolina Issy” Cz. Miłosza jest powieścią o inicjacji i przestrzeni dzieciństwa. Kraina dzieciństwa utożsamiana jest z rajem. Zawarty tu obraz utraconego raju wynika – zdaniem B. Kaniewskiej – z trzech przeświadczeń: „o odrębności dziecięcego świata, o zdolności do – przynajmniej częściowego – pojmowania go przez dorosłego, który był niegdyś dzieckiem i o możliwości zwerbalizowania doświadczenia dzieciństwa”.
Bohaterem powieści jest chłopiec, którego poznajemy w okresie dzieciństwa i dojrzewania. Jego światem jest dom i jego najbliższa okolica. Już początek powieści pozwala stwierdzić, iż jest to przestrzeń niezwykła. Tomasz obserwowany jest też przez tajemnicze siły, które nadają powieści nastrój tajemnicy, grozy i niezwykłości. Niewidzialne siły towarzyszą poczynaniom bohaterów, w lesie mieszka czarownik, który przyrządza cudowne napary, a trupa przebija się osinowym kołem, by nie krążył wokół żyjących.
Pozornie Tomasz żyje poza dobrem i złem. Jest wybrańcem, dwukrotnie wydartym śmierci, przebranym księciem. Znajduje się w centrum świata powieściowego i jest kształtowany przez innych. Doświadcza on rozmaitych inicjacji, „które wprowadzają do jego duszy dysonans, podejrzenie, że oto może nie żyjemy na najlepszym ze światów”.
W tym niezwykłym, tajemniczym świecie chłopiec miał własny świat stworzony początkowo tylko na papierze. Stopniowo Tomasz odkrywa prawa rządzące światem: zło, śmierć, cierpienie. Sam także staje się sprawcą śmierci i zdaje sobie sprawę, iż zmartwychwstanie jest niemożliwe. Od tej chwili zaczyna rozumieć prawa rządzące światem i zaczyna się czuć obco w świecie, w którym przebywa. Zaczyna dorastać i wkrótce musi opuścić dolinę. Powrót nie jest możliwy. Utwór Miłosza przypomina Arkadię. Jest to kraina oddzielona od reszty świata, pełna obfitości, nieco tajemnicza.
Do Arkadii upodabniają powieść także patriarchalizm w stosunkach społecznych, podporządkowanie zajęć i zwyczajów człowieka cyklowi natury, przywiązanie do tradycji. Pragnienie powrotu do lat młodości jest naturalną cechą każdego człowieka. Ludzie starsi z nostalgią wspominają młode lata, pragną wrócić do miejsc, w których się wychowali. Powrót do „małej ojczyzny” był także najprawdopodobniej przyczyną umieszczenia akcji powieści w miejscu, w którym pisarz spędził dzieciństwo. Wspominając lata młodości przebywający na Zachodzie autor zapewne chciał powrócić choć w myślach do kraju. Pisanie powieści miało dla niego charakter terapii, było książką o nim samym. 

Streszczenie krótkie

Bohaterem „Doliny Issy” jest Tomasz, który przybywa z wizytą do swoich dziadków Kazimierza i Michaliny. Chłopiec musiał spędzać czas z dziadkami, ponieważ jego rodzice byli na wojnie. Chłopiec wychowuje się w międzynarodowym środowisku, w którym stykają się ze sobą różne religie. Mieszkańcy okolicy znają i kultywują wiele dawnych zwyczajów i magicznych rytuałów. Jego światem jest dom i jego najbliższa okolica. Już początek powieści pozwala stwierdzić, iż jest to przestrzeń niezwykła. Tomasz obserwowany jest też przez tajemnicze siły, które nadają powieści nastrój tajemnicy, grozy i niezwykłości. Niewidzialne siły towarzyszą poczynaniom bohaterów, w lesie mieszka czarownik, który przyrządza cudowne napary, a trupa przebija się osinowym kołem, by nie krążył wokół żyjących.
Pozornie Tomasz żyje poza dobrem i złem. Jest wybrańcem, dwukrotnie wydartym śmierci, przebranym księciem. Znajduje się w centrum świata powieściowego i jest kształtowany przez innych. Doświadcza on rozmaitych inicjacji. W tym niezwykłym, tajemniczym świecie chłopiec miał własny świat stworzony początkowo tylko na papierze. Stopniowo Tomasz odkrywa prawa rządzące światem: zło, śmierć, cierpienie. Sam także staje się sprawcą śmierci i zdaje sobie sprawę, iż zmartwychwstanie jest niemożliwe. Od tej chwili zaczyna rozumieć prawa rządzące światem i zaczyna się czuć obco w świecie, w którym przebywa. Zaczyna dorastać i wkrótce musi opuścić dolinę. Powrót nie jest możliwy.
Oprócz perypetii głównego bohatera w powieści pojawiają się także inne wątki. Jeden z nich dotyczy Magdaleny, która związuje się z księdzem. Kiedy zostaje on przeniesiony do innej parafii, dziewczyna popełnia samobójstwo. To jednak nie koniec historii, gdyż dziewczyna wraca do wioski pod postacią zjawy. Mieszkańcy chcą się od niej uwolnić. Podejmują więc decyzję o tym, aby odkopać jej grób. następnie odcinają głowę, a serce przebijają kołkiem. Inna miłosna historia wiąże się z osobą Romualda Bukowskiego, który żyje w związku z prostą chłopką. Ciekawą postacią jest także Baltazar, który ma na swoim koncie zabójstwo. z tego powodu dręczą go wyrzuty sumienia.
Najlepszym przyjacielem Tomasza jest Dominik. Jak wszyscy inni bohaterowie jest on dość dziwną osobą. Ma skłonności sadystyczne, zabija psa. Nie szanuje także symboli religijnych i przebija hostię szydłem. Swoboda chłopca kończy się, kiedy do majątku dziadów chłopca przyjeżdża druga babka, matka ojca bohatera. Wywodzi się ona z arystokratycznego rodu i za główny cel stawia sobie edukację wnuka. Utwór kończy się przyjazdem matki Tomasza, która zabiera ze sobą chłopca.
Najważniejszym motywem w utworze jest powrót do krainy dzieciństwa. Pragnienie powrotu do lat młodości jest naturalną cechą każdego człowieka. Ludzie starsi z nostalgią wspominają młode lata, pragną wrócić do miejsc, w których się wychowali. Powrót do „małej ojczyzny” był także najprawdopodobniej przyczyną umieszczenia akcji powieści w miejscu, w którym pisarz spędził dzieciństwo. Wspominając lata młodości przebywający na Zachodzie autor zapewne chciał powrócić choć w myślach do kraju.

Geneza utworu i gatunek

Geneza utworu”Dolina Issy” jest powieścią, w której można odnaleźć nawiązania do życia autora. Czesław Miłosz w rozmowie z Renatą Gorczyńską wspomina, że w momencie pisania „Doliny Issy” zmagał się z wewnętrznymi dylematami i przeżywał kryzys, z powodu którego nie był w stanie tworzyć liryki. „Dolina Issy” stanowiła swego rodzaju kurację, która miała pomóc Miłoszowi przeżyć wewnętrzne katharsis.Czesław Miłosz w trakcie pisania „Doliny Issy” był piętnowany przez władze komunistyczne w kraju, gdyż zdecydował się pozostać na Zachodzie, co było nie w smak komunistycznym notablom. Literat obawiał się również, że kryzys literacki, który właśnie przechodził, będzie długotrwały.Z pewnością jest to bardzo ważne dzieło, które zostało uznane przez londyńskie „Wiadomości” za najlepszą książkę emigracyjną 1955 r.Zagadnienia gatunkoweKrytycy literaccy zauważyli, że powieść „Dolina Issy” pióra laureata Literackiej Nagrody Nobla stanowi jedną z najpiękniejszych opowieści o dzieciństwie oraz o dorastaniu, jakie kiedykolwiek powstały. Pragnę zasygnalizować, że brakuje jasnej, klarownej fabuły. Akcja rozgrywa się na Litwie w dolinie rzeki Issy.Warto zaznaczyć, że jest to również bardzo ważne dzieło ze względu na to, iż opowiada o konfliktach narodowościowych i społecznych w niepodległej już Litwie, zaraz po tym, jak państwo uzyskało niepodległość po zakończeniu I wojny światowej. Pytany o swą książkę Miłosz zaznaczył, że jest ona przesiąknięta duchem manicheizmu i stanowi zamaskowany traktat teologiczny. 

Najważniejsze informacje

’Dolina Issy’ jest powieścią pióra Czesława Miłosza, która po raz pierwszy została wydana w Paryżu, w 1955 r. Twórcy londyńskich 'Wiadomości’ określili 'Dolinę Issy’ mianem powieści anno Domini 1955.
W 'Dolinie…’ odnajdziemy świat, który istniał kiedyś przed wybuchem II WŚ a którego dziś nie ma, krainę obrzędów i legend z diabłami i demonami.
W postaci Baltazara, którego wewnętrzne rozterki doprowadzą do szaleństwa, dostrzeżemy ból egzystencjalny, który być może w latach 50. XX w., czuł sam pisarz, który czuł się obco na Zachodzie, bał się, że spotka go przeciągły kryzys literacki, kiedy to nie będzie w stanie tworzyć nowych dzieł.
Czytelnik, który sięgnie po 'Dolinę…’ być może dostrzeże w niej wątki autobiograficzne z życia Miłosza, jednakże pragnę zaznaczyć, że w tzw. literaturze pięknej są one zatarte, przez co trudno jednoznacznie oddzielić co było prawdą, a co ułudą, fikcją.
Z pewnością, jeśli chcemy czerpać prawdę z tej powieści, powinniśmy uwagę zwracać na geografię, która jak zaznacza sam autor, który mówi, że jest w stanie podać skąd pochodzą opisane składniki krajobrazu.
Z racji, że przyszły zdobywca literackiej Nagrody Nobla popadł w konflikt z komunistycznymi rządcami Polski Ludowej, po raz pierwszy w oficjalnym obiegu w naszym kraju 'Dolina Issy’ znalazła się dopiero w 1981 r.
Tytułową Issę należy zapewne odczytywać w ten sposób, że autorowi nazwa ta przypominała Dubissę, rzekę którą kojarzył z młodych lat spędzonych na Litwie.
Dolina Issy stanowi metaforyczną nazwę Doliny Niewiaży, w pobliżu której wychował się przyszły noblista, jeden z naszych najlepszych pisarzy w zeszłym wieku.
Powieść spotkała się z bardzo dobrymi ocenami krytyków literackich, Jerzy Zawieyski podkreślił, że jest to wręcz liryka.
Tadeusz Konwicki podjął się misji, żeby 'Dolinę Issy’ przełożyć na ekran. W produkcji wystąpili m.in. Ewa Wiśniewska oraz Jerzy Kamas. Nie było przypadku w tym, że przenieść na ekran tę książkę postanowił Konwicki, który swe młode lata spędził w tym samym miejscu co autor.
Czytelnik który sięgnie po 'Dolinę Issy’ odnajdzie w niej realizm magiczny, powieść rozwojową, nie brak w niej również wątków społecznych oraz politycznych nawet rozważań filozoficznych.