Legenda o świętym Aleksym - Opracowanie

„Legenda o świętym Aleksym” należy do bogatego nurtu literatury religijnej średniowiecza. Powstała w Syrii między V a VI wiekiem. Utwór zyskał dużą popularność między innymi dzięki uniwersalności jego treści. Polski tekst został spisany w XV w., zapewne przez duchownego z Mazowsza.Przynależność gatunkowa”Legenda o świętym Aleksym” jest przykładem literatury hagiograficznej, czyli przedstawiającej żywot świętego (jego życie, cudowne narodziny, młodość, moment nawrócenia, dokonane cuda). Żywoty świętych mogą być pisane wierszem lub prozą, mają charakter dydaktyczny i moralizatorski i należą do działu piśmiennictwa znanego hagiografią.Ponadto ,,Legenda…” należy także do literatury parenetycznej, czyli mającej na celu propagowanie wzorów godnych naśladowania. Utwór przedstawia ideał świętego, funkcjonujący w średniowieczu obok ideału rycerza i władcy, oraz prezentuje wzorzec osobowy ascety, czyli osoby, która poświęca całe swoje życie, heroicznie i dobrowolnie wyrzekając się wszystkich rozkoszy, dóbr materialnych i przyjemności. Asceta to osoba, która ucieka od uciech i wygód życia ziemskiego, a także doskonali się w cnocie i pobożności. Człowiek wybierający drogę ascezy poprzez zajmowanie się umartwianiem własnego ciała, miał zapewnić sobie szczęście wieczne po śmierci, a także zdobyć aureolę świętości. Dążył w ten sposób do zbawienia. Przykładem ascety jest święty Aleksy, który mimo pochodzenia z bogatej rodziny, zdecydował się na ucieczkę i życie w ubóstwie.Słowo 'legenda” w tytule utworu oznacza utwór przeznaczony do głośnej lektury. W średniowieczu czytano głośno żywoty świętych, na przykład zakonnikom spożywającym posiłki.W „Legendzie o świętym Aleksym” obecny jest motyw fuga mundi, czyli ucieczki od świata, odwrócenia się od niego, np. poprzez wyjazd w odludne miejsce. Aleksy postanowił zrezygnować z bezpiecznego i spokojnego życia świeckiego. Opuścił swój dom rodzinny i odbył podróż w celu poszukiwania Boga.TreśćUtwór rozpoczyna się prośbą pana z wysokiego rodu, Eufamijana, który zwraca się do Mesjasza o syna. Bóg wysłuchał tych próśb i zesłał mu syna, którego nazwano Aleksy – z greckiego imię oznacza „opieka”, święty był zatem pod szczególną opieką Boga. Kiedy skończył dwadzieścia cztery lata, postanowiono ożenić go z królewną Famijaną. Cesarz dał mu córkę za żonę, a papież udzielił ślubu. W ich noc poślubną jednak Aleksy oddał z powrotem żonie pierścień (obrączkę), będący symbolem małżeństwa, i powiedział do niej: „Ostawiam cię przy twym dziewstwie”. Młodzieniec porzuca żonę, rodzinę, dom, a sam opuszcza Rzym z zamiarem całkowitego poświęcenia się służbie Bożej. Wyjeżdża za morze, rozdając cały swój majątek kapłanom, studentom i nędzarzom, aby jako nierozpoznany przez nikogo żebrak spędzić resztę życia u bramy kościoła w Edessie. Na dworze była zmienna pogoda, było zimno, często padał deszcz. Wtedy rzeźba, figura Matki Boskiej, zeszła z obrazu i pragnęła otoczyć ascetę swoją opieką. Nakazała klucznikowi kościoła wpuścić Aleksego do środka, by nie zmarzł. To wydarzenie przyniosło Aleksemu niechcianą sławę. Wsiadł na okręt, mając nadzieję na dostanie się do miasta Tars w Syrii, jednak – na skutek zmiany wiatru i dzięki Bożej opatrzności – z powrotem przypłynął do Rzymu. Wróciwszy więc do rodzinnego miasta, pragnął „tu cirzpieć mękę” i przeżyć wszystkie złe chwile. Przez kolejnych szesnaście lat żył w skrajnej nędzy pod schodami pałacu swojego ojca, Eufamijana, gdzie był oblewany pomyjami i wyszydzany przez służbę. Gdy czuł moment zbliżającej się śmierci, napisał list, w którym opisał swoje życie, a następnie mocno ścisnął go w dłoni. Śmierci świętego towarzyszyły cudowne wydarzenia i nadzwyczajne znaki: w kościołach dzwony same dzwoniły, a wokół ciała zmarłego otoczonego świecami, palącymi się nieziemskim światłem, zaczęła się unosić cudowna woń uzdrawiająca chorych (odore sanctitatis). Wszyscy mieszkańcy Rzymu szukali Aleksego, ale nikt nie mógł go znaleźć. Dopiero anioł wskazał im drogę. Papież i cesarz próbowali wyjąć list tkwiący w dłoni umarłego, jednak nie mogli tego zrobić. Udało się to jedynie jego żonie, Famijanie. Po przeczytaniu listu uznano, że był to Aleksy- syn Eufamijana. Nagrodą za święty, męczeński żywot było trafienie duszy Aleksego do nieba.