Sokół

Recenzja książki

„Sokół” to jedna ze stu nowel w zbiorze „Dekameron” autorstwa Giovanniego Boccaccio. Powstał w renesansie, około 1350 roku, lecz wydano go dopiero w 1470. Swego czasu trafił nawet do indeksu ksiąg zakazanych. To dzieło literackie ma specyficzną budowę – rozdziały nazwano dniami, a tych jest ich dziesięć. W trakcie ich trwania, grupa ludzi – siedem kobiet oraz trzech mężczyzn, którzy schronili się przed epidemią, przekazują sobie historyjki. Opowiadają je sobie, aby pocieszyć się w ciężkich czasach, w jakich przyszło im żyć. Utwory mają charakter komiczny, charakteryzują się lekką tematyką. Najczęściej traktują o miłości. „Sokół” wyróżnia się na tle innych nowelek.
Opowieść dzieje się we Włoszech, a dokładniej – we Florencji. Młody szlachcic, Federigo degli Alberighi wkracza w dorosłe życie. Pewnego dnia, spotyka przepiękną pannę – Monnę Giovannę, w której zakochuje się od pierwszego wejrzenia. Zostaje damą jego serca. Uczestniczy dla niej w kosztownych turniejach rycerskich, wydaje mnóstwo pieniędzy, byle zwrócić na siebie uwagę. Zauroczenie przysłania mgłą oczy mężczyzny do tego stopnia, że zaczyna powoli bankrutować. Jak na złość losu, kobieta nie jest nim w ogóle zainteresowana. Majątek kurczy się coraz bardziej, lecz uczucia Monny w ogóle się nie zmieniają. Federigo zostaje zmuszony do przeprowadzki. Nie ma środków, by prowadzić swoje życie dalej w ten sam sposób. Kończy się jego wystawny styl bycia, a o zdobyciu ukochanej może już co najwyżej pomarzyć. Bez większych zasobów finansowych ledwo wiąże koniec z końcem. Zachowuje jednak optymistyczną postawę – nie ma żalu do nikogo o swoje młodzieńcze błędy i oswaja się z nową rzeczywistością. Bliskim przyjacielem staje się dla niego tytułowy sokół. Nie zostaje dla biednego szlachcica jedynie domowym zwierzątkiem. Wspólnie polowali i dbali o siebie najlepiej jak tylko potrafili. Ich więź jest wyjątkowa, dlatego też następne wydarzenia tak łamią serce. Mija trochę czasu, a piękna Giovanna wychodzi za mąż. Z tego związku rodzi syna, jednak szybko wdowieje. Mały chłopiec uwielbia naturę, a z niej najbardziej ceni sobie psy oraz drapieżne ptaki. Dlatego też, gdy zaczyna chorować, dziecięca intuicja podpowiada mu, że dzięki wybuchowi radości na widok sokoła, ozdrowieje. Monna nie chce nawet myśleć o tym, że może stracić swoje jedyne dziecko. Resztkę rodziny, która jej pozostała. Przypomina sobie wtedy o starym zalotniku, Ferderigo. W pamięci kobiety nie zatarł się o nim żaden szczegół. Wciąż dokładnie pamiętała, z jak przykrym skutkiem próbował ją do siebie przekonać. Na naszych oczach postać dojrzewa – czuje, że przyczyniła się do biedy rycerza. Wcześniejsza obojętność na los szlachetnego człowieka zastępuje żal. Dlatego też tak z wielkim bólem serca idzie do niego, by poprosić o pomoc. Odwiedza go, a ten zaprasza dawną damę jego serca na posiłek. Los znów postanawia sobie z niego zażartować – nie ma niczego, co mógłby podać do zjedzenia. W akcie desperacji zabija ukochanego sokoła, swojego ulubionego kompana. Monna dopiero po zjedzeniu ptaka przedstawia swoją prośbę – lecz jest już za późno. Jej syn umiera krótko po odwiedzinach. Tak dwie dusze straciły to, co uważały za najważniejsze. Matka musiała pożegnać swojego syna, którego jeszcze niedawno z radością kołysała w ramionach. Federigo na próżno ukręcił głowę wiernego towarzysza. Na pewno czuł, że nie tyle go zawiódł, a wręcz zdradził. Śmierć zwierzęcia nie przyniosła korzyści nikomu. Na pamiątkę pozostało jedynie kilka piór oraz ostre szpony. Po namowach krewnych, Monna postanawia ponownie wyjść za mąż. Wciąż ma majątek po pierwszym mężu, więc została bardzo dobrą partią na ożenek. Ze wszystkich mężczyzn wybiera Federigo. Swoją decyzję uzasadnia puentą: „Wiem dobrze, panowie bracia, że prawdę powiadacie, wolę jednak męża bez majątku aniżeli majątek bez męża”. Para poznaje się na nowo. Mimo słabego początku znajomości w młodości, oboje zaczynają budować stabilny związek. Dożywają spokojnej starości w miłości. Nowelka ta jest jedną z niewielu, która porusza poważniejsze tematy. Mocą stroną opowieści jest kreacja postaci. Mamy tu przedstawioną dwójkę bohaterów, która jest sobie przeznaczona, jednak żadne z nich nie jest jeszcze na tyle dojrzałe, aby wejść w bliższą relację. Wplata się w to też niebanalny romans. Federigo nie próbuje zauważyć, że źle odbiera znaki od kobiety. Okazuje się zbyt zapatrzony we wzór rycerza postępującego według kodeksu. Choć wyznaje piękne ideały, zakrywa je pod drogimi przedmiotami, które odwracają od nich uwagę. Monna wydaje się pyszna i nieco zarozumiała – w końcu żałuje mężczyźnie chociażby ciepłego uśmiechu. Ten płaci za próbę wzbudzenia uczuć wysoką cenę. Boccaccio sprytnie przemyca renesansowy pogląd na człowieka – Federigo umie odnaleźć się w nowej sytuacji, pokornie znosi biedę, ale i optymistycznie patrzy na przyszłość. Pobrzmiewa w tym echo epikureizmu. Dopiero wtedy zrzuca z siebie „kajdany” swojego stanu i pokazuje to, co ma w sobie najlepszego. Dorasta emocjonalnie na uboczu, z dala od dworskich przepychanek, pięknie odsłaniając kolorowe płatki swych ideałów. Wydaje się, Giovanna dopiero po śmierci pierwszego męża zaczyna zauważać błędy młodości. Dlatego też stara się nie ingerować w dalsze życie starego zalotnika. Czuje żal, gdyż ignorowane uczucia doprowadziły go do katastrofy. Wydaje się, że los specjalnie popycha ponownie dwójkę ku sobie. Inaczej żadne z nich nie zrobiłoby pierwszego kroku. Punkt kulminacyjny stale rośnie, niczym napięcie u czytelnika. Szkoda jednak, że okazał się to tak dramatyczny splot wydarzeń. Oboje coś stracili i nieświadomie sobie zabrali. Pustkę po utracie w ich duszach zapełniło uczucie, na które byli już gotowi. Ironicznie, Federigo zyskał majątek z powrotem poprzez ślub, lecz dopiero jego brak przekonał ostatecznie Monnę do mężczyzny.
Nic dziwnego, że „Sokół” jest jedną z najbardziej znanych nowel na świecie. W pełni na swoje miano zasługuje. Na tle innych opowieści z „Dekamerona”, wyróżnia się odejściem od motywu komicznego filtru. Postaci na zaledwie tych kilku kartkach opowieści żyją. Choć śmierć sokoła i dziecka przepowiadała rychło smutny koniec, bohaterowie nie poddają się i doprowadzają historię do szczęśliwego zakończenia. W imię renesansowej wiary w człowieka. Opowieść mimo swej zawiłości, ma prosty przekaz. Nic nigdy nie jest w pełni stracone, powinniśmy dać sobie szansę, by nasza wiara dała owoce. Kiedyś wyrosną, jedynie nie jest nam dane wiedzieć kiedy.

Bohaterowie

Federigo degli Alberighi – główny bohater nowelki. Syn Filipa, który żył kiedyś we Florencji. Młody arystokrata, znany ze swojej szlachetności oraz pięknych ideałów. Nieobcy mu kodeks rycerski. Bez wątpienia stał się wzorem dla wszystkich włoskich młodzieńców w jego wieku. Posiada również ogromny majątek, prawdopodobnie odziedziczony po rodzinie. Pewnego dnia zakochuje się od pierwszego wejrzenia w Monnie Giovannie. Poświęca dla niej większość swojego majątku. Nie żałuje pieniędzy na wystawne bale, kosztowne turnieje, które są niczym gry hazardowe, nowe zbroje czy okazałe prezenty. Miłość zaślepia go do tego stopnia, że traci kontrolę nad finansami. Wszystko jednak na marne, nie przyciąga to uwagi damy jego serca. Federigo próbuje dalej. Opamiętuje się w ostatniej chwili – zostaje mu tylko mała posiadłość, z dala od zgiełku dworu oraz wierny, tytułowy sokół. Federigo wytwarza niesamowitą więź ze zwierzęciem. Stają się sobie bliscy, polują ramię w ramię niczym oddani przyjaciele. Trwa to do czasu, gdy do drzwi Federigo puka Monna. Stare uczucia do kobiety nigdy nie wygasły, a nawet stały się mocniejsze przez te lata. Dlatego też wpada w panikę, gdy okazuje się, że nie ma nic, co mógłby podać. Decyduje się na dramatyczny krok – ukręca głowę sokoła, by zrobić z niego potrawę. Ciężko znieść mu ból po tak zdradzieckim czynie, jednak zapędzony w kozi róg, potrafi posunąć się do najgorszego. Na pamiątkę po przyjacielu zostają mu pazury oraz kilka piór. Gdy ukochana opowiada o celu odwiedzin, zaskoczony mężczyzna nie kryje swych uczuć. Szlachetność nakazuje mu, aby odpowiedzieć szczerze. Jego również dotyka wieść o chorobie dziecka, któremu pozwalał na zabawy z sokołem. Zareagował bardzo emocjonalnie i wpadł w żałobę. W końcu jednak godzi się z tym. Jego świat na nowo odzyskuje barwy, gdy Monna wybiera go na swojego męża. Oddaje siebie całego, teraz o wiele bardziej doświadczonego oraz dojrzalszego.
Monna Giovanna – młoda kobieta, „białogłowa” szlachetnego pochodzenia. Niewiele wiemy o jej bliskiej rodzinie, oprócz tego, że ma kilku braci. Ludzie powiadają, że nie tylko wyróżnia się swoją urodą, lecz także uczciwością. Nie zwraca uwagi na zaloty Federigo degli Alberighiego. Nie interesuje jej, ile złotych monet przepadło bezpowrotnie, by tylko zyskać jej uwagę. Krótko po finansowym upadku zalotnika wychodzi za mąż. Rodzi syna, lecz małżeństwo nie cieszy się szczęściem zbyt długo. Prędko zostaje wdową. Nieszczęścia mnożą się dalej – malutkie dziecko zaczyna chorować, a jedynym lekarstwem jest sokół, towarzysz starego zalotnika. Monnę pali żal za swoje zachowanie wobec Federigo w młodości, ale dla jedynaka uchyli nieba. Udaje się więc do sąsiada, nie zdradzając celu swej wizyty od razu. Wieść o śmierci ptaka ją załamuje. Czuwa nad synem do jego śmierci. Po przejściu żałoby, za namową braci postanawia wyjść za mąż po raz drugi. Ciągle myśli o tym, ile poświęcił dla niej Federigo. Postanawia mu na pewien sposób podziękować i to jego wybiera na drugiego męża. Oddaje mu swój majątek, ale i uczucia. Wspólnie budują szczery, dojrzały związek. W miłości dożywają swoich ostatnich dni.
Syn Monny Giovanny – nie zostało nam przedstawione jego imię. W młodym wieku umiera jego ojciec, pierwszy mąż Monny, który przypisał mu – jako swojemu dziedzicowi, cały, ogromny majątek. Do osiągnięcia przez niego dorosłości, nad finansami sprawuje pieczę matka. Uwielbia naturę, najbardziej fascynują go psy oraz drapieżne ptaki. Jest ciekawy świata i chętnie go poznaje. Szybko zaprzyjaźnia się Federigiem, który miesza w pobliżu. Fascynuje się jego sokołem, chciałby posiadać to zwierzę, ale nie ma serca rozdzielać pierzastego przyjaciela ze starszym kawalerem. Gdy jednak zaczyna chorować, prosi matkę o ptaka. Uważa, że radość z posiadania tego konkretnego zwierzęcia przezwycięży dolegliwość. Przez dramatyczny splot wydarzeń oraz dorosłych, którzy nie potrafią mówić wprost o swoich intencjach, umiera krótko po odwiedzinach kobiety u Federigo.

Streszczenie krótkie

‘Sokół’ to tytuł opowieści opowiadanej przez Fiamettę, w trakcie piątego dnia. Jest to dziewiąta, przedostatnia opowieść, której tematem ma być nieodwzajemniona miłość lub flirt, które zakończyły się ślubem.
Głównym bohaterem opowiadanej historii jest Federigo degli Alberighi, młody szlachcic, mieszkaniec Florencji. Jest on dobrze wychowanym młodzieńcem, zakochanym w damie imieniem Monna Giovanna – pięknej kobiecie, ale mającej męża i syna. Mężczyzna zabiegał o jej względy, jednak ona nie zwracała uwagi na jego wyczyny. Chęć zaimponowania niewiaśćie doprowadziła Federigo do ruiny – stracił większość swojego majątku (co nie zmniejszyło jego uczucia). Najcenniejszym jego skarbem był jednak tytułowy sokół, majestatyczny ptak, który był jego dumą. Straciwszy pieniądze przeniósł się do mniejszej posiadłości i nie zważając na swoją biedę, zajmował się całymi dniami polowaniami, z których jakoś się utrzymywał. W międzyczasie małżonek Monny zachorował i umarł, a jego żona odziedziczyła cały jego majątek. Załamana wdowa wyjechała z synem z Florencji na jej obrzeża, blisko miejsca zamieszkania Federigo.
Krótko później jej dziecko przez zamiłowanie do zwierząt, zaczęło spędzać dużo czasu z sokołem i jego właścicielem. Jego marzeniem stało się posiadanie takiego ptaka, był jednak zbyt nieśmiały aby poprosić szlachcica, widząc jak bardzo jest do niego przywiązany. Po pewnym czasie chłopczyk zachorował, a jego matka chciała na wszelkie sposoby mu pomóc. Nie chciała w końcu stracić jedynego syna, po tym jak już straciła jego ojca. Wtedy malec podzielił się z nią pragnieniem posiadania sokoła. Był pewny, że jeśli matka zdoła go uzyskać to wyzdrowieje. Kobieta nie wie jak jednak jak degli Alberighi zareaguje na prośbę o jego ukochane zwierze, po tym jak wiele lat lekceważyła jego uczucia. Czuje, że nie ma sumienia,ale jest w stanie zaryzykować dla dobra swojego jedynaka. Dzień później udaje się więc do Federigo. Mężczyzna jest zdziwiony jej widokiem, jednakże gdy kobieta zaczyna go przepraszać za to, że nigdy nie odwzajemniała jego miłości, on natychmiastowo jej wybacza i zaprasza do siebie. Oprowadza ukochaną po ogrodzie, po czym zostawia ją z jedną ze swoich nielicznych służących, aby przygotować im jakąś wieczerzę. Zdaje sobie jednak sprawę, że ze względu na swoją biedotę nie ma czym jej ugościć. Nie chcąc rozczarować damy, w oczy rzuca mu się sokół. Nie myśląc zbyt długo, zabija on ptaka i każe go upiec. Wraz z Monną zjadają jego ukochane zwierze. Po posiłku wdowa wyjawia mu, że przyszła do niego prosić o sokoła, a wtedy Federigo popada w rozpacz. Wyjaśnia jej, że chcąc właściwie ugościć damę jej pokroju zabił go i to właśnie jego podał na kolację. Giovanna jest zdziwiona działaniem mężczyzny, ale i zasmucona tym jak na brak sokoła zareaguje jej syn. Jej dziecko umiera jednak kilka dni później. Kobieta wkracza w żałobę, jednak przez presję jej braci do kolejnego ożenku oznajmia, że chce aby jej mężem został… Federigo. Jej rodzina jest zdumiona, że chce wyjść za kogoś bez grosza przy duszy, ale ona jest pewna swojej decyzji. Ostatecznie oboje żenią się i żyją razem długo i szczęśliwie.

Streszczenie

„Sokół” to jedna ze stu nowel napisanych przez Giovanni Boccaccio. Jest ona najbardziej znana. Należy ona do cyklu „Dekameron”, który powstał w latach 1349 – 1351. W dziele wypowiada dziesięciu narratorów przez dziesięć dni, stąd tytuł. Akcja rozgrywa się we Florencji, w 1348 roku, podczas epidemii dżumy. Wybuchła ona we Włoszech w 1348 roku. Jest to powód, dla którego nasi bohaterowie (Pampinea, Fiammetta, Filomena, Emilia, Lauretta, Neifile, Eliza, Panfilio, Filostarato, Dioneo) udają się na prowincje. Wcześniej spotykają się w kościele Santa Maria Noveila, gdzie podejmują decyzję o ucieczce. Żyją tam spokojnie i opowiadają rozmaite historie właśnie przez dziesięć dni, chociaż księga obejmuje ich czternaście. Opowieść ramowa składa się z Wprowadzenia do Dnia I, Wprowadzeń i Zakończeń dotyczących kolejnych Dni.Na początku opowieści poznajemy pewnego mężczyznę. Nazywa się Federigo Aiberighi. Jest on człowiekiem odważnym, dobrym, a co najważniejsze, bogatym. To młody szlachcić, który kocha pewną dziewczynę imieniem Monna Giovanna. Jednak bez wzajemności, gdyż kobieta ma męża. Była ona najpiękniejszą kobietą w całym mieście. Specjalnie dla niej brał udział w najróżniejszych turniejach, uprawiał hazard, organizował huczne przyjęcia i uczty, kupował drogie prezenty. Nie miała dla niego wtedy znaczenia cena tych przedsięwzięć. Jak można się domyślić Federigo w pewnym momencie stracił cały majątek. Jedyne, co mu pozostało to malutka posiadłość oraz jego wierny sokół. Ptak ten był dla mężczyzny cenniejszy, niż wszystko inne. Chociaż teraz był biedny, cały czas pałał uczuciem do wybranki swojego serca. Los jednak nie był dla niego przychylny, więc musiał opuścić miasto i osiedlić się w swojej małej posiadłości, która mu została. Aby przeżyć, zajmował się polowaniem razem ze swoim towarzyszem – sokołem. W ten sposób mijały mu kolejne dni z dala kochanki.W tym samym czasie okazało się, że mąż Giovanny cierpi na ciężką chorobę. Wiedział, że za chwilę odejdzie z tego świata, więc spisał testament. Przekazał cały swój majątek i wszystkie bogactwa dorastającemu już synkowi, a jeśli on by umarł w tak młodym wieku, całość miała dziedziczyć jago żona Monna Giovanna. Po napisaniu ostatniej woli zmarł.Po śmierci męża, wdowa wraz z synkiem udała się do swojej wiejskiej posiadłości. Los chciał, że było to blisko miejsca, w którym przebywał Federigo. Mały chłopczyk uwielbiał zwierzęta, a w szczególności psy i ptaki. Łatwo więc nawiązał kontakt z adoratorem matki i nawet się zaprzyjaźnili. Bardzo spodobał mu się sokół mężczyzny, była to rzecz, której pragnął najbardziej na świecie, jednak wiedział, że to najcenniejsze, co Aiberighi posiada, więc nie próbował nawet o niego prosić.Mijał czas. Rodzina nadal żyła daleko od miasta. Chłopiec jednak zachorował, jak kiedyś jego ojciec. Giovanna była bardzo zmartwiona tą sytuacją. Było to jej jedyne dziecko, które bardzo kochała i dla którego zrobiłaby wszystko. Nie opuszczała go ani na chwilę, codziennie otaczała go opieką. Często pytała go także o jego pragnienia. Pewnego dnia chłopiec odrzekł, że jedyna rzecz, która może go uzdrowić, to sokół Federiga. Kobieta zmartwiła się, gdyż wiedziała, jaką wartość ma ptak dla mężczyzny. Długo zastanawiała się, co ma zrobić. Ona nigdy nie odpowiedziała na uczucie swojego adoratora, nawet jednym spojrzeniem. Wiedziała też, że jeśli mężczyzna straci swoje zwierzę, to nie będzie mieć już źródła utrzymania. Z drugiej strony nie miała serca odmówić swojemu ciężko choremu dziecku. Przyrzekła mu spełnić jego prośbę.Następnego dnia rano Monna Giovanna razem z inną damą poszły osobiście do Federiga. Jak się okazało mężczyzna spędzał czas w ogródku obok domu. Kiedy dowiedział się, kto przyszedł go odwiedzić, ucieszył się tak bardzo, że od razu pobiegł powitać obie panie. Wybranka jego serca przywitała go i przeprosiła za wszystko, co go przez nią spotkało. Poprosiła także, aby przejął ją do swojego mieszkania i poczęstował obiadem.
Mężczyzna zgodził się z radością. Zostawił panie i sam poszedł przyrządzać posiłek. Od razu zorientował się, że brakuje mu mnóstwa potrzebnych rzeczy, a to wszystko przez jego rozrzutność. Jego emocje wzięły górę i nie wiedział, co ma robić, ponieważ godzina wydania posiłku była coraz bliżej. Nagle spojrzał na swojego ukochanego sokoła, który siedział na drążku. Bez zastanowienia wziął i ukręcił mu głowę. Stwierdził, że jest wystarczająco tłusty, aby zrobić z niego pożywienie. Rozkazał więc służącej przyrządzić ptaka. Sam nakrył do stołu i z uśmiechem poszedł zaprosić gości na ucztę. Kobiety zjadły potrawę ze smakiem. Nie wiedziały jednak, co im podano. Dalej rozwinęła się miła i przyjemna rozmowa. W końcu jednak Giovanna zebrała się na odwagę i postanowiła wyznać jaki był prawdziwy cel jej wizyty. Przedstawiła mu swoją sytuację, opowiedziała o chorobie syna. Uważała go za człowieka wielkodusznego. Poprosiła go w końcu, aby podarował jej sokoła dla jej syna, który marzy tylko o tym ptaku. Federigo zdał sobie sprawę, że nie może już spełnić żądania damy, ponieważ zwierzę zostało zjedzone. Nie wiedząc, co uczynić, zaczął płakać. Kobieta pomyślała, że dręczy go wizja rozłąki z ukochanym ptakiem, jednak cierpliwie czekała na odpowiedź mężczyzny. Aiberighi zaczął mówić o jego wewnętrznej walce. Bardzo chciał godnie ugościć Giovannę w swojej posiadłości i dać jej obiad godny tak wysoko urodzonej damy jak ona. W tym momencie było mu bardzo przykro, że nie da rady zadowolić małego chłopca, aby jego stan zdrowia się polepszył. Potem pokazał kobiecie pióra i szpony sokoła, aby potwierdzić swoją wersję wydarzeń.Giovanna na początku zezłościła się, gdyż nie czuła się tak wyjątkową osobą, aby specjalnie na jej przyjście zabijać tak wyjątkowe zwierzę. Za chwilę jednak opamiętała się i spojrzała na mężczyznę z ogromnym podziwem. Doceniła jego poświęcenie. Nie rozwiązało to jednak problemu zdrowia jej dziecka. Wracała do domu z wielkim smutkiem.Kilka dni po opisanych wcześniej wydarzeniach syn kobiety umarł. Giovanna nie mogła sobie z tym poradzić i całymi dniami płakała. Była ona stosunkowo młodą osobą, więc jej bracia zachęcali ją do ponownego zamążpójścia. Odpowiedziała, że najbardziej chciałaby zostać wdową, jednak jeśli już musi za kogoś wyjść, pragnie, aby był to Federigo. Panowie bardzo się zdziwili. Musieli najpierw upewnić się, że mężczyzna ten ma dobre zamiary wobec ich siostry i w końcu zgodzili się na ich małżeństwo.Po przeczytaniu tej historii możemy wysnuć pewne wnioski. Po pierwsze, że prawdziwa, wierna miłość zostaje nagrodzona. Poświęcenie nawet najcenniejszej rzeczy jaką mamy może nam w przyszłości przynieść coś dobrego, o czym wcześniej marzyliśmy z całego serca i wydawało się wręcz niemożliwe do spełnienia.Na podstawie tej noweli została opracowana tak zwana „teoria sokoła”. Musi się w niej zawierać motyw, który będzie ośrodkiem kompozycyjnym w centrum. Sformułował ją Paul Heyse w 1871 roku. Inne utwory oparte na tej teorii to, np. „Kamizelka” Bolesława Prusa oraz „Dym” Marii Konopnickiej.

Streszczenie szczegółowe

Giovanni Boccaccio – pisarz włoski – żył na przełomie 1313-1375 roku. Jest twórcą i prekursorem nowożytnej nowelistyki. Kiedy przebywał we Florencji, poznał osobiście Francesca Petrarkę, który zainspirował go to tworzenia utworów literackich. Z kolei poznana kobieta, Maria d’Aquino, w której mężczyzna się zakochał, stała się jego muzą. Jej postać Boccaccio umieszczał w swych utworach, bądź była ich narratorką (pod imieniem Fiammetta). Na ogromny dobytek, jaki pozostawił po sobie ten autor, składają się poematy epickie, powieści miłosne, wiersze, a także biografia Dantego Alighieri. Boccaccio proklamował antyklerykalizm. Był człowiekiem wierzącym w religię chrześcijańską, nie odwracał się od Kościoła, jednak często kpił z błądzących księży, którzy nie przestrzegali celibatu. Jednym z najwybitniejszym dzieł autora jest „Dekameron”, nazywany też „Księgą dziecięciu dni”. Jest to zbiór stu nowel, napisany w języku włoskim, prawdopodobnie w latach 1350-1353. W wersji drukowanej po raz pierwszy wydanie „Dekamerona” miało miejsce około 1470 roku. Boccaccio miał skłonność do wielokrotnego poprawiania swych utworów, dlatego podane daty publikacji często są nieprecyzyjne. W 1559 roku z kolei „Dekameron” umieszczono w indeksie kościelnych ksiąg zakazanych, ze względu na frywolne teksty i umiłowanie natury ludzkiej. Utwór dość odważnie podchodzi to uciech cielesnych, zarzucano mu obsceniczność, lubieżność i wulgarność. Słowo „dekameron” w języku greckim oznacza „dziesięć dni”. W nowelach jest dziesięć ludzi i dziesięć opowieści, snutych przez okres dziesięciu wieczorów. Można zauważyć nawiązanie do „Baśni tysiąca i jednej nocy”. Akcja utworu rozgrywa się w roku 1348 i obejmuje zaledwie dziesięć dni. Grupa szlachetnie urodzonych florentyńczyków (siedmioro mężczyzn i trzy kobiety) opowiada sobie historie. W obawie przed szerzącą się dżumą, ludzie ci schronili się w willi, położonej około dwa kilometry od Florencji. Aby umilić sobie ten ciągnący się, pełen obaw czas, grupa postanowiła codziennie opowiadać opowieści. Osoba mianowana w dany dzień „królem” lub „królową” zadawała dany temat, na który druga osoba musiała opowiedzieć historię. Każda z nowel skupia się wokół głównego motywu – miłości – platonicznej, rodzicielskiej, tragicznej, szczęśliwej czy wręcz idyllicznej. Miłość w utworach jest zmysłowa, pełna namiętności, pojawia się grzech cudzołożenia, a także niebywałe poświęcenia dla ukochanej osoby. Obawiający się szalejącej i groźnej dżumy bohaterowie uznali, że miłość jest „lekarstwem” na wszystko, a jej różnorodne oblicza pozwolą na stworzenie wspaniałych opowieści. Ponadto nowele pozwalają odtworzyć włoską kulturę dworską i mieszczańską, ukazują reguły flirtu oraz konwenanse społeczne w epoce Renesansu. Autor, zgodnie z ideą renesansową humanizmu, na piedestale zainteresowania stawia człowieka i wszelkie sprawy, które go dotyczą, te ważne i błahe. Boccaccio w „Dekameronie” nawiązuje do baśni, przypowieści, romansu rycerskiego, bajki i mitów. Utwór ma kompozycję szkatułkową – kilka odrębnych historii łączy się w spójną całość za pomocą danego motywu, miejsca lub wydarzenia. Można zauważyć podział na narrację zewnętrzną i wewnętrzną. Znamy już zarys zbioru nowel, możemy więc przejść do streszczenia szczegółowego utworu docelowego.

Nowela pod tytułem „Sokół” jest dziewiąta w kolejności w zbiorze „Dekameron”, opowiadana jest piątego dnia. Giovanni Boccaccio zastosował w niej tak zwaną „teorię sokoła”. Sformułowana została przez Paula Heysego w roku 1871. Teoria owa mówi o klasycznej kompozycji noweli, w której musi występować centralny (główny) motyw, który jest szczególnie wyróżniony – jest to ośrodek kompozycyjny. Ten motyw nazywany jest „sokołem noweli”. Może to być na przykład przedmiot, postać, zwierzę, bądź wydarzenie, które w punkcie kulminacyjnym fabuły odmienia los bohatera. Paul Heyse sformułował tę teorię właśnie na podstawie analizy utworu „Sokół” Boccacciego. Narratorką noweli jest kobieta o imieniu Fiammetta, „królowa” piątego dnia. Tematyką tej historii jest miłość, która okazała się szczęśliwa dopiero po wielu latach trudności i niepowodzeń. Dlaczego nowela nosi tytuł „Sokół”? Główny bohater – Federigo delgi Alberighi – ma ptaka myśliwskiego, właśnie sokoła, który zrządzeniem losu odmienił jego los.

Nowela „Sokół” rozpoczyna się krótkim zarysem o treści: „Federigo degli Alberighi miłuje bez wzajemności; po stracie całego mienia pozostaje mu jedynie sokół, którego, nic innego nie mając, poświęca na potrawę dla umiłowanej białogłowy, gdy ta doń w gościnę przybywa. Uznawszy o tym dama zmienia postępowanie, wychodzi za niego za mąż i bogatym człowiekiem go czyni.” Filomena informuje, że jej opowieść będzie podobna do poprzedniej (miała tytuł „Okrutne łowy”). Kobieta wspomina o niejakim Coppo di Borghese Domenichim, który był poważanym obywatelem Florencji. Jest to postać historyczna, Domenichi był wysokim urzędnikiem, który zmarł w roku 1353. Mężczyzna lubił snuć opowieści o dawnych czasach, był wspaniałym oratorem, posługującym się pięknie językiem, a ludzie uwielbiali go słuchać. Jedną z ulubionych opowieści Domenichiego była historia młodego szlachcica – Federigo degli Alberighi, syna imć Filipa, który niegdyś żył we Florencji. Mężczyzna był wspaniałym rycerzem, o nienagannych manierach. Zakochał się bez pamięci w najpiękniejszej damie, która nazywała się Monna Giovanna. Aby uzyskać jej uwagę i względy, brał udział w licznych turniejach rycerskich, narażając swe życie, wyprawiał wystawne uczty i obdarowywał swą wybrankę serca licznymi podarkami, nie zważając na ich cenę. Kobieta pozostawała jednak obojętna i nie obdarzyła mężczyzny swą uwagą. Straciwszy cały majątek, Federigo popadł w biedę. Pozostała mu tylko mała, nierentowna posiadłość i sokół – drapieżny, wspaniały ptak. Miłość do Monny stała się jeszcze bardziej płomienna, mężczyzna już jednak nie miał czym ją obdarowywać. Przeprowadził się więc do skromnej posiadłości i wraz ze swym wiernym sokołem brał udział w polowaniach. Tymczasem małżonek Monny Giovanny ciężko zachorował i zmarł. W testamencie zapisał wszelki majątek i dobytek swemu synowi, z zaznaczeniem, że jeśli ten nie będzie mieć w przyszłości dziedzica, wszelkie dobra przejdą na Monnę. Wdowa wyprowadziła się wraz ze swym małym synem do posiadłości, która była położona blisko domu Federiga, gdzie zamierzała spędzić całe lato. Chłopiec bardzo lubił zwierzęta i kiedy spostrzegł, że jego sąsiad ma psa i niezwykłego sokoła, zaprzyjaźnił się z nim i często go odwiedzał. Jego fascynacja ptakiem rosła z dnia na dzień i chłopiec chciał posiadać go na własność. Wiedział jednak, że Federigo jest do niego bardzo przywiązany, powstrzymywał więc się przed chęcią odkupienia sokoła. Pewnego dnia chłopak zachorował. Jego matka była bardzo przejęta, myśląc o najgorszym i chciała spełnić jakieś życzenie swego ukochanego jedynaka. Chłopiec wyznał matce, że jedyne, czego pragnie to sokół należący do Federiga, który pomoże mu powrócić do zdrowia. Kobieta popadła w zadumę, zdawała sobie sprawę, że wielokrotnie odrzucała zaloty tego mężczyzny, a teraz była zmuszona prosić go o coś, co miało dla niego duże znaczenie. Monna znała sytuację Federiga i niezwykłość ptaka, który był niezrównany w polowaniach i nie miała sumienia odbierać mu jego pociechy. Stan chłopca jednak nie poprawiał się i Monna pokonała wstyd. Po czym udała się prosić swego sąsiada o podarowanie ptaka. Chłopiec był bardzo szczęśliwy na tę wieść i z niecierpliwością czekał na powrót matki. Wraz z jedną damą kobieta udała się do Federiga, którego zastała podczas pracy w ogrodzie. Mężczyzna nie mógł uwierzyć własnym oczom, że oto obiekt jego westchnień, kobieta tak piękna i wspaniała, zjawiła się w jego skromnej posiadłości. Monna wyznała, że popełniła błąd nie doceniając jego zalotów i odrzucając go tak chłodno. Zaproponowała, że wraz z towarzyszącą jej damą zjedzą u niego obiad. Federigo nie chował żadnej urazy, zwracając się do kobiety per „Madonno”, poinformował, że jest zaszczycony jej obecnością i propozycją. Oprowadził kobiety po swoim skromnym dobytku, po czym udał się przygotowywać obiad. Federigo nie zwracał wcześniej uwagi na swoją nędzę, był pogodzony z losem i nie potrzebował wielu dóbr w życiu. Teraz jednak spostrzegł swe ubóstwo, gdyż chciał ugościć kobiety najlepiej, jak potrafił, pysznym jadłem i trunkiem. Nie mając nic do jedzenia, ani czasu, aby coś upolować, opętany miłością mężczyzna zabił swojego wiernego sokoła, który był tłustym ptakiem, po czym oskubał jego piękne pióra i włożył do wrzątku. Uznał, że tak szlachetne stworzenie jest godne ukochanej damy. Służąca według zaleceń pana przyrządziła sokoła, tymczasem Federigo nałożył biały obrus na stół. Kobiety zjadły z apetytem pyszną potrawę i nawet nie przyszło im na myśl, że jedzą tego sokoła, o którego przyszły prosić. Monna Giovanna w końcu podjęła opowieść o chorym synu i jego gorącej prośbie. Kobieta tłumaczyła, że kieruje się matczyną miłością do swego jedynego dziecka, musiała schować dumę oraz wstyd, i zrobi wszystko, aby uszczęśliwić swoje dziecko. Monna podkreśla, że zdaje sobie sprawę z faktu, ile ptak znaczy dla mężczyzny i że jest to prośba zuchwała, zaklina nawet gospodarza domu, że jeśli nie spełni jej prośby, syn może umrzeć. Federigo, zszokowany tą prośbą oraz faktem, że właśnie owego sokoła wspólnie zjedli, zaczął gorzko płakać. Monna, nie zrozumiawszy jego reakcji, sądziła, że to myśl o rozłące z ptakiem wywołała jego rozpacz. Fererigo, w końcu się pozbierawszy, wyrzekł, że właśnie w tym momencie los go okrutnie pokarał. Wyznał kobiecie, że aby ją ugościć niesamowitą potrawą, ugotował swego ukochanego sokoła. Na dowód pokazał kobietom pióra i pozostały po ptaku dziób. Monna zareagowała gniewem, który przeistoczył się w podziw dla takiego aktu szlachetności. Nie mając nic więcej do szukania w tej izbie, odeszła do swojego domu ze świadomością, że musi poinformować chorego syna, że upragniony sokół przepadł. Kilka dni później chłopiec zmarł. Nie wiadomo, czy nieokreślona w noweli choroba była tak zaawansowana, czy smutek spotęgował jego stan. Monna Giovanna rozpaczała długo, zalewając się łzami. Zgodnie jednak z testamentem swego zmarłego męża, odziedziczyła cały majątek i stała się bardzo bogata. Wciąż była młoda, piękna, na wydaniu, dlatego jej bracia polecali, aby prędko znalazła sobie męża. Kobieta wolałaby zostać wdową, jednak panujące ówcześnie konwenanse i obyczaje nie pozwalały na to. Oznajmiła swym braciom, że pragnie wyjść za mąż za Federiga dagli Alberighi. Mężczyzn oburzył ten pomysł, odradzali jej poślubienie nędzarza. Monna odparła: „(…) wolę jednak męża bez majątku aniżeli majątek bez męża”. Widząc upór swej siostry, mężczyźni ustąpili i wyrazili zgodę na małżeństwo. Orzekli też, że pomijając status materialny, Federigo jest człowiekiem szlachetnym i czcigodnym, będzie dobry dla swej małżonki. Federigo uzyskał w końcu miłość swego życia, choć kwestią sporną jest fakt, czy Monna kiedykolwiek go pokochała. Za sprawą jej majątku stał się niezwykle bogaty i dożył w szczęściu do kresu swych dni. Nowela się kończy.

Nowela „Sokół” opowiada o nieodwzajemnionej miłości. Utwór kończy się zaskakującą pointą. Tytułowy sokół, ptak szlachetny, stał się mimowolną ofiarą miłości Federiga do Monny Giovanny. Mężczyzna utracił cały swój majątek, nie baczył na dobra materialne, był opętany wręcz uczuciem, jakim obdarował swą wybrankę. Nie przeszkadzał mu też fakt, że kobieta nie jest nim kompletnie zainteresowana. Należy przyznać, iż upór i wytrwałość Federiga są godne podziwu. Liczne bale, biesiady, uczty i turnieje rycerskie, w których narażał życie, trwały zapewne latami. Pochłaniały ogrom czasu i majątku. Mężczyzna jednak nie baczył na te fakty, miał jasno obrany cel – zdobyć serce swej Madonny. Federigo dagli Alberighi to człowiek obdarzony rycerską szlachetnością, o dobrych manierach, posiadający wiele zalet. Cechowała go przede wszystkim cierpliwość i wierność w swej miłości. Jedyne, co mu w życiu pozostało, to był sokół – ptak iście nietuzinkowy, mimo to bez wahania zabił go, aby również i nim obdarował swą wybrankę. Nie zauważał w ogóle jej odepchnięcia i chłodnego traktowania, wciąż trwał w ułudzie, że w końcu uda się poślubić Monnę Giovannę. W istocie tak się stało, jednak kwestią sporną jest fakt, czy kobieta odwzajemniła jego uczucia. Ta florencka dama była bardzo piękna. Nie zważała na status majątkowy człowieka, oceniała go po jego czynach. Jest uczciwa i honorowa, jednak doprowadziła (być może bezwiednie) do upadku materialnego adorującego ją mężczyzny, co nie świadczy o pozytywnym charakterze. Nowela nie podaje informacji, dlaczego właściwie Monna latami odpychała bogatego i prawego człowieka, i wyszła za kogoś innego. Śmierć męża i choroba jedynego, ukochanego syna z pewnością zmieniła nieco jej oblicze. Wcześniej otrzymywała zapewne piękne suknie, klejnoty i podarki, jednak dopiero akt szlachetności i poświęcenia jakim było zabicie i ugotowanie sokoła, poruszyły część jej duszy. Czy kobieta zakochała się jednak w swym dawnym adoratorze po tym czynie i wybrała go na męża? Czy zrobiła to z litości i braku innej opcji? Tego czytelnik musi się domyślić sam. Nieszczęśliwa miłość tej pary przywodzi na myśl Izabelę Łęcką i Stanisława Wokulskiego z powieści pod tytułem „Lalka”, Bolesława Prusa. Tam również była romantyczna postawa zakochanego bez pamięci mężczyzny, o szlachetnym i prawym charakterze, którego wybranka odrzucała. W przypadku polskiej powieści jednak zakończenie było nieszczęśliwe. Wokulski najprawdopodobniej popełnił samobójstwo, a Izabela wstąpiła do zakonu. „Sokół” i „Lalka” mówią więc o nieszczęśliwej miłości, która przybrała podobne oblicza, ale całkowicie odmienne zakończenia. W „Sokole” mamy wyraźną jednowątkowość i punkt kulminacyjny. Nawet jeśli czytelnik przed rozpoczęciem utworu zdaje sobie sprawę, że to za sprawą ptaka odmieni się los głównego bohatera, zaskakujący zwrot akcji (zabicie i zjedzenie sokoła) jest trudny do odgadnięcia. Sokół był dla Federiga źródłem utrzymania, gdyż pomagał w polowaniu, ale też kompanem i towarzyszem. Można go przyrównać do wiernego psa, który zawsze jest u naszego boku. Punkt kulminacyjny noweli rozpoczyna się od wizyty Monny w domostwie Federiga i trwa do momentu podania ugotowanego ptaka na stole. Ta chwila odmieniła życie głównego bohatera, który aktem szlachetnego poświęcenia zdobył więcej niż pragnął. Nie wiemy, ile lat miał syn Monny i na jaką chorobę zachorował. Można wysnuć ostrożne przypuszczenia, że była to dżuma, ponieważ wcześniejsze nowele z „Dekameronu” nawiązują do spustoszeń, jakie wówczas siała. Nasuwa się refleksja, czy jeżeli chłopiec otrzymałby upragnionego sokoła, jego stan poprawiłby się. Zakończenie mogłoby się potoczyć zupełnie inaczej. Monna Giovanna uznałaby sokoła za kolejny podarek i prędko zapomniałaby o swym adoratorze.

„Sokół” jest idealnym przykładem noweli. Zawiera zwartą budowę, pozbawioną długich opisów i charakterystyk bohaterów. Akcja utworu rozgrywa się dość szybko, zmierzając do punktu kulminacyjnego. Wszelkie wydarzenia połączone są związkiem przyczynowo-skutkowym, a fabuła jest jednowątkowa – skoncentrowana na historii Federiga degli Alberighiego.

Opracowanie

1) AUTOR:
Giovanni Boccaccio (1313-1375) – pisarz włoski, twórca nowożytnej nowelistyki. Jego najpopularniejszym dziełem jest „Dekameron”, który stanowi zbiór stu nowel, połączonych ze sobą spójnym tematem.
2) RODZAJ I GATUNEK LITERACKIrodzaj – epikagatunek – nowela3) DATA PUBLIKACJI:
Zbiór nowel pod tytułem „Dekameron”, w skład którego wchodzi utwór „Sokół”, został napisany w latach 1350-1353. Jako całość został po raz pierwszy wydany drukiem około 1470 roku. W 1559 roku „Dekameron” umieszczono w indeksie ksiąg zakazanych. Za datę publikacji „Sokoła” uważa się z kolei rok 1353, w którym Boccaccio ukończył pracę nad „Dekameronem”.
4) CZAS I MIEJSCE AKCJI:
Akcja utworu rozgrywa się w roku 1348 i trwa dokładnie dziesięć dni.
Miejscem akcji jest willa położona niedaleko Florencji. W tej willi – w obawie przed szerzącą się wówczas dżumą (zwaną „czarną śmiercią”) – ukryli się mężczyźni i kobiety. Właściwym miejscem akcji jest – również położona nieopodal Florencji – posiadłość Federiga i dom Monny Giovanny.5) PROBLEMATYKA:Głównym tematem „Sokoła” jest nieszczęśliwa miłość.
Główny bohater jest zakochanym mężczyzną, gotowym poświęcić niemal wszystko dla swej ukochanej. Autor ukazuje w tej noweli także renesansowe obyczaje.6) BOHATEROWIE:▪ Fiammetta – narratorka, „królowa” dnia piątego opowieści;
▪ Federigo degli Alberighi – główny bohater; rycerz i szlachcic, który – zabiegając o względy wybranki swego serca – utracił niemal wszystko i został nędzarzem. To mężczyzna szlachetny, wytrwały i niezmiernie cierpliwy w działaniach;
▪ Monna Giovanna – piękna kobieta, w której zakochany jest Federigo. Nie baczy na jego zaloty i liczne prezenty. Odrzuca mężczyznę, nie poświęcając mu nawet uwagi;▪ sokół – wspaniały ptak, biegły w polowaniu. Źródło utrzymania i wierny kompan dla Federiga. Był jedyną rzeczą, jaka pozostała mu z dawnych lat świetności. Jego właściciel był do niego bardzo przywiązany, jednak kiedy Monna zjawiła się z wizytą, bez namysłu zabił ptaka i podał go na obiad. Sokół to mimowolna ofiara nieszczęśliwej miłości Federiga i Giovanny, symbol poświęcenia;▪ Coppo di Borghese Domenichi – narratorka noweli, Fiammetta, wspomina o tej postaci historycznej, od której usłyszała historię opowiadaną historię. Był to wysoki florencki urzędnik, mężczyzna szanowany, ze zdolnościami oratorskimi;
▪ Filomena i Dioneo – słuchacze narratorki, towarzysze przebywający w willi.
7) KRÓTKIE STRESZCZENIE FABUŁY:
Bogaty szlachcic – Federigo degli Alberighi – zakochał się w pięknej Monnie Giovannie. Mężczyzna organizował na jej cześć przyjęcia, turnieje rycerskie i obdarowywał ją kosztownymi podarkami. Kobieta pozostawała obojętna na jego zaloty. Z powodu swej rozrzutności Federigo popadł w ubóstwo i utracił cały swój majątek. Został mu tylko niewielki dom i ptak – sokół. Mężczyzna nie przejmował się swym losem, nie potrzebował dóbr materialnych, marzył tylko o swej ukochanej. Tymczasem mąż Monny Giovanny zmarł, zapisując majątek ich jedynemu synowi. Wdowa wyjechała z synkiem na wieś i zamieszkała w pobliżu dawnego adoratora. Jej syn szybko zaprzyjaźnił się z mężczyzną, fascynował go jego sokół. Był to ptak bardzo piękny, niezrównany w polowaniu. Pewnego dnia chłopiec zachorował. Matka, chcąc ulżyć mu w cierpieniu, obiecała spełnić jego największe marzenie. Jej syn wyznał, że pragnie posiadać na własność niezwykłego sokoła. Monna zdawała sobie sprawę, jak wiele ów ptak znaczy dla Federiga. Mimo to, kierowana matczyną miłością i strachem o zdrowie syna, udała się do swego sąsiada, by prosić o sokoła. Federigo był niezmiernie przejęty jej pojawieniem się. Chcąc ugościć ją godnie, podał na obiad swego sokoła, uprzednio ukręcając mu bez wahania głowę. Kobieta zjadła z apetytem danie i poprosiła o sokoła dla chorego syna. Federigo dopiero teraz zauważył, że los go okrutnie ukarał. Wyznał, co przed chwilą zrobił. Kobiecie zaimponował ten szlachetny uczynek, popadła jednak w wielki smutek, gdyż kilka dni później chłopiec zmarł. Monna odziedziczyła majątek po swym mężu i, jako bogata wdowa, wyszła za mąż za Federiga. Zakochany mężczyzna za sprawą sokoła osiągnął w końcu swój cel. Jego ukochana stała się jego żoną. W dodatku miał teraz w posiadaniu spory majątek.

Plan wydarzeń

Giovanni Boccaccio „Sokół”- plan wydarzeń:
1.Wielka miłość Federiga do najpiękniejszej białogłowy we Florencji- Monny Giovanny.
2. Wyprawianie uczt i obdarowywanie wybranki serca przez Federiga.
3. Zmarnotrawienie swojego majątku przez Federiga- skutek jego rozrzutności.
4. Odrzucanie względów Federiga przez Monnę Giovannę.
5. Przeprowadzka Federiga do jego posiadłości na wsi.
6. Życie na wsi i polowania z sokołem.
7. Ciężka choroba męża Monny Giovanny.
8. Spisanie testamentu przez męża Monny Giovanny.
9. Śmierć ukochanego współmałżonka Monny Giovanny.
10. Wyjazd kobiety z synkiem na całe lato do swojej posiadłości, która znajdowała się niedaleko siedziby Federiga.
11. Silna więź łącząca synka Monny Giovanny z Federigiem- wielka przyjaźń.
12. Upodobanie przez chłopca sokoła Federiga- był on najcenniejszy dla mężczyzny.
13. Choroba chłopca.
14. Przejęcie się chorobą swojego dziecka.
15. Dodawanie otuchy, wspieranie chłopca przez Monnę Giovannę oraz spędzanie całych dni ze swoim dzieckiem.
16. Próba dowiedzenia się od swojego syna czego pragnie.
17. Wyjawienie przez chłopca swojego ukrytego pragnienia, marzenia.
18. Długie rozważanie Monny Giovanny nad podjęciem decyzji tuż po usłyszeniu prośby swojego dziecka.
19. Wyrzuty sumienia, zmieszanie Monny Giovanny.
20. Nie udzielenie odpowiedzi synowi na jego prośbę.
21. Podjęcie ostatecznej decyzji przez Monnę Giovannę w sprawie sokoła.
22. Złożenie obietnicy synowi wiążącej się z uzyskaniem sokoła.
23. Udanie się Monny Giovanny wraz z drugą damą do domu Federiga.
24. Rozmowa Federiga z gośćmi.
25. Próba przygotowania obiadu podjęta przez Federiga.
26. Zabicie sokoła przez Federiga.
27. Nakaz Federiga, aby służąca przyrządziła sokoła na obiad.
28. Monna Giovanna wyjawia powód swojego przybycia.
29. Rozpacz Federiga po usłyszeniu prośby.
30. Federigo wyznaje prawdę Monnie Giovannie dotyczącą sokoła.
31. Początkowa złość Monny Giovanny na Federiga.
32. Powrót Monny Giovanny wraz z drugą damą do domu.
33. Niespodziewana śmierć syna Monny Giovanny.
34. Chęć wydania za mąż kobiety przez braci.
35. Oddanie Monny Giovanny Federigowi.

Problematyka

Utwór autorstwa Giovanniego Boccaccia pt. ,,Sokół” porusza wiele kwestii problematycznych i nadających się do głębokich rozważań, refleksji. Głównymi jednak problemami, według mnie, są miłość, samotność i poświęcenie. Głównemu bohaterowi dzieła jakim jest człowiek w sile wieku, który sporą część życia ma za sobą – Federigo – doświadcza każdego z tych problemów na własnej skórze. Człowiek ten jest zakochany, pierwotnie bez wzajemności, w nieziemskiej urody kobiecie – Monnie Giovannie. Jego uczucie do niej jest ogromne, zrobi on dla niej wszystko byle tylko go pokochała. Traci cały majątek na drogie prezenty dla niej, wystawne uczty, pokazy. Ostatecznie pozostaje mu tylko tytułowy ptak – sokół. Nie udaje mu się zdobyć upragnionej kobiety. Mieszka więc sam niedaleko miejsca zamieszkania ukochanej. Cierpi samotność… Potrafi cieszyć się z prostych rzeczy typu codzienne czynności życia, znajduje radość w przyglądaniu się z daleka obiektowi westchnień – Monnie. Samotność staje się u niego normalnością, z którą po prostu musi żyć. Musi umieć sobie z nią poradzić, bo przecież nie ma innego wyjścia! Giovanna nie zwraca na niego uwagi, a on mimo tego ją kocha! Jakże silne jest jego uczucie do niej… Ciągle ma nadzieję, że kiedyś będą razem. Żyje nadzieją i BEZINTERESOWNĄ miłością! Tylko miłość bezinteresowna uchodzi za prawdziwą. W utworze jest mowa również o poświęceniu. Można zauważyć, że bohater, tracąc majątek dla miłości dokonał pewnego poświęcenia. Pieniądze wydał przecież dla niej. Nie wydał ich na swoje potrzeby, lecz aby rozbudzić zainteresowanie i płomyk uczucia w pięknej pani. Jednakże jeszcze większe poświęcenie widzimy wtedy, gdy ostatecznie traci wszystko podczas obiadu, kiedy to podaje Monnie do zjedzenia sokoła – ostatnie co mu pozostało z majątku. Czy pomyślał o tym, że podanie go na uczcie spowoduje, że potem nie będzie miał już nic? Jak będzie dalej żył – zastanawiał się nad tym? Nie! W tym momencie zależało mu wyłącznie na godnym ugoszczeniu gości w swoim domu. Giovanna, jak wiemy, doceniła ten fakt. Zrozumiała jak wiele Federigo dla niej zrobił, poznała jak bardzo mężczyźnie na niej zależy. Nikt jeszcze nie zdobył się na tak wiele zupełnie bezinteresownie. Było to dla niej wręcz niewiarygodne. Ostatecznie widzimy, że poświęcenie oraz bezinteresowność to cechy bardzo cenne w życiu człowieka. Powinniśmy je w sobie kształtować, zwłaszcza jeśli chodzi o bezinteresowną miłość. Prawidłowe odczytanie zamysłu/problematyki danego utworu pozwala nam wysnuć wiele kwestii, z których możemy czerpać dla siebie wartościową wiedzę. ,,Sokół” Giovanniego Boccaccia uczy nas poświęcenia, bezinteresowności oraz pokazuje jak należy kochać. Ukazuje nam też samotność w wymowie pozytywnej. Daje nadzieję na lepszą przyszłość, życie nawet jeśli ktoś toczy je samemu, nie mając nic prócz pragnienia miłości ze strony drugiego człowieka. Utwór pokazuje, że nadzieja podobnie jak wiara oraz miłość stanowi cenną wartość w życiu każdego z nas. Nigdy nie należy jej w sobie zatracić.

Geneza utworu i gatunek

,,Sokół” jest to opowieść dziewiąta piątego dnia ,,Dekameronu” napisana przez Giovanniego Boccaccia.

Geneza utworu

Giovanni Boccaccio tworzył ,,Dekameron” w średniowieczu (Giovanni zaczął go pisać w 1349 roku). Gdy Giovanni Boccaccio przebywał we Florencji w 1348 roku, gdzie panowała tam i w całej Europie epidemia dżumy (inna nazwa to czarna śmierć), która przyczyniła się do śmierci wielu mieszkańców stolicy Toskanii. Giovanni Boccaccio w swoim utworze zestawia dwa przeciwstawne pojęcia: z jednej strony jest to śmierć zaś z drugiej strony jest to miłość. W ,,Sokole” zawarte są oba te pojęcia: miłość Federiga do Monny Giovanny, śmierć męża i syna Monny Giovanny.

Gatunek utworu

Niewątpliwie gatunkiem ,,Sokoła” jest nowela. Uważa się, że twórcą gatunku jakim jest nowela był Giovanni Boccaccio.

Dawniej nowela była przekazywana ustnie. Starano się, aby była opowiedziana podczas jednego spotkania.

Cechy noweli:
– utwór ma zwięzłą fabułę
– wyrazisty bohater tzn. ma konkretną osobowość
– jest to krótki utwór
– jednowątkowość
– punkt kulminacyjny
-występuje mało postaci
– pojawia się teoria sokoła
– widoczna puenta na końcu utworu

Teoria sokoła jest to zasada, która określa budowę noweli. Została utworzona od dzieła Giovanniego Boccaccia. Zasadę tę niemiecki pisarz Paul Heyse.

Omówienie cech noweli na podstawie utworu ,,Sokół”

– jednowątkowość – głównym tematem noweli jest miłość Federiga do Monny Giovanny, pojawiają się wątki poboczne
– jest to krótki utwór – opowiedziany jest w jeden dzień
– punkt kulminacyjny – zabicie sokoła
– pojawianie się małej liczby bohaterów – głównymi bohaterami byli: Federigo, Monna Giovanna oraz jej syn.

Najważniejsze informacje

Autorem noweli zatytułowanej jako ,,Sokół” jest Giovanni Boccaccio. ,,Sokół” jest dziewiątą opowieścią piątego dnia ,,Dekameronu”. Historię Federiga i Monny Giovanny opowiada Fiametta (narrator).

O czym jest ,,Sokół” Giovanniego Boccaccia

Nowela opowiada o miłości bogatego szlachcica Federiga Alberighi do najpiękniejszej białogłowy Monny Giovanny, która nie odwzajemniała jego uczuć. Po straceniu swojego majątku (Federigo stracił swój majątek wyprawiając uczty, obdarowując prezentami piękną Monnę Giovannę) mężczyzna przeprowadza się do swojej posiadłości na wsi, gdzie wiedzie spokojne życie. Towarzyszy mu jego ukochany sokół, z którym udaje się na polowania. Wkrótce umiera mąż Monny Giovanny i kobieta przeprowadza się wraz z synkiem blisko siedziby Federiga Alberighi. Bardzo szybko między dzieckiem a Federigiem nawiązuje się silna więź co spowodowane jest ich miłością do zwierząt. Niespodziewanie synek Monny Giovanny choruje. Kobieta chcąc spełnić jego pragnienie pyta go czego pragnie. Chłopiec wyjawia, że skrycie marzy o sokole należącym do Federiga. Z wyrzutami sumienia kobieta spełnia jego prośbę i udaje się następnego dnia do Federiga. Mężczyzna nie mając nic czym mógłby poczęstować damę zabija swojego sokoła i podaje go na obiad. Gdy kobieta wyjawia mu cel swojego przybycia Federigo jest zrozpaczony. Kobieta docenia czyn Federiga. Kilka dni później syn Monny Giovanny umiera. Dama bardzo to przeżywa. Niespodziewanie bracia kobiety chcą, aby siostra ponownie wyszła za mąż. Monna Giovanna nie jest przekonana do tego pomysłu, ale ostatecznie zamierza wyjść za Federiga, ponieważ urzekło ją jego dobre serce. Niedługo potem para pobiera się.

Główni bohaterowie:
– Federigo degli Alberighi
– Monna Giovanna
– Syn Monny Giovanny

Bohaterowie drugoplanowi:
– druga dama towarzysząca Monnie Giovannie w odwiedzinach u Federiga
– mąż Monny Giovanny
– służąca Federiga

Motywy ukazane w ,,Sokole”
– motyw sokoła
– motyw miłości (miłość Federiga do Monny Giovanny)
– motyw miłości nieodwzajemnionej (nieodwzajemnienie uczucia Federiga przez Monnę Giovannę)
– motyw śmierci (śmierć syna Monny Giovanny)

Charakterystyka bohaterów

,,Sokół” Giovanniego Boccaccia jest dziewiątą opowieścią piątego dnia ,,Dekameronu”. Narratorem w ,,Sokole” jest Fiammetta. Głównymi bohaterami utworu są: Federigo degli Alberighi, Monna Giovanna oraz syn Monny Giovanny.

Charakterystyka Federiga degli Alberighi
Na początku utworu możemy poznać głównego bohatera Federiga degli Alberighi. Jest on młodym, bogatym, przystojnym szlachcicem zakochanym w najpiękniejszej białogłowie w całej Florencji Monnie Giovannie. Z miłości do niej organizował dla niej uczty, obdarowywał wspaniałymi prezentami. Doprowadziło to do pewnego nieszczęścia. Mianowicie Federigo degli Alberighi stracił cały swój majątek a jedyne co mu pozostało to jego sokół i posiadłość na wsi. Kobieta odrzucała jego względy, jednak miłość Federiga do Monny Giovanny nie zniknęła. Można powiedzieć, że uczucie się wręcz pogłębiło, nasiliło. Kiedy Federigo wyjechał do swojej posiadłości na wsi udawał się na polowania wraz z sokołem, który był jego wiernym towarzyszem. Dzięki niemu Federigo nie czuł się samotny. Sokół wypełniał pustkę w domu Federiga. Gdy po śmierci męża Monna Giovanna przeprowadziła się z synem niedaleko posiadłości Federiga mężczyznę odwiedzał syn Monny Giovanny. Fedrigo bardzo szybko złapał z nim dobry kontakt co zaowocowało ich przyjaźnią. Oboje bardzo lubili zwierzęta. Kiedy Monna Giovanna odwiedziła go pewnego dnia był zaskoczony, jednak nie czuł do niej żalu, nie był na nią zły. Pragnął ugościć ją jak najlepiej co świadczyło o tym, że był dobrym gospodarzem. Poprosił służącą, aby dotrzymała towarzystwa damom a sam udał się przygotować obiad. Zrozpaczony biegał po całym domu szukając czegoś, co pozwoliłoby na sporządzenie pysznej potrawy. Kiedy nic nie znalazł zobaczył sokoła i wpadł na pomysł, aby go zabić, a następnie przyrządzić dla wybranki swojego serca i drugiej damy. Jak pomyślał tak zrobił. Po spożyciu obiadu Monna Giovanna wyjawiła powód swojego przybycia na co Federigo degli Alberighi zalał się łzami, był zrozpaczony. I nie chodziło mu o fakt, że miał podarować sokoła synkowi Monny Giovanny, ale o to, że nie mógł spełnić jej prośby. Wyjawił jej całą prawdę o sokole. Kobieta z trudem przyjęła to co powiedział. Po śmierci synka kobiety pobrał się z nią.

Jaki był Federigo degli Alberighi

Z całą pewnością możemy powiedzieć, że Federigo miał dobre serce. Mimo że był bogaty odnosił się z szacunkiem do innych. Był stały w uczuciach to znaczy kochał jedną kobietę- Monnę Giovannę, którą poślubił. Fedrigo doceniał to co miał, nie narzekał na swój los a przede wszystkim nie obwiniał Monny Giovanny. Potrafił uszanować jej decyzję. O jego dobroci świadczył również fakt, że nawiązał kontakt z synem Monny Giovanny. Ta więź była silna. Z charakteru Federigo degli Alberighi nie był wybuchowy, egoistyczny. Mężczyzna bardzo kochał naturę. Prawdopodobnie było to spowodowane tym, że sam mieszkał na wsi z sokołem i wybierał się z nim na polowania. O tym, że był bardzo zakochany możemy dowiedzieć się z tego, że mężczyzna zabił sokoła, aby ugościć Monnę Giovannę. Federigo powinien być wzorem dla współczesnych ludzi.

Charakterystyka Monny Giovanny

Monna Giovanna była piękną, młodą kobietą. Bardzo wcześnie została wdową. Była w szczęśliwym małżeństwie ze swoim mężem. Miała synka, którego bardzo kochała i była w stanie zrobić wszystko dla swojego jedynaka. Mimo swojego wieku była dojrzałą kobietą. Była wierna, oddana mężowi, dlatego odrzucała prezenty od Federiga a przede wszystkim jego miłość, względy. Kiedy zachorował jej synek chciała, aby był szczęśliwy. Poprosiła go, żeby powiedział co sprawi, że będzie szczęśliwy. Kiedy chłopiec poprosił o sokoła Federiga kobieta biła się z myślami, czuła wyrzuty sumienia. Dobro dziecka było dla niej ważniejsze niż własna duma, honor i obiecała synowi spełnić jego prośbę. Udała się następnego dnia do Federiga, aby poprosić go o sokoła dla swojego dziecka. W towarzystwie drugiej damy dotarła do Federiga. Gdy spożyli obiad przygotowany przez Federiga Monna Giovanna wyjawiła swoją prośbę, cel przybycia. Prawdopodobnie widząc łzy Federiga mogła pomyśleć, że mężczyzna płacze z powodu rozstania z ptakiem. Kiedy usłyszała od Federiga prawdę o sokole czuła złość, gniew na rycerza. Te uczucia szybko minęły i zastąpiły je zaskoczenie oraz podziw. Kilka dni później zmarł jej ukochany synek. Kobieta cierpiała, przeżywała śmierć dziecka. Nie było to dla niej łatwe, ponieważ drugi raz musiała rozstać się z ukochaną osobą: najpierw z mężem a później z synem. Monna Giovanna słysząc od braci, aby ponownie się ożeniła była sceptycznie nastawiona. Ostatecznie zdecydowała, że chce wyjść za mąż za Federiga.

Jaka była Monna Giovanna

Monna Giovanna była dobrą kobietą. Kochała swojego męża i syna. Doceniała starania Federiga i to co dla niej zrobił. Dla bliskich była gotowa zrobić wszystko. Dla damy nie były ważne pieniądza ani rzeczy materialne. Ceniła ludzi o dobrym sercu, dlatego wyszła za mąż za Federiga, który po stracie majątku był biedny.

Syn Monny Giovanny

Syn Monny Giovanny bardzo kochał matkę. Nie wiadomo ile miał lat. Chłopiec bardzo lubił zwierzęta co ułatwiło mu nawiązanie przyjaźni z Federigiem. Chłopiec był skromny, dlatego nie chciał pytać Federiga o sokoła. Niestety zachorował i młodo umarł.