Świętoszek

Plan wydarzeń:
1. Krytyka domowników przez panią Pernelle.
2. Stawianie Tartuffe’a jako wzór przez panią Pernelle.
3. Pojawienie się Orgona, wypytywanie przez niego o losy Tartuffe’a.
4. Brak zainteresowania Orgona o losy rodziny.
5. Wychwalanie zalet Tartuffe’a przez Orgona podczas rozmowy z Kleantem.
6. Plany Orgona wobec mariażu swojej córki.
7. Kłótnia Doryny z Orgonem.
8. Rozmowa Doryny z Marianną. Doryna zarzuca bierność Mariannie.
9. Rozpacz Marianny.
10. Obietnica Doryny dotycząca niedopuszczenia do mariażu Marianny i Tartuffe’a.
11. Kłótnia Marianny i Walerego.
12. Pouczenie Marianny i Walerego przez Dorynę.
13. Oburzenie Damisa.
14. Rozmowa Doryny i Damisa.
15. Plan ukrycia się Damisa i podsłuchania rozmowy Elmiry i Tartuffe.
16. Próba uwiedzenia Elmiry przez Tartuffe’a.
17. Wtargnięcie Damisa i przerwanie rozmowy Tartuffe i Elmiry.
1

ŚWIĘTOSZEK BOHATEROWIE
Orgon – mąż Elmiry, ojciec Damisa i Marianny, syn pani Pernelle, pan domu. Pewnego dnia spotyka w pobliżu kościoła biednego mężczyznę, jego postawa, słowa oraz czyny wzbudzają w nim zaufanie do tego stopnia, że zabiera żebraka pod swój dach. Przygarnięty obdartus szybko wkupuje się w łaski gospodarza, zyskuje jego ślepą wiarę. Orgon jest do tego stopnia zaślepiony fałszywą świętością Tartuffe’a, gdyż tak na imię ma biedak, że prędzej wypędzi rodzonego syna z domu, niż uwierzy w nikczemność nowego przyjaciela (co zresztą uczynił). Bohater ten jest oschły w relacjach z rodziną i służbą. Można nazwać go gwałtownym i porywczym, a także niezbyt inteligentnym, ponieważ jako jedyny nie zdołał się zorientować jakie ziółko przyjął do domu. Orgon tak bardzo wierzy Tartuffe’owi, że postanawia dać mu na przechowanie kuferek z obciążającymi go w świetle ówczesnego prawa dokumentami, zapisać cały majątek, a także oddać rękę córki, mimo wcześniejszej zgody na jej ślub z Walerym. Przez znaczną część utworu obserwujemy impulsywne działania bohatera, widzimy jak sam zapędza się w kozi róg. Jego przemianę możemy zaobserwować dopiero w momencie, gdy przy pomocy podstępu udaje się ujawnić prawdziwą twarz fałszywego przyjaciela. Jednak nawet wtedy nie jest to zdroworozsądkowa zmiana, a przejście ze skrajności w skrajność. Z łatwowierności do braku zaufania wobec kogokolwiek. Historia kończy się dla Orgona dobrze, gdyż dzięki łaskawemu sercu księcia zostaje oczyszczony z zarzutu zdrady (za przechowywanie wcześniej wspomnianych dokumentów). Postanawia więc cieszyć się z tego faktu, a w ramach przeprosin planuje niezwłocznie zorganizować wesele Mariannie i Waleremu.
Pani Pernelle – matka Orgona. Starsza kobieta, która czuje się lekceważona w domu syna. Również ślepo wierzy w kłamstwa tytułowego świętoszka, nawet wtedy, gdy Orgon przejrzał już na oczy. Zgadza się z wygłaszanymi przez oszusta sloganami i twierdzi, że jedynie przez zazdrość i zamiłowanie do grzechu pozostali domownicy pałają wobec niego niechęcią. Pojawia się jedynie na początku i pod koniec utworu.
Tartuffe – główny bohater, tytułowy świętoszek, a w rzeczywistości oszust i krętacz pragnący jedynie pozbawić Orgona majątku. Poza modlitwami i religijnymi napomnieniami nie wnosi do domu absolutnie nic, wręcz przeciwnie leni się całymi dniami oraz je ponad stan. Nie cieszy się zbytnią popularnością wśród domowników. Jest arogancki, wyrachowany i podstępny. Mimo wszystko nie można odmówić mu intelektu, gdyż doskonale manipuluje Orgonem i jego matką, nie wychodząc przy nich z roli nawet na moment. Swoim zachowanie doprowadza do wydziedziczenia Damisa, gdyż to Tartuffe’owi pan domu wierzy bardziej niż rodzonemu synowi. Podkochuje się w żonie dobroczyńcy, wyznaje jej nawet swoje uczucia, wpada w złość gdy ta po raz pierwszy mu odmawia, zarazem jednak nie nabiera podejrzeń gdy kobieta podstępem próbuje go uwieść chwilę później, aby udowodnić mężowi z jak złym człowiekiem się zadaje. Kłamca poczuł się dotknięty zdradą Elmiry, więc bez zawahania postanawia wyrzucić rodzinę z domu, a także donieść księciu o dokumentach przechowywanych przez Orgona, za które ten zostałby skazany na zdradę. To zachowanie ujawnia jak bardzo jest to człowiek bezduszny, niewdzięczny i niehonorowy. Oszust zostaje zdemaskowany pod koniec utworu, wówczas na jaw wychodzi, iż nie pierwszy raz połasił się na cudzy majątek, tym razem jednak nie ujdzie mu to na sucho, gdyż zostaje aresztowany.
Damis – syn Orgona i Elmiry, brat Marianny. Porywczy młodzieniec pałający olbrzymią niechęcią wobec Tartuffe’a. Za wszelką cenę pragnie zdemaskować oszusta, najpierw działa potem myśli, przez co jego działania są chaotyczne i przynoszą więcej szkody niżeli pożytku. Na początku utworu prosi wuja Kleanta o przemówienie ojcu do rozumu, nie przyniosło to oczekiwanego rezultatu. Wręcz przeciwnie Orgon jedynie się zdenerwował i czym prędzej przepisał majątek na Tartuffe’a, a także zaczął przekonywać go do wyjścia za Mariannę. Nic więc dziwnego, że Damis będący przypadkiem świadkiem niemoralnego zachowania oszusta wobec Elmiry ochoczo udał się do ojca, by zdać relację z niegodziwego postępku, którego był świadkiem. Chłopak nie s

„Świętoszek”, komedia napisana przez Moliera, prawnika z wykształcenia, komediopisarza i artysty z zawodu. Jean Baptiste Poquelin, gdyż tak w istocie się nazywał, wierzył w możliwość moralizowania społeczeństwa poprzez wystawianie na deskach teatrów skandalicznych i zabawnych sztuk. Bohaterowie utworów tego twórcy są przerysowani, dlatego na pierwszy plan wyraźnie wysuwa się komizm charakterów. Realizują go zazwyczaj główne postacie np. Harpagon w „Skąpcu”, czy Tartuffe w „Świętoszku”. Stają się oni niejako personifikacją wad, które autor pragnie napiętnować. Molier stosuje również komizm słowny oraz sytuacyjny. Tematy komedii nie zawsze są zabawne, jednak poprzez wyolbrzymienie wad bohaterów, zastosowanie ironii oraz spiętrzenie osobliwych wydarzeń artysta utrzymuje komizm utworów.
„Świętoszek” to historia o dewocji i obłudzie. Akcja toczy się w Paryżu. Orgon przyjmuje pod swój dach oszusta, podającego się za świętobliwego, pokornego strażnika moralności. Pan domu nie jest w stanie przejrzeć niecnych zamiarów Tartuffe’a, wierzy że jego intencje są czyste, czym naraża rodzinę na spore nieprzyjemności. Pozostali domownicy pałają niechęcią to tytułowego świętoszka, Orgon jest jednak głuchy na ich ostrzeżenia. Szybko wpada w gniew, a jako że jest głową rodziny nikt nie może mu się sprzeciwiać. Potrafi wygnać syna, czy tez przekreślić miłość córki, a także zaniedbać żonę, tylko po to by jego nowy przyjaciel czuł się w domu dobrze.
Nim sięgnęłam po lekturę słyszałam wiele pozytywnych komentarzy na jej temat. Niestety srodze się rozczarowałam. Przede wszystkim przedstawienie postaci wydawało mi się płaskie i infantylne. Bohaterowie byli monotonni, a jedyną godną uwagi figurą okazał się Tartuffe. Jego osoba była wielowymiarowa, a zdolność do manipulacji i gry pozorów fascynująca. Na tym jednak koniec. Orgon mimo wielkiego potencjału rozczarowuje swym uporem i dziecięcą mentalnością. Przez znaczną część utworu obserwujemy impulsywne działania bohatera i widzimy jak sam zapędza się w kozi róg. Elmira byłaby zdecydowanie ciekawsza, gdybyśmy dowiadywali się o niej czegoś więcej, z kolei Damis zdaje się posiadać jedną tylko cechę jaką jest porywczość, a Marianna wypada w tekście na osobę pozbawioną jakiegokolwiek charakteru.
Fabuła sama w sobie mnie wciągnęła, nawet mimo nieciekawych bohaterów. Opowiada o stale aktualnym problemie jakim jest łatwowierność i obłuda. Molier choć w tym aspekcie osiągnął zamierzony cel, gdyż jego powieść faktycznie stanowi przestrogę i pou

„Świętoszek” to dramat literacki, sztuka teatralna, komedia. Został napisany przez Moliera, a właściwie Jeana Baptiste Poquelina w 1661 roku w Paryżu, w języku francuskim. Tytuł oryginału to „Le Tartuffe ou l’Imposteur”. Tłumaczami na język polski byli Tadeusz Boy-Żeleński oraz Kazimierz Zalewski. Sztuka ta po raz pierwszy została wystawiona 12 maja 1664 roku w ogrodach Wersalu, z okazji wielkiego otwarcia pałacu i ogrodów wersalskich po remoncie.

„Świętoszek” swoją sławę zawdzięcza nie tylko walorom artystycznym. Z jej pojawieniem się w XVII wiecznej Francji wiązało się wiele kontrowersji. Mimo dobrych relacji pisarza z ówczesnym młodym królem Ludwikiem XIV, zakazano wystawiania sztuki na okres pięciu lat, co dla Moliera było dotkliwe nie tylko ze względów osobistych, ale też (a może nawet przede wszystkim) ze względów finansowych – żył z tego, że wystawiano jego sztuki.

Kontrowersyjne było przede wszystkim pokazanie i wykpienie hipokryzji religijnej. W odwecie paryski arcybiskup nałożył klątwą każdego, kto odważyłby się oglądać lub czytać „Świętoszka”.

Ale skupmy się na samej sztuce.

Tak jak już wspominałam, „Świętoszek” jest komedią, która doskonale wpisuje się w nurt klasycystyczny. Molier czerpał wzorce z antyku, stawiał rozum nad uczuciami i emocjami. Jego komedię (oprócz „Świętoszka” był to między innymi „Skąpiec”) zawierają wątki moralizatorskie, krytykują pewne zachowania poprzez sceny komiczne. W jego komediach brakuje szeroko zarysowanego tła, czyli nie ma w nich, albo są w niewielkiej ilości ukazane wydarzenia polityczne, wydarzenia historyczne, czy też sytuacje gospodarcze. Dużo mamy za to wydarzeń bezpośrednio tworzących akcję.

Akcja „Świętoszka” dzieje się w drugiej połowie XVII wieku, czyli w tych samych czasach, w których Molier pisał swoje dzieło. Cała akcja dzieje się w Paryżu, a dokładniej w domu Orgona, jednego z bohaterów tego dramatu.

Komedia ta charakteryzuje się (na wzór anyczny) tylko jednym wątkiem. Jest nim pokazanie prawdziwej twarzy tytułowego świętoszka, czyli Tartuffe’a oraz obnażenie łatwowierności Orgona.

W komedii występuje 11 postaci, kilka innych jest wspomnianych.

Pierwszą postacią, którą chciałabym Wam przybliżyć będzie Orgon. Pan domu, właściciel „miejsca akcji”. Jest on zakłamany, naiwny, zachowuje się w sposób okrutny i niesprawiedliwy. Jego oponentem jest makiawelistyczny Tartuffle, czyli Świętoszek – postać tytułowa. Osobiście pojawia się dopiero w trzecim akcie jako gość w domu Orgona, jednak zarówno w pierwszym, jak i w drugim poznajemy go z opisów. Na początku przedstawiony jest jako pobożny, zdrowy i silny mężczyzna, jednak z każdą kolejną sceną poznajemy jego niesmaczne zachowanie. Jest uosobieniem najgorszych cech.

Oprócz nich, w sztuce, występują (w kolejności alfabetycznej):
– Danis (syn Orgona, szybko odkrywa prawdziwą twarz Świętoszka, lecz ojciec mu nie wierzy, w wyniku czego Danis jest zmuszony opuścić swój dom – jako wyrzucony i wydziedziczony syn).
– Doryna (służąca, typowa postać komiczna, od początku jest przeciwna Tartuffe’owi, nie boi się mu sprzeciwiać).
– Elmira (druga żona Orgona. Nie jest matką jego dzieci, jednak wstawia się za nimi i dobrze je traktuje. To dzięki niej jej mąż „otwiera oczy”).
– Kleant (szwagier Orgona, jest postacią przedstawioną jako „ten mądry”. Jest dobrym strategiem, dobrym mówcą. Na początku jest nastawiony neutralnie do Świętoszka, jednak szybko zauważa rzeczy w jego zachowaniu, które go niepokoją. Ostudza on agresję innych postaci).
– Marianna (córka Orgona z pierwszego małżeństwa, jest dzieckiem „idealnym” według ówczesnych standardów: cicha, spokojna, posłuszna, nie ma własnej woli, we wszystkim podporządkowuje się ojcu i babce, nawet jeśli się z czymś nie zgadza woli milczeć).
– Oficer gwardii (występuje jedynie w ostatnim akcie, jest postacią, zabiegiem literackim pozwalającym na szybki zwrot akcji – przysyła go książę po to, aby aresztować Tartuffe’a, mimo, że wszyscy myślą, że „złapany” będzie Orgon.
-Pan Zgoda (woźny trybunału, czyli osoba ogłaszająca wyroki. Podobnie jak Tartuffe jest fałszywie pobożny oraz bezwzględny, udaje przesadną łaskawość i gra na emocjach innych.
-Pani Pernelle (matka Orgona i babka Marianny i Damisa. Podobnie jak jej syn jest gwałtowna i naiwna. Najdłużej ze wszystkich broni Tartuffe’a. Występuje jedynie na początku i na końcu dramatu.
-Walery (narzeczony Marianny, jest zakochany w dziewczynie)

Jak już pewnie zauważyliście, postacie w „Świętoszku dzielą się na dwie grupy:
– na „świętoszków”: fałszywie pobożnych obłudników, do nich zaliczamy Tartuffe’a, Orgona Panią Pernelle, Pana Zgodę.
– na osoby uczciwe i prawe, które potępiają hipokryzję – cała reszta.

Molier, dzięki tak wyraźnemu podziałowi, napiętnowuje ostentacyjne przestrzeganie przepisów (zarówno świeckich, państwowych, jak i religijnych), które jest czynione tylko na pokaz.

Pozwolę sobie teraz streścić sztukę.

W pierwszym akcie poznajemy domowników. Pani Pernelle obraża każdą osobę, która stanie jej na drodze (między innymi do Doryny: „Ty jesteś w służbie nieprętka, lecz za to mocna w gębie i impertynentka”, do Damisa: „Ty jesteś głuptas!”, do Elmiry: „ty też synowo, bez wszelkiej obrazy przyjm mojej co najżywszej nagany wyrazy […] jesteś płocha, rozrzutna -to wprost w oczy rani”), zarzuca innym, że jej nie szanują („Gdzie każdy waży lekce głos sędziwej matki, gdzie nikomu nic nie szanuje ni w czynach, ni w mowie”). Wychwala za to pod niebiosa pana Tartuffe’a („jest zacnym człowiekiem, godnym czci prawdziwej). Wszyscy próbują jej udowodnić, że „Świętoszek” wcale nie jest taki święty (Doryna: „Przed panią on świętego udaje niby to, a jest mogłabym przysiąc, czystym hipokrytą”). Gdy babka opuściła zgromadzonych, służąca pozwana sobie podzielić się swoją obserwacją – zachwytem Orgona nad Tartuffe’em („teraz, odkąd Tartuffe’em swoim przejął się cały od tego czasu chodzi niby ogłupiały: nazywa go bratem, miłuje go bardziej niż własną matkę, przy nim żoną, dziećmi gardzi”).

Jakiś czas później Orgon powrócił do domu, w progu pyta służącą Dorynę jak się sprawy pod jego nieobecność miały. Dziewczyna z smutkiem opowiada o chorobie pani, co Orgon kwituje tylko krótkim pytaniem o Tartuffe’a. Gdy Doryna mówi z pełną szczerością, że tamtemu powodzi się dobrze, pan domu stwierdza, że że jego gość to biedaczek. Powyższa wymiana zdań powtarza się parokrotnie, zawsze podczas powyższego scenariusza. Zła na obojętność swojego pracodawcy, służąca kwituje go prostym i ironicznym „Teraz śpieszę do pani: niech się biedna dowie, z jaką pan troskliwością pytał o jej zdrowie!”. W kolejnych scenach Orgon próbuje udowodnić kolejnym osobą nienaganność i wzorowość Tartuffe’a, jednak udaje mu się tylko pogłębić w innych wrażenie, że gość jest fałszywie pobożny i niesporawiedliwy. Pierwszy akty kończy się rozmową Orgona z Kleantem. Podmiotem ich dyskusji najpierw jest Świętoszek, a następnie Marianna i Walery, a dokładniej rzecz biorąc ich odwlekany przez Orgona ślub. Daje on wymijające odpowiedzi na temat terminu oraz samej uroczystości i sugeruje, że wcale mu się pomysł narzeczeństwa nie podoba. Kleant postanawia ostrzec Walerego.

Akt drugi rozpoczyna się rozmową Orgona z jego córką Marianną. Ojciec wzywa ją do siebie, wiele razy podkreślając jak ceni jej uległość („Uległość – oto dziecka największa ozdoba”). Po chwili zaczyna ją namawiać do małżeństwa z Tartuffe’em. Widać, że dziewczynie pomysł delikatnie mówiąc

„Świętoszek” to komedia Moliera, właściwie autora o imieniu Jean Baptiste Poquelin. Dramatopisarz specjalizował się w nauce poprzez zabawę – choć jego dzieła są pełne humoru, mają w sobie sporą dawkę wartościowych, moralizatorskich treści, które przemawiają do odbiorcy. „Świętoszek” to opowieść o tym, jak trzeba uważać na ludzi, którym powierza się zaufanie.
Scena pierwsza aktu pierwszego rozpoczyna się protestem pani Pernelle, która oburzona jest tym, że nikt we własnym domu nie chce słuchać jej rad. Domownicy starają się ją uspokoić, jednak ona odpowiada im ostro i krytykuje ich postawy. Przykładowo oskarża pokojówkę o lenistwo i impertynencję, Damisa o bycie nicponiem, natomiast Mariannie wytyka, że tak naprawdę nie jest skromna i cicha. Pani Pernelle uważa, że jedynym zacnym człowiekiem, którego rad należy słuchać, jest Tartuffe, który cieszy się szacunkiem Orgona. Domownicy starają się uzmysłowić jej, że mężczyzna jest tak naprawdę przebiegłym hipokrytą, który tylko udaje. Pani Pernelle nie daje przekonać się żadnym argumentom, które tylko jeszcze bardziej ją rozwścieczają. W końcu urywa dyskusję, policzkując zdziwioną i ociągającą się służącą.
W scenie drugiej jesteśmy świadkami rozmowy Kleanta z Doryną. Chłopak dziwi się pani Pernelle i obawia się jej. Doryna opowiada, jaki wpływ ma Tartuffe na Orgona i wypomina jego hipokryzję. Mężczyzna jest przebiegłym manipulatorem, który powoli zyskuje sobie szacunek pana domu – staje się jego powiernikiem, od niego zależy większość rzeczy. Tartuffe jest przesadnie religijny, każdy, nawet z pozoru tylko grzeszny, czyn wypomina.
Kolejna scena jest bardzo krótka. Elmira mówi tylko do Kleanta, że dzięki zwłoce ominęła go nauka, którą pani Pernelle dawała nawet przy drzwiach. Na koniec oznajmia, że idzie czekać na swojego męża. Kleant odpowiada, że zostanie przy drzwiach.
Czwarta scena także nie zniewala długością – Damis prosi Kleanta o wstawiennictwo u Oregona. Marianna pragnie poślubić Walerego, a Damis jest zakochany w jego siostrze. Obawia się jednak, że Tartuffe wywrze zły wpływ na pana domu i plany legną w gruzach. W końcu wybiega, chcąc uniknąć spotkania z ojcem.
W scenie piątej jesteśmy świadkami doprawdy niepojętej wymiany zdań między Orgonem a Doryną. Mężczyzna, wróciwszy do domu, chce wypytać służącą o to, co działo się podczas jego nieobecności. Doryna opowiada o tym, jak pani cierpiała od gorączki. Orgon zaś dopytuje o Tartuffe’a, który był w wyśmienitym zdrowiu. Jakby nie zdając sobie sprawy z tego, co słyszy, pan domu żałuje swojego sługi i zdaje się nie zważać na cierpienia pani. Pojawia się charakterystyczny zwrot „Biedaczysko!” (różniący się nieznacznie w przekładach), którym Orgon odnosi się do Tartuffe’a. Powoduje to, że scena nabiera tragikomicznego wydźwięku.
Scenę szóstą rozpoczynają skargi Kleanta na dziwną sytuację panującą w domu, odkąd tylko pojawił się Tartuffe. Pan domu jednak sprawia wrażenie całkowicie oderwanego od rzeczywistości i zaczyna wychwalać Świętoszka – mówi o szczęściu, jakie czuje w jego obecności. Nie umiejąc znaleźć słów na wspaniałe cechy Tartuffe’a, mówi: „To jest człowiek!”. Orgon twierdzi, że mógłby patrzeć na śmierć bliskich i nie poczułby nic, ponieważ Świętoszek pomógł mu wyzwolić się z ludzkich trosk. Kleant krytykuje jego postawę, rzucając sarkastyczną uwagę, a Orgon opowiada o swoim pierwszym spotkaniu ze Świętoszkiem – było to w świątyni, a Tartuffe korzył się ostentacyjnie przed Bogiem. Kleant stara się pokazać bratu niedorzeczność sytuacji – wiara w końcu nie polega na okazywaniu jej na prawo i lewo, ale na czynieniu dobra. Nic jednak nie dociera do Orgona, który zdaje się zaślepiony postacią Świętoszka. Mężczyźni w rozmowie wspominają Walerego. Pan domu miga się od odpowiedzi na temat swojej zgody na zaślubiny, dlatego jego brat postanawia przestrzec młodych.
Akt drugi rozpoczyna się sceną, w której Orgon dyskretnie wypytuje Mariannę o zdanie na temat Świętoszka. Dziewczyna miga się od odpowiedzi, czy Tartuffe się jej podoba. Mówi, że powie to, co każe jej ojciec.
W scenie drugiej pokojówka cicho wchodzi do pokoju i z ukrycia przysłuchuje się rozmowie. Orgon, powołując się na obowiązek posłuszeństwa, każe Mariannie wyjść za Tartuffe’a. Służąca zostaje dostrzeżona i stara się zmienić zdanie pana. Ten jednak, słysząc krytykę wymierzoną w Świętoszka, wpada w szał. Orgon stara się przekonać córkę do małżeństwa, jednak pokojówka nie

Molier napisał „Świętoszka” przez wielką krytykę jaka spadła na inny jego utwór „Szkoła żon”. Przeciwnicy jego twórczości nie tylko krytykowali morale tej komedii satyrycznej, ale używali również faktów z prywatnego życia twórcy (jak choćby niewierność żony) jako argumentów w dyskusji. Zdenerwowany tym Molier postanowił sprzeciwić się krytykom i wydał w 1664 roku złożoną z trzech aktów sztukę „Świętoszek” w Wersalu, z okazji inauguracji pałacu i ogrodów wersalskich. Mimo iż król Francji Ludwik XIV był mecenasem sztuki i teatru Moliera, musiał sprzeciwić się komedii obrażającej religię i moralność. Król zakazał publicznego wystawiania sztuki i od tego momentu zaczęto ją czytać i odgrywać jedynie w prywatnych domach. Molier próbował przerobić swoją sztukę i wydać ją

„Świętoszek”, komedia napisana przez Moliera, prawnika z wykształcenia, komediopisarza i artysty z zawodu. Jest to historia o dewocji i obłudzie. Akcja toczy się w Paryżu, zawarta została w pięciu aktach.
1. W posiadłości wybucha kłótnia między domownikami, a Panią Pernelle. Kobieta sądzi, że mieszkańcy zbyt grzeszą i powinni brać przykład z tytułowego Świętoszka, a oni uważają, iż on wcale nie jest taki świętobliwy.
2. Damis przekonuje wuja do rozmowy z ojcem, aby ten nie zmuszał jego siostry do małżeństwa z oszustem.
3. Orgon prosi Dorynę o zrelacjonowanie tego co się dzieje w domu. Bardziej przejmuje się nowym lokatorem, niż chorującą żoną.
4. Pan domu rozmawia z bratem. Opowiada mu jak poznał podającego się za pokornego strażnika moralności Tartuffe’a i przyjął go pod swój dach. Kleant prosi, by gospodarz zmienił zdanie co do zamążpójścia córki.
5. Orgon przedstawia Mariannie swoje zamiary, Doryna ostro go krytykuje.
6. Pokojówka organizuje tajne spotkanie kochanków –Walerego i córki gospodarza.
7. Tartuffe kokietuje Elmirę – panią domu.
8. Damis jest świadkiem całego zdarzenia, oburzony wychodzi z ukrycia. Nie słucha ostrzeżeń matki, postanawia niezwłocznie donieść o sprawie ojcu.
9. Orgon nie wi

„Świętoszek” Moliera to utwór mający na celu napiętnowanie obłudy oraz zakłamania. Z drugiej strony, Molier występuje przeciw skrajnościom, zwłaszcza chodzi tutaj o kwestie obyczajowe. Orgon jest postacią fanatyczną, podobnie jak Jego matka, którzy utrzymują świętoszka Tartuffe’ a. Pani Pernelle, matka Orgona jest archetypem dewotki, której przeszkadzają wszyscy i wszystko, oprócz tytułowego świętoszka. Świętoszek jest najważniejszą postacią, Orgona nie interesuje Jego żona Elmira, gdyż Tartuffe jest ważniejszy. Świętoszek jest pozorantem, jednakże XVII- wieczni krytycy literatury ocenili dzieło Moliera jako atak na wszystkie ówczesne świętości. Pisarz został zaatakowany, jako ten, który sprzyja libertynom, jednakże zarzut wydaje się absurdalny, gdyż autor atakuje obłudę i zakłamanie, nie zaś wyzwolenie ciała i umysłu. „Świętoszka” możemy odczytać jako komedię charakterów, mamy tutaj bowiem barwne, niezwykle wyraziste postaci, co niesie za sobą dawkę komizmu. Tartuffe jest hipokrytą oraz obłudnikiem, Orgona charakteryzuje głupota, tępota, naiwność niemalże dziecinność, Pani Pernelle niesie za sobą takie postawy jak dewocja oraz histeryzm. Molier był mistrzem w charakteryzacji konkretnych postaw, w Jego czasach przez to był znienawidzony, dziś osoby, które czytają Go oraz chodzą do teatru na spisywane przez Niego sztuki kochają tę umiejętność. Molier był mistrzem komedii obyczajowej, tym w czym był niedościgniony to problematyka społeczna a także krytyka obyczajowości francuskiej XVII w. Autor wielokrotnie poruszał tę tematykę vide ” Mizantrop”, „Szkoła Żon”, „Pocieszni wykwintnisie”, „Don Juan” oraz właśnie „Skąpiec”. Jest to utw

„Świętoszek” to komedia francuskiego dramatopisarza – Moliera, właściwie Jeana Baptiste’a Poquelina. Autor był zwolennikiem idei nauki przez zabawę, co sprawia, że choć jego dzieła są naprawdę wybitnymi komediami, niosą za sobą wartościowe morały. „Świętoszek” to opowieść o tym, jak nie można dać się zmanipulować, a wąskie pole widzenia może doprowadzić do klęski.
Głównym bohaterem, tytułowym Świętoszkiem, jest Tartuffe. Jest to bohater negatywny, który praktycznie symbolizuje obłudę i hipokryzję. Poznajemy go w trzecim akcie, choć już wcześniej możemy poznać sprzeczne opinie na jego temat. Orgon, pan domu, a także jego matka, pani Pernelle, są święcie przekonani o dobrych intencjach Tartuffe’a. Według tej dwójki, Świętoszek jest osobą cnotliwą i religijną, która działa dla dobra innych, a umniejsza samemu sobie.
Czytając wypowiedzi pozostałych bohaterów komedii, a także poznając bohatera, możemy dojść do wniosku, że Tartuffe jest zwykłym lizusem i hipokrytą. Inaczej zachowuje się przy Orgonie, a inaczej w obecności innych domowników. Mężczyzna jest pełen obłudy. Choć na prawo i lewo demonstruje swoją wiarę, tak naprawdę wszystko robi na pokaz. Choć udaje cnotliwego, podczas nieobecności Orgona zalecał się do jego żony.
Tartuffe to mężczyzna w średnim wieku, niezbyt przystojny. Ma naturę manipulatora, choć biorąc pod uwagę wszystkich bohaterów komedii, udaje mu się omamić tylko tych łatwowiernych. Mimo to jest sprytny, arogancki i niebezpieczny. Jest niegodziwcem i oszustem, którego czeka kara, jak przystało na Molierowski dramat.
Orgon jest panem domu, który do czasu poznania Świętoszka był dobrym ojcem i mężem, mądrym i uczciwym, cieszącym się szacunkiem innych, dbającym o bliskich. Niestety, Tartuffe zmanipulował go, przez co zbyt łatwowierny Orgon zmienił się całkowicie. Nabrał dystansu do swoich bliskich, ufał tylko Świętoszkowi. Było to spowodowane jego naiwnością i zbytnią ufnością. Pozostając pod wpływem Tartuffe’a, doszedł do takiego momentu, w którym zaczął stawiać go na pierwszym miejscu, przed żoną i dziećmi. Okazało się to zarówno śmieszne i tragiczne – sytuację doskonale obrazuje scena, w której pan domu nie interesuje się stanem zdrowia bliskich, a tylko Świętoszkiem.
Na szczęście, po usłyszeniu na własne uszy, jak Tartuffe zaleca się do jego żony, Orgon przejrzał na oczy. Zachował resztki zdrowego rozsądku i w porę się opamiętał. Choć zaślepienie przyniosło okropne skutki, ważne, że bohater nie zatracił się całkowicie.
Pani Parnelle to matka Orgona, która także dała się omamić Świętoszkowi. Używa swojej pozycji do pouczania innych, staje się chłodna. Pod wpływem manipulacji staje się zaślepioną fanatyczką.
Elmira to żona Orgon

Akcja utworu rozpoczyna się, kiedy pani Pernelle robi wyrzuty zgromadzonym osobom z powodu ich nieodpowiedniego stosunku do Tratuffe’a. Uważa, że jest on dobrym, pobożnym człowiekiem, twierdzi także, że wszyscy ją lekceważą i wyrażając swoje emocje uderza służącą w twarz. Rodzina ją odprowadza. Kleant i Doryna rozmawiają o tym, że Tartuffe zauroczył panią Pernelle i Orgona. Ten ostatni liczy się tylko ze zdaniem Tartuffe’a i na wiele mu pozwala. Damis zwraca się Kleanta z prośbą, aby w trakcie rozmowy z Orgonem poruszył kwestię małżeństwa Marianny z Walerym, który boi się, że Tartuffe sam chciałby poślubić kobietę. Orgon nie interesuje się jednak tym problemem. Martwi się, jak spędzał czas Tartuffe. Cieszy się, że zna tak wspaniałą osobę, która każdego dnia się umartwia, rozdaje biednym pieniądze. Jest gotowy wydać za niego swoją córkę. Marianna nie jest w stanie sprzeciwić się ojcu, zastanawia się jednak, czy nie popełnić samobójstwa. Walery pytana Mariannę o jej zdanie na temat małżeństwa z Tartuffe’em. Zakochani wzajemnie się oskarżają o brak uczuć. Ostatecznie zapada decyzja, że Marianna uda, że godzi się na plany ojca. Tarrtuffe rozmawia z Elmirą, traktuje ją bardzo poufale. Wyznaje jej miłość i oczekuje, że kobieta zdradzi swojego małżonka. Elmira wyraża zgodę pod warunkiem, że mężczyzna zrezygnuje z małżeństwa z Marianną. Rozmowę podsłuchuje Damis i zamierza zdemaskować Świętoszka i oskarża go o to, że stara się o względy Elmiry. Orgon nie wierzy jednak w to, co słyszy. Ojciec wyrzuca syna z domu i użala się nad tym, z jaką niesprawiedliwością został potraktowany Tartuffe. Postanawia zapisać mu cały swój majątek. Kleant stara się przekonać Tartuffe’a aby nakłonił Damisa do powrotu do domu. ma nadzieję, że uda mu się również przekonać Orgona, aby wybaczył sy

Czy rodzina jest istotną wartością w życiu człowieka? „Świętoszek” rozprawka.

W tej pracy pragnę poruszyć ciekawy temat, a mianowicie zamierzam zastanowić się, czy rodzina jest istotną wartością w życiu człowieka. Każdy z nas ma przecież jakąś rodzinę, ludzi z którymi się wychował, którym ufa, przy których czuje się bezpiecznie. Nie zawsze z takimi osobami muszą łączyć nas więzy krwi. Czasem nie są to ci, z którymi jesteśmy spokrewnieni, ponieważ oni nie nadają się do przeznaczonej im roli, wówczas bliskimi okazują się ludzie, którzy pomagają, dają poczucie bezpieczeństwa i darzą nas miłością. W tej pracy przedstawię kilka argumentów potwierdzających tezę, że rodzina odgrywa ważną rolę w naszym życiu. Odwołam się przede wszystkim do przykładów z „Świętoszka” autorstwa Moliera.
W pierwszej kolejności pragnę zwrócić uwagę na to jak bardzo najbliżsi Orgona wspierali go nawet pomimo zaślepienia jakim się cechował. Na szczególne uznanie zasługuje postawa Elmiry. Kobieta dzielnie znosiła brak zainteresowania męża, który nie przejął się nawet jej chorobą. Stale wspierała ukochanego, a w ostateczności postanowiła nawet odegrać rolę przynęty w planie mającym na celu ujawnienie niegodziwość Tartuffe’a. Pomimo wielu błędów jakie popełnił jej małżonek nie zostawiła go, wręcz przeciwnie pozostała przy nim stale oferując wsparcie i zrozumienie, ponieważ tak właśnie postępuje rodzina.
Na wspomnienie w tej pracy zasługują także relacje Damisa z jego siostrą Marianną. Chłopak za wszelką cenę usiłował wyperswadować ojcu pomysł wydania dziewczyny za Tartuffe’a. Wiedział bowiem, że nie mogłaby być z nim szczęśliwa, ponieważ kochała Walerego. Chłopak gotów był prosić o pomoc wuja, a nawet kłócić się z ojcem, byleby tylko ocalić miłość Marianny.
Damis zasłużył się nie tylko jako dobry brat, lecz także jako wzorowy syn. Nie żywił urazy do ojca, który niesłusznie wygnał go z domu, lecz wrócił dowiedziawszy się o niecnym postępowaniu tytułowego świętoszka, by w ramach własnych możliwości wspomóc bliskich. Mógł przecież pozostawić Orgona samego, w końcu ten odwrócił się od niego. Młodzienie

„Świętoszek” to komedia napisana przez jednego z najsłynniejszych komediopisarzy w dziejach – Moliera, prawnika z wykształcenia, a artysty z zawodu. Opowiada ona o obłudzie i dewocji, prowadzących do porażki jednostki, która się do nich ucieka. Autor wierzył w możliwość moralizowania społeczeństwa poprzez przedstawienia o charakterze zabawnym, a czasem wręcz skandalicznym. Utwór jest przykładem tekstu klasycznego, dlatego widoczne jest w nim zastosowanie zasady trzech jedności. Polega to na zamknięciu akcji w obrębie doby, w jednym miejscu i skupieniu się na głównej historii bez uciekania w poboczne wątki.
Akcja utworu osadzona została w czasach współczesnych autorowi. Oznacza to, że wydarzenia w nim opisane mają miejsce w XVII wieku, najprawdopodobniej w roku 1664. Kolejnym tropem naprowadzającym nas na okres, w którym odbywa się przedstawiona historia jest wątek tolerancyjnego władcy, jaki z pewnością miał stanowić ukłon autora w kierunku Ludwika XIV, ówczesnego władcy Francji. Jednak ukazane w „Świętoszku” problemy są na tyle ak

Geneza utworu i jego gatunek
Utwór autorstwa Moliera został wydany w 1661 roku. Pierwszy raz odegrano go na scenie w 1664 roku. Jest to klasyczna komedia.
Ciekawostką może być to, że jej powstanie wywołało skandal w XVII – wiecznej Francji. Sama próba wykpienia hipokryzji pojawiającej się wśród wierzących była dla ludzi szokująca.
Czas i miejsce akcji
Autor przy tworzeniu trzymał się klasycznej zasady związanej z jednością czasu, miejsca i akcji. Opisana historia rozgrywa się w domu Orgona w Paryżu. Wszystkie przeszłe wydarzenia, które dzieją się poza owym miejscem, są opisywane i stanowią wstęp do utworu (spotkanie Tartuffe’a z Orgonem w kościele).
Problematyka utworu
Utwór traktuje o zjawisku dewocji. Objawia się ona fałszywą religijnością, przesadnym obnoszeniem się z nią, wykonywaniem czegoś „na pokaz”. Dewocja to problem ponadczasowy i wciąż powszechny mimo upływu wieków od powstania dzieła Moliera. W dzisiejszych czasach również możemy zobaczyć na własne oczy jej przykłady. Autor nie wyśmiewa się z wiary w Boga, ale samego zjawiska, przez które ludzie stają się śmieszni i obłudni. Wyolbrzymia celowo postać świętoszka, aby ukazać jak fałszywe i zabawne zarazem mogą być zachowania ludzi takich jak on.
Krótkie streszczenie
„Świętoszek” to komedia, której akcja rozgrywa się w domu bogatego Orgona. Z pierwszego małżeństwa Orgon ma dwoje dzieci – córkę Mariannę i syna Damisa. Jego drugą żoną jest młoda, piękna Elmira. W domu Orgona często przebywa jego szwagier Kleant oraz matka – pani Pernelle. Od pewnego czasu stałym gościem jest także pobożny Tartuffe.
Już z pierwszej rozmowy pani Pernelle z domownikami dowiadujemy się, że matka Orgona jest pod wielkim wrażeniem Tartuffe’a, którego uważa za świętego człowieka i podziwia jego pobożność. Inni domownicy natomiast nie ufają gościowi, posądzają go o hipokryzję.
Orgon pierwszy raz spotkał Tartuffe’a w kościele, gdy ten głośno się modlił i leżał krzyżem przed ołtarzem. Był pod wielkim wrażeniem człowieka, który wydawał się bardzo pobożny i skromny. Zdecydował się zaprosić go d