Medaliony - Charakterystyka

„Medaliony” to cykl ośmiu opowiadań. Wszystkie opowiadania przedstawiają opis ludzi przeżywających prześladowania hitlerowskie. Bohaterami utworów są ludzie nie posiadający własnych, unikalnych cech, lecz osoby mające przedstawić tragedię milionów żyjących w czasie II Wojny Światowej. Nie są oni indywidualnym jednostkami, rzadko ukazane jest choćby ich imię, jednak mimo braku dokładnego zapoznania się z bohaterem czytelnik ma okazje poczuć ból bohaterów cyklu. Nałkowska pisząc opowiadania ma na celu upamiętnić bohaterów Wojny, którzy ponieśli tragiczną śmierć, tych, którzy zginęli za ojczyznę oraz ludzi, którym w ogromnym cierpieniu i bólu udało się przeżyć te niezwykle trudne czasy. Dzieło polskiej pisarki miało także zapobiec zapomnieniu ludzi, którzy umierali anonimowo i zostali pochowani w zbiorowych mogiłach z dziesiątkami innych, zupełnie obcych ludzi, bez żadnego namaszczenia czy ostatniego pożegnania, po prostu w bestialski sposób wrzuceni do ziemi. Problematyką utworu jest II Wojna Światowa, przedstawione w nim są cechy okupanta, człowieka złego, okrutnego, bez uczuć, „pseudoczłowieka” niszczącego kulturę, dzieła sztuki czy dorobek, na który Polska pracowała wiekami. Autorka bezceremonialnie, w sposób jak najbardziej powściągliwy ukazuje brutalne fakty jakim są m.in. wywóz ludzi w więźniarkach, segregowanie ich, gazowanie (w tym dzieci) w obozach zagłady lub niezwykle brutalne i przerażające wytwarzanie mydła z ludzkiego tłuszczu, które miało miejsce w niemieckim instytucie naukowym. Czytając utwór Zofii Nałkowskiej można odnieść wrażenie prowadzenia rozmowy z prostym człowiekiem, ofiarą faszystów, który z bólem serca opowiada o zdarzeniach, które miały miejsce w przeszłości. Ponadto „Medaliony” to również ukazanie ludzkiej psychiki i uczuć zniszczonych przez te wydarzenia, typ człowieka przedstawionego w tym utworze jest właściwie pozbawiony uczuć, zobojętniały, śmierć dla niego to rzecz codzienna jak dla współcześnie żyjących „poranne wyjście po bułki”, człowieczeństwo jest tu ukazane w absolutnie inny sposób niż ten dzisiejszy, nie istnieje solidarność międzyludzka, czy moralność. W utworze nie na próżno szukać jasno ukazanej opinii autorki, zachowuje ona dystans od poruszanego tematu, lecz po dokładniejszym przeanalizowaniu można dostrzec, że stosowane przez nią środki stylistyczne są jednoczesnym sprzeciwem wobec wyrządzonej krzywdzie. Nastrojowość i specyfika tamtych czasów ukazana jest poprzez na przykład opisy miejsc, niezwykle realistyczne, tak, że podczas czytania niemalże je dostrzegamy. Fabuła dzieła wydaje się być nieprzesadnie rozbudowana, jest to jednak celowy zabieg autorki, ponieważ chce ona osiągnąć, nie wielką sławę opisami przyrody, czy losów ludzi, lecz jak najbardziej przybliżyć czytelnikowi historię oraz poruszyć w nim uczucia. „Medaliony” mocno oddziałują na psychikę osoby czytającej przy pomocy zastosowanych przez Zofię Nałkowską licznych kontrastów.