W małym dworku

Omawiane w szkole teksty, w szczególności dramaty, nie cieszą się rzeszą miłośników. Wprost przeciwnie – nierzadko kojarzone są z niepochlebnymi opiniami, niektórych nudzą, a innych, przyzwyczajonych już do gatunku epickiego, drażnią swą formą. Nic zatem dziwnego, że uczniowie niechętnie sięgają po utwory dramatyczne poza lekcjami języka polskiego. Niesłusznie jednak dramat oceniany jest tak surowo, bowiem ów gatunek nie zawsze jest taki, jakim zdaje się być.
„W małym dworku” jest utworem niebanalnym, choć, o czym trzeba wspomnieć – nietypowym nawet dla samego autora – o zręcznie wplecionych przez niego prawdach życiowych, skłaniających czytelnika do głębokiej refleksji nad życiem, jego wartością i ogólnym pojęciem istnienia. Jest zatem znakomitym przykładem złożonego, bardziej nawet niż mogłoby się wydawać, tekstu teatralnego.
Rzecz ma miejsce w Kozłowicach, majątku wymyślonym przez autora na rzecz sztuki. Właścicielem owego majątku jest Dyapanazy Nibek, ojciec dwóch córek – Amelki i Zosi, wdowiec po niedawno zmarłej żonie – Anastazji. W dworku przebywa również kuzyn – Jęzory Pasiukowski, niespełniony poeta przeżywający właśnie długotrwały brak natchnienia twórczego, oraz kuzynka – Aneta Wasiewiczówna, sprowadzona przez Dyapanazego do sprawowania opieki nad osieroconymi dziećmi.
Pewnego dnia, za sprawą Zosi i Amelki, w dworku pojawia się Widmo Anastazji Nibek. Nikt z obecnych nie jest jednak tym faktem zaskoczony. Co więcej – córki bez większego skrępowania bawią się z matką jak dawniej, cieszy je jej powrót, Dyapanazy natomiast wydaje się być nieco rozdrażniony powrotem żony, wyznaje nawet, że to on zastrzelił ją we śnie, dowiedziawszy się, że zdradzała go z Jęzorym. Ta jednak zaprzecza jakoby to mąż stał za jej śmiercią twierdząc, że umarła sama, na raka wątroby, który męczył ją od dawna, nikomu nic jednak o tym nie powiedziała. Informuje również, iż zdradzała Dyapanazego nie z Jęzorym, a Kozdroniem, który przybywszy do dworku wpada w panikę, nie będąc w stanie wypowiedzieć choćby słowa. W dalszej części dramatu dochodzi do tragicznej serii zdarzeń, w wyniku których jedni umierają, a inni rodzą się na nowo.
Ciekawym aspektem omawianego tutaj tekstu jest twórczość kuzyna, który od śmierci Anastazji, która jak sam twierdzi, była jego kochanką, popadł w zanik natchnienia twórczego. Podczas trwania dramatu Jęzory snuje się gdzieś poza odgrywanymi scenami opowiadając o braku inspiracji, swym „literackim bezwładzie”. Usilnie stara się pisać, nie jest jednak w stanie. Sytuacja zmienia się dopiero wówczas, gdy wdaje się w romans z kuzynką. Udaje mu się stworzyć wiersz, który odczytuje przed wszystkimi zebranymi. Przed usłyszeniem teksu wiersza odbiorca ma wrażenie, że usłyszy coś niesamowitego, tak się jednak nie dzieje. Wiersz kuzyna jest niezrozumiały, sprawia wrażenie oderwanego od rzeczywistości zbioru p

’W małym dworku” Stanisława Ignacego Witkiewicza to odpowiedź twórcy na bardzo popularny w latach dwudziestych ubiegłego wieku dramat Tadeusza Rittnera pt. „W małym domku”.Witkacy odpowiedział artystycznie, na to, co zobaczył w Teatrze Reduta, kierowanym przez Juliusza Osterwę. Witkacy nie zgadzał się z założeniami dramatu realistycznego, więc postanowił go ośmieszyć. Tak naprawdę 'W małym dworku” stanowi parodię dramatu Rittnera, który w 1923 r. miał premierę na deskach teatru. Narracje, które Witkacy prowadzi w swoim dramacie jak żywo przypominają dialogi, które rozgrywają się pomiędzy aktorami. Witkiewicz stara się, by widz, odbiorca sztuki, uznał postaci, które stworzył, za mało autentyczne – jest to celowy zabieg. Witkacy postanowił sobie zażartować. Witkacy postanowił za pomocą żartu, w którym był niezrównany, mocno uderzyć w mieszczańsk