Potop

Potop – powieść historyczna i wielowątkowa

„Potop” jest to powieść Henryka Sienkiewicza, która również jest jedną z obowiązkowych lektur w drugiej klasie szkoły licealnej. Niestety książka ta nie jest doceniana wśród młodzieży szkolnej, która przerażona jej długością i formą niechętnie do niej sięga. Osobiście uważam, że jest to wspaniała książka, opowiadająca o losach Polski w czasie najazdu Szwedów, jak i również ukazująca ciężkie zmagania głównego bohatera, który musi dokonywać wielu nie łatwych wyborów. Ta recenzja ma na celu zachęcić młode osoby do zmiany postrzegania tej opowieści, która nie przypadkiem zajęła tak honorowe miejsce w spisie lektur obowiązkowych.

Okoliczności powstania „Potopu” było wiele, jednym z nich była podróż Henryka Sienkiewicza po europejskich sanatoriach. Pisarz czytał fragment swojej powieści żonie, która miała duży wpływ na fabułę Trylogii. Jedną z ciekawostek jest to, że prawdopodobnie to ona ,,uratowała” od śmierci Zagłobę, jednego z bohaterów, który Henryk Sienkiewicz chciał uśmiercić w pierwszym tomie. Pisarz po śmierci żony nie przestawał pracować nad „Potopem” – Pisał zaciekle, dzień i noc, odkrywając, że dzięki pisaniu może oderwać się od rzeczywistości, która odebrała mu żonę Marię Szetkiewiczównę. Drugim czynnikiem napisania powieści była chęć natchnienia Polaków otuchą i nadzieją, wiarą, że wola walki była czasami najsilniejsza, dzięki której można przetrwać nawet w sytuacjach bez wyjścia. Autor słowami – „Dla pokrzepnienia serc” – ujawnia właśnie tą ideę, która pobudziła go do napisania Trylogii historycznej.

„Potop” zaczyna się przybiciem Andrzeja Kmicica do Wodoktów, aby zaprezentować się przyszłej mażące Oleńce Billewiczównej, która po śmierci Herakliusza Billewicza dostała cały majątek oraz miała dokonać wyboru miedzy wyjściem za mąż za Kmicica, a pójściem do klasztoru. W dalszych wydarzeniach, powoli zaczyna się nam ,,rysować” postać zuchwałego i awanturniczego Kmicica, który ma symbolizować typowego szlachcica XVIII wieku. Muszę przyznać, że główny bohater powieści Andrzej Kmicic wywarł na mnie największe wrażenie i wręcz z pełnymi emocjami czytałam jego dalsze, niespokojne losy w powieści, oraz jego wielką przemianę. Nasz bohater przez cała Trylogię musi dokonywać wielu wyborów miedzy własnym szczęściem, a szlacheckim obowiązkiem. W toku zdarzeń nieświadomie dopuszcza się zdrady ojczyzny, następnie poprzez niewłaściwe wybory traci przychylność Oleńki i dopuszcza się do kolejnych haniebnych czynów, które coraz bardziej oddalały go od miłości i na domiar złego nadszarpywały jego reputację. Pierwszy tom przeczytałam dość szybko, bez żadnego wysiłku, ponieważ pełna napięć fabuła pozwalała mi szybko dojść do końca. Natomiast drugi tom wzbudzał w człowieku wiele uczuć, gdzie dużym naciskiem było przedstawienie jak

Ostatnio miałam okazję przeczytać powieść historyczną Henryka Sienkiewicza, a mianowicie „Potop”. Jest to druga część „Trylogii”, która opowiada o potopie szwedzkim. Miał miejsce w latach 1655-1660. Pierwsze co rzuca się w oczy po wyjęciu książki (a raczej księgi) jest jej ogromna grubość. Liczy ona ponad 900 stron! Jest to naprawdę bardzo dużo i wydaje mi się, że może być to jedna z przyczyn odrzucania tej książki przez młode pokolenie. Nic bardziej mylnego. Jak już zacznie się czytać, bardzo możliwe jest popadnięcie w lekturę, tak że ciężko jest się od niej oderwać. Powieść jest naprawdę w porządku. Myślę, że zarówno dziewczęta i chłopcy znajdą w niej coś dla siebie.
Zaczynając od początku, do lektury przystąpiłam z nadzieją na niezwykłe doświadczenie i fantastycznie spędzony czas. Jak się okazało, nie musiałam długo czekać na rozwój wydarzeń. Już pierwsze strony pozwalają wczuć się w sytuację bohaterów. Pojawia się Andrzej Kmicic, niezwykły buntownik, rozrabiaka, a jednocześnie doświadczony i przystojny mężczyzna, przeznaczony poprzez testament Oleńce Billewicz. Dziewczyna jest bardzo delikatna, piękna, dobrze wychowana, wstydliwa. Takie połączenie postaci, już samodzielnie pobudza wyobraźnię czytelnika i pozwala zatracić się w ich relacji. Zatem fani romansów na pewno znajdą w utworze satysfakcjonujące ich epizody. Ale żeby nie było nudno, ich relacja nie jest taka oczywista i prosta, jak mogłoby się wydawać. Liczne zwroty akcji, ostre słowa, nieoczekiwane wydarzenia, pomyłki sprawiają, że dużo się dzieje. Sytuacja czasami wydaje się być wręcz nieprawdopodobna i zastanawiamy się jak to możliwe. Kontynuując, buntownicze podejście do życia mężczyzny z Upity przeszkadza jego wybrance serca. Powoduje to przygaszenie ciepłych uczuć i zmianę ich na chłodne. Kmicic próbuje poprawić się, ale nie w taki sposób jaki oczekiwałaby Oleńka i znowu pojawia się niemały problem. Kolejne ich spotkanie odbędzie za jakiś czas i przyniesie ono nadzieję na poprawę, jednakże okaże się, że zły wybór może zniszczyć wszytko. Jak wiemy z doświadczenia, naprawdę tak jest. Dlatego wydaje mi się, że osoby poszukujące w książkach wsparcia, zrozumienia pośród zagmatwania codziennego życia, znajdą pocieszenie. Nie tylko dlatego, że jest to utwór napisany „ku pokrzepieniu serc” dla Polaków, którzy nie mieli swojego państwa na mapach świata, ale także dlatego, że skupia się na indywidualnych przeżyciach jednostki, podkreślając jej wyjątkowość a jednocześnie kruchość. Dzięki temu czytelnik potrafi wczuć się w przeżywane problemy i utożsamić je ze swoimi. Oprócz tego, z lektury można naprawdę wiele wynieść. Przyjazny i łatwy w zrozumieniu język rzeczywiście ułatwia nam to zadanie. Powracając do poprzedniego tematu, jakim była miłość tych dwóch jakże różnych osób, nie sposób pominąć wielkiego romantyzmu, jaki szczególnie widać w zachowaniu mężczyzny. Pięknie jest to pokazane w myśleniu Kmicica, który gdy cokolwiek robi, myśli o swojej ukochanej w czuły sposób, stara się jej zaimponować. Dzięki temu ogromnemu uczuciu jakie żywi w stosunku do niej, postanawia zmienić swoje życie na lepsze, a konkretnie decyduje się stanąć do walki

1) Tom pierwszy WSTĘPNa Żmudzi żył zamożny ród Billewiczów, który wywodził się od Mendoga. Był on bardzo szanowany i wiódł prym pośród tamtejszej szlachty pomimo faktu, iż nie doszedł nigdy do jakichkolwiek urzędów. Sławę zyskali Billewicze głównie za sprawą walki za ojczyznę. Byli ludźmi walecznymi. Ich zamiłowanie to rzemiosło wojenne. Mieszkali w Billewiczach, ale posiadali również wiele innych posiadłości. Członkowie tej rodziny nie mieli ze sobą stałego kontaktu. Do ich wspólnych spotkań dochodziło tylko w Rosieniach (podczas popisu pospolitego ruszenia) lub też pod chorągwiami litewskimi i na sejmikach. Nawet niezwykle potężni Radziwiłłowie liczyli się z ich zdaniem i opinią. Najznamienitsze rody, które wchodziły w skład szlachty laudańskiej, to: Stakjanowie, Butrymowie, Gościewicze, Gasztowtowie oraz Domaszewiczowie.Herakliusz Billewicz (pułkownik lekkiego znaku, podkomorzy upicki) był bardzo oddany sprawie narodowej. Umarł w 1654 roku, kiedy to dowiedział się o klęsce Radziwiłła pod Szkłowem. Wiadomość ta została mu dostarczona przez niejakiego Michała Wołodyjowskiego. Przed śmiercią napisał jeszcze testament, w którym zapisał wszystkie swoje posiadłości, poza Lubiczem, swojej wnuczce – Aleksandrze Billewiczównie. Pozostały teren miał trafić w ręce Andrzeja Kmicica jako podziękowanie za zasługi i ze względu na przyjaźń, która łączyła go z jego ojcem. Podtrzymywał również umowę zawartą z jego tatą o tym, że Aleksandra i Andrzej mieli związać się węzłem małżeńskim. Kobieta miała prawo do odmowy, ale tylko w momencie, gdyby Andrzej zhańbił się złymi uczynkami lub gdyby zamierzała iść do klasztoru. Herakliusz opiekowanie się wnuczką powierzył całej laudańskiej szlachcie.ROZDZIAŁ PIERWSZYBył styczeń 1655 roku. Jako że była wtedy zima, śnieg zalegał na ziemi i panował srogi mróz. Aleksandra – ma ona dwadzieścia lat i jest kobietą niezwykle piękną. W oczy rzucają się jej jasne blond włosy oraz niebieskie oczy oprawione czarnymi, gęstymi rzęsami. W jednej z izb o sporych rozmiarach odmawia różaniec. Przebywa ona razem z towarzyszącymi jej dziewczynami, których zadaniem było przędzenie kądzieli. Myśli Oli krążą wokół testamentu pozostawionego przez Herakliusza Billewicza, a dokładniej dotyczą fragmentu z opisem jej zamążpójścia. Ostatnią wola zmarłego był jej ślub z mężczyzną, którego tak naprawdę w ogóle nie znała, gdyż widziała go ostatni raz w dzieciństwie, czyli około dziesięć lat temu. Niepokoiła ją ta myśl. Wątpiła czy jej narzeczony będzie w stanie obdarzyć ją uczuciem. Z rozmyślań wyrwał ją dźwięk. Wytężając ucho, rozpoznała charakterystyczny odgłos dzwonków przymocowanych do sań, które niewątpliwie się zbliżały, sądząc po coraz większym hałasie. Chwilę później w drzwiach pojawił się młody mężczyzna, który o nią pytał. Kiedy ona odparła, kim jest, ten zdjął swą czapkę i przedstawił się jako Andrzej Kmicic. Powiedział, iż niedawno dowiedział się o śmierci jej dziadka, nad którego śmiercią mocno ubolewał. Wiedział on o testamencie oraz o zawartym w nim postanowieniu dotyczącym oddania mu ręki kobiety. Przybyłby już znacznie wcześniej, gdyby wybuchające jedna po drugiej wojny. Mężczyzna był zauroczony urodą Aleksandry Billewiczówny. Nie starał się nawet tego w jakikolwiek sposób zamaskować. Widać było wyraźnie, iż ona również odwzajemniała zainteresowanie. Później ciotka zaprosiła młodych na kolację. Podczas jej trwania Kmicic opowiadał o wojnie oraz o tym, gdzie chorągiew się zatrzymała. Panna stwierdziła, iż wolą jej świętej pamięci dziadka było, aby przyjął on laudańską szlachtę (składała się ona z kilkunastu zaścianków) pod swoje skrzydła. Ludzie ci mieli być dumni, godni, a przede wszystkim oddani. Oleńka przyrzekła wierną służbę Andrzejowi. Po pewnym czasie kawaler odjechał do swoich kompanów, zaś kobieta udała się do sypialni. Starała się zmówić pacierz, jednak zadanie to było mocno utrudnione przez myśli, które nieustannie krążyły wokół niedawnego gościa. ROZDZIAŁ DRUGIKmicic dociera do swojego otrzymanego w spadku dworu w Lubiczu. Tam od razu solą i chlebem wita go tłum, całujący go po rękach. Mężczyzna wznosi toast za swoją urodziwą narzeczoną. Po chwili dostrzega obrazy wiszące na ścianach. Przedstawiały one ród Billewiczów. Pomiędzy malowidłami zawieszone były różnorodne czaszki dzikich zwierząt, między innymi żubrów, jeleni, a nawet łosi z porożami. Wszyscy zebrani dziękowali Kmicicowi za to, iż ich wszystkich przygarnie. Później rozpoczęła się biesiada, która z każdą kolejną minutą nabierała tempa. Zaczęto pić, wznosić przeróżne toasty i śpiewać. W pewnym momencie Kmicic został wezwany na pojedynek. Miał on razem z panem Radnickim strzelać z pistoletów pomiędzy rogi znajdujące się na ścianach. Zabawa ta szybko znalazła wielu zainteresowanych i już po chwili po całym dworku rozlegały się odgłosy strzelania. Pociski latały wszędzie. Postrzelono nawet obraz przedstawiający Billewiczów, a na koniec  Ranicki pociął go za pomocą szabli. Czeladź stała wystraszona dochodzącymi z biesiady odgłosami. Młode panny obiegły okna, chcąc zajrzeć do środka i dowiedzieć się, co się dzieje. Psy zaczęły szczekać. Jeden z mężczyzn, imieniem Zend, oznajmił, iż obok domostwa znajdują się dziewczyny. Mocno już pijani imprezowicze wytoczyli się na dwór i zaczęli je łapać. Zaprowadzili do izby i na nowo rozpoczęła się zabawa. Tańczono, śpiewano i pito niezliczone ilości alkoholu.ROZDZIAŁ TRZECIKilka dni z rzędu Kmicic odwiedza Oleńkę. Pewnego razu zabiera ze sobą również swoich towarzyszy. Przed przyjazdem uprzedza ich jednak, aby nie mówili nic o jego ,,wyczynach’’. Kompani śmieją się, iż został opętany przez kobietę. Mężczyznę niezwykle cieszy fakt, że urodziwa szlachcianka wywarła dobre wrażanie na znajomych. Następnie Andrzej i Oleńka wspólnie wyruszają saniami na wycieczkę do Mitrunów. Podczas podróży para wyznaje sobie miłość. Beztroskę przerywa nadjeżdżający Soroka, który ogłasza zbuntowanie się mieszczan przeciwko oddziałom Kmicica. Ten natychmiast żegna się z niewiastą i w pośpiechu odjeżdża, aby osobiście dowodzić swymi oddziałami.ROZDZIAŁ CZWARTY Po kilku dniach do Wodoktów przyjeżdżają szlachcice ( Józwa Butrym zwany Beznogim, Pakosz Gasztowt i Kasjan Butrym). Wypytują Oleńkę o jej narzeczonego i przy okazji relacjonują o strzelaninie i beztrosce, jaka miała miejsce po przybyciu Kmicica do Lubicza. Niewiasta z początku nie wierzy w ich słowa, ale później przeradza się to w gniew względem kompanów narzeczonego. Po odjeździe gości woła do siebie Znikisa, który nie tylko potwierdza ich słowa, ale również opowiada o innych wyczynach tej kompanii. Następnego dnia towarzysze Kmicica, niepodejrzewający, że kobieta poznała prawdę, proszą o pożyczenie broni, aby pomóc swojemu dowódcy. Oleńka stanowczo odmawia im pomocy i nie wpuszcza ich do domu. Skonsternowani i rozzłoszczeni jadą do Upity. Po drodze zatrzymują się w karczmie znajdującej się na ich drodze i tam dochodzi do bijatyki. ROZDZIAŁ PIĄTYKmicic wraca do Wodoktów. Udało mu się stłumić bunt, który tak naprawdę był w słusznej sprawie, gdyż w swoich szeregach mężczyzna posiadał głównie zabijaków i osoby szybko denerwujące się. Trzymał on jednak stronę kompanów i karał osadników. Później spotyka się z Oleńką. Kobieta prosi go o zrelacjonowanie jego działań. Nie ukrywa on prawdy, jednak jest zaskoczony gwałtowną reakcją niewiasty. Wytyka mu ona bowiem błędy i złe zachowanie. Kłócą się. Daje mu wybór – albo ona, albo znajomi. Kmicic żegna się i odjeżdża. Rozmyśla nad jej słowami i dochodzi do wniosku, że kocha ją bardzo i to ją wybiera, tym samym spełniając oczekiwanie. W Lubiczu Kmicic znajduje zwłoki swoich towarzyszy. W gniewie podpala zaścianek Butrymów, a następnie błyskawicznie ucieka do narzeczonej. Ta domyśla się, że to on jest sprawcą pożaru, jednak kryje go przed poszukiwaczami. Po ich odejściu daje Kmicicowi konia i każe mu uciekać.ROZDZIAŁ SZÓSTYKmicic znika bez śladu. Oleńka uczestniczy w zgromadzeniach, gdzie dowodzi swej niezwykłej mądrości i rozsądku. Doradziła ludności, aby żądali odszkodowania od mężczyzny za straty wywołane pożarem. Po sześciu tygodniach kobieta dostaje od Andrzeja list, w którym mężczyzna wyraża skruchę, zapewnia o swojej miłości i prosi wybaczenie. Aleksandra stawia mu warunek – zapomni o wszystkim, ale tylko wtedy, kiedy inni poszkodowani mu przebaczą i wstawią się za nim. W tym okresie Rzeczpospolita ma problemy przez wojska Chmielnickiego, Chowańskiego i wewnętrzne spory. Przykładem tych ostatnich może być spór pomiędzy hetmanem wielkim litewskim i hetmanem polnym, a do tego jeszcze podskarbim Wielkiego Księstwa Litewskiego.ROZDZIAŁ SIÓDMYWołodyjowski przebywa w Pacunelach. Jest uwielbiany przez okoliczną szlachtę. Lud planuje wydać za niego Oleńkę. Kobieta sprzeciwia się temu. Pewnego wieczoru dostaje informacje, iż niewiasta została porwana przez Kmicica i przetrzymywana jest w Lubiczu. Od razu wyrusza z prawie trzystuosobowym oddziałem, aby ją odbić. Dochodzi do walki. Ludzie Kmicica bronią się. W końcu barykadują się w dworku.  Kmicic proponuje Wołodyjowskiemu pojedynek. Michał bawi się. Po słowach, aby już kończył, ten jednym ruchem zwala przeciwnika z nóg. Zranił go, ale nie zabił. Udał się porozmawiać z Billewiczówną. Był dość zaskoczony, gdyż Aleksandrę interesował wyłącznie los narzeczonego, a gościa traktowała z obojętnością. ROZDZIAŁ ÓSMYPo upływie kilku dni Michał postanawia oświadczyć się Aleksandrze. Kobieta jednak odrzuca propozycję. Wołodyjowski domyśla się, że ta nadal kocha Andrzeja. Jest zły i nie może zrozumieć, w czym tamten jest lepszy od niego. Po namyśle zawraca do Oleńki z zamiarem przeprosin. Spotyka po drodze Charłampa. Dowiaduje się o nadchodzącej prawdopodobnie nowej wojnie. Wysłannik wiezie trzy listy, w tym dwa skierowane do Wołodyjowskiego i jeden do Kmicica. ROZDZIAŁ DZIEWIĄTYWołodyjowski organizuje oddziały wojskowe. Odwiedza w międzyczasie Kmicica. Andrzej dowiaduje się, że Michał oświadczył się Oleńce, ale nie został przyjęty. Początkowo nie ufałgościowi, jednak z czasem się to zmienia. Przybysz doradził mu, aby działać dla dobra ojczyzny, gdyż to pomoże w zapomnieniu mu dawnych win. Mężczyźni rozstają się w przyjaźni. ROZDZIAŁ DZIESIĄTYOd strony zachodniej nadciągają wojska szwedzkie pod dowództwem generała Wittemberga. Pierwszy atak jest na Wielkopolskę. Następuje mobilizacja wojsk, ale szlachta zwleka, tłumacząc się okresem żniw. Dodatkowo tylko nieliczni wśród tamtejszej ludności mają doświadczenie w posługiwaniu się bronią. W czerwcu przybywa szlachta. Na początku żołnierze są chętni do walki. Pojawia się niepokojąca pogłoska, iż obóz kalwinów popiera Szwedów i może zdradzić towarzyszy. 21 lipca wróg wkracza do Polski i udaje się nad Noteć, a dokładniej tam, gdzie rozstawiony jest obóz Wielkopolan. Radziejowski podaje Szwedom słabe punkty wojsk i podpowiada liczne ułatwienia. 18 lipca do obozu przychodzi młody Oxenstierna, który w przebraniu ogląda obóz przeciwnika. Szwedów od oponentów dzieli jeden dzień. Potem otaczają wroga. Wielkopolanie ponoszą pierwszą klęskę. W domu wojewody zbierają się dygnitarze. Ustalają warunki kapitulacji. Wpada pan Skoraszewski, oznajmiając zgromadzonym, iż magnateria zdradza ojczyznę i przekazuje wielkopolskie tereny we władanie Karola Gustawa. Tłum poddaje się.ROZDZIAŁ JEDENASTYZagłoba mieszka we wsi Burzec, w dworku Jana i Heleny Skrzetuskich. Szlachcic, pomimo braku pokrewieństwa, traktowany jest tam jak ojciec, a synowie nazywają go ,,dziadkiem’’. Stanisław Skrzetuski informuje o zdradzie i odłączeniu Wielkopolski od Rzeczypospolitej. Zebrani od razu wyruszają do księcia Janusza Radziwiłła. Pod opieką Stabrowskiego, w puszczy białowieskiej, zostawiają Helenę wraz z potomstwem.ROZDZIAŁ DWUNASTYTrójka rycerzy przybywa do Upity. Tam wita ich radośnie pan Wołodyjowski. Otrzymał on wezwanie od księcia Radziwiłła, dlatego też razem z rycerzami postanawia wyruszyć do jego siedziby. Mężczyźnie wierzą, że Radziwiłł – pomimo bycia kalwinem – uderzy w Szwedów i wypłoszy ich z polskich terenów. Od Charłampa dowiadują się o tajemniczości w działaniach Kiejdana. W zamku zostają miło przyjęci, co bardzo ich zadowala. Michał rozpoznaje Oleńkę wraz z towarzyszącym jej Tomaszem Billewiczem.ROZDZIAŁ TRZYNASTYKsiążę nie zdradza swoich planów. Radziwiłł prosi do siebie wybranych oficerów i poprzez podarunki chce zapewnić sobie ich zaufanie i przychylność. Jest tam też Kmicic. Przysięga on wierność księciu. Później spotyka się z ukochaną. Dokładnie o północy odczytany zostaje dokument, który mówi o oddaniu Litwy Karolowi Gustawowi. Zebrani burzą się. Kmicic w tym momencie zrozumiał błąd popełniony chwilę wcześniej. Oleńka, zrozumiawszy, co się stało, odwraca się od niego. Przeciwnicy księcia są aresztowani.ROZDZIAŁ CZTERNASTYKsiążę Janusz Radziwiłł rozmyśla nad obecną sytuacją. Wie, że jedynym człowiekiem, który może mu pomóc, jest Kmicic. Zdaje sobie sprawę, dlaczego ten nie odmówił mu posłuszeństwa i postanawia podstępem go do siebie przekonać. Dostaje również pismo od krewnego z prośbą, aby nie zdradzał ojczyzny. Radziwiłł postanawia zagrać na uczuciach mężczyzny i stwierdza, że sojusz ze Szwedami jest pozorny. Andrzej zaczyna na nowo mu wierzyć.ROZDZIAŁ PIĘTNASTYWołodyjowski, Zagłoba i Skrzetuscy są zamknięci w piwnicy. Rozmyślają nad dalszym tokiem wydarzeń. Rano słyszą odgłosy broni. Wojsko buntuje się. W jednej chwili Kmicic przyjeżdża i ze swym oddziałem rozbija przeciwników. Więźniowie są oburzeni tym, co zobaczyli.ROZDZIAŁ SZESNASTYKmicic otrzymuje nowe rozkazy. Dowiaduje się o skazaniu więźniów na karę śmierci. Błaga o litość dla nich. Później książę wysyła go po Tomasza Billewicza, który ma zostać zakładnikiem i być zabezpieczeniem przed kolejnym buntem.ROZDZIAŁ SIEDEMNASTYWieść o zdradzie Radziwiłła i o jego poczynaniach szybko się roznosi. Narasta wzburzenie wśród polskich oddziałów. W drodze Zagłoba podaje się za wuja oficera i proponuje Kowalskiemu podróż na wozie. Przy okazji mężczyźni rozmawiają. Po uśpieniu towarzysza Zagłoba szybko zabiera jego hełm i opończę, dosiada konia i odjeżdża. O świcie wszyscy się orientują, co się stało. Konwój zostaje zatrzymany następnego dnia. Później znowu rusza. Wołodyjowski przejmuje kontrolę nad chorągwią. Wyruszają w drogę. Wieczorem słyszą dźwięk dzwonów i myśląc, że to Szwedzi, przypuszczają atak, zdecydowani uderzyć na wroga.ROZDZIAŁ OSIEMNASTYDochodzi do bitwy. Giną Szwedzi, a kilkoro zostaje wziętych w niewolę. Zagłoba wyjaśnia Rochowi złe dotychczasowe postępowanie i nakłania go do służby u Wołodyjowskiego. Postanawiają uwolnić jeńców, mówiąc im, że zostali pobici przez księcia Janusza.ROZDZIAŁ DZIEWIĘTNASTYRozpoczyna się wojna domowa. Oddział Wołodyjowskiego zyskuje na sile. Kmicic nadal niestrudzenie wierny jest Radziwiłłowi. Uważa się Andrzeja za zdrajcę. Chorągiew laudańska idzie przez Podlasie. Zostaje ona jednak otoczona pod Niewiażą, ale na szczęście cudem udaje jej wydostać się  z „pułapki’’. Radziwiłł wściekły wraca do Kiejdan.ROZDZIAŁ DWUDZIESTYKmicic przybywa po Tomasza i Oleńkę, aby zabrać ich na dwór. Próbuje zrobić to łagodnie, jednak później siłą. Oleńka traktuje mężczyznę pogardliwie. Wpada Wołodyjowski wraz z towarzyszami. Nakazuje wyprowadzić Kmicica za wieś i rozstrzelać. Rycerze jednak poznają intencje Andrzeja i wypuszczają go. Namawiają też do przyłączenia się do nich. Kmicic jednak, pomimo świadomości, że został oszukany przez księcia, nie zgadza się na to. Powstrzymując się od wybuchu, prędko odjeżdża. Ludzie zastanawiają się nad tym i też oddalają się. ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIERWSZYKsiążę Janusz przybywa do Billewicz około dwóch godzin po odjechaniu Wołodyjowskiego. Zabiera mieszkańców do Kiejdan. Tam spotyka się z Kmicicem i zarzuca mu niewierność. Wpada w gniew i tylko dzięki nagłemu atakowi astmy podwładny uchodzi cało. ROZDZIAŁ DWUDZIESTY DRUGIWieczorem Janusz wydaje wielką ucztę i zaprasza wielu gości. Kmicic otrzymuje miejsce obok Oleńki. Oboje toczą sami ze sobą walkę wewnętrzną, gdyż ich uczucia są silne. Biesiadnicy nabierają chęci do zabawy. Przełomowym momentem było otrzymanie wiadomości przez Radziwiłła. Wieści o klęsce Rzeczypospolitej radują magnatów i księcia, który wcale tej radości nie ukrywa. Zapada cisza. Książę próbuje to naprawić, zatuszować własną reakcję, jednak bezskutecznie. Aby uratować sytuację, nakazuje wtoczyć beczki z winem. Humory biesiadników poprawiają się.ROZDZIAŁ DWUDZIESTY TRZECIKsiążę wzywa do siebie Kmicica. Każe mu jechać do szwedzkiego władcy, a po drodze dostarczyć poufałe listy. Po wielu wskazówkach i poradach otrzymanych od księcia mężczyzna oddala się z pocztą.ROZDZIAŁ DWUDZIESTY CZWARTYKmicic wybiera sobie sześciu towarzyszy do drogi i żegna się ze znajomymi oficerami. Waha się, czy odwiedzić Oleńkę przed podróżą. Wreszcie kieruje się do jej komnaty. Tam wyrzuca z siebie wszystkie żale i przypuszczenia, iż więcej się nie zobaczą. Odjeżdża.ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIĘTYKmicic po kilkudniowej podróży zatrzymuje się w Pilwiszkach. Spotyka się z księciem Bogusławem powracającym z Podlasia. Władca myśli, iż rozmawia z człowiekiem wtajemniczonym, dlatego swobodnie opowiada i nie pomija żadnych szczegółów. Andrzej dzięki temu dostrzegł prawdziwe zachowanie Radziwiłłów. Maskuje jednak prawdziwe emocje i planuje zemstę poprzez porwanie Bogusława. Godzinę po spotkaniu chce zaprezentować umiejętności swojego wierzchowca. Kiedy książę wsiadł na grzbiet rumaka i nieco się oddali, Kmicic wraz z dwoma żołnierzami uprowadził go.ROZDZIAŁ DWUDZIESTY SZÓSTYGrupa po kilku godzinach jazdy zatrzymuje się przy kuźni. Bogusław rani Andrzeja w twarz przy pomocy pistoletu, zabija dwóch ścigających go żołnierzy i ucieka. Pewny śmierci swojego oprawcy wraca do Pilwiszek. Tymczasem Soroka, który wiernie służy Kmicicowi, opatruje mu rany. Następnie – w obawie przed pościgiem – wspólnie oddalają się.2) Tom drugiROZDZIAŁ PIERWSZYSoroka wraz z Andrzejem i towarzyszami schronili się w lesie. Odnajdują tam smolarnię będącą schronieniem nieznanej im grupy ludzi. Soroka przeczuwa, że mogą ją zamieszkiwać rozbójnicy. Smolarz, który żyje w owej chatce pod nieobecność innych lokatorów, zdradza niewiele informacji. Mężczyźni dowiedzieli się o tym, że ci lokatorzy rabują konie. W nocy smolarz ucieka. Kmicic odzyskał przytomność następnego dnia. Zdał sobie sprawę z niezbyt dobrego, a wręcz fatalnego położenia. Wszyscy bowiem widzą w nim zdrajcę. Obiecuje sobie zemścić się na Radziwiłłach. Rozmyślania przerywa Soroka poprzez wystrzał oznajmiający zbliżanie się grupy uzbrojonych ludzi.ROZDZIAŁ DRUGIOkazało się, iż lokatorami chatki są Kiemlicze. Ci z wyraźną radością witają swojego dawnego przywódcę. Zdają Kmicicowi relację z tego, co się dzieje. Następnie mężczyzna pisze dwa listy, po jednym do księcia i do pana Wołodyjowskiego. Do księcia pisze, że wypowiada mu służbę. Grozi też Radziwiłłowi, że jeżeli cokolwiek stanie się Billewiczównie lub jej opiekunowi, to pokaże wrogom listy pogrążające go. W liści do Wołodyjowskiego zaś, podpisując się: Babinicz, ujawnia rozkazy Radziwiłła. Następnie wyrusza do króla Jana Kazimierza.ROZDZIAŁ TRZECIKmicic ma zamiar zabrać Kiemliczów i ich ludzi na Śląsk, gdyż tam aktualnie znajduje się polski król. Za radą wyrusza w przebraniu i ma podawać innym, że jest drobnym szlachcicem. Prowadzi ze sobą sporą grupę koni na wielki targ. Później ma się udać z Kiemliczami w kierunku Warszawy i następnie na południe. Tak się dzieje ku zdziwieniu wszystkich i wspólnie, ponad dziesięcioosobową grupą pod dowództwem Babinicza, wyruszają.ROZDZIAŁ CZWARTYBabinicz przyjeżdża do Łęgu (Ełku), który ówcześnie należał do Prus. Tu dowiaduje się, iż Prusy Królewskie stanęły po stronie Jana Kazimierza. Później udaje się w dalszą drogę. Zajeżdża do przydrożnej karczmy nieopodal Wąsoszy. Tam spotyka Rzędziana. Mężczyźni rozmawiają ze sobą, jednak przerywa im Józwa Butrym. Babinicz usuwa się bardziej w cień, żeby nie zostać rozpoznanym, jednak na marne. Józwa i Babinicz walczą ze sobą. W końcu, ratując siebie, Andrzej rani przeciwnika i jego oddział. Później odjeżdża.ROZDZIAŁ PIĄTYGodzinę po tym wydarzeniu Rzędzian przyjeżdża do Szczuczyna. Tam następnego dnia rozmawia z Wołodyjowskim i relacjonuje mu wczorajsze zajście oraz przekazuje ostrzeżenie od Andrzeja. Michał i reszta nie są pewni, czy Andrzejowi można ufać. Wtedy to przybywa posłaniec trzymający list z dokładnymi informacjami od Andrzeja. Rycerze są skonsternowani. Nie potrafią określić, którą stronę popiera Kmicic. Pomimo tego postanawiają zastosować się do jego rad.ROZDZIAŁ SZÓSTYWołodyjowski rozsyła informację o pochodzie Radziwiłła do pułkowników. Polskie oddziały gromadzą się pod Białymstokiem. Pojawiają się też ochotnicy. Zagłoba zyskuje wielką popularność, opowiadając żołnierzom o swoich przygodach. Zagłoba, pomimo braku doświadczenia, jest bardzo dobrym strategiem. Swoje stanowisko traktuje poważnie i z ogromną godnością, dlatego też zdobywa serca żołnierzy. Tymczasowo – do czasu przybycia Sapiehy – ma komendę nad wojskami konfederacji. Po prośbie mieszczan z Wołkowyska wysyła tam pomoc liczącą 1500 żołnierzy, dowodzoną przez Wołodyjowskiego. Po kilku dniach do obozu przyjeżdża Sapieha wraz z Wołodyjowskim, który odniósł zwycięstwo pod Wołkowyskiem dzięki wsparciu od Sapiehy. W obozie jest coraz większy entuzjazm.ROZDZIAŁ SIÓDMYKsiążę Janusz dowiaduje się o tym, co dzieje się pod Białymstokiem. Przygotowuje oddziały do wymarszu. Dostrzega coraz trudniejsze położenie. Obawia się, że król szwedzki odwróci się od niego po osłabieniu wpływów rodu Radziwiłłów. Do Kiejdan przybywa książę Bogusław z wieściami o działaniach Kmicica. Mężczyzna dowiaduje się o Oleńce Billewiczównie oraz o jej pobycie w Kiejdanach. Postanawia zdobyć jej serce.ROZDZIAŁ ÓSMYWieczorem na biesiadę książę zaprasza swojego brata, pana Tomasza, kilku oficerów kiejdańskich i dworzan, a także Bogusława i Oleńkę. Bogusław stara się zdobyć serce kobiety. Ma to być po części zemstą na Kmicicu. Bogusław przekonuje zgromadzonych, iż Andrzej chciał go porwać i oddać Szwedom. Aleksandra jest wstrząśnięta. Na początku nie wierzy w to, co usłyszała, jednak dzięki grze aktorskiej Bogusław utwierdza ją w przekonaniu, iż rzeczywiście jej były narzeczony jest okrutnym zdrajcą. Po uczcie Tomasz dowiaduje się o konieczności wyjazdu do Taurogów jako zakładnik. Nie jest zachwycony, jednak po pewnym czasie jego przyszły gospodarz interweniuje i ten się zgadza. Książę Janusz postanawia wyjechać na Podlasie.ROZDZIAŁ DZIEWIĄTYKmicic zmierza w kierunku Warszawy. Stara się unikać miast i większych zabudowań. Spotyka Kurpiów – byli oni chętni do walki przeciwko Szwedom. Po drodze do celu docierają do Kmicica wieści o coraz gorszym zachowaniu Szwedów. W Przasnyszu Andrzej słyszy o poddaniu się Krakowa i dostaniu się Czarneckiego do niewoli. W Pułtusku dowiaduje się jednak o wypuszczeniu Czarneckiego i o udaniu się przez niego na Śląsk.ROZDZIAŁ DZIESIĄTYAndrzej w końcu dociera do Warszawy. Słyszy tu, że szlachta albo współpracuje ze Szwedami, albo boi się przeciwstawić wrogowi. Jedynie ludzie pochodzący z niższych warstw spo

W Potopie autorstwa Henryka Sienkiewicza wyróżnić możemy wielu bohaterów. Nic dziwnego, gdyż sam autor uważany jest za mistrza w tworzeniu postaci. Ludzie przez niego wykreowani posiadają w sobie cechy awanturniczej miłości, tudzież romansu i rysy charakterystyczne dla przedstawiciela epoki oraz danej warstwy społecznej. Warto już na początku zwrócić uwagę, iż w książce „Potop” bohaterowie połączeni są w pewien sposób takim samym losem.
Do bohaterów głównych zaliczają się:
– Andrzej Kmicic – jest on młodym, przystojnym i zawadiackim mężczyzną. Przede wszystkim był żołnierzem, jednak był również romantyczny – przykładem może być kulig, na który zabrał swoją narzeczoną. Podczas trwania akcji utworu przechodzi wewnętrzną przemianę. Ze szlacheckiego zabójcy stał się szlachetnym oraz honorowym patriotą. Nawet gotowy był poświęcić się (swoje życie) dla ojczyzny. Mężnie walczył w obronie Jasnej Góry. Pomimo ogromnej przewagi pod względem liczebności u wroga, udało się mu odeprzeć atak. W powieści został oznaczony jako zdrajca. Dlatego też starał się jak tylko mógł odpokutować za wszystkie swoje niezbyt dobre zachowania z przeszłości. W dążeniu do wyczyszczenia swojej karty pomagała mu myśl, iż Oleńka, którą tak kocha, wybaczy mu i będą mogli założyć szczęśliwą rodzinę. Pomimo wszystkich negatywnych cech, przeważają u niego jednak te pozytywne. Był pewny siebie, wierny oraz honorowy. Przedkładał dobro ojczyzny ponad własne. Dowodem na to jest sytuacja, kiedy to bohater ma do wyboru albo udać się na walkę przeciwko Szwedom, albo spotkać się z Oleńką. Oczywiście zdecydował się wyruszyć do boju.

– Aleksandra Billewiczówna – jest wnuczką Herakliusza Billewicza. Zgodnie z testamentem, ma wyjść za Andrzeja Kmicica. To niezwykle piękna i młoda kobieta. Zakochała się w mężczyźnie od pierwszego wejrzenia, jednak nie straciła dla niego totalnie głowy, na co wskazuje fakt, iż potrafiła odprawić jego kompanów, a jemu samemu powiedzieć wprost, co myśli ówczesnym trybie życia narzeczonego. Stanowczo odrzuca uczucia zalecającego się do niej Bogusława Radziwiłła. Jest stała w uczuciach. Dowodem na to jest fakt, iż, nawet kiedy Kmicic zawinił i nie chciała się z nim spotykać, to wciąż go kochała. Postawiła mu nawet warunek, pod którym obiecała mu przebaczenie. Niewiele kobiet by tak na jej miejscu postąpiło.

– Janusz Radziwiłł – był księciem. W utworze jest postacią niezwykle bogatą, bardzo wywyższającą się oraz dumną. Warto podkreślić, iż jest zdrajcą. Popiera Szwedów, gdyż wierzy, że Karol Gustaw w podziękowaniu ofiaruje mu panowanie w Rzeczypospolitej. Jest on symbolem najgorszych jakie tylko mogą być władz sarmackich.

– Bogusław Radziwiłł – też jest księciem oraz stryjecznym b

Przedstawiam plan wydarzeń dzieła Henryka Sienkiewicza pod tytułem „Potop”
1. Testament Herakliusza Billewicza.

2. Wołodyjowski przyjeżdża na Żmudź.

3. Kmicic przyjeżdża do Wodoktów.

4. Oleńka Billewiczówna poznaje Andrzeja Kmicica.

5. Kmicic powraca do Lubicza, gdzie odbywa się nocna uczta wraz z jego przyjaciółmi.

6. Mieszkańcy Upicia rozpoczynają bunt.

7. Oleńka dowiaduje się, jak wygląda życie Kmicica w Lubiczu.

8. Przyjaciele Andrzeja Kmicica zostają wyrzuceni z Wodoktów przez Oleńkę, kiedy przybywają z wizytą.

9. Ludzie Kmicica walczą z Butrymami.

10. Towarzysze Kmicica palą Wołomontowicze.

11. List Kmicica do Oleńki z prośbą o wybaczenie.

12. Powstanie kozacki i inne spory w Rzeczypospolitej.

13. Kmicic porywa Oleńkę i więzi ją w Lubiczu.14. Wołodyjowski rani Kmicica w pojedynku i uwalnia Oleńkę.

15. Wołodyjowski i Kmicic mają zaciągać ludzi do nowej wojny.

16. Pogodzenie się Kmicica i Wołodyjowskiego.

17. Szlachta zbiera się pod Ujściem.

18. Do kraju wkraczają wojska szwedzkie i idą pod Ujście.

19. Polacy kapitulują i oddają Wielkopolskę Karolowi Gustawowi.

20. Stanisław i Jan Skrzetuscy razem z Zagłobą ruszają do księcia Radziwiłła.

21. Wołodyjowski z wojskiem rusza do Kiejdan.

22. Warszawa oblegana przez Szwedów.

23. Radziwiłł wyprawia ucztę.

24. Dokument o poddaniu Litwy

Akcja utworu rozpoczyna się od przedstawienia dziejów rodów Kmiciców i Billewiczów. Głównym bohaterem jest Andrzej Kmicic, który spotyka się w Wodoktach z Oleńką. Na mocy ostatniej woli Herakliusza Billewicza Oleńka i Kmicic mają zostać małżeństwem.
Pierwsze kontakty młodych nie kończą się jednak najlepiej. Pijany młodzieniec strzela do portretów wiszących na ścianach w Wodoktach. Wkrótce panna dowiaduje się, że jej przyszły mąż ma na swoim koncie liczne czyny budzące wątpliwości co do jego moralnego prowadzenia się. Kolejne wydarzenie, które źle świadczyło o Kmicicu i jego kompanach miało miejsce, kiedy jego towarzysze wdają się w awanturę z Butrynami. Kmicic rusza im na pomoc i wspólnie dopuszczają się morderstw. Po tym wydarzeniu Oleńka oświadcza Kmicicowi, że nie chce mieć z nim nic wspólnego. Ostatecznie jednak deklaruje, że jest gotowa mu wybaczyć, jeśli to samo uczyni szlachta. Kmicic decyduje się na porwanie panny. W trakcie drogi dochodzi do pojedynku między Kmicicem a Wołodyjowskim, który zakochuje się w pięknej pannie i oświadcza się jej. Oleńka jednak nie przyjmuje oświadczyn. Wkrótce Wołodyjowski otrzymuje list, w którym Radziwiłł poleca mu zbierać wojska. Wołodyjowski pokazuje ten list Kmicicowi i obaj ruszają w drogę. W 1655 roku do Polski wkraczają szwedzkie wojska. Polska traci Wielkopolskę, a Polacy ruszają do Kiejdan. Kmicic składa Radziwiłłowi śluby posłuszeństwo, jednak podczas kolacji okazuje się, że zdradził on Polskę i zawarł porozumienie z Karolem Gustawem. Większość dowódców polskich

Tytuł: „Potop”Autor: Henryk SienkiewiczTło historyczne – najazd Szwedów na Polskę (potop szwedzki)Czas i miejsce akcji:- dzieje Polski w latach 1648 – 1673;
– akcja ma miejsce na terenie niemal całej Polski.Bohaterowie:- Andrzej Kmicic – młody, przystojny szlachcic. Poznajemy go jako porywczego mężczyznę, jednak w trakcie rozwoju akcji dostrzec można jego przemianę w honorowego żołnierza i patriotę. Przez swoją lekkomyślność zostaje ogłoszony zdrajcą i przyjmuje nazwisko Babinicz, pod którym walczy przeciw Szwedom;
– Oleńka Billewiczówna – została zobowiązana przez dziadka do ślubu z Kmicicem lub pójścia do zakonu. Jest piękną, młodą kobietą. Zakochuje się w Andrzeju od pierwszego wejrzenia, jednak stawia mu warunek, że wybaczy mu, jeżeli wybaczą mu ci, których zranił;
– Jan Zagłoba;
– Herakliusz Billewicz;
– Stanisław Skrzetuski;
– Jan Skrzetuski;
– Jerzy Michał Wołodyjowski;
– Krzysztof Opaliński;
– Piotr Opaliński;
– Hieronim Radziejowski;
– Janusz Radziwiłł – książę, dla którego nadrzęd