Miejsce

AUTOR:
Andrzej Stasiuk to współczesny polski prozaik i poeta. Zajmuje się też krytyką literacką, tworzy scenariusze i publicystykę. Uchodzi za jednego z najważniejszych pisarzy tak zwanego „średniego pokolenia”. Jego książki przetłumaczono na wiele języków, m.in. angielski, niemiecki, francuski, węgierski, holenderski, czeski, hiszpański, rosyjski, szwedzki, ukraiński i włoski. Wielokrotnie ceniony i nagradzany pisarz jest też współzałożycielem Wydawnictwa Czarnego. Był pacyfistą, zdezerterował z wojska, za co osadzono go w więzieniu. Jest człowiekiem samokrytycznym, który w pisaniu zawsze dąży do perfekcji.

TYTUŁ:
„Miejsce”

RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:
Epika → opowiadanie

DATA PUBLIKACJI:
W wersji książkowej opowiadanie po raz pierwszy ukazało się w zbiorze o tytule „Opowieści galicyjskie”, w roku 1995. Wcześniej jednak utwory publikowano w „Tygodniku Powszechnym”. Opowiadania tworzą spójną całość, można je czytać jak minipowieść. Dotyczą ludności zamieszkiwanej Beskid Niski oraz zmian w nich zachodzących na przestrzeni lat.

CZAS I MIEJSCE AKCJI:
Miejscem akcji jest tytułowe „Miejsce”, na które składa się wyludniona łemkowska wioska oraz cerkiew, położone w Beskidzie Niskim. Czas w opowiadaniu jest nieliniowy, część dzieje się w teraźniejszości narratora po tym, jak rozebrano i przeniesiono świątynię, jednak we wspomnieniach czytelnik wraca do przeszłości. Czas pełni ważną rolę w utworze, wywiera wpływ na otoczenie.

GENEZA UTWORU:
Andrzej Stasiuk pracował jako stróż i opiekun cerkwi świętego Dymitra, która przylegała do łemkowskiego cmentarza. Pisarz zajmował się drobnymi naprawami i oprowadzaniem turystów. W 1993 roku świątynia została rozebrana i przeniesiona do skansenu w Nowym Sączu. Autor był emocjonalnie związany ze świątynią. Ujście dla melancholijnych wspomnień znajdziemy właśnie w opowiadaniu pod tytułem „Miejsce”.

PROBLEMATYKA:
Utwór opowiada przede wszystkim o przemijaniu, rozpadzie i utracie. Autor snuje rozważania na temat czasu i natury, które są nieprzejednane i potężne. Podejmuje też temat ludności łemkowskiej (mniejszość narodowa), która została wysiedlona z Beskidu Niskiego. Miejsce, w którym położona była cerkiew jest fizyczne, ale też metafizyczne, dzięki przeszłości i związanych z nim ludziom nabrało duchowego wymiaru. Andrzej Stasiuk uświ