Szatan z siódmej klasy - Streszczenie krótkie

Na początku utworu Kornel Makuszyński przedstawia czytelnikom profesora Gąsowskiego – nauczyciela historii w gimnazjum warszawskim. Historyk wyznaje zasadę, iż należy systematycznie sprawdzać wiedzę uczniów. Stworzył zatem system odpytywania, którego nie mogły rozszyfrować pokolenia młodzieży, aż do czasu pojawienia się tytułowego Szatana z siódmej klasy – Adama Cisowskiego. Rozpracował on niezawodną metodę nauczyciela, dzięki czemu jego koledzy byli zawsze przygotowani do lekcji i stali się ulubieńcami historyka. Gdy profesor Gąsowski dowiedział się o nieuczciwym czynie swojego ucznia, zganił go, nie mogąc uwierzyć, iż młody człowiek był w stanie przechytrzyć jego samego. Jednak Adam nadal rozwiązywał zagadki, a wieści o sukcesach chłopaka nieustannie dochodziły do uszu mężczyzny. Po pewnym czasie nauczyciel postanowił przetestować talent ucznia – zaprosił go do domu własnego brata, by tam, w wakacje, chłopak mógł rozwiązać zagadkę pozostawioną w 1813 roku przez rannego francuskiego żołnierza. Ważnym momentem prowadzonego przez Adama dochodzenia jest czas, gdy chłopak wraca do zdrowia po urazie, którego doznał, spacerując z córką gospodarza – panną Wandą. W rodzinnej galerii Gąsowskich dostrzegł niedokończony obraz przodka. Malowidło kieruje chłopca do miejsca, w którym ukryte zostały notatki księdza Koszyczka (opisujące przybycie rannego Francuza z armii napoleońskiej) oraz list zostawiony przez żołnierza. Notka sprowadza trop na drzwi domku letniskowego, które na nieszczęście głównego bohatera zaginęły. Do dworku przybywa francuski malarz, który okazuje się oszustem i złodziejem – kradnie cenne notatki księdza. Cisowski jednak nie poddaje się i udaje się na zwiady. Spotyka miejscową młodzież i dowiaduje się, iż matka jednej z dziewczynek posiada list, który dostała od obcych z prośbą przetłumaczenia go. Adam z chęcią zgłasza się do pomocy przy tłumaczeniu francuskiego tekstu, a przy okazji odkrywa wiele wskazówek pomagających mu odnaleźć ukryty skarb. W drodze powrotnej Adam spotyka swoich przeciwników. Porywają go i rozkazują napisać list, w którym uspokoi Gąsowskich i usprawiedliwi swoją nieobecność w dworku. Porywacze nie spodziewali się jednak, iż chłopakowi uda się wpleść w treść listu ukrytą wiadomość – „strzeżcie domu”. Bohater zostaje zamknięty w piwnicy wraz z malarzem-oszustem. Mężczyznom udaje się uciec z pomocą żołnierzy, którzy wydostali ich z pomieszczenia zapełniającego się w wyniku burzy wodą. Francuz zostaje oddany pod opiekę proboszczowi, który – opowiadając historię – zdradza, iż na plebanii znajdują się drzwi z domku letniskowego. Zapisane na nich wskazówki ostatecznie pomagają rozwiązać nurtującą mieszkańców Bejgoły zagadkę, a ukryte w starym dębie diamenty i rubiny stają się własnością państwa Gąsowskich. Zdaniem Adama Cisowskiego piękne, fiołkowe oczy bratanicy profesora są piękniejsze od znalezionych klejnotów…