Winnetou - Streszczenie szczegółowe

Bohater powieści jest młodym człowiekiem narodowości niemieckiej, który przyjeżdża do Stanów Zjednoczonych w celu zarobkowym. Pracuje w St. Louis jako nauczyciel domowy. Jego marzenie to zostanie westmanem. Poznaje pana Harry’ego, który umożliwia mu wyjazd do pracy przy powstającej linii kolejowej. Grupie geometrów towarzyszą westmani, których zadaniem jest zapewnienie obrony przed Indiami. Jeden z nich Sam Hawkens, bierze w opiekę bohatera i uczy go umiejętności westmana. Okazuje się również, że tylko bohater naprawdę pracuję. Pozostali geometrzy głównie piją i wszczynają awantury. Wykazują się lenistwem. Najgorszy z nich jest Rattler. Stara się ciągle dokuczać narratorowi. Często rozpoczyna awantury oraz bywa złośliwy.W przerwach od pracy główny bohater pod przewodnictwem Sama poluje na bizony i łapie dzikie mustangi. Za każdym razem radzi sobie lepiej niż jego przywódca. Wychodzi bez szwanku z różnych walk. Zdarza się, że ratuje życie Sama.Pewnego dnia w obozie zjawiają się dwaj wodzowie Apaczów, Inczu-czuna i jego syn Winnetou, z żądaniem, aby biali opuścili należące do nich ziemie. Towarzyszy im biały, zwany Kleki-petrą, ich przyjaciel i nauczyciel. Do negocjacji przyłącza się nietrzeźwy Rattler. Początkowo kłóci się jedynie z narratorem. Przedstawia się jako zabójca niedźwiedzia, więc chce zabrać jego mięso i skórę. Winnetou pobudza jego wściekłość, stając po stronie bohatera. Wywiązuje się awantura, w wyniku której Rattler strzela do Winnetou, ale trafia Kleki-petrę, który zasłania własnym ciałem młodego Indianina. Winnetou i Inczu-czuna odjeżdżają z ciałem zmarłego. Sytuacja niepokoi Sama Hawkensa, który wie, że Apacze wrócą ze swoimi wojownikami, by pomścić śmierć Kleki-petry. Obawia się o życie wszystkich w obozie. Śledząc razem z bohaterem Apaczów, natyka się na ich wrogów, Kiowów pod wodzą Tangui. Postanawia wykorzystać Kiowów do obrony przed Apaczami. Dochodzi do walki, w wyniku której Inczu-czuna i Winnetou zostają pojmani, ale bohater ich uwalnia. Potem atakują Apacze i wszyscy biali dostają się do niewoli. Główny bohater, który wtedy już zaczyna być nazywany Old Shatterhandem, walczy o swoje życie z Inczu-czuną i wygrywa. Udowadnia także, że ocalił życie wodzów. W efekcie zostaje przyjęty do plemienia i zawiera braterstwo krwi z Winnetou. Zakochuje się w nim siostra Winnetou, Nszo-czci, a Tangua staje się jego śmiertelnym wrogiem, ponieważ w wyniku pojedynku oba jego kolana zostają przebite kulą.Jakiś czas później Old Shatterhand, Winnetou, Inczu-czuna i Nszo-czi wyjeżdżają do miast białych. Muszą wziąć ze sobą złoto, dlatego Indianie udają się po nie na górę Nugget-tsil. Spotykają tam bandytów pod wodzą Santera, który zabija Inczu-czunę i Nszo-czi. Winnetou zostaje ocalony przez Old Shatterhanda i przysięga zemstę. Old Shatterhand, Winnetou i biali westmani ruszają tropem mordercy. Okazuję się, że Santer sprzymierzył się z Kiowami, którym udaję się pojmać Sama; wkrótce musi jednak uciekać z ich wioski, a Winnetou wyrusza wraz z nim. Old Shatterhand porywa syna Tangui, Pidę, i wymienia go za Sama. Potem wszyscy razem odjeżdżają z obozu Kiowów.Old Shatterhand traci pieniądze w katastrofie morskiej i udaje się do Nowego Jorku szukać pracy. Zostaje detektywem i ma pojmać oszusta Gibsona, który uprowadził syna bogatego bankiera Ohlerta. Ślady prowadzą do Nowego Orleanu. Tam w piwiarni poznaje westmana Old Deatha,któremu proponuje pomoc. Nie ujawnia swojego nazwiska i jest brany za greenhorna (nowicjusza). Wyruszają parowcem do La Grange i nocują w domu Langego. Tej samej nocy walczą z członkami Ku-Kux-Klanu. Udaje im się uwięzić wszystkich, ośmieszyć przed społecznością i wygnać z Teksasu. Jadą dalej z ojcem i synem Langami oraz Samem. Na prerii spotykają żołnierzy z Fortu Inge i dowiadują się, że Apacze i Komancze są na wojennej ścieżce, a rokowania pokojowe zakończyły się zabiciem dwóch wodzów Apaczów i zranieniem jednego. Okazuje się, że w forcie przebywa Gibson. Jeźdźcy odnajdują ślady wskazujące na to, że rannym Apaczem zaopiekował się Winnetou. Zatrzymują się na należącym do przyjaciela Old Deatha ranczu zwanym Estancia derl Cabellero. Dowiadują się, że przebywali tu Gibson z Ohlertem.W pogoni za Gibsonem jeźdźcy wjeżdżają z oddziałem Komaczów do Meksyku, na skraj pustyni Mapini. Docierają do obozowiska Komanczów w jarze i wypalają fajkę pokoju. Nie jest tu bezpiecznie, lecz Komancze nie słuchają przestróg Old Deatha. Wkrótce atakują Apacze. Old Shatterhand dostrzega Winnetou i nie kryje swojej sympatii do Apaczów, wyjawia też Old Deathowi swoje imię. Winnetou chce dać Komanczom szansę na ocalenie i zgadza się na rozmowy, ale ci odmawiają i tej samej nocy giną. Po ataku jeźdźcy wraz z Winnetou i Apaczami ruszają w pogoń za Gibsonem.Kolejnego dnia znajdują w rzece zakopanego po szyję człowieka. Zrobili to Czimarrowie z bandytami. Uciekli i wzięli zakładnika, który ma im wskazać złotodajną bonanzę. Tej nocy Old Death opowiada Old Shatterhandowi historię swojego życia, w którym liczył się hazard, pieniądze i opium. Przyznaje się też do zrujnowania brata, którego od dawna poszukuje. Rankiem wyruszają tropem Czimarrów i docierają wieczorem do bonanzy. Tam Old Death omyłkowo zostaje zastrzelony. Wkrótce powraca z pościgu jego brat. Zrozpaczony słucha opowieści o zmarłym. Okazuje się, że westman zostawił mu plan bonanzy i przekazy bankowe. Ohlert, uwolniony od Gibsona, który zginął z rąk robotników, zostaje oddany pod opiekę lekarza i powraca do ojca. Old Shatterhand jedzie z Hartonem do bonanzy. Wkrótce sprzedaje udziały i rusza za Winnetou. Gdy go nie zastaje, opuszcza Amerykę na pół roku. Udaje się na Saharę. Po powrocie wyrusza na poszukiwanie Winnetou.Na roponośnych terenach spotyka dwóch jeźdźców – starszego, aroganckiego nafciarza Forstera, i szesnastoletniego Metysa, Harry’ego. Forster chce odkupić jego konia, a gdy ten nie zgadza się, zabiera go siłą. Brak sprzeciwu sprawia, że Harry traktuje Old Shatterhanda z pogardą. Wieczorem westman przybywa pod dom Forstera, aby odebrać konia. Czuje silny zapach ropy. Wkrótce dochodzi do wybuchu i ogromnego pożaru. W ostatniej chwili łapie chłopca i wskazuje na konia. Zamiast podziękowań za uratowanie życia, spotykają go oskarżenia o tchórzostwo i podpalenie szybu. Mijają kolejne dni, Old Shatterhand spotyka Winnetou. Zmierzając do siedziby westmana Old Firehanda. Natrafiają na trop prowadzący do szlaku kolejowego. Banda Siuksów pod wodzą białego Paranoha chce uszkodzić szyny i ograbić podróżnych. Przyjaciele jadą naprzeciw pociągu i ostrzegają konduktora, razem z Old Firehandem ratują pasażerów i pokonują Indian. Paranoh zostaje pchnięty nożem, a Old Firehand jest lekko ranny. Jadą do ukrytej „warowni” westmana. Old Shatterhand poznaje historię jedynej miłości Winnetou – do Indianki Ribanny, i dowiaduje się, że Harry jest synem Old Firehanda i Ribanny. Paranoh zaś to bandyta – Tim Finnetey, zabójca Ribanny. Podczas zwiadów Old Shatterhand bierze go w niewolę. Ma zginąć przy grobie Ribanny, ale zostaje odbity, a wejście do „warowni” jest zablokowane. Wkrótce na dno doliny opuszczają się Indianie z Paranohem. Old Firehand upada postrzelony przez Paranoha, Harry zostaje ranny. Gdy sytuacja staje się beznadziejna, pojawiają się żołnierze z fontu i przeganiają Ponków. Old Firehand żyje, ale jest ciężko ranny.Po trzech miesiącach ranny westman postanawia wyjechać do starszego syna. Zamierza sprzedać wszystkie skóry. W okolicy przebywa handlarz. Old Shatterhand i Winnetou jadą do warownii. Mają jednak podejrzenia względem handlarza i jego pomocników. Pomimo ostrożności zostają pojmani przez Santera. Chce on wykraść skóry, ale nie zna położenia „warowni”. Groźby nic nie zmieniają, więc bandyta ze wspólnikiem prowadzi grę. Zostaje ona jednak przejrzana. Uwolnieni Winnetou i Old Shatterhand powracają do warowni i muszą się rozdzielić – westman zostaje z Old Firehandem, którego zdrowia zaczęło się pogarszać, a Winnetou udaje się w pogoń za Santerem.Old Shatterhand spotyka westmana Sans-ear na koniu, z którym wymienia się nazwiskami. Poszukuje on zabójcy swoich najbliższych. Jest nim Fred Morgan. Zaczynają wspólną wędrówkę, podczas której odkrywają zwłoki dróżnika. Ślady prowadzą do koni Ogellallajów, którzy wraz z białymi planują napad na pociąg. Bohaterowie jadą zatrzymać pociąg, lecz wiedzą, że obrona będzie trudna, ponieważ konduktor nie ma doświadczenia. Old Shatterhand przegania konie Indian. Wyjmuje papiery i sakiewki. Udaje się ocalić pasażerów i przegnać bandytów.Następnego dnia wyruszają śladami Morgana na pustynię. Bandyci napadają na podróżników. Jeźdźcy piją krew kojotów i nabierają sił. Spotykają się z Bobem, Bernardem Marshallem, Wiliamsem. Opuszczają puszczę i jadą na prerię. Trop pojedynczego jeźdźca prowadzi do kryjówki bandytów, a jednym z nich jest syn Morgana, Patrick. Pod nieobecność bandytów towarzysze zakradają się, zabierając żywność i amunicję, a pozostałe rzeczy palą.Jadą śladami Morganów; dołącza do nich Winnetou. Późnym popołudniem docierają do doliny. Nocą przybywają bandyci i wpadają w pułapkę. Sądzi ich Winnetou – Morganowie zostają skazani na śmierć. Jeźdźcy zmierzają do Kalifornii, gdyż Bernard chce odszukać brata. W liście od niego odnajduje wskazówki, które kierują ich na tereny Szoszonów. Po dotarciu do doliny Bernard odnajduje ciało brata. Allan został zastrzelony przez Morganów. Wieczorem Morganowie zostają porwani. Udaje im się uwolnić, ale giną w trakcie ucieczki. Winnetou z towarzyszami dociera do osady Helldorf. Rankiem udają się w dalszą drogę. Old Shatterhand kieruje przygotowaniami do obrony. Atak bandytów następuje o północy. Ranny zostaje Samuel Haller. Winnetou wyjawia, że przeczuwa śmierć od kuli. Prosi, aby przyjaciel został wykonawcą jego testamentu. Daje mu też wskazówki co do pochówku. Winnetou zostaje zastrzelony. Śmiertelną kulę wystrzelił wódz Koi-tse. Walka zostaje zakończona. Osadnicy śpiewają mu „Ave Maria” i Apacz, uznawszy się za chrześcijanina, umiera. Jego ciało zostaje złożone nad rzeką Metsur. Osadnicy we wskazanym przez Winnetou miejscu odnajdują złoto i kamienie szlachetne i zakładają nowe Helldorf.Old Shatterhand jedzie po testament Winnetou. Chce też poinformować Apaczów o śmierci ich wodza. Gdy odkopuje testament, pojawiają się komplikacje – Kiowowie. Old Shatterhand poddaje się i czeka go męczeńska śmierć. Testament należy teraz do Pidy. Chce go zdobyć Santer. Jedno Pióro proponuje mu ślub z jego córką, co według prawa ocali mu życie. Ten jednak odmawia, ucieka i tropi z Pidą Santera. Docierają do ciemnej wody. Nagle słychać głos z góry. Był to Santer, który krzyczał, że zapalił ląd. Drze na strzępy testament. Po wielkim huku dobywającym się z rozpadającej się skały, wpada razem z nią do jeziora. Old Shatterhand, po wejściu na drzewo, zupełnie jak w proroczym śnie, widzi, że złoto leży wraz z Santerem w jeziorze.