Menu lektury:
Opowieść wigilijna
„Opowieść Wigilijna” Charlesa Dickensa to ponadczasowa lektura szkolna, która niezmiennie zachwyca czytelników swoją głębią i moralitetem. Ta klasyczna powieść, opowiadająca historię Ebenezera Scrooge’a, skąpca, który dzięki magicznej podróży dokonanej z duchami Wigilii przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, dostrzega błędy swojego życia i zmienia się nie do poznania, oferuje bogactwo tematów do analizy i refleksji. Idealna dla uczniów pragnących zgłębić jej treści, interpretacje oraz kontekst historyczny i społeczny.
Rodzaj i gatunek
Charakterystyka
Autor
Karol Dickens urodził się 7 lutego 1812 roku, zmarł 9 czerwca 1870 roku. Był angielskim powieściopisarzem, przedstawicielem powieści społeczno-obyczajowej. Do jego najbardziej znanych utworów należą powieści (np. „Klub Pickwicka”, „Oliver Twist”, „David Copperfield”, „Wielkie nadzieje”) i opowieści wigilijne (np. „Dzwony”, „Świerszcz za kominem”, „Opowieść wigilijna”).
Gatunek
Trudno jednoznacznie przypisać „Opowieść wigilijną” do konkretnego gatunku literackiego. W samym tytule jest wskazówka. Utwór uważa się za opowieść. Mówi się też, że to opowiadanie lub krótka powieść. Na pewno należy do epiki. O wydarzeniach opowiada narrator (zasadniczo trzecioosobowy i wszechwiedzący, ale momentami pierwszoosobowy, mówiący o swoich odczuciach, nawiązujący kontakt z czytelnikiem). Za opowiadaniem przemawia fakt, że jest to utwór skupiający się na jednym bohaterze i wątku. Za powieścią zaś wielość postaci i miejsc oraz zdarzeń.
Geneza utworu
Karol Dickens był synem urzędnika. Rodzina żyła w biedzie. Ponieważ ojciec pisarza został uwięziony za długi, Dickens musiał zacząć zarabiać. Pracował w fabryce pasty do butów, a także jako urzędnik sądowy. Obserwował życie miejskiej biedoty, znał realia wielogodzinnej, nisko opłacanej pracy, widział pracę dzieci. Biorąc to pod uwagę, należy stwierdzić, że tworzył literaturę zaangażowaną społecznie. „Opowieść wigilijna” wpisuje się w ten nurt. Utwór powstał w listopadzie 1843 roku, tuż przed Bożym Narodzeniem. Szybko zyskał popularność.
Czas i miejsce wydarzeń
Wydarzenia dzieją się w XIX wieku, w czasie Bożego Narodzenia. Z zapowiedzi ducha Marleya wynika, że będą mieć miejsce podczas czterech kolejnych nocy. Jednak okazuje się, że do wszystkich spotkań z duchami dochodzi w noc wigilijną. Czas poszerzony zostaje o przeszłość i przyszłość Scrooge’a – pierwszy z zapowiedzianych duchów zabierze go do lat dzieciństwa i młodości, ostatni pokaże mu koniec jego życia.
Miejscem wydarzeń jest Londyn. Konkretne przestrzenie to kantorek Scrooge’a, jego mieszkanie, mieszkanie Freda (siostrzeńca) i jego żony, mieszkanie Boba Cratchita i jego rodziny, przytułki, więzienia, ulice miasta, giełda, cmentarz.
Bohaterowie
1.Ebenezer Scrooge – był właścicielem kantoru, biznesmenem; miał siostrzeńca, Freda (syn Fan); był samotny z wyboru; nie chciał pomagać potrzebującym, ponieważ był chciwy i skąpy; oszczędzał na jedzeniu, ubraniu, ogrzewaniu, oświetleniu, pracownikowi Bobowi płacił bardzo niewiele; nie lubił świąt i ludzi; był nieuprzejmy, nieprzyjazny, bezduszny, złośliwy i ponury, przez co nielubiany; po spotkaniu z trzema duchami zmienił się (bohater dynamiczny) – pomógł rodzinie Boba, odbudował relacje z Fredem, wspierał ubogich, był wesoły i szczęśliwy.
2.Duch Marleya – ma wokół siebie dziwną aurę, pobrzękuje długim ciężkim łańcuchem zrobionym ze skrzynek, pieniędzy, złota, nie żyje od siedmiu lat, był wspólnikiem Scrooge’a, podobnym do niego pod względem charakteru, teraz za karę tuła się po świecie, chce ostrzec Ebenezera i zapowiada przybycie trzech duchów.
3.Pierwszy Duch – Duch Wigilijnej Przeszłości – wygląda jak starzec i dziecko jednocześnie, ma białe włosy i delikatną twarz, jest jasny, błyszczący, zabiera Scrooge’a na wędrówkę w przeszłość, pokazując mu jego dzieciństwo i młodość.
4.Drugi Duch – Duch Tegorocznego Bożego Narodzenia – to olbrzym o wesołym obliczu, ubrany w zieloną szatę obszytą białym futrem, z dębowym wieńcem na głowie, trzyma w rękach pochodnię, błogosławi świętującym ludziom, wędruje z Ebenezerem ulicami Londynu, odwiedza mieszkanie Boba Cratchita i siostrzeńca Freda.
5.Trzeci Duch – Duch Przyszłych Wigilii – odziany w czarny płaszcz, wysoki, milczący i bardzo tajemniczy, wzbudza w Scrooge’u lęk, zabiera Ebenezera w przyszłość i pokazuje mu jego śmierć oraz śmierć Tima, a także skrajne uczucia towarzyszące tym śmierciom.
6.Inni – pracownik Bob Cratchit i jego rodzina (w tym syn, Tim); siostrzeniec Fred i jego żona; postacie epizodyczne (np. handlarz Joe, pracodawca Fezzwig, siostra Fan, narzeczona Bella).
Treść
Marley, wspólnik Ebenezera Scrooge’a, zmarł. Ebenezer przyjął ten fakt do wiadomości i przeszedł do ubijania kolejnych interesów. Był człowiekiem bezwzględnym, nastawionym na zysk, nieprzyjaznym, skąpym i pr
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Streszczenie krótkie
Akcja utworu rozpoczyna się od przedstawienia Ebenezera Srooge’a który był w podeszłym wieku nie chciał dawać pieniędzy na cele charytatywne. Zmarł jego wspólnik, który był jedynym właścicielem dużego kantoru. Ebenezer Scrooge’a był Nieuprzejmy, chciwy wolał spędzać samotnie święta Bożego Narodzenia. Kiedy w kantorze Scrooge’a pojawia się Fred, który postanawia zaprosić swojego wujka na Święta Bożego Narodzenia. Ebenezer Scrooge’a był niezadowolony, ponieważ musiał zapłacić swojemu pracownikowi za dniówkę. Ebenezer Scrooge’a nie dopuszczał myśli, że ktoś będzie odpoczywać i spędzać czas z rodziną. Pierwszym niepokojący sygnałem w tym dniu jest fakt, że kołatka do drzwi przybiera kształt twarzy Jakuba Marleya zmarłego wspólnika Scrooge’a w mieszkaniu zamożnego mężczyzny zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Dom trzęsie się od gromu po schodach wjeżdża karawan, potem odzywają się dzwonki. Scrooge’a słyszy odgłosy łańcuchów. W jego pokoju pojawia się zjawa twarzy Marleya widmo wyjaśnia Scrooge’owi, że przybyło z powodu ciążącego na nim obowiązku pomocy dawnemu wspólnikowi. Marley nie chce, żeby spotkało to Scrooge. Marley musi odpokutować za to, że w życiu nie pomagał biednym. Widmo wlokące ze sobą straszny łańcuch zrobiony przez szkatułkę i pieniądze, informuje Scrooge, że spotkają go trzy duchy. Pierwszy duch ma zjawić się o godzinie pierwszej przypominający starca i dziecko jednocześnie pierwszy duch uświadamia Ebenezerowi, że wszystkie Wigilie Bożego Narodzenia spędzał sam. Drugi duch ma się zjawić o godzi
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Opracowanie
Książka „Opowieść Wigilijna” napisana przez Charlesa Dickensa oraz oficjalnie wydana w roku tysiąc osiemset czterdziestym trzecim, dwudziestego szóstego grudnia, opowiada o przemianie głównego bohatera ze smętnego i chciwego dziadka, w wesołego i tętniącego życiem człowieka.
Książka należy do epiki, a dokładniej ujmując do opowiadania, bazującego na kolędzie i gawędzie. W książce nie ma rozdziałów, lecz występują strofki, a narrator delikatnie kieruje nasz tok myślowy co do głównego bohatera. Jest to cecha gawędy. Narrator nie występuje w wydarzeniach, nie wiemy kto nim jest i nie daje żadnego znaku byśmy mogli się domyślić, lecz dokładnie zna myśli i odczucia bohatera, co wskazuje, iż narrator jest wszech wiedzący. Wypowiada się również w trzeciej osobie, liczby pojedynczej.
Miejscem akcji „Opowieści wigilijnej” jest Londyn, stolica Wielkiej Brytanii, a akcja szczególnie kręci się w kantorze Ebenezera Scroog’a, w jego domu oraz w różnych miejscach w jego przeszłości, miejscach na całym świecie w teraźniejszości, oraz Londynu w czasie, gdy będzie już leżał w grobie. Akcja odbywa się w wieku dziewiętnastym.
W dzień Wigilii Scrooge pracuje w swoim kantorze, a po powrocie do domu widzi w kołatce twarz swojego dawnego współpracownika Marleya. Ignoruje to, lecz tego samego wieczoru odwiedza go duch Marleya. Opowiada o jego pośmiertnej karze oraz o tym, iż Scrooge ma jeszcze szanse naprawić swoje błędy. Zapowiada on mu wizytę trzech duchów, i jak powiedział tak się stało. Odwiedziły go duch świąt: przeszłych, teraźniejszych oraz przyszłych. Każdy z duchów nauczył czegoś Scrooga, czy to na jego własnych błędach, czy n
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Rozprawka
W książce „Opowieść Wigilijna” Charlesa Dickensa, główny bohater przeżywa przemianę po odwiedzinach łącznie czterech duchów; ducha swojego dawnego współpracownika, Jakuba Marleya, ducha przeszłych świąt, ducha świąt teraźniejszych, jak i ducha świąt przyszłych. Każdy z nich wnosi coś do życia bohatera, ale czy każdy z nich wniósł do niego coś dobrego? Przeanalizujmy skutki odwiedzin poszczególnych duchów.
Pierwszym w kolejności duchem jest duch dawnego przyjaciela Scrooga, duch Marleya. Wchodzi on do niego przez zamknięte drzwi, ciągnąc za sobie okropnie długie i ciężkie łańcuchy. Siada i opowiada Scroogowi o o jego przyszłości, jeżeli ten nie zmieni radykalnie swojego postępowania. Ten nie bierze tego do serca, i podważa prawdziwość ducha. Marley zapowiada, że w niedługiej przyszłości odwiedzą go trzy duchy, by jeszcze spróbować zmienić jego jak dotąd bury los. Duch wylatuje i pozostawia właściciela kantoru samego. Ten najpierw jest trochę wstrząśnięty, lecz po chwili bagatelizuje odwiedziny i udaje się spać. Czy duch Marley w dużym stopniu zmienia Scrooga na dobre? Nie, ale jednak w długotrwałym spojrzeniu zmienia wszystko. Gdyby nie on, Scrooge dalej plótłby swój łańcuch grzechów. Działalność tego ducha zdecydowanie pozytywnie wpływa na głównego bohatera „Opowieści wigilijnej”.
Jako pierwszy z trzech proroczych duchów przybywa duch przeszłych świąt. Pokazuje on mu jego dawne, nie radosne dzieciństwo, bal u jego pierwszego pracodawcy, gdzie poznał dziewczynę, w której niedługo potem się zakochał. Niestety młody Scrooge wybrał miłość do pieniędzy, niżeli do dziewczyny, Jest to pewnego rodzaju przełomowy moment w życiu Scrooga, gdyż właśnie od tego punktu staje się okrutnie pazerny. W tym przypadku, duch wpływa na Scrooga nie krótkotrwale, lecz jego rozdrapanie starych ran pomoże zrozumieć właścicielowi kantoru błędy. Tutaj jak u ducha Marley
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Streszczenie szczegółowe
„Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa – streszczenie szczegółoweI – ,,W kantorze”Przed siedmioma laty zmarł Marley. Nie wątpiono w to, ponieważ był podpisany akt zgonu. Spadkobiercą został jego wspólnik w interesach – Ebenezer Scrooge. Ta śmierć na pewno wywarła duży wpływ na Ebenezera. Nie starł on nadal szyldu ze swojego kantoru: „Scrooge i Marley”. Niektórzy ludzie, wchodząc tam, mylili go ze zmarłym Marleyem. Scrooge był starym skąpcem i grzesznikiem. O bohaterze: „Twardy i ostry jak krzemień, był przy tym milczący i zamknięty w sobie. Lodowaty chłód serca skurczył mu oblicze, ścisnął spiczasty nos, pomarszczył czoło, zapalił oczy zimnym blaskiem, mocno zacisnął wąskie, silne usta. Sztywna postawa, głos suchy i skrzypiący, białawy szron na głowie, brwi i podbródek spiczasty, czyniły go podobnym do ostrego gwoździa. Wszędzie wnosił ze sobą lodowatą atmosferę, studził swą obecnością nawet kantor podczas upałów”. Ebenezer pragnął, by ludzie nie wchodzili mu w drogę. Dla niego liczyły się tylko pieniądze. Nienawidził, gdy ktoś go zaczepiał na ulicy. Przechodnie mijali go z przerażeniem, nawet nie znając Scrooge’a. Bogacz nie obchodził Świąt. Pewnej Wigilii Bożego Narodzenia siedział w swoim kantorze. Jego kancelista pracował na swoim stanowisku. W jego izdebce tlił się zaledwie jeden węgielek. W związku z tym obwiązał się szalikiem. Nagle do kantoru wszedł siostrzeniec Ebenezera. Życzył mu wesołych świąt, lecz pryncypał nadal trwał przy swoich przekonaniach. Uważał, że Święta to tylko strata pieniędzy i czasu. Dla jego siostrzeńca Boże Narodzenie było najpiękniejszą chwilą w roku. Kancelista przyklasnął mu, lecz spostrzegł, że nie spodobało się to pryncypałowi. Zaczął poprawiać ogień w pomieszczeniu, ale w ten sposób zgasła ostatnia iskierka. Po kilku wymienionych zdaniach siostrzeniec odszedł. Chwilę później przybyło dwóch nieznajomych zbierających na składkę dla biednych. Skąpiec nic im nie ofiarował. Mówił, by ubogimi zajmowały się odpowiednie instytucje. Na zewnątrz robotnicy naprawiali zamarznięty kran. Mróz był siarczysty. Gęstniała mgła. Do kantoru zajrzał malec i zaśpiewał: „Hej kolęda – kolęda!”. Chłopiec uciekł z wrzaskiem, gdy Scrooge w przerażający sposób odpowiedział na jego wesołość. Zamykając kantor, pryncypał rozmawiał ze swoim buchalterem. Pozwolił mu nie przychodzić w Boże Narodzenie, ale nie ominął swoich uwag. Nie rozumiał radości ubogiego pracownika. Kancelista spieszył się do domu, aby móc mieć jeszcze czas na to, by zagrać z dziećmi w ,,ślepą babkę”.II – ,,W domu”Scrooge zjadł obiad w restauracji. Koło północy poszedł do swojego domu. Nikt oprócz Ebenezera tam nie mieszkał. Budynek był ciemny i mroczny. Kupiec, zmęczony świąteczną atmosferą, stanął w drzwiach własnego domu. Zdawało mu się, że kołatka na chwilę przybrała kształt twarzy zmarłego przed siedmioma laty wspólnika – Marleya. Całkowicie wyraźny, straszny obraz twarzy Marleya, pojawił się przed oczami skąpca. Scrooge zadrżał. Po jakimś czasie ochłonął i wszedł do mieszkania. Stwierdził, że to wszystko głupstwo. Zamknął starannie drzwi i sprawdził cały lokal. Zaczął chodzić od ściany do ściany, nie mogąc zapomnieć o niepokojącym zjawisku. Jego wzrok padł na nieużywany od dawna dzwonek nad kominkiem. W tym momencie dzwonek zaczął się delikatnie poruszać, z każdą chwilą coraz głośniej. Po około minucie gwałtownie przerwał dzwonienie dźwięk żelaznego łańcucha w piwnicy. Skąpiec przypomniał sobie o opowiadaniach, w których w taki właśnie sposób przychodziły duchy. Coś posuwało się po schodach na górę. Zjawa bez żadnej przeszkody wśliznęło się przez drzwi. To było widmo Marleya: „Marley z długim harcypem, w zwykłej kamizelce, w codziennych krótkich spodniach, w butach węgierskich, w zaplamionym surducie”. U bioder miał przytwierdzony długi łańcuch. Widmo przybyło, aby pomóc Ebenezerowi uniknąć ciężkiego losu, który spotkał jego samego. Scrooge walczył ze swoimi zmysłami. Podejrzewał, że przyczyną wizji jest niestrawność. Nie wierzył w to, co widział. Poprosił, by duch usiadł, mając nadzieję, że duch nie potrafi wykonać tak prostej czynności. Gdy Scrooge nadal nie dowierzał temu, zawołał ,,Głupstwo!”. Na to słowo duch Marleya zawył i ściągnął chustkę związaną pod brodą. Wówczas szczęka z chrzęstem opadła. Duch ostrzegł Scrooge’ a przed potępieniem. Powiedział mu, że musi się zmienić,bo inaczej zostanie potępiony za brak serca. Wspominał swoje długie, bezustanne wędrówki z ciężkim łańcuchem, które były karą za grzechy popełnione na świecie. Uprzedził Ebenezera, że czekają go jeszcze wizyty trzech duchów. To jest jedyna jego nadzieja na ratunek. Na koniec zjawa pokazała mu duchy wędrujące po świecie. Starały się pomagać innym, lecz było już na to za późno. Po wizycie ducha Marleya Ebenezer poczuł się okropnie zmęczony. Wkrótce pogrążył się we śnie.III – ,,Pierwszy z trzech duchów”Gdy Scrooge ocknął się w swoim pokoju, panowała ogromna ciemność. Nagle usłyszał bicie zegara z sąsiedniego kościoła. Zaczął się przysłuchiwać. Wybiła północ. To było niemożliwe, ponieważ położył się spać kilka minut po drugiej. Myślał, że przespał cały dzień. Po wybiciu trzech kwadransów przypomniał sobie o zapowiedzianej przez Marleya wizycie pierwszego ducha. Gdy wybiła pierwsza, nikt nie przybył. Scrooge zaczął się cieszyć, lecz równocześnie z ostatnim uderzeniem dzwonów zajaśniało światło. Przez rozsunięte firanki wleciał duch wszystkich ubiegłych Wigilii Bożego Narodzenia. Była to postać dziecięca, podobna do starca. Miała białe włosy, a twarz młodą, bez żadnej zmarszczki. Zjawa zdawała się bardzo silna. Nosiła białą tunikę. Z jej głowy tryskało ogromne, rażące światło. W ręku trzymała gasidło. Scrooge, widząc to, odczuł niepohamowaną c
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Najważniejsze informacje
„Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa opowiada o skąpym kupcu. Nazywa się on Ebenezer Scrooge. Mija siódma rocznica śmierci jego kolegi i współpracownika – Jakuba Marleya. W noc Bożego Narodzenia przybywa do Scrooge’a duch Marleya. Tłumaczy on Ebenezerowi, jaki był niedobry i jak zmarnował sobie życie. Mówi mu też o trzech duchach, które do niego przybędą. Będą to: duch teraźniejszej Wigilii, duch przyszłej Wigilii i duch przeszłych Wigilii. Do Scrooge’a przybywa pierwszy duch, duch przeszłych Wigilii. Duch ten zabiera Scrooge’a w przeszłość, do czasów dzieciństwa, kiedy był bardzo samotny. Wówczas spędzał on samotnie Wigilie, ponieważ jego tata go nie kochał. Następnie przybył duch tegorocznych Świąt. Duch postanowił pokazać skąpemu mężczyźnie trudny los bezdomnych i biednych. Zabrał go także na wieczerzę do jego pracownika, Boba Cratchita. Scrooge zobaczył ubogą rodzinę Boba, a szczególnie małego Tima, który nie mógł chodzić. Jego rodziców nie było stać na leczenie, dzięki któremu
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Recenzja książki
„Opowieść wigilijna” – recenzja
Powieść angielskiego pisarza Charlesa Dickensa pt.: „Opowieść Wigilijna” jest moją ulubioną książką o tematyce świątecznej. Opowiada o Ebenezerze Scrooge’u, starym, niezwykle skąpym właścicielu kantora, który nienawidził świąt. Scrooge był samotny od momentu śmierci jego przyjaciela i wspólnika biznesowego Marleya przed siedmiu laty. Mężczyzna nie znosił świątecznej atmosfery i nie uważał jej za rzecz wartą uwagi. Wyśmiał zaproszenie swojego siostrzeńca na uroczystą świąteczną kolację oraz pozwolił wziąć wolne swojemu pracownikowi, Bobowi Cranchitowi tylko pod warunkiem wcześniejszego przyjścia do pracy po świętach.
Gdy Ebenzer w wigilijny wieczór wszedł do swojego mieszkania, odwiedziła go przerażająca przezroczysta postać okuta w łańcuchy, przypominająca jego przyjaciela Marleya. Duch potwierdził swoją tożsamość i wyznał, że kajdany zrobiono z pieniędzy oraz szkatuł, i że są karą za jego zachowanie za życia. Chciał pomóc swojemu najbliższemu koledze i umożliwić mu uniknięcie tego samego cierpienia po śmierci. Zapowiedział też wizyty trzech zjaw, co Scrooge uznał za sen.
Następnego dnia godzinę przed północą odwiedziła go zjawa, będąca duchem przeszłych świąt. Zabrała go do pokoju, w którym spędzał samotnie święta przed wielu laty. Pokazała mu wspomnienie, w którym jego siostra Fan oznajmiła mu, że może wrócić do domu. Wywołało tu u starca wyrzuty sumienia z powodu zaniedbywania osieroconego przez matkę siostrzeńca. Potem ukazała święta spędzane u pracodawcy, który szkolił go do fachu, będące miłym wspomnieniem. Ebenezer poczuł wtedy, że dobrze byłoby uczynić coś miłego względem swojego pracownika. Kolejna scena to rozstanie bohatera z jego ukochaną, która porzucała go z powodu chciwości. Ostatnie wydarzenie z przeszłości, to scena, w której dawna ukochana rozmawia z obecnym mężem, stwierdzając, że Scrooge musi być bardzo samotny. Nie wytrzymując tego, mężczyzna odpędził zjawę i poszedł spać.
Następnej nocy o tej samej godzinie zbudził go duch teraźniejszych świąt i na prośbę starca, który chciał wynieść jak najwięcej z tej wizyty, udali się zobaczyć wesołe i strojne sklepy, szczęśliwych ludzi oraz przygotowania do świąt. Potem udali się do domku pracownika kantora, w którym ujrzeli dużą
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Motywy
Charles Dickens – o autorze
Charles John Huffam Dickens (tworzył pod pseudonimem Boz) to angielski pisarz uznawany za jednego z najwybitniejszych powieściopisarzy epoki wiktoriańskiej.
Charles Dickens przyszedł na świat 7 lutego 1812 roku w Landport. Pochodził z wielodzietnej rodziny. Jego ojcem był urzędnik, który został aresztowany za niepłacenie zaległych długów. Aresztowanie ojca sprawiło, że Charles był zmuszony porzucić szkołę i rozpocząć pracę, aby pomóc w utrzymaniu rodziny. Początkowo pracował w fabryce pasty do butów, a później jako urzędnik sądowy. W wieku 20 lat rozpoczął pracę jako sprawozdawca parlamentarny. Przez wiele lat sprawował stanowisko redaktora w różnych gazetach.
W 1836 roku wziął ślub, a jego żoną została Catherine Hogarth, z którą miał dziesięcioro dzieci. Pomimo posiadania tak licznego potomstwa, małżeństwo pisarza nie było udane. Po wielu latach nieporozumień Charles ogłosił, że jest z żoną w separacji. Catherine została wyrzucona przez męża z domu, mężczyzna odebrał jej także dzieci. Po rozpadzie małżeństwa Dickens wdał się w trwający trzynaście lat romans z osiemnastoletnią aktorką Ellen Ternan.
Debiutancka powieść pisarza zatytułowana „Klub Pickwicka” ukazała się w odcinkach w latach 1836-1837. Jest to utwór, który opowiada o przygodach i podróżach członków tytułowego klubu i ich przywódcy – Samuela Pickwicka. Kolejnym dziełem Boza była powieść „Oliver Twist”. Osiągnęła ona niebywale dużą popularność i do dziś cieszy się sporym zainteresowaniem. Głównym bohaterem powieści jest chłopiec o imieniu Oliver, który przebywa w sierocińcu. Sierociniec ten jest ukazany przez autora jako okropne miejsce, w którym panuje głód, a przebywające tam dzieci są bardzo źle traktowane. Tytułowy bohater opuszcza sierociniec, przeżywa liczne przygodny, niejednokrotnie wpadając przy tym w tarapaty. Ta doceniona przez czytelników powieść doczekała się również kilku ekranizacji filmowych.
Charles w wielu swoich powieściach dawał wyraz wrażliwości na niesprawiedliwość oraz bezduszność wobec ludzi ubogich. Próbował sprawić, aby czytelnicy dostrzegli krzywdę społeczną, jaka dotyka otaczającą ich biedotę. W bardzo realistyczny i dokładny sposób opisywał środowisko mieszczaństwa oraz biedoty miejskiej łącząc go z atmosferą baśniowości i liryzmem. Nierzadko tworzył postacie dziwaków wprowadzając tym nieco groteskowe i satyryczne zabarwienie swoich powieści.
W twórczości Dickensa ważną rolę odgrywa powstała w 1843 roku „Opowieść Wigilijna”. Akcja utworu odbywa się w wigilijną noc Bożego N
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Problematyka
Najważniejsze problemy poruszane w „Opowieści wigilijnej”
Czy pieniądze mogą zastąpić miłość i rodzinę?
Ebenezer Scrooge to archetyp człowieka zgorzkniałego przez materializm. Jego dom przypomina fortecę – zabezpieczoną przed złodziejami, ale pozbawioną ciepła. Kontrastem jest dom siostrzeńca Freda, gdzie śmiech i wspólne gry liczą się bardziej niż bogactwo. Dickens pokazuje, że skąpstwo nie tylko odbiera radość życia, ale prowadzi do duchowej śmierci – Scrooge w scenie z Duchem Przyszłości nie ma nawet własnego całunu, bo nikt nie zadbał o jego pogrzeb.
Jak bieda wpływa na życie człowieka?
Rodzina Cratchitów żyje w skrajnej nędzy: Bob zarabia głodowe pensje, a Tim choruje z powodu niedożywienia. Scrooge początkowo gardzi ich sytuacją, powtarzając: „Czy nie ma więzień? Czy nie ma domów pracy?”. Jednak widok wigilijnej kolacji Cratchitów (gdzie podział jedzenia to akt miłości) burzy ten schemat myślowy. Autor wskazuje, że ubóstwo to nie kwestia lenistwa, ale często systemowej niesprawiedliwości.
Czy człowiek może się naprawdę zmienić?
Metamorfoza Scrooge’a to studium psychologicznej przemiany. Kluczowa jest scena, gdy Duch Przyszłości pokazuje mu nagrobek – strach przed śmiercią w osamotnieniu staje się katalizatorem zmiany. Dickens podkreśla jednak, że sama deklaracja „będę lepszy” nie wystarczy. Scrooge musi wykonać konkretne działania: zwiększyć pensję Bobowi, opłacić leczenie Tima, odbudować relacje z rodziną.
Samotność jako konsekwencja wyborów życiowych
Scrooge nie jest samotny z przypadku – to wynik lat odtrącania ludzi. Nawet służąca odbiera mu talerz zupy z ulgą, byle tylko „nie narazić się na jego widok”. Wspomnienie narzeczonej Belle, która odeszła, widząc, że złoto stało się jego jedyną miłością, to moment, gdy czytelnik rozumie źródło jego goryczy. Samotność okazuje się tu nie tyle stanem, co aktywnym wyborem.
„Opowieść wigilijna” działa jak moralne zwierciadło – każda postać pokazuje inną odpowiedź na pytanie: „Po co żyjemy?”. Dla Scrooge’a to gromadzenie majątku, dla Cratchitów – walka o przetrwanie z godnością, dla Freda – celebrowanie więzi. Dickens sugeruje, że prawdziwe życie zaczyna się tam, gdzie kończy się egoizm.
Motywy literackie w „Opowieści wigilijnej”
Motyw duchów i świata nadprzyrodzonego
Duchy nie są tu elementem grozy, lecz narzędziami moralnej edukacji. Każde zjawisko ma symboliczne atrybuty: Duch Przyszłych Wigilii milczy jak nieubłagany los, Duch Tegorocznej Wigilii nosi płonącą koronę jako znak życia, a łańcuchy Marleya to materializacja jego duchowych kajdan. Nadprzyrodzone istoty wymuszają konfrontację z prawdą – jak w scenie, gdy Duch Przeszłości zmusza Scrooge’a do spojrzenia na łzy małego Ebenezera porzuconego w szkole.
„Człowiek powinien mieć zawsze otwarte serce i duszę dla tych, co cierpią” – Duch Przyszłych Wigilii
Motyw świąt Bożego Narodzenia
Wigilia staje się metaforą duchowego przebudzenia. W przeciwieństwie do zimnego skąpca Scrooge’a, inni bohaterowie (jak Bob Cratchit czy siostrzeniec Fred) pokazują, że święta to czas dzielenia się dobrem – nawet gdy posiada się niewiele. Tradycje wigilijne (kolędy, wspólny posiłek) podkreślają wartość wspólnoty. Symboliczne jest, że przemiana Scrooge’a dokonuje się właśnie w noc narodzin Chrystusa – czas odrodzenia nadziei.
Motyw światła i ciemności
Dickens mistrzowsko operuje kontrastami: mroczne ulice Londynu vs rozświetlone domy, zimno vs ciepło ogniska. Scrooge początkowo żyje w „ciemności” egoizmu – jego biuro przypomina jaskinię, a dom tonie w półmroku. Przemiana symbolicznie następuje o świcie, gdy światło dnia rozprasza nocne strachy. Nawet ogień na głowie Ducha Tegorocznej Wigilii przypomina pochodnię oświetlającą mroki ludzkiej biedy.
Motyw czasu i jego natury
Trzy duchy reprezentują różne wymiary czasu: przeszłość jako źródło traum, teraźniejszość jako pole wyborów, przyszłość jako konsekwencje. Zegar wybijający godzinę wizji podkreśla ulotność życia. Scena, w której Scrooge próbuje zgasić światło na głowie Ducha Tegorocznej Wigilii, symbolizuje ludzką tendencję do ucieczki przed teraźniejszością.
Jakie wartości promuje „Opowieść wigilijna”?
Empatia i solidarność społeczna
Scrooge uczy się, że prawdziwe bogactwo to zdolność do pomagania innym. Jego finałowy gest – wysłanie ogromnej indyczki rodzinie Cratchitów – symbolizuje przejście od obojętności do aktywnej troski. Dickens podkreśla, że pomoc potrzebującym to nie „dobrowolna łaska”, ale moralny obowiązek. W scenie z kobietami sprzedającymi skradzione rzeczy Scrooge’a widzimy, jak brak empatii prowadzi do degradacji całych społeczności.
Wartość rodziny i przyjaźni
W każdej scenie rodzinnej (u Cratchitów, u Freda, we wspomnieniach siostry Scrooge’a) autor pokazuje, że bliscy dają siłę do przetrwania trudów życia. Nawet skromna choinka Cratchitów jest piękniejsza niż najdroższe przedmioty w opustoszałym domu bohatera. Scena, w której Scrooge samotnie je zupę, podczas gdy Fred opowiada przyjacielsko o „zabawnym” wuju, to mistrzowski kontrast samotności i wspólnoty.
Odwaga do zmiany siebie
Książka obala mit, że „starych drzew się nie przesadza”. Scrooge w wieku dojrzałym dokonuje radykalnej przemiany, co udowadnia, ż
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Plan wydarzeń
Plan wydarzeń lektury Opowieść wigilijna
- Ebenezer Scrooge, znany londyński skąpiec, odmawia udziału w świątecznym obiedzie swojemu siostrzeńcowi Fredowi, wyśmiewając ideę rodzinnych spotkań.
- Dwaj filantropi proszą Scrooge’a o datki dla ubogich, lecz ten oskarża biednych o „nadmiar ludności” i odmawia pomocy.
- Zirytowany pracownik Bob Cratchit prosi o dzień wolny w Boże Narodzenie – Scrooge zgadza się niechętnie, żałując straconych zarobków.
- W opustoszałym domu Scrooge’a pojawia się duch Jacoba Marleya, jego zmarłego wspólnika, okuty łańcuchem z ksiąg rachunkowych.
- Marley wyjawia, że trzy duchy nawiedzą skąpca tej nocy, by dać mu szansę na uniknięcie podobnego losu wiecznej tułaczki.
- Duch Przeszłych Świąt ukazuje samotne dzieciństwo Scrooge’a w szkole z internatem i rozpad jego zaręczyn z Bellą z powodu miłości do pieniędzy.
- Duch Tegorocznego Święta prezentuje skromne przyjęcie u Cratchitów, gdzie chory na gruźlicę Tiny Tim wzrusza wszystkich optymizmem.
- Ten sam duch przenosi Scrooge’a na huczne przyjęcie u Freda, gdzie wszyscy żartują z „wujaszka-zrzędy”, nie życząc mu jednak źle.
- Duch Przyszłych Świąt pokazuje zmarłego Scrooge’a – służba kradnie jego rzeczy, a rodzina Cratchitów pogrąża się w żałobie po Tiny’m Timie.
- W kulminacyjnej scenie Scrooge pada na kolana przed własnym zaniedbanym grobem, obiecując zmianę w zamian za drugą szansę.
- Przebudzony w Boże Narodzenie mężczyzna płacze ze szczęścia, odkrywając, że wciąż ma czas na naprawę błędów.
- Wysyła anonimowo gigantycznego pieczonego indyka do domu Cratchitów, płacąc chłopcu posłańcowi hojny napiwek.
- Zjawia się osobiście u Freda na obiedzie, zaskakując wszystkich hojnymi prezentami i autentycznym uczestnictwem w zabawie.
- Następnego ranka podwaja pensję Bobowi, oferując się pokryć koszty leczenia Tiny’ego Tima i spłacić długi rodziny.
- Scrooge staje się „drugim ojcem” dla Tiny’ego Tima, finansuje przytułki dla ubogich i zyskuje opinię najhojniejszego człowieka w Londynie.
Historia Scrooge’a to nie tylko opowieść o świątecznym cudzie, ale głęboka analiza ludzkiej natury. Dickens pokazuje, jak samotność i chciwość stopniowo niszczą człowieczeństwo – Marley jako żywy (a raczej umarły) przykład konsekwencji egoizmu. Każdy duch odsłania inną warstwę bohatera: przeszłość tłumaczy (ale nie usprawiedliwia) jego charakter, teraźniejszość ukazuje skutki działań, a przyszłość stanowi moralne ostrzeżenie.
Kluczowy jest motyw spojrzenia z perspektywy – Scrooge po raz pierwszy widzi siebie oczami innych: jako postacię komiczną u Freda, źródło cierpienia u Cratchitów, czy przedmiot pogardy
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.- Trzy fazy duchów = trzy etapy samoświadomości (przeszłość-teraźniejszość-przyszłość)
- Symbole: łańcuchy Marleya (więzy chciwości), ogień w kominku Cratchitów (ciepło rodzinne vs zimno skąpstwa)
- Przełomowa scena: łzy Scrooge’a na grobie – pierwszy przejaw autentycznych emocji
📕 Ciekawostka:
Dickens napisał „Opowieść wigilijną” w zaledwie 6 tygodni, pod presji finansowej – honorarium wyniosło jedynie 230 funtów, choć dziś pierwsze wydanie z ilustracjami Johna Leecha osiąga na aukcjach 150 000 dolarów.
Książka wpłynęła na współczesne świętowanie Bożego Narodzenia – popularność rodzinnych obiadów, wymiany prezentów i filantropii w okresie wiktoriańskim zawdzięczamy częściowo tej noweli.
W kulturze masowej postać Scrooge’a pojawiła się w ponad 100 adaptacjach – od poważnej ekranizacji z 1951 z Alastairem Simem, po parodię w „Muppetach” (1992), gdzie rolę Marleya grają satyryczne Statler i Waldorf.
Kluczowe symbole w utworze
Zimno: Metafora duchowego zamrożenia Scrooge’a. W biurze panuje chłód, bo skąpiec oszczędza na węglu, podczas gdy Cratchitowie ogrzewają się ciepłem rodzinnym.
Światło: Pochodnia Ducha Tegorocznego Święta symbolizuje prawdę, która wypala hipokryzję. Płomień świecy w ręku Tiny’ego Tima to iskra nadziei.
Zegary: Powtarzający się motyw czasu podkreśla nieuchronność śmierci i wartość drugiej szansy. Wybicie godziny wizyt duchów to symboliczne „ostatnie dzwonienie” dla bohatera.
Dlaczego ta historia poruszyła XIX-wieczną Anglię?
Dickens napisał nowelę w reakcji na raporty o pracy dzieci w fabrykach i tzw. „workhouses” – przerażających przytułkach dla ubogich. Scena z filantropami nawiązuje do realnych debat parlamentarnych o pomocy społecznej. Postać Tiny’ego Tima (prawdopodobnie cierpiącego na krzywicę lub gruźlicę kości) stała się symbolem ofiar niesprawiedliwego systemu.
Warto zauważyć, że Scrooge początkowo popiera „Ustawę Ubogich” z 1834 roku, która utrudniała otrzymanie pomocy – typowa postawa klasy średniej. Jego przemiana to apel autora o indywidualną odpowiedzialność w czasach, gdy państwowa opieka społeczna dopiero raczkowała.
Streszczenie
Kim jest Ebenezer Scrooge?
Ebenezer Scrooge to główny bohater „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa, który jest znany z tego, że nie lubi Bożego Narodzenia. Scrooge to starszy, zgorzkniały i skąpy mężczyzna, który prowadzi kantor w Londynie. Jego życie jest wypełnione pracą i gromadzeniem majątku, a jego podejście do życia jest bardzo materialistyczne. Scrooge nie ma przyjaciół, a jego jedynym bliskim krewnym jest siostrzeniec Fred, który co roku zaprasza go na świąteczny obiad. Mimo to, Scrooge zawsze odmawia, twierdząc, że święta to strata czasu.
Dlaczego Scrooge nie lubi świąt?
Scrooge uważa, że Boże Narodzenie to jedynie okazja do niepotrzebnych wydatków i przeszkadza w pracy. Jego podejście do życia jest bardzo pragmatyczne i pozbawione emocji. Scrooge nie widzi sensu w obchodzeniu świąt ani w okazywaniu uczuć innym ludziom. Dla niego najważniejsze są pieniądze i praca, a wszystko inne jest drugorzędne. Jego chłodne podejście do życia sprawia, że jest samotny i niezdolny do czerpania radości z życia.
Jakie wydarzenie zmienia życie Scrooge’a?
W wigilię Bożego Narodzenia Scrooge odwiedza duch jego zmarłego wspólnika, Jakuba Marleya. Marley był podobny do Scrooge’a za życia – również skąpy i skupiony na gromadzeniu majątku. Po śmierci jest skazany na wieczną tułaczkę w łańcuchach, które symbolizują jego grzechy i zaniedbania. Marley ostrzega Scrooge’a, że jeśli nie zmieni swojego postępowania, czeka go taki sam los. Zapowiada, że Scrooge’a odwiedzą trzy duchy, które pomogą mu zrozumieć swoje błędy i zmienić swoje życie.
Kim są duchy, które odwiedzają Scrooge’a?
Pierwszym duchem jest Duch Wigilijnej Przeszłości. Zabiera Scrooge’a w podróż do jego młodości, pokazując mu kluczowe momenty z jego życia. Scrooge widzi siebie jako chłopca, który spędzał święta samotnie w internacie, co budzi w nim smutek i tęsknotę za utraconymi szansami. Duch pokazuje mu również jego pierwszą miłość, Belle, którą stracił z powodu swojej obsesji na punkcie pieniędzy. Te wspomnienia uświadamiają Scrooge’owi, jak wiele stracił przez swoje podejście do życia.
Co pokazuje Scrooge’owi Duch Tegorocznego Bożego Narodzenia?
Duch Tegorocznego Bożego Narodzenia pokazuje Scrooge’owi, jak inni ludzie spędzają święta. Scrooge widzi radość i ciepło w domu swojego siostrzeńca Freda, który mimo wszystko nie przestaje go zapraszać na świąteczny obiad. Duch zabiera go r�
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Bohaterowie i narracja
„Opowieść wigilijna” – Ebenezer Scrooge – charakterystyka postaci
Ebenezer Scrooge to główny bohater powieści Charlesa Dickensa „Opowieść wigilijna”. To bohater dynamiczny, ponieważ w jego życiu następuje przemiana wewnętrzna ze złego, skąpego, na dobrego, miłosiernego. Jest to skąpy kupiec w starszym wieku. W dzieciństwie mieszkał w internacie. Nie wyjeżdżał na święta. Jego tata był dla niego oschły, bezduszny, nie obdarzał go miłością. Miał siostrę Fan o wielkim sercu, która zmarła młodo. Nie był dobry w stosunku do swojego siostrzeńca Freda. Mieszka w Londynie.
Jego wygląd był oziębły. Posiadał haczykowaty nos, zsiniałe usta i zaczerwienione oczy. W jego głosie słychać było niechęć do świata. Gdziekolwiek się zjawiał robiło się zimno. Latem w kantorze było zimne, a co dopiero zimą. Jego osoba była tak nieprzyjemna, że ludzie na ulicach nie witali się z nim, nie zapraszali go nigdzie, nie prosili o jałmużnę, nie pytali o godzinę, nie prosili o wskazanie drogi. Nawet psy niewidomych uciekały w inną stronę. Pasją Ebenezera były wyłącznie interesy. Był chciwy, zachłanny i obrotny więc osiągał spore sukcesy finansowe. Nie dał się oszukać. Nikomu nie udałoby się wykrzesać z niego ani jednej iskierki. Skąpy Scrooge nie pozwalał swojemu pracownikowi na dodanie do pieca węgla. Mężczyzna nienawidził Bożego Narodzenia. Uważał święta za stratę czasu. Ludzi, którzy obchodzą Boże Narodzenie uważał za głupców. Uważał ten czas za czas płacenia rachunków, przypomnienia sobie, że jest się o rok starszy. Nie chciał pomóc biednym, nie obchodziło go to, wykazał się egoizmem.
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Czas i miejsce akcji
Opis czasu akcji w „Opowieści wigilijnej” jest bardzo szczegółowy i ma duże znaczenie symboliczne. Akcja rozgrywa się w XIX wieku, w czasach wiktoriańskiej Anglii, co jest istotne dla zrozumienia kontekstu społecznego i ekonomicznego, w jakim żyją bohaterowie. Dickens nie podaje dokładnego roku, ale poprzez opisy obyczajów, ubiorów i realiów życia codziennego możemy wywnioskować, że jest to okres około lat 40. XIX wieku. Akcja książki rozgrywa się w ciągu kilku dni, z kulminacją w Wigilię Bożego Narodzenia. To właśnie ten czas, pełen magii i oczekiwania, staje się idealnym tłem dla opowieści o przemianie duchowej głównego bohatera, Ebenezera Scrooge’a.
Wigilia Bożego Narodzenia ma tutaj znaczenie symboliczne. Jest to czas refleksji, przebaczenia i nadziei, co idealnie współgra z przesłaniem książki o możliwości zmiany i odkupienia. Dickens wykorzystuje ten szczególny dzień, aby podkreślić kontrast między zimnym, egoistycznym życiem Scrooge’a a ciepłem i miłością, które może przynieść otwarcie się na innych. Czas Wigilii jest również czasem cudów, co wprowadza elementy nadprzyrodzone, takie jak duchy, które odwiedzają Scrooge’a, by pomóc mu zrozumieć swoje błędy.
Miejsce akcji, podobnie jak czas, jest precyzyjnie określone i pełni istotną rolę w utworze. Akcja rozgrywa się w Londynie, który w XIX wieku był centrum przemysłowym i handlowym, a jednocześnie miejscem ogromnych kontrastów społecznych. Dickens, znany ze swojej krytyki społecznej, wykorzystuje Londyn jako tło do ukazania nierówności i niesprawiedliwości społecznej. Miasto jest przedstawione realistycznie, z jego zatłoczonymi ulicami, biednymi dzielnicami i bogatymi rezydencjami, co dodaje autentyczności opowieści.
W „Opowieści wigilijnej” miejsce akcji jest zarówno zamknięte, jak i otwarte. Scrooge mieszka i pracuje w swoim biurze, które jest zimne i nieprzyjazne, co odzwierciedla jego charakter. Jednakże, dzięki podróżom z duchami, akcja przenosi się w różne miejsca Londynu, a nawet poza jego granice, co pozwala czytelnikowi zobaczyć różnorodność życia w tym mieście. Przestrzeń, w której porusza się Scrooge, ma również funkcję symboliczną – pokazuje jego izolację od społeczeństwa i stopniowe otwieranie się na innych.
Znaczenie czasu i miejsca akcji w „Opowieści wigilijnej” jest nie do przecenienia. Nie są one jedynie tłem wydarzeń, ale aktywnie wpływają na fabułę i rozwój postaci. Wigilia Bożego Narodzenia, jako czas refleksji i cudów, staje się katalizatorem przemiany Scrooge’a. Londyn, z jego kontrastami, podkreśla społeczne przesłanie książki o potrzebie empatii i pomocy innym. Miejsce i czas akcji wzmacniają przekaz książki, ukazując, że zmiana jest możliwa w każdym momencie życia, jeśli tylko otworzymy się na innych.
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Podsumowując, czas i miejsce akcji w „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa są nieodłącznym elementem, który wzmacnia przesłanie utworu. Dzięki nim autor nie tylko tworzy realistyczny obraz XIX-wiecznego Londynu, ale także ukazuje uniwersalne wartości, które są aktualne do dziś. Wigilia Bożego Narodzenia, jako czas nadziei i przemiany, oraz Londyn, jako miejsce kontrastów, stają się symbolem możliwości zmiany i odkupienia, które są dostępne dla każdego z nas.
Rozwijając temat czasu akcji, warto zauważyć, że Dickens celowo wybrał okres świąteczny, aby podkreślić kontrast między bogactwem a biedą, ciepłem rodzinnym a samotnością. Wiktoriańska Anglia była czasem dynamicznych zmian społecznych i ekonomicznych, co jest widoczne w opisie Londynu jako miejsca pełnego zarówno przepychu, jak i ubóstwa. W tym kontekście Wigilia staje się nie tylko czasem refleksji, ale także okazją do podjęcia działań na rzecz poprawy losu innych, co jest jednym z głównych przesłań książki.
Londyn, jako miejsce akcji, jest przedstawiony z niezwykłą dbałością o szczegóły. Dickens, znany ze swojego mistrzostwa w opisywaniu miejsc, ukazuje miasto jako żywy organizm, pełen kontrastów i sprzeczności. Z jednej strony mamy bogate dzielnice, pełne przepychu i luksusu, z drugiej zaś biedne zaułki, gdzie ludzie walczą o przetrwanie. Autor wykorzystuje te kontrasty, aby ukazać niesprawiedliwość społeczną i potrzebę empatii oraz solidarności.
Warto również zwrócić uwagę na sposób, w jaki Dickens przedstawia Londyn w różnych porach dnia i nocy. Opisy miasta zmieniają się w zależności od czasu akcji, co dodaje dynamiki i głębi opowieści. Na przykład, nocne sceny z duchami są pełne tajemniczości i grozy, podczas gdy dzienne opisy ulic tętnią życiem i energią. Takie podejście pozwala czytelnikowi lepiej zrozumieć emocje bohaterów i ich przemianę.
Podsumowując, czas i miejsce akcji w „Opowieści wigilijnej” są nie tylko tłem dla wydarzeń, ale także kluczowymi elementami, które wzmacniają przesłanie utworu. Dzięki nim Dickens ukazuje, że każdy z nas ma szansę na zmianę i odkupienie, niezależnie od okoliczności. Wigilia Bożego Narodzenia i Londyn stają się symbolami nadziei i możliwości, które są dostępne dla każdego, kto jest gotów otworzyć swoje serce na innych.
Geneza
Geneza utworu „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa jest ściśle związana z czasami, w których żył autor, oraz jego osobistymi doświadczeniami. Utwór powstał w 1843 roku, w okresie, gdy Wielka Brytania przechodziła przez dynamiczne zmiany społeczne i gospodarcze związane z rewolucją przemysłową. Był to czas, kiedy wielu ludzi, zwłaszcza w miastach, żyło w skrajnej biedzie, podczas gdy inni gromadzili ogromne bogactwa. Dickens, będąc świadkiem tych nierówności, postanowił napisać „Opowieść wigilijną” jako komentarz społeczny, mający na celu uwrażliwienie społeczeństwa na los najuboższych.
Inspiracją dla Dickensa były zarówno jego własne przeżycia, jak i obserwacje społeczne. Jako dziecko doświadczył trudności finansowych, gdy jego ojciec trafił do więzienia za długi, co zmusiło młodego Charlesa do pracy w fabryce. Te doświadczenia wywarły na nim trwały wpływ i ukształtowały jego wrażliwość na problemy społeczne. „Opowieść wigilijna” miała być nie tylko opowieścią moralizatorską, ale także apelem o empatię i zrozumienie dla ludzi żyjących w ubóstwie. Dickens chciał, aby jego książka dotarła do szerokiego grona odbiorców, w tym do dzieci, dlatego napisał ją w przystępny sposób, z elementami baśniowymi.
Dickens był również zainspirowany wizytą w Manchesterze, gdzie uczestniczył w spotkaniu charytatywnym. To wydarzenie skłoniło go do przemyśleń na temat odpowiedzialności społecznej i roli literatury w kształtowaniu postaw moralnych. „Opowieść wigilijna” miała być odpowiedzią na te przemyślenia, a także próbą zwrócenia uwagi na potrzebę reform społecznych.
Rodzaj i gatunek literacki „Opowieści wigilijnej” można sklasyfikować jako epikę, ponieważ jest to narracyjna forma literacka, która opowiada o wydarzeniach i bohaterach. Epika charakteryzuje się obecnością narratora, który relacjonuje przebieg zdarzeń, co jest widoczne w tej książce. Narrator w „Opowieści wigilijnej” prowadzi czytelnika przez historię Ebenezera Scrooge’a, opisując jego przemianę i spotkania z duchami.
Gatunek literacki, do którego należy „Opowieść wigilijna”, to opowiadanie z elementami baśniowymi. Opowiadanie to krótka forma prozatorska, która skupia się na jednym wątku fabularnym i ograniczonej liczbie bohaterów. W przyp
Kontynuuj czytanie w naszej aplikacji Panda Genius:)
Bezpłatnie. Na komputerze albo na telefonie.Pozytywizm – o epoce
1) Pozytywizm – ramy czasowe, pochodzenie nazwy i inne określeniaPoczątek pozytywizmu w Polsce przypada na upadek powstania styczniowego w roku 1864. Ludzie utracili wówczas wiarę w hasła głoszone przez romantyków. Reprezentanci młodego pokolenia winą za przegraną walkę i późniejsze represje ze strony zaborców obwiniali romantyczną poezję, która. inspirując do walki. doprowadziła do nieszczęścia. Data końcowa epoki nie jest już taka pewna. Wiele utworów, zaliczanych do twórczości literackiej pozytywizmu, powstało po roku 1891, który jest uważany za początek Młodej Polski. Można więc uznać, że pozytywizm i Młoda Polska w literaturze współistniały ze sobą prawie do końca XIX wieku.
Nazwa epoki wywodzi się od dzieła francuskiego filozofa Augusta Comte’a, który pisząc sześciotomowy Kurs filozofii pozytywnej, używał takich przymiotników, jak: realny, pożyteczny, praktyczny. Comte nie zdawał sobie pewnie sprawy z tego, że tworzy nazwę epoki. Przytoczone wyrażenia w XIX wieku nosiły nazwę pozytywnych, czyli pozytywistycznych.
Epoka pozytywizmu ma również swoje inne nazwy, takie jak: realizm, naturalizm oraz epoka popowstaniowa. W Polsce nazwa pozytywizm przyjęła się najlepiej.
Termin „pozytywizm” podkreśla socjologiczne nastawienie, które zmusza badacza i filozofa do zwrócenia swojej uwagi na jednostkę jako część społeczeństwa i ludzkości.
2) Główne kierunki w literaturze pozytywizmu to:
– realizm – metoda przedstawiania materiału w dziele literackim. Głównym celem pisarza, który posługiwał się tą metodą, było przedstawienie życia takiego, jakim ono jest, jak najbardziej zbliżonego do rzeczywistości;- naturalizm – metoda twórcza, której głównym reprezentantem i teoretykiem był Émile Zola. Dzieła naturalistyczne prezentowały m.in. środowisko nizin społecznych, często posługując się brutalnymi obrazami. Według naturalistów człowiek podlega prawom natury, której jest częścią. Życie człowieka płynie pod znakiem walki o przetrwanie w czasach, gdzie pieniądz zyskał status boga, a ludzie byli w stanie posunąć się do wszystkiego, by go zdobyć. Naturaliści przedstawiali świat w bardzo pesymistyczny sposób. Opisywali go bez zbędnych przystrojeń, wskazując na jego patologię i szpetotę.
3) Hasła i problemy polskiego pozytywizmu:
– praca u podstaw – głównym celem tego punktu była edukacja ludu w szerokim tego słowa znaczeniu. Hasło to kierowane było szczególnie to do ludzi inteligentnych, aby to oni zadecydowali o losach kraju i zaczęli kształcić najbiedniejszych, ale przede wszystkim też najmłodsze pokolenie. W pracy u podstaw chodziło o jak najszybsze przełamanie barier między klasami społecznymi. Pozytywiści chcieli wykorzystać nowe warunki do rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego. Byli przekonani, że ta droga doprowadzi do odzyskania niepodległości.
– praca organiczna – to hasło jest ściśle powiązany z pracą u podstaw. Traktowano w nim całe społeczeństwo jako jeden wielki organizm. Podczas gdy w przypadku pracy u podstaw skupiano się na edukacji, to w pracy organicznej pozytywiści kładli duży nacisk na gospodarkę. Zmiany ekonomiczne oraz zmiany w rolnictwie, handlu i przemyśle, które proponowano, miały prowadzić do umocnienia polskiego majątku, a co za tym idzie – polepszenia warunków życia każdego z mieszkańców kraju.
– kwestia żydowska – przedstawiciele pozytywizmu opowiedzieli się za asymilacją Żydów. Postulowali zaprzestanie prześladowań Żydów oraz uważali ich za jedną z ważniejszych grup społecznych. Namawiali społeczeństwo, aby odrzucili stary wizerunek Żydów, który był oparty na fałszywych informacjach. Starali się przedstawiać tę grupę ludności jako bardzo potrzebną dla prawidłowego funkcjonowania całej populacji.
– emancypacja kobiet – pozytywiści postulowali równe traktowanie mężczyzn i kobiet. Do tej pory, mimo że kobiety pracowały równie ciężko jak mężczyźni, to zarabiały mniej od nich. Kobiety często nie mogły znaleźć pracy. Pisarze nawoływali do tego, żeby był równy dostęp do edukacji bez względu na płeć i żeby wszystkich wynagradzać tak samo.4) Literatura powszechna
W czasach, gdy na ziemiach polskich zastanawiano się, jak odzyskać niepodległość, literatura światowa zajmowała się takimi zagadnieniami, jak: realizm, naturalizm i ekspresjonizm. Nurty te rozwijały się głównie w Rosji, Wielkiej Brytanii oraz we Francji.
Pozytywizm na świecie zaczął kształtować się we Francji. Nastąpiło tam odejście od tematyki związanej z bogatym społeczeństwem, zaczęto opisywać biedne klasy społeczne, odnosząc się do ich problemów i tragedii. Gatunkiem bardzo popularnym stała się powieść, która nie była doceniana w romantyzmie. Pisarze opisywali rzeczywistość taką, jaka ona była, bez żadnych zdobień i zakłamań.
W literaturze powszechnej bardzo często pojawiał się pesymizm. Pisarze opisywali złą stronę społeczeństwa. Bez zahamowań literaci opisywali chciwość, próżność, zakłamanie i brak litości dla uboższej ludności. Częstym tematem poruszanym w literaturze zagranicznej był kapitalizm. Pisarze skupiali się na wadach ustroju – na tym, jak nierówno i niesprawiedliwie traktowani są ubodzy pracownicy.
5) Najbardziej znani twórcy pozytywistyczni na świecie:
– Honoriusz Balzak (Honoré de Balzac) – francuski pisarz, który stworzył model powieści przez wiele lat naśladowany przez europejskich twórców. Jest autorem cyklu Komedia ludzka, który obejmuje ponad 100 pozycji. We wspomnianym cyklu utworów ukazuje Francję po upadku Napoleona – czyli świat, w którym rządzi pieniądz. Starł się w swoich dziełach przedstawiać ludzkie doświadczenia, stosunki społeczne, szczegóły z życia różnych grup oraz różne charaktery bohaterów.
Jego bardzo znany utwór to Ojciec Goriot. Autor poruszył w tym utworze problem relacji rodziców z dziećmi. Relacje te oparte są na egoizmie i dążeniu do sukcesu finansowego bez wglądu na cenę. Balzac opisuje nowoczesne społeczeństwo – pokazuje jego wady, podkreśla upadek moralności i odrzucenie jasnych zasad. W powieści Ojciec Goriot żaden z bohaterów nie jest wart naśladowania, każdy popełnia liczne błędy.- Fiodor Dostojewski – rosyjski pisarz, który stworzył wiele dzieł. Ukazywał w nich ciemne strony ludzkiej natury. Świat przedstawiony w jego utworach jest okrutny. Książki Dostojewskiego tak naprawdę nie rozwiązują żadnych problemów, ale stawiają wiele pytań, nad którymi trzeba się zastanowić i samemu znaleźć rozwiązanie.
W swoim znanym utworze Zbrodnia i kara autor poruszył temat zbrodni i kary za zbrodnię. Losy głównego bohatera udowadniają, że nie