🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Iliada

Iliada – Homer – Opracowanie

Geneza utworu i jego gatunek„Iliada” powstała na przełomie IX i VIII wieku p.n.e. Jej autorstwo tradycyjnie przypisuje się Homerowi. Autor stworzył swoje dzieło w oparciu o pieśni aojdów – wędrownych śpiewaków, którzy od czasu wojny trojańskiej opowiadali – w często zmiennej formie – o wydarzeniach z tamtego okresu. W VI p.n.e. epos został spisany z rozkazu Pizystrata.Gatunek utworu to epos bohaterski. Przez wiele lat poddawano w wątpliwość tło historyczne eposu. Gdy Heinrich Schliemann w XIX w. odkrył pozostałości Troi, zdania większości sceptyków uległy zmianie.Cechy eposu bohaterskiego na podstawie „Iliady”:a) idealizacja bohaterów (bohaterami klasycznego eposu są ludzie wysoko urodzeni, piękni, dzielni, a także odważni);b) w eposie bohaterskim występują charakterystyczne środki stylistyczne:- inwokacja – czyli pojawiający się  na początku utworu bezpośredni zwrot do bóstwa z prośbą o pomoc w stworzeniu dzieła;
– porównanie homeryckie – czyli rozbudowane, długie porównanie, w którym element, do którego porównujemy, jest scenką dramatyczną;
– epitety stałe – określenia, które bardzo często występują przy danych bohaterach, na przykład „boski Achilles”, „gromowładny Zeus”;c) fantastyka – obok świata ludzi epos bohaterski przedstawia świat bogów, którzy wpływają na wydarzenia rozgrywające się na Ziemi (gdy szala z losami Hektora opada w dół, Apollo przestaje mu pomagać, a Atena wciąż cały czas pomaga Achillesowi);d) realizm – w eposie odnajdziemy prawdziwe i drobiazgowe opisy wyglądu ludzi, sposobów ich walki czy obyczajów. Szczegółowe przedstawienia i opisy rekwizytów, na przykład tarczy Achillesa, służą tak zwanej retardacji, czyli spowalniają akcję, a także rozbudzają ciekawość czytelnika;e) epos bohaterski napisany jest wysokim oraz podniosłym stylem;f) akcja eposu bohaterskiego rozgrywa się na tle ważnych wydarzeń historycznych; w tym przypadku mowa jest o wojnie trojańskiej.Czas i miejsce akcjiAkcja toczy się w 1184 p.n.e pod murami twierdzy trojańskiej. W eposie czas akcji obejmuje około pięćdziesięciu dni, natomiast autor opisuje głównie kilka dni z tej puli.Problematyka utworuUtwór traktuje o szeroko pojętej rycerskości. Wiążą się z nią takie pojęcia, jak: gniew, męstwo, sprawiedliwość czy ambicja. Wojowników ukazanych w „Illiadzie” cechują różne zachowania i czyny, przez co jedni wzbudzają większą sympatię u czytelnika, a drudzy mniejszą. Przykładem może być zestawienie Hektora z Achillesem. Hektor popełnia błąd, myląc Achillesa z Patroklesem. Robi to jednak nieświadomie, zwiedziony zbroją herosa. Achilles natomiast całkowicie świadomie, w akcie zemsty, nie wypełnia ostatniej woli zmarłego Hektora. Przed śmiercią mężczyzna prosi go o litość i o to, by nie zbezcześcił jego zwłok. Heros nie liczy się z tą prośbą, okrutnie traktując ciało wroga. Ważnym aspektem jest także pojawienie się wątku przeznaczenia. Treść utworu wskazuje na to, że nikt nie ucieknie przed przeznaczeniem, a los ludzi leży w rękach bogów. Człowiek zostaje przedstawiony niczym marionetka, która w rzeczywistości nie podejmuje żadnej znaczącej decyzji o własnym losie. To bogowie rządzą światem ludzi.Krótkie streszczenie„Iliada” opowiada o wydarzeniach mających miejsce podczas ostatniego, dziesiątego roku wojny trojańskiej. Achilles, obrażony na Agamemnona za odebranie mu branki – Bryzejdy, wycofał się z walki z Trojańczykami. Grecy w efekcie zaczęli przegrywać, a szala zwycięstwa przechyliła się na stronę przeciwników. Przyjaciel Achillesa – Patrokles – włożył zbroję herosa i stanął do walki. Starł się z najdzielniejszym z Trojańczyków – Hektorem. Hektor sądząc, że walczy z synem Tetydy, zabił przeciwnika. Zrozpaczony po śmierci przyjaciela Achilles postanowił go pomścić. Wyzwał na pojedynek Hektora. Z pomocą bogini Ateny zabił go, po czym zbezcześcił jego ciało. Pod osłoną nocy ojciec Hektora – Priam – przedarł się do obozu Greków w stroju żebraka. Przyszedł błagać Achillesa o zwrócenie mu zwłok syna. Heros na widok starszego mężczyzny porzucił swój gniew i oddał mu ciało. „Iliada” kończy się pogrzebem Hektora. Następuje przerwanie walk podczas trwania uroczystości.

Iliada – Homer – Geneza utworu i gatunek

Geneza

W „Iliadzie” autorstwa Homera spotykamy się z opisem fragmentu sławnej wojny trojańskiej – 50 dni z ostatniego roku walk. W mitologii dowiadujemy się, że przyczyną sporu była kobieta – Helena. Afrodyta, chcąc wygrać konkurs piękności, obiecała młodemu pasterzowi rękę najpiękniejszej kobiety świata. Po odkryciu, że jest on dzieckiem króla Troi, Priama, rodzina przyjęła go do miasta i młodzieniec został księciem. Konflikt powstał, gdy Parys porwał kobietę, która była żoną króla Sparty – Agamemnona. Agamemnon zebrał więc armię grecką, chcąc odebrać wrogowi swoją żonę. Do wyprawy dołączyli wybitni greccy herosi: Achilles, Ajaks, Nestor i Odyseusz. Po dziesięciu latach walk, Grecy podstępem dostają się do Troi, niszcząc doszczętnie miasto.
Gatunek

„Iliada” jest najsłynniejszym eposem starożytności, uważanym za wzorzec tego gatunku.
Cechy eposu:
narrator, fabuła i świat przedstawiony (czas akcji, miejsce akcji, wydarzenia, bohaterowie),

losy bohatera historycznego lub legendarnego podczas wydarzeń przełomowych dla pewnej wspólnoty,

bohaterowie: idealizowani, heroizowani,

akcja dzieje się jednocześnie i przenika się w rzeczywistości śmiertelnych i bogów,

narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący,

liczne retardacje (retrospekcje, opisy, dygresje), czyli celowe opóźnianie akcji w celu zbudowania napięcia,

rozpoczęcie inwokacją, w której obecny jest zwrot do bóstwa, patrona lub muzy,

styl utworu łączy patos oraz szczegółowy opis świata, co pozwala nam poznać kulturę, wierzenia, historię ludu

sceny bitw.

Geneza utworu i gatunek

Aby lepiej zrozumieć przesłanie książki, warto poznać okoliczności jej powstania oraz gatunek, do którego należy. „Iliada” to jedno z najstarszych i najważniejszych dzieł literatury światowej, które od wieków fascynuje czytelników swoją epicką narracją i głębokim przesłaniem.

Geneza utworu „Iliada” została przypisana Homerowi, legendarnemu poecie greckiemu, który żył prawdopodobnie w VIII wieku p.n.e. Choć dokładna data powstania utworu nie jest znana, przyjmuje się, że został on spisany około VIII wieku p.n.e. w okresie, gdy Grecja przechodziła przez ważne zmiany kulturowe i społeczne. Był to czas, kiedy Grecy zaczynali rozwijać swoje miasta-państwa, a kultura ustna odgrywała kluczową rolę w przekazywaniu historii i mitów.

Okoliczności powstania „Iliady” są ściśle związane z tradycją ustną. Homer, jako aojd (czyli pieśniarz), prawdopodobnie czerpał z bogatej tradycji opowieści przekazywanych ustnie przez pokolenia. Te opowieści dotyczyły wydarzeń związanych z wojną trojańską, która była jednym z najważniejszych mitów greckich. Wojna trojańska, choć historycznie niepewna, była symbolem heroizmu, zdrady i boskiej interwencji, co czyniło ją doskonałym materiałem na epicką opowieść.

Dlaczego Homer napisał „Iliadę”? Utwór ten miał na celu nie tylko rozrywkę, ale także edukację i moralne pouczenie. Przeznaczony był dla szerokiej publiczności, zarówno dla arystokracji, jak i dla zwykłych obywateli, którzy mogli uczyć się o wartościach takich jak honor, odwaga i lojalność. „Iliada” pełniła funkcję swoistego komentarza społecznego, ukazując zarówno chwałę, jak i tragedię wojny.

Rodzaj i gatunek literacki „Iliada” należy do epiki, jednego z trzech głównych rodzajów literackich, obok liryki i dramatu. Epika charakteryzuje się narracyjną formą, w której opowiadana jest historia z udziałem bohaterów, często w kontekście wielkich wydarzeń historycznych lub mitologicznych. W przypadku „Iliady” mamy do czynienia z eposem, czyli długim poematem narracyjnym, który opisuje heroiczne czyny i wydarzenia o dużym znaczeniu.

Epos, jako gatunek literacki, ma kilka charakterystycznych cech, które można dostrzec w „Iliadzie”. Po pierwsze, jest to utwór o dużej skali, zarówno pod względem długości, jak i tematyki. „Iliada” składa się z 24 ksiąg, które szczegółowo opisują wydarzenia związane z wojną trojańską. Po drugie, eposy często zawierają inwokację do muz, czyli prośbę o natchnienie, co jest widoczne na początku „Iliady”. Po trzecie, eposy charakteryzują się obecnością bohaterów o nadludzkich zdolnościach, którzy są często wspierani lub przeciwstawiani przez bogów. W „Iliadzie” postacie takie jak Achilles czy Hektor są przedstawiane jako herosi, a ich losy są ściśle związane z interwencjami bogów olimpijskich.

„Iliada” łączy w sobie także elementy mitu i historii, co jest typowe dla eposów. Choć opowiada o wydarzeniach, które mogły mieć miejsce w przeszłości, jej fabuła jest silnie osadzona w mitologii greckiej. Bogowie i herosi współistnieją w tej narracji, co nadaje utworowi ponadczasowy wymiar i uniwersalne przesłanie.

💡 Ciekawostka: Istnieje teoria, że „Iliada” mogła być pierwotnie śpiewana lub recytowana przy akompaniamencie muzyki, co podkreśla jej związek z tradycją ustną.
🧠 Zapamiętaj: „Iliada” to epicki poemat Homera z VIII wieku p.n.e., który łączy mitologię z historią, ukazując heroiczne czyny w kontekście wojny trojańskiej.
Mimo że „Iliada” powstała tysiące lat temu, jej przesłanie o ludzkiej naturze, honorze i przeznaczeniu pozostaje aktualne. Dzieło to nie tylko ukazuje dramatyczne wydarzenia wojny, ale także skłania do refleksji nad uniwersalnymi wartościami, które są niezmienne mimo upływu czasu.

Opracowanie

Krótki wstęp

„Iliada” to jedno z najważniejszych dzieł literatury starożytnej, przypisywane Homerowi. Homer był greckim poetą, który żył prawdopodobnie w VIII wieku p.n.e. „Iliada” jest epopeją, czyli długim poematem epickim, który opowiada o wydarzeniach związanych z wojną trojańską. Książka ta jest ważna, ponieważ stanowi fundament literatury europejskiej i dostarcza cennych informacji o kulturze i wierzeniach starożytnych Greków.

Geneza utworu i gatunek

– „Iliada” powstała w czasach, gdy kultura grecka zaczynała się rozwijać i rozprzestrzeniać. Jest to okres, w którym Grecy zaczynali tworzyć swoje pierwsze miasta-państwa i rozwijać sztukę oraz literaturę.
– Utwór należy do gatunku epopei. Epopeja to długi, narracyjny poemat, który opowiada o wielkich czynach bohaterów i bogów.
– Cechy gatunku widoczne w „Iliadzie” to m.in. obecność bogów, którzy ingerują w losy ludzi, opisy bitew i heroicznych czynów oraz rozbudowane opisy przyrody i emocji bohaterów.

Czas i miejsce akcji

– Akcja „Iliady” rozgrywa się w czasie wojny trojańskiej, która według legendy miała miejsce około XII wieku p.n.e.
– Miejscem akcji jest głównie obóz Achajów i okolice Troi, miasta położonego na wybrzeżu Azji Mniejszej.
– Miejsce i czas akcji pełnią ważną rolę w utworze, ponieważ podkreślają heroizm i dramatyzm wydarzeń oraz ukazują, jak wojna wpływa na ludzi i ich losy.

Bohaterowie

– Główny bohater: Achilles – jest najważniejszym wojownikiem Achajów. Charakteryzuje się niezwykłą siłą i odwagą, ale także gwałtownym temperamentem i dumą. Jego przemiana polega na zrozumieniu wartości współczucia i przebaczenia.
– Postacie drugoplanowe:
– Hektor – książę trojański, który jest odważnym i honorowym wojownikiem. Jego relacje z rodziną i miłość do ojczyzny czynią go postacią tragiczną.
– Agamemnon – król Myken, dowódca wojsk Achajów. Jest ambitny i dumny, co prowadzi do konfliktu z Achillesem.
– Relacje między bohaterami są skomplikowane i pełne napięć, co ukazuje różnorodność ludzkich emocji i motywacji.

Problematyka

– Wojna i pokój: „Iliada” ukazuje brutalność i okrucieństwo wojny, ale także momenty pokoju i ludzkiej solidarności.
– Honor i chwała: Bohaterowie często kierują się pragnieniem zdobycia chwały i uznania, co wpływa na ich decyzje i postępowanie.
– Los i przeznaczenie: W utworze często pojawia się motyw przeznaczenia, które jest nieuniknione i wpływa na życie bohaterów.
– Relacje międzyludzkie: „Iliada” ukazuje różnorodne relacje między ludźmi, takie jak przyjaźń, miłość, zazdrość i nienawiść.

Wartości i przesłanie

– „Iliada” uczy, że wojna niesie ze sobą cierpienie i zniszczenie, ale także może być źródłem heroizmu i poświęcenia.
– Przesłanie dla współczesnego czytelnika to refleksja nad naturą konfliktów i ich wpływem na ludzi oraz zrozumienie, że prawdziwa chwała wynika z czynów moralnych, a nie tylko z osiągnięć wojennych.

Podsumowanie

  • Autor i rok wydania: Homer, VIII wiek p.n.e.
  • Gatunek: epopeja
  • Główne postacie: Achilles, Hektor, Agamemnon
  • Tematy: wojna i pokój, honor i chwała, los i przeznaczenie, relacje międzyludzkie
  • Przesłanie: refleksja nad naturą wojny i wartościami moralnymi

Pytania do przemyślenia

  • Dlaczego Achilles jest postacią, którą warto zapamiętać?
  • Jaką rolę w książce odgrywa honor i chwała?
  • Co można wynieść z tej książki dla siebie?
💡 Ciekawostka: „Iliada” była pierwotnie przekazywana ustnie przez aojdów, czyli wędrownych pieśniarzy, zanim została spisana.
🧠 Zapamiętaj: „Iliada” to nie tylko opowieść o wojnie, ale także o ludzkich emocjach, wartościach i relacjach.

„Gniew Achillesa, syna Peleusa, opiewaj, bogini, zgubny, który przysporzył Achajom tyle cierpień.” – Homer

Sprawdź pozostałe wypracowania:

Język polski:

Geografia: