Mendel Gdański - Geneza utworu i gatunek

MENDEL GDAŃSKI – GENEZA UTWORU I GATUNEK

„Mendel Gdański” to nowela autorstwa Marii Konopnickiej wydana po raz pierwszy w roku 1890 w czasopiśmie „Przegląd Literacki”. Potem ukazała się również jako część zbiorku nowel o tytule „Na drodze”. Główna problematyka utworu to szerzący się antysemityzm. Treść nawiązuje do sytuacji, w jakiej znalazło się społeczeństwo polskie w II połowie XIX wieku. Dzieło miało być siłą przeciwstawną do coraz bardziej powszechnej nietolerancji i oddzielania Żydów od reszty społeczeństwa. Miało na celu pokazać absurd takiego działania i podejścia do sprawy Żydów jednocześnie ukazując, że mogą oni tak samo stanowić ludność polską, czuć się częścią Polski i być Polakami.

Jak zostało już wspomniane „Mendel Gdański” to nowela, czyli krótki utwór literacki pisany prozą. Taka struktura charakteryzuje się przede wszystkim:
– zwięzłością
– zwartą kompozycją
– dużym skupieniem na głównej akcji – nie ma żadnych dygresji i komentarzy, brak opisów czy charakterystyk lub analiz, akcja toczy się szybko skupiając się tylko na jednym problemie
– jednym motywem i wątkiem – wszystko skupia się na problemie antysemityzmu
– niewielką ilością bohaterów – dodatkowo bohaterów tych można podzielić na dwie grupy, z których jedna to osoby posiadające imię i tym samym własną tożsamość oraz druga grupa, którą stanowi po prostu tłum. Osoby mające swoją tożsamość stają w obronie Mendla Gdańskiego, gdy tłum go atakuje.
– wyraźnym podziałem na dobro i zło
– dobitną puentą – Asymilacja Żydów prowadzi do zniszczenia społeczeństwa poprzez przekreślenie życia tej osoby w tym społeczeństwie oraz tego, co ta osoba mogła zrobić dla tego społeczeństwa