Mała apokalipsa - Opracowanie

T. Konwicki należy niewątpliwie do najwybitniejszych pisarzy współczesnych. Urodził się 22 czerwca 1926 roku w Nowej Wilejce nieopodal Wilna. Jest pisarzem cenionym zarówno w Polsce jaki i za granicą. „Mała apokalipsa” to powieść T. Konwickiego. Tytuł apokalipsa nawiązuje do „Księgi Objawienia św. Jana”, ostatniej z ksiąg kanonicznych Nowego Testamentu. Apokalipsę rozumie się jako zjawisko groźne, niebezpieczne, przerażające i katastroficzne. Apokalipsa wiąże się ze śmiercią i zniszczeniem. Powieściowa apokalipsę można rozpatrywać w kilku wymiarach. Przede wszystkim to wymiar życia jednostkowego bohatera. Stwierdza on, że nadchodzi koniec jego osobistego świata. Pisze również, że przed nim zostały jeszcze ostatni kroki wiodące go na Golgotę. Apokalipsę bohatera można utożsamiać z apokalipsą polską, krajowa. Wynika ona z konieczności życia w totalitarnym systemie. Życie w stolicy przypominało zmierzanie do klęski, do końca świata. W trzecim wymiarze apokalipsie można rozpatrywać jako zagładę całej ludzkości, jest to zagrożenie wynikające z kończącej się epoki, nadchodzącego końca wieku. W „Małej apokalipsie” można odnaleźć także inne nawiązania biblijne. Wraz z nadchodzącym końcem świata można dostrzec także pewne znaki, które poprzedzają to wydarzenie. Na ulicach opanuje chaos, świat ulega degradacji, wartości ulegają pomieszaniu. Bohater przypomina Chrystusa, który zmierza na Golgotę. Pojawia się również motyw sądu ostatecznego, w chwili kiedy pojawia się stwierdzenie, że nadejdzie moment, w którym każdy zostanie zapytano o to, komu służył, a także jakim był człowiekiem. Wszystkie elementy „Małej apokalipsy” służą temu, aby ukazać obraz totalitarnego systemu. Fabuła nie jest w tym wypadku najważniejsza. Najważniejsze okazują się życie wewnętrzne bohatera oraz jego świadomość. Pierwszoosobowa narracja powoduje, że czytelnik spogląda na świat oczami bohatera. Wszystkie pozostałe postacie oraz wydarzenia są ukazywane z jego punktu widzenia. Również czas i przestrzeń ulegają w powieści rozpadowi, tak samo jak wartości moralne i społeczne. W utworze pojawia się wiele dat, jednak czytelnik nie wie, który jest rok. Wiadomo jedyni, że jest to dzień 22 lipca. jest to ważna data – odbywa się zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jednocześnie data jest myląca, ponieważ wiele elementów powieści sugeruje, że akcja toczy się jesienią. W jednym ze sklepów wisi kalendarz pokazujący październik 1979 roku. Tak naprawdę czasem rządzi władza, służy do manipulacji. W tekście pojawia się informacja, że władza „rozmydliła nawet czas”. Właściwy czas fabuły obejmuje dwanaście godzin od ósmej rano do ósmej wieczorem. Akcja utworu toczy się w Warszawie, przede wszystkim w centrum stolicy. Bohater przemierza Nowym Światem, Alejami Jerozolimskimi, wędruje przez Plac Trzech Krzyży, Krakowskie Przedmieście, plac Defilad, ulicą Wiślaną, Kopernika i Smolną. Miasto budzi przerażenie. Jest zniszczone, brakuje widy, prądu, tramwaje są zepsute, ulice brudne. Najważniejszym budynkiem jest Pałac Kultury i Nauki. Duże znaczenie ma także gmach Partii, nad którym powiewa czerwona flaga.
Bohater nie czuje się w mieście bezpieczny. Jest t pisarz, który od wieku lat już niczego nie napisał. Mieszka w Warszawie, jest związany z opozycją. Nie ma rodziny, jest samotny. Zrezygnował z osobistych ambicji, funkcji. Cechuje go poczucie rezygnacji. Postanawia dokonać samospalenia, jedna nie wiadomo, jaka ostatecznie podejmuje decyzję, ponieważ kompozycja utworu jest otwarta. „Mała apokalipsa” to powieść ukazująca katastroficzną wizję końca totalitarnego państwa. Ukazuje katastroficzną wizję przyszłości Polski, która jest skazana na zagładę. Autor obnaża brak perspektyw, beznadzieję, sposób funkcjonowania zniewolonego społeczeństwa. Zdemoralizowany system odcisnął swoje Piętno na wszystkich mieszkańcach Polski. Jest to utwór, który nie pozostawia nadziei. Obraz Polski został przejaskrawiony. Hiperbolizacja służy temu, by pokazać wizję upadku. Pisarz zwraca uwagę na niebezpieczny kierunek ewolucji systemu, który nieuchronnie prowadzi do zagłady.