Chłopi (tom I – Jesień)

„Chłopi” to powieść społeczno-obyczajowa Władysława Stanisława Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902–1908 na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”, wydana w latach 1904–1909 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. W 1924 roku pisarz otrzymał za ten utwór literacką Nagrodę Nobla.
„Chłopi” to tetralogia – kolejne tomy noszą nazwy pór roku: „Jesień”, „Zima”, „Wiosna’, „Lato”. Utwór zaczyna się we wrześniu, a kończy w lipcu. Rok nie jest znany, na podstawie analizy treści utworu akcję można umieszczać w ostatniej dekadzie XIX stulecia. Taka konstrukcja pozwala na uniwersalizm dzieła – kolista konstrukcja czasu sprawia wrażenie ciągłego trwania i pozahistoryczności utworu. Miejscem akcji jest wieś Lipce – przestrzeń zamknięta, swego rodzaju mikrokosmos, będący punktem odniesienia dla reszty świata.
To jedna z najbardziej skomplikowanych pod względem struktury powieści młodopolskich. Łączy w sobie elementy naturalizmu (powieść środowiskowa), impresjonizmu (opisy przyrody) i symbolizmu (powieść – mit). Jej kompozycja jest zamknięta, klamrę stanowią pierwsze („Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”) i ostatnie („Ostańta z Bogiem, ludzie kochane!”) słowa utworu.
„Chłopów” można z całą odpowiedzialnością nazwać epopeją chłopską, apoteozą wsi, metaforą chłopskiego losu, wreszcie egzemplifikacją etosu wsi.
Reymont, opisując mieszkańców Lipiec, rysuje szereg arcyciekawych portretów. Mamy więc zarówno przedstawicieli elity intelektualnej (ksiądz dobrodziej, organista), jak i finansowej (młynarz, Jankiel). Mamy gospodarzy pełną gębą (Boryna, Kłąb) i biedotę (Jagata, Jagustynka). W tej galerii typów ludzkich jest miejsce dla urodziwej i kochliwej, a zarazem naiwnej Jagny, ale też dla zaniedbanej, z początku zastraszonej, a potem twardej jak stal Hanki. Na naszą uwagę zasługują choćby Jambroży – kościelny z drewnianą nogą, który z niejednego pieca chleb jadł, Kuba – parobek Macieja Boryny, niegdyś uczestnik powstania styczniowego, Witek – sierota przywieziony przez Kozłową z Warszawy, wychowany u Borynów, zmyślny do wszystkiego i głęboko odczuwający swoją samotność i brak korzeni, czy stary Bylica, praktycznie wygnany przez córkę „na żebry”.
„Chłopi” dotykają głębi ludzkich relacji, zarówno w perspektywie rodziny, jak też większej społeczności. Reymont mistrzowsko przedstawia na przykład powiązania w rodzinie Borynów i przyczyny narastającego w niej konfliktu. Maciej Boryna nie chce ustąpić miejsca synowi, boi się, że jeśli odda mu ziemię, utraci także swoją pozycję głowy rodziny i autorytetu gromady. Z kolei Antek, przytłoczony brakiem perspektyw na własną gospodarkę i konfliktem z ojcem, traci serce do żony, obcią

Wyrazem fascynacji wsią i kultura ludową są „Chłopi” W.S. Reymonta. Utwór podzielony jest na cztery części, które związane są kolejnymi porami roku i podkreślają zależność człowieka od natury. Podział ten stwarzał możliwość wzniesienia się ponad poziom utworu środowiskowego, spojrzenie na losy jednostek i gromady, jako na fragment dziejów ludzkości, które są wieczne i niezmienne. „Chłopów” określa się często mianem epopei, jest bohaterem zbiorowym są mieszkańcy Lipiec.
Fabula „Chłopów” jest bardzo rozbudowana, posiada bowiem aż dwa ośrodki, dookoła których zgrupowane są dzieje mieszkańców Lipiec. Ze sprawami Borynów łączy się historia romansów Jagny oraz dzieje Hanki. Wieś natomiast jest ośrodkiem sporu o las, walki o grunt na Polesiu i sprawy wybudowania szkoły w Lipcach. Bohaterowie wsi podzieleni są na najbogatszych, średniozamożnych, biedotę i komorników. Bogaci trzymają się razem, razem świętują i bawią się, biedni nie mają większego wpływu na to, co dzieje się w gromadzie.
Bohaterem, wokół którego skupia się większa część akcji powieści, jest Maciej Boryna. Mimo swoich lat był jeszcze sprawny fizycznie i dbał o majątek. Rządził twardą ręką i nie chciał oddać ziemi swoim dzieciom, co było na wsiach powszechnie praktykowane. Uważał, iż to Bóg decyduje czy ktoś jest bogaty czy biedny. Jako najbogatszy gospodarz jest niepisanym przywódcą wsi i wszyscy liczą się z jego opinią.
Ciekawą postacią jest również syna Macieja – Antek. To mężczyzna o wielkich ambicjach, zdecydowany i chcący osiągnąć sukces. Podobnie jak dla innych mieszkańców Lipiec przywiązuje wagę do ziemi. Pragnie przejąć majątek po ojcu i ma do niego pretensje, gdy ten żeni się z Jagną. Piękna macocha fascynuje go i wzbudza pożądanie. Ogarnięty namiętnością zapomina o swoich obowiązkach wobec rodziny i o pracy. Dopiero pobyt w wiezieniu pokazuje, iż w gruncie rzeczy jest dobrym człowiekiem, potrafi docenić swą żonę. Staje się również rzecznikiem mieszkańców Lipiec.
Na uwagę zasługują również dwie bohaterki kobiece: Jagna i Hanka. Jagna to najładniejszą dziewczyna we wsi, do której „wzdychaj�

Władysław Reymont „Chłopi”
Tom I – Jesień
1.Jest koniec września. Ksiądz spotyka Agatę, idącą na żebry (z powodu swojej nieużyteczności została wyrzucona z domu). Ksiądz wita się z nią i chwilę rozmawiają. Podaje jej złotówkę i odchodzi. Po drodze nie potrafi skupić się na brewiarzu, ponieważ jego wzrok przyciągają piękne krajobrazy i przechodzące osoby, które zagadywał. Kiedy znika z pola widzenia, kobiety rozpoczynają plotkowanie. Jagustynka wspomina o Agacie, Anna ją pogania, a ta zmienia temat na Paczesiów, którzy nie są zainteresowani małżeństwem. Podobno ich matka uprawia czary. Pojawia się także temat jej córki Jagny, która stroi się i rozgląda za chłopakami. Niespodziewanie wbiega Józka Borynianka i przekazuje wiadomość Hance, że zdycha jedna z krów. Kobiety wracają do domu, ludzie kończą pracę, odmawiają Anioł Pański. Jagustynka obgaduje Borynę. Stwierdza, że gospodarz jest w sile wieku i może mieć jeszcze pannę.
2.Hanka przybywa na podwórko i zauważa zdychającą biało-czerwoną krowę. Wysyła Józkę po Ambrożego, który zna się na leczeniu. Pojawia się Boryna z Antkiem. Mężczyzna jest wściekły, że zdycha jego najlepsza krowa, zarzuca kobiecie niepilnowanie jej. Hanka woła na posiłek. Gospodarz wydaje kolejne polecenia, po czym idzie do wójta. Jest zły, że po śmierci gospodyni najlepsze zwierzę umiera. Uważa, że ona nie dopuściłaby do takiej sytuacji. Bohater ma jutro sprawę sądową, ponieważ jakaś kobieta oskarżyła go o ojcostwo jej dziecka. Wójt za przyczynę wszystkich jego problemów uważa brak kobiety. Jego żona podsuwa mu pomysł ślubu z Jagną Dominikową. Mężczyźnie spodobał się ten pomysł, dlatego specjalnie wybiera dłuższą trasę powrotną, aby przejść koło jej domu. Zauważa ją skubiącą gęś. W wizji małżeństwa z nią widzi same plusy: zyska jej posag, nie będzie zmuszony przepisać gospodarki na dzieci.
3.Rozmowę Kuby i Witka przerywa Boryna. Bije tego drugiego za niedopilnowanie krowy, po czym jedzie do sądu. W drodze rozmyśla o powiększeniu gospodarstwa poprzez ożenek. W sądzie spotyka tłum ludzi zainteresowanych sprawą. Na początku omawiany jest konflikt Bartka Kozła z matką Jagny o kradzież świni kobiety. Następnie toczy się sprawa Boryny przeciwko Jewce, która twierdzi, że ten ją wygnał z dzieckiem i nie zapłacił za pracę. Mężczyzna wygrywa konflikt, ponieważ nikt jej nie uwierzył. W drodze powrotnej gospodarz rozmawia z panią Dominikową o ewentualnym ożenku, najpierw jej córki a później jego. Boryna odwozi kobietę na pole, gdzie spotyka Jagnę, która coraz bardziej mu się podoba.
4.Jest niedziela rano. Kuba uczy Witka pacierza. Ludzie idą do kościoła, Kuba zanosi księdzu upolowane kuropatwy, za co otrzymuje złotówkę i błogosławieństwo. Chłopak zajmuje miejsce najbliżej ołtarza. Przejmujące kazanie plebana wzywające do nawrócenia powoduje płacz i jęki ludzi. Po skończonej mszy zgromadzeni zaczynają rozmawiać. Jagna wymienia spojrzenie z Antkiem, oblewa się rumieńcem. Na obiedzie u Borynów wybucha kłótnia między panem a jego synem Antkiem. Kłócą się o majątek i ziemię. Po posiłku bohaterowie odpoczywają. Hanka i Antek narzekają na obecne problemy. Kuba udaje się do karczmy, gdzie decyduje się spłacić długi u karczmarza żyda Jankiela zabijając sarnę (było to niezgodne z prawem, bo w pańskim lesie nie można zabijać zwierząt). W karczmie ludzie tańczą, piją. Po skończonej zabawie Kuba wychodzi. Jest załamany przepiciem rubla w jeden wieczór.
5.Jesień zbliża się nieubłaganie. Wszyscy szykują się na jarmark. Boryna prosi Kubę o zostanie dłużej na służbie, ponieważ ceni jego sumienną pracę. Udaje mu się go przekonać za cenę trzech rubli i dwóch koszul. Prosi także, żeby Maciej nie sprzedawał źrebicy o którą bardzo dbał i darzył uczuciem. Rano wszyscy jadą do Tymowa. Jest duży tłok. Boryna jedzie z rodziną organisty. Na targu kupuje Józce chustkę. Rozkazuje jej i Hance spiesznie sprzedać świnię, a sam idzie zaskarżyć dwór za zdechłą krowę. Wracając spotyka Jagnę, czaruje ją i zaprasza na wódkę, ale ona odmawia. Boryna towarzyszy dziewczynie przy stoiskach. Mimo jej sprzeciwu kupuje jej chustę i wstążkę. Jagna spotyka żebrzącą Agatę, chwilę rozmawiają. Boryna idzie do Antka sprzedającego pszenicę. Spotyka kowala i razem udają się na picie wódki.
6.Ludzie zbierają kapustę z pól w obliczu padającego deszczu. Kończy pracę Szymek z Jagną i Hanka z Józką. Jagustynka wypytuje ich o ożenek. Kobiety umawiają się na obieranie kapusty i wracają do domów. Antek spotyka Jagnę, chwilę ją odprowadza i zaprasza na zabawę u Kłębów. Dziewczyna po obszernych namowach przystaje na propozycję. W domu spotyka starego wędrowca, który zapowiada, swój powrót. Przybywa Jambroży, który dzieli się poznanymi nowinami. Wypytuje dziewczynę o ożenek i informuje, że ksiądz chce wysłać alkohol w czyimś imieniu. Dominikowa zgadza się na wódkę w zamian za obietnicę przepisania ziemi na córkę. Jambroży przekazuje tę nowinę Borynie. Przychodzi Józka i zaprasza ją na jutrzejsze obieranie kapusty.
7.Kolejny deszczowy dzień powoduje, że Jagna wyczekuje obierania kapusty u Borynów. Niespodziewanie wpada Mateusz (parobek, z którym Jagna rzekomo najczęściej się spotykała). Porywa i całuje dziewczynę mimo jej prób uwolnienia się. Wejście Jędrzeja i jej matki kończy odważne zachowanie chłopka. Dziewczyna szykuje się do Borynów, gdzie zastaje sporo ludzi. Rozmawiają o Rochu – wędrowniku, który był u Grobu Jezusowego i po trzech latach nieobecności pojawił się w Lipcach. Ludzie charakteryzują go jako dziwnego. Rozmowy przerywa Natusia Gołębianka – siostra Mateusza, która mówi, że chwilę temu młynarzowi ukradziono konie. Przybywa Boryna, zasiadają do stołu. Pojawia się Roch, który zaczyna grać. Przerywa kiedy słyszy wycie psa z powodu przycięcia mu łapy. Mężczyzna uwalnia zwierzę i opowiada przypowieść o psie Pana Jezusa. Przychodzi wójt z księdzem. Boryna dziękuje za pomoc. Antek wychodzi wcześniej, aby móc odprowadzić Jagnę do domu.
8.Po wsi rozeszła się wieść o zmówinach Jagny i Boryny. Wiadomość ta została przyjęta z oburzeniem. O niczym nie wiedziały dzieci Boryny, ponieważ nikt nie miał odwagi im o tym powiedzieć. Maciej cały dzień denerwował się o wynik oświadczyn. Pocieszała go Jagustynka. Wieczorem Boryna czekał w karczmie na wieści. Okazało się, że wynik jest pomyślny. Szczęśliwy mężczyzna hojnie wszystkich wynagrodził. Podczas zabawy pojawił się temat zapisu ziemi na dziewczynę. Dominikowa oczekiwała sześciu morgów najlepszej ziemi, na co niechętnie przystał Boryna. Dominikowa zabrała do domu opierających się jej synów. W karczmie zostaje tylko Boryna z wójtem i Szymonem. Wiadomość o sprzedanej porębie w Wilczych Dołach przynosi młynarz. Wywołuje to oburzenie wśród zgromadzonych.
9.Cała wieś stała się spokojna i smętna w obliczu pogarszającej się pogody. Cicho było także w gospodzie Boryny, który elegancko ubrany w dzień zaduszny poszedł do Jagny. Tymczasem Witek prosi Kubę o naukę strzelania. Na nieszpory (jedyne w roku) wybierają się wszyscy Borynowie. Kuba, tak jak inni, idzie na cmentarz i rzuca okruchy chleba dla czyśćcowych dusz. Wspomina tam Magdalenę – zmarłą matkę. U Boryny siedzi grupa ludzi na czele z Rochem, jednak samego gospodarza brakuje, albowiem jest u Jagny. Wędrowiec pociesza zgromadzonych, że dusza po śmierci trafia do Pana Jezusa.
10.Antek żali się księdzu na ojca. Ten zaś go pociesza mówiąc, że powinni dziękować Bogu za to co mają, bo posiadają naprawdę dużo. Antek nadal myśli o Jagnie. Udaje się do kowala, z którym się pokłócił o to, kto więcej wziął od Boryny. Pojawia się wójt, który zaostrza spór usprawiedliwiając Borynę. Następnego ranka kowal godzi się z synem Macieja i proponuje, że jego żona odwiedzi Antka i razem porozmawiają z ojcem. Chcieli, aby Boryna obiecał im ziemię w obecności świadków, ponieważ dzięki temu będą mogli zgłosić to do sądu, w wypadku niespełnienia obietnicy. Kowal polecił im spokój. Hanka szykowała obiad i rozmawiała z Bylicą – swoim ojcem, który narzekał na córkę Weronikę, która zapewniała mu dach nad głową. Wysnuła propozycję przeprowadzki do niej, ale on odszedł. Przyszła siostra Antka, z którą się naradzał. Weszła Jagustynka z informacją, że Jagna i Maciej prosili już księdza na wesele. Po przybyciu ojca zawiązała się kłótnia o ziemię. Doszło do bójki. Następnego ranka Maciej rozkazuje rannemu synowi wynieść się z rodziną. Antkowie przenoszą się do ojca Hanki, na koniec wsi. Roch i inni chcą pogodzić zwaśnionych jednak bezskutecznie.
11.Nadszedł dzień wesela Boryny i Jagny. Pani Dominikowa martwiła się o córkę i przekazywała jej rady. Jagna była w wielkim szoku, kiedy dowiedziała się, że najbardziej krytykował ją Antek w rozmowie ze swoim ojcem. Wybiegła z płaczem i zażądała, że po ślubie jej włosy nie mogą zostać obcięte. Boryna przychodzi ze świadkami do domu narzeczonej. Drużbowie prowadzą ich do kościoła na ślub. Po nim wszyscy udają się na wesele i tańczą do radosnej muzyki. Po wieczerzy wójt ogłasza zbiórkę na budowę szkoły, której nikt nie chciał. Dalej rozmawiano, bawiono się aż do zmęczenia.
12.Witek został wygoniony z wesela przez Jagustynkę. Rankiem przyszedł do Kuby, który nadal leżał chory i nie był na weselu. Jagustynka przepowiedziała mu szybką śmierć. Lekarz Ambroży wyznał, że rana z postrzelenia przez borowego jest za głęboka i noga nadaje się obcięcia. W międzyczasie trwały przygotowania do przenosin. Żyd Jankiel wpadł odebrać parobkowi strzelbę. Okazało się, że odrąbał on sobie samodzielnie nogę siekierą, ponieważ bał się szpitali. Po krótkich odwiedzinach Józi znowu został sam z Łapą i zwierzętami. Kuba umiera.
Tom II – Zima
1.Nadeszła zima i zrobiło się ponuro. Antkowie mieszkali w małej chałupce razem z rodziną Weroniki. Hanka nie miała dobrego kontaktu z mężem i siostrą. Antek zakazał jej przyjmowania pomocy od jego ojca. Nikt ich nie odwiedzał, panował głód. Kobieta czekała na kupców zainteresowanych krową. Po targowaniu się, zabrali zwierzę, co wywołało smutek u Hanki. Z polecenia męża wybrała się na wieś, aby spłacić długi. Tymczasem Antek poszedł szukać pracy, ale szybko się zniechęcił po zobaczeniu ojca z nową żoną na saniach. Udał się do karczmy i pił.
2.Hanka była zazdrosna o powodzenie w życiu Jagny. Usłyszała od Jankiela przepowiednie jej nędznego życia. Dalej spotkała płaczącą Magdę, wyrzuconą z domu za spotkania z Frankiem i bycie ciężarną. Dziewczyna zaprasza kobietę do domu. Hanka dostaje propozycję pracy na przędzeniu wełny. Dziękuje i idzie do młyna załatwić pracę Antkowi. Udaje jej się to, ale doznaje tam przykrości, dowiedziawszy się, że jej mąż nadal romansuje z Jagną. Planuje z nim porozmawiać, ale gdy przychodzi zmarnowany, nie ma chęci go wypytywać. Do chałupy przybywa stary Kłąb z zachętą, żeby prosili go o pomoc w potrzebie. Gdy zostają sami, Antek okłamuje żonę, że szukał pracy a ona wyjawia, że młynarz zaproponował mu zajęcie.
3.Antek rozpoczyna nową pracę przy rżnięciu drzewa. Wraca zmęczony i obolały. Denerwowało go bardzo, że rozkazywał mu tam Mateusz, z którym się nie lubili. Antek powoli oddala się od otoczenia: nie chodzi do kościoła, nikogo nie odwiedza. Mężczyzna udaje się do młyna, gdzie spotyka liczne grono. Dyskutują oni począwszy na wygnaniu Magdy a skończywszy do romansowaniu Jagny z Mateuszem. Mężczyzna staje w obronie dziewczyny i bije przechwalającego się rywala. Młynarz woła Antka do pracy, ale ten nie chce pracować za tak małe pieniądze, więc udaje mu się dogadać wyższą pensję.
4.Wraz ze zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia, rozpoczęły się przygotowania. Borynów odwiedzili kolędnicy wraz z Jasiem od organistów. Mówił on Jagnie o biedzie panującej u Antków. Dziewczyna rozpłakała się z przejęcia, co jej mąż i matka uznali za oznakę ciąży. W Wigilię Borynowie spożyli kolację, którą przerwała Jagustynka, a następnie Kowalowie. Wszyscy udali się do kościoła. Antek spotkał tam Jagnę, której oznajmił, że będzie czekał na nią przy brogu wieczorem.
5.Jagna rozmyślała o możliwym spotkaniu z Antkiem. Dowiedziała się, że Magda od organistów urodziła dziecko, które zmarło z zimna, a ona ledwo żyje. Dalej rozmawiano o pobiciu Mateusza. Maciej musiał jechać do Woli, na co ogarnięta wątpliwościami Jagna na spotkanie z Antkiem pojechała razem z mężem.
6.Następnego dnia w domu Boryny pojawił się brat dziedzica Woli. Szukał on Jakuba Sochy, który uratował mu niegdyś życie. Okazało się, że chodziło o parobka Kubę, który niedawno zmarł. Pan Jacek poprowadzony przez Witka poszedł na jego grób odmówić modlitwę. Witek wracając, spotkał Antka i wygadał się mu, że Jagna jest sama w domu. Antek, gdy ją ujrzał, zaczął całować dziewczynę. Namawiał ją także na spotkanie, a ona w końcu uległa. Schadzkę przerwał wołający żonę Boryna. Podejrzewał, że spotyka się z parobkami.
7.W Święto Trzech Króli odbyły się zmówiny córki Kłęby. Chłopi bawili się w karczmie. Do Antka przyszedł Mateusz, chciał się pogodzić. Tak dobrze im się rozmawiało, że syn Macieja wyznał mu miłość do Jagny. Podeszli do nich gospodarze, namawiając Antka do przewodnictwa nad buntem, który za cel postawił sobie zdobycie lasu. Dyskusję przerywa pojawienie się w karczmie Boryny i Jagny. Zakochany w niej mężczyzna porywa ją do tańca pod nieobecność ojca. Wszystkiemu przygląda się Józka, która wzywa ojca. Odgania on od niej syna, a żonę odsyła do domu. Karczma powoli pustoszeje. Zostaje jednak półprzytomny Antek, którego budzi głos Hanki. Odpędza ją, ale niebawem wychodzi z chęcią znalezienia się w domu. Po drodze znajduje żonę rozpaczającą pod cmentarzem. Zabiera ją do domu.
8.Po owych wydarzeniach atmosfera w domu Borynów była nieprzyjemna. Maciej się rozchorował, a Józka dokuczała ciągle Jagnie. Myślała ona nadal o Antku. Idąc za radą Jagustynki, aby złością na gniew odpowiadać, nie okazywał

Akcja utworu rozpoczyna się jesienią. Pracujące na polu kobiety zajmują się plotkami. Oburzają się, że Kłębowie wyrzucają z domu Agatę. Tymczasem okazuje się, że zdycha jedna z krów Borynów. Hanka próbuje ratować zwierzę, ale nie udaje jej się to.
Wójt przekazuje Maciejowi Borynie, że ma się stawić w sądzie. Doradza mu też, aby powtórnie się ożenił. W sądzie Boryna zostaje oczyszczony z zarzutów, podejmuje też decyzję, że będzie się starał o rękę Jagny. Jagna podoba się także synowi Boryny, Antkowi, który jest żonaty z Hanką. Matka Jagny zgadza się na małżeństwo córki z Boryną, ponieważ gospodarz jest bogaty. Nie przeszkadza jej wiek mężczyzny. Boryna zapisuje Jagnie 6 mórg ziemi. Dzieci Boryny są niezadowolone, uważają, że decyzja ojca będzie dla nich krzywdząca. Dochodzi do konfliktu między Antkiem a Maciejem. Antek jest wściekły na ojca, że chce ożenić się z młodą kobietą i oddać część majątku w obce ręce. Ponadto zimą Antek i Hanka cierpią z powodu niedostatku.Antek nie pracuje, myśli o tym, w jaki sposób zemścić się na ojcu. Zamierza ruszyć w świat w poszukiwaniu pracy. Hanka ciężko pracuje, aby wyżywić dzieci. Jest praktycznie zostawiona sama sobie, bo mąż przestaje się interesować rodziną. Młynarz jest gotów dać pracę Antkowi, jednocześnie informuje Hankę o plotkach dotyczących Jagny i Antka. Wkrótce Antek zdradza Hankę z Jagną.
Żona młodego Boryny i jej dzieci cierpią nędzę. Maciej postanawia pomóc synowej. Proponuje jej, aby u niego zamieszkała. We wsi dochod

1. Spotkanie księdza i Agaty, udającej się na żebry.
2. Plotkowanie i praca na polu.
3. Informacja o zdechnięciu najlepszej krowy Boryny – jego złość i myśl o ponownym małżeństwie.
4. Rozstrzygnięcie konfliktu Boryny z Jewką na korzyść mężczyzny.
5. Kłótnie Antka z ojcem o ziemię.
6. Jarmark w Tymowie – spotkanie Boryny i Jagny. Kupienie jej prezentu.
7. Spotkanie mieszkańców w domu Boryny. Szatkowanie kapusty i słuchanie przypowieści Rocha.
8. Zaręczyny Boryny z Jagną.
9. Dzień zaduszny – przemyślenia Kuby.
10. Wypędzenie Antka i jego rodziny z domu Boryny.
11. Huczne wesele Jagny i Boryny.
12. Postrzelenia parobka Boryny – Kuby. Straszna i samobójcza śmierć pracownika.
13. Bieda, mróz i głód u Hanki, jej siostry – Weroniki i ojca. Zaniedbywanie obowiązków Antka względem rodziny. Bójka z Mateuszem w obronie Jagny – jego kochanki.
14. Ciągłe tajemne schadzki kochanków.
15. Załagodzenie sporu między Mateuszem i Antkiem. Konflikt o las miejscowych chłopów z dworem.
16. Propozycja pomocy Hance dana przez jej teścia.
17. Pożar budynku – nakrycie Antka z żo

„Chłopi” – najważniejsze informacjeAutorem powieści pod tytułem „Chłopi” jest Władysław Stanisław Reymont.Czas akcji: wydarzenia rozgrywają się pod koniec XIX wieku; akcja rozpoczyna się we wrześniu, a kończy w lipcuMiejsce akcji: wieś LipceBohaterowie:- Maciej Boryna (we wsi jest osobą bardzo szanowaną; dba o dobro swojej rodziny; pragnie, aby wszystko było ułożone; wymaga posłuszeństwa oraz pracowitości; ma bardzo wysokie poczucie własnej wartości, jest jednym z niewielu bogatych gospodarzy w Lipcach);
– Antek Boryna (to syn Macieja; ma żonę oraz dzieci; nie jest niezależny finansowo, ponieważ wciąż musi prosić o pieniądze swojego ojca; nie kocha swojej żony i zakochuje się w Jagnie, co jest powodem kłótni z ojcem);
– Jagna Paczesiówna Borynowa (jest piękną dziewczyną, za którą „szaleje” wielu mężczyzn z jej miejscowości; wdaje się w chwilowe romanse; jest obiektem zazdrości i pożądania; często jest odrzucana, ale nigdy nie rozumie, co zrobiła źle i nie uczy się na własnych błędach);
– Agata (jest to osoba dobra, pełna miłości, która akceptuje swój los i nie rozpacza nad tym, co ją spotyka; jesienią i zimą ż

Bohaterowie „Chłopów” Władysława Stanisława Reymonta1) Maciej BorynaPrzedstawiony mężczyzna jest najbogatszym gospodarzem w Lipcach. We wsi cieszy się dużym poważaniem. Razem z księdzem i wójtem wspólnie podejmuje ważne dla wsi decyzje. Ma 58 lat. Dwukrotnie był wdowcem. Był to człowiek, który wymagał dużo pracy zarówno od siebie, jak i od innych. Był skąpy i pazerny, a jednocześnie bardzo pracowity. To jeden z uczestników powstania styczniowego. Ma czwórkę dzieci, w tym dorosłego syna Antka, z którym pozostaje w konflikcie, syna Grzelę (który przebywa w wojsku), córkę Magdę (żonę kowala) i córkę Józkę. Jest stanowczy, samodzielnie podejmuje wszelkie decyzje dotyczące gospodarstwa i rodziny. Podobnie jak dla wszystkich chłopów, tak i dla niego jedną z największych wartości jest ziemia, z którą wiąże się pozycja społeczna. W trakcie trwania akcji Boryna żeni się z Jagną, młodą kobietą, przepisując jej część ziem. Podczas sporu o las zostaje ciężko raniony przez borowego. Po kilku tygodniach śpiączki umiera.2) Jagna PaczesiównaMłoda żona Boryny. 18-letnia córka Dominikowej. Dziewczyna ciesząca się dużym powodzeniem u mężczyzn ze względu na swoją urodę. To kobieta wrażliwa, ambitna i uzdolniona artystycznie. Wdaje się w liczne romanse. Jest uzależniona od matki, to przez jej działania doszło do ślubu bohaterki z Boryną. Zdradza męża z jego synem Antkiem, do którego czuje pociąg. Ostatecznie spotyka ją nieszczęśliwy los, zostaje wygnana ze wsi i pozostawiona sama sobie.3) Antek BorynaSyn Macieja Boryny. 30-letni żonaty mężczyzna. Razem z żoną i dziećmi mieszka u ojca. Początkowo nie szanuje Hanki (żony), jest nią znudzony, gardzi nią, a nawet zdradza z Jagną. Jest porywczy, uparty i wytrwały. Swojego ojca traktuje jako rywala, który w przeciwieństwie do niego jest we wsi poważany. Konflikt rozpoczą