Przedwiośnie

Dwudziestolecie międzywojenne to okres w historii, który trwał od momentu odzyskania przez nasz naród niepodległości – rok 1918 (koniec pierwszej wojny światowej), aż do wybuchu drugiej wojny światowej – 1939 r. Daty są te same dla Europy, co dla Polski. Lata te są niezwykle istotne z punktu widzenia literatury i sztuki. Możemy tam dostrzec oryginalność, jak i ogromne zróżnicowanie. Z tego właśnie względu nie możemy krótko jej scharakteryzować, tak jak na przykład romantyzm, czy też inne epoki. Tam było można wyróżnić takie najważniejsze elementy. Tutaj już nie do końca. Dzięki swojej różnorodności dwudziestolecie międzywojenne powszechnie uznawane jest za początek sztuki dwudziestego wieku). Wiele jest również książek pisanych współcześnie o tamtych czasach. Aby lepiej wniknąć w ten krótki czas, należy przypatrywać się poszczególnym grupom, a nie całemu ludowi. Pomimo swojego niezwykle krótkiego okresu trwania, można w nim znaleźć liczne wydarzenia zarówno historyczne, jak i artystyczne, literackie oraz filozoficzne.
Najważniejszymi ugrupowaniami powstałymi w tej epoce były:
– Skamander – związani z nim byli wybitni twórcy tacy jak Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński oraz Jarosław Iwaszkiewicz. Nazwę grupy poeci wzięli z napisanej przez Homera epopeji, którą zatytułował ,,Illiada’’. Nazwa ta konkretnie odnosi się do rzeki przedstawionej w utworze. W ten właśnie sposób chciano pokazać swoje silne przywiązanie do tradycji. Dzieła jego członków charakteryzowało proste, potoczne słownictwo, tematy, które dotyczyły spraw życia codziennego. Chętnie używali ironii, jak i żartu. Można ich było poznać po ogromnym entuzjazmie i energii. Przyświecała im idee mówiąca o aktualności poezji. W piśmie wydawanym przez nich mówili, iż chcą być poetami tak zwanego życia codziennego.

– Awangarda Krakowska – w jej skład wchodzili wspaniali twórcy tacy jak Jan Brzękowski, Jalu Kurek, Julian Przyboś, Adam Ważyk i Tadeusz Peiper. Przekonywali oni swoich odbiorców, że sztuka jest to intelektualna praca nad językiem. Bardzo duży nacisk kładli na miasto, które w dwudziestym wieku stało się główną przestrzenią życiową człowieka. Odrzucali oni stanowczo tradycję, a zamiast tego wychwalali współczesną cywilizację. Czuli, iż są zobowiązani do tworzenia nowych form w dziedzinie literatury oraz do rozbijania starych. Swoje manifesty, kótre dotyczyły sztuki, publikowali w ,,Zwrotnicy’’. Tam ukazało się słynne ,,Miasto, Masa, Maszyna’’ oraz inne dzieła takie jak ,,Punkt wyjścia’’, czy też ,,Metafora teraźniejszości’’. Najważniejszym hasłem tegoż ugrupowania było powiedzenie ,,3 x M’’, co oznaczało wspomniane wyżej ,,Miasto, Masa, Maszyna’’. Przez to wyrażano podziw, jak również ogromne zainteresowanie środowiskiem miasta, gdzie był rozwój cywilizacyjny oraz tętniące życiem fabryki. Bohaterem liryki miał być człowiek powstały z ,,masy społecznej’’, czyli zwykła, niczym niewyróżniająca się z tłumu postać.

Kiedy poznajemy nową epokę, warto jest zapoznać się z terminami, które ułatwią zrozumienie tamtejszych dzieł. Do takich najważniejszych w dwudziestoleciu międzywojennym możemy zaliczyć:
– katastrofizm – był on poglądem bardzo charakterystycznym w XX wieku. Przewidywał upadek kultury europejskiej. Miał być on spowodowany kryzysem wartości moralnych, filozoficznych lub też wywołany jakimś kataklizmem albo wojną. Krytykował współczesność. Więcej informacji o nim w prądach myślowych

– pastisz – była to imitacja cudzego stylu. Wierzono, że im bardziej wyrazisty on był, tym łatwiej można go było naśladować. Celem pastiszu miała być zabawa literacka, jak również wrażenie uznania pierwowzoru przez artystę

– parafraza – jest to przeróbka jakiegoś utworu literackiego. Zabieg ten polega na rozwinięciu dzieła lub też uproszczeniu treści w nich zawartych. Warto pamiętać, iż zachowane zostały pewne takie same elementy, co ułatwia znalezienie podobieństw do pierwowzoru

– persyflaż – wypowiedź (najczęściej jest ona literacka), która w ironiczny sposób nawiązuje do cudzego stylu. Pod z pozoru uprzejmymi treściami kryje się szyderstwo, a powaga stara się zamaskować kpinę

– parodia – jest to również naśladowanie tekstu – elementami takimi są – temat, styl w jakim został napisany, forma gatunkowa, poglądy artystyczno – ideowe oraz kompozycja. Ma ona na celu bawić, a jednocześnie bardzo często zdarza się, że ośmiesza

– groteska – jest to szczególny rodzaj komizmu. Deformacja obrazu zdecydowanie wykracza poza wszelkie zasady prawdopodobieństwa. Elementy są bardzo często przejaskrawione, absurdalne i karykaturalne

– psychoanaliza – wyjaśnia ona strukturę, rozwój oraz funkcjonowanie osobowości.

– psychoanalogizm – nie mylić z psychoanalizą, gdyż są to różne pojęcia. Jest to nurt występujący w prozie narracyjnej i dramaturgii tworzonej w dwudziestym wieku. Charakteryzowało go zainteresowanie procesem życia wewnętrznego

– relatywizm moralny – jest to prawo pojedynczej jednostki (każdego z nas) do rozsądzania problemów etycznych

– neoklasycyzm – był to kierunek poetycki obecny w dwudziestoleciu międzywojennym, który nawiązywał do dziedzictwa kulturowego z minionych epok, a szczególnie do literatury grecko – rzymskiej. Nie można też pominąć baroku i klasycyzmu. Przedstawicielem był Paul Valery – poeta pochodzący z Francji

Prądy myślowe, które miały wpływ na kształt ówczesnej literatury:
– freudyzm – nurt ten zyskał ogromną popularność w tamtejszym okresie. Pochodzi on od poszukiwań sposobów na leczenie nerwic u ludzi, patologii oraz lęków. Jego główną postacią, którą należy znać, był Zygmunt Freud. Starał się on poprzez wprowadzanie w stan hipnozy, analizowanie snów, skojarzenia, a nawet, co ciekawe, przez pomyłki językowe pacjenta. To wszystko miał pomóc w znalezieniu przyczyny, która pomogłaby z kolei pomóc w dalszych badaniach i szukaniu lekarstw oraz terapii mających na celu wyleczenie. Twórca odkrył, że psychika ludzka składa się z trzech warstw. Ego jest ,,reprezentacyjne’’ i powierzchniowe. Kieruje się rozumną myślą oraz uzależniona jest od społeczeństwa. Id – określił jako zbiór pożądań, które skrywają się w człowieku, choć on sam może ich n

,,Przedwiośnie”- Geneza utworu i gatunek

,,Przedwiośnie” jest powieścią napisaną przez Stefana Żeromskiego, wydana została w wrześniu 1924 roku. Tematyka powieści była bardzo aktualna, wiele z wydarzeń z książki pokrywało się z rzeczami na świecie sprzed paru lat, lub dopiero tworzącymi się. Rzeczywiście sytuacja Polski w tamtych latach nie była stała, reforma walutowa nie przyniosła oczekiwanego skutku. Dochodziło również do licznych manifestacji robotniczych. Nowo tworzącym się państwem zaczęły miotać wewnętrzne walki polityczne. Wojna z Rosją w 1920 roku, nie pomagała sytuacji Polski. Taki właśnie obraz ojczyzny otrzymujemy w ,,Przedwiośniu”. Nie jest on w żaden sposób koloryzowany, tylko przedstawia realia tamtych czasów. Powieść zaraz po wydaniu stała się dosyć popularna, lecz zarzucono Żeromskiemu sprzyjanie ruchom rewolucyjnym. Mimo tego, iż autor bronił się w swoich wypowiedziach i próbował nakierować czytelników na poprawną

Czas i miejsce akcji tej powieści Stefana Żeromskiego są uwarunkowane przez rzeczywiste wydarzenia historyczne. Jednak w tej powieści zdarza się, że momentami jeden element jest dość istotny, a w kolejnych częściach już tak nie jest. I tak przykładowo raz czas jest ważny, a z kolejnymi częściami jest już tylko lekko nakreślony.

Czas akcji
Akcja rozpoczyna się w 1914 roku, gdy na I wojnę światową został powołany Seweryn Baryka, a jego syn Cezary ma wtedy 14 lat. Kolejnym dość ważnym wydarzeniem wpływającym na fabułę jest powstanie bolszewickie w carskiej Rosji z 1917. Następny etap to zakończenie wojny i tym samym odzyskanie niepodległości przez wiele państw, w tym przez Polskę.

Główny bohater Cezary Baryka przyjeżdża do już wolnej ojczyzny swoich rodziców w 1919, gdzie odnajduje Szymona Gajowca. Kolejne ważne wydarzenie to wojna polsko-bolszewicka z 1920. W tym roku Baryka w dworku rodzinnym Hipolita Wielosławskiego spędził czas od jesieni do Bożego Narodzenia. W styczniu przyszłego roku wrócił do Warszawy. Następnie Cezary wspomina wysadzenie warszawskiej prochowni z października 1923. W marcu 1924 spotyka się z Laurą w Ogrodzie Saskim. Książka kończy się manifestacją robotników pod Belwederem, co miało mi

,,Przedwiośnie”- Bohaterowie

Cezary Baryka- główny bohater powieści, śledzimy jego losy przez wszystkie rozdziały w książce. Narodowości polskiej, lecz urodzony w Baku. Uczestnik rewolucji komunistycznej i wojny tatarsko-ormiańskiej w Baku. W młodym wieku traci najpierw matkę, później we wspólnej podróży do Polski ojca. Zaciąga się do wojska i bierze udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Dokonuje tam bohaterskiego czynu, cofając się po rannego przyjaciela Hipolita, który pozostawiony samotnie zginąłby w wyniku wykrwawienia się. Po wojnie, w ramach zostaje przez niego zaproszony do rodzinnego dworku w Nawłoci. Cezary szybko odnajduje się w towarzystwie, jednak zaczyna wikłać się w historie miłosne, a nawet nakłania zaręczoną już Panią Laurę do zdrady. Właśnie, gdy ich romans zostaje wykryty przez narzeczonego, dochodzi do ostrej konfrontacji, w wyniku której główny bohater zostaje raniony w twarz, przez co nie chce pokazywać w dworze, w Nawłoci. Zatrudnia się w Chłodku, pomagając przy pisaniu rachunków w młynie. Wyjeżdża do Warszawy, gdzie jako sekretarz pracuje u boku Szymona Gajowca. W wyniku wpływów różnych otaczających go ideologii, w ostatniej scenie staje na czele protestu robotników, idącego na Belweder.

Jadwiga Barykowa- matka Cezarego, mieszkająca z nim razem w Baku. W młodości miała romans z Szymonem Gajowcem. Jest przeciwna ruchom rewolucyjnym i próbuje wytłumaczyć jej racje synowi, który jest jednak nieposłuszny, nie przekonuje się do jej poglądów. W wyniku rewolucji dopada ją choroba, która połączona z ciężkimi pracami, na które została skazana, doprowadza do jej śmierci.

Seweryn Baryka- ojciec Cezarego, zostaje powołany do wojska i słuch o nim na długie lata ginie. Powraca jednak do Baku, po śmierci żony, gdzie odnajduje Cezarego. Już wtedy jest chory, namawia syna do podr

,,Przedwiośnie”- streszczenie

W pierwszym niedługim rozdziale ,,Rodowód” poznajemy Jadwigę i Seweryna Barykę, oraz ich syna Cezarego. Mieszkają oni w Baku, w Rosji. Ojciec zostaje powołany do wojska, po czym słuch o nim ginie. Matka opiekuje się dorastającym synem. Następnie już w rozdziale ,,Szklane domy”, poznajemy trochę bliżej głównego bohatera, jakim jest Cezary Baryka. Mimo dobrego wychowania, w bogactwie i dostatku, zaczyna się on interesować działaczami komunistycznymi i ich wiecami. Gdy w Baku wybucha rewolucja, jawnie ją wspiera. Matka próbuje na niego działać, lecz nie udaje Cezarego przekonać. Jadwiga cały czas troszczy się o syna, chodząc do odległego od miasta młyna, aby zapewnić chociażby mąkę na chleb. Wkrótce w wyniku chęci pomocy przybyłym na statku do baku uchodźcom, Jadwiga zostaje skazana na ciężkie prace, podczas których umiera. Cezaremu udaje się wybłagać katolicki pogrzeb. Niedługo potem wybucha wojna tatarsko-ormiańska, podczas której główny bohater zostaje skazany na roboty przy zakopywaniu trupów. Tak naprawdę cudem unika pewnej śmierci, gdyż pokazuje paszport Polski, który otrzymał od konsula. W obozie tureckim, odnajduje go, przybyły do Baku, schorowany Ojciec. Namawia syna do ucieczki i podróży najpierw do Charkowa i Moskwy, później do Polski. Jadą w głąb Rosji, aby odzyskać tajemniczą walizę ojca, w której znajdowała się książka, opisująca zasługi polaków, w epoce napoleońskiej. Samą walizę szybko udaje im się dostać w ręce, zostaje jednak ona zagubiona w przechowalni bagażu w Moskwie. Tam również długo nie potrafią dostać się na pociąg jadący w kierunku Polski, ten po prostu wciąż nie przyjeżdża, a stan ojca z dnia na dzień się pogarsza. W końcu udaje im się wsiąść do pociągu, jednak w wyniku postępującej choroby ojciec umiera w drodze z Moskwy do Polski. Wcześniej jednak opowiada synowi mit o szklanych domach jakie ten miałby zastać, gdy wysiądzie w Warszawie. Gdy Cezary przybywa do Polski, wizja ojca szybko zostaje skonfrontowana z rzeczywistością.
Tutaj zaczyna się drugi rozdział ,,Nawłoć”. Cezary, odnajduje Szymona Gajowca, z którym jego mama, miała w młodości romans. Ten zapewnia mu utrzymanie i pieniądze na studia medyczne, które nasz główny bohater szybko przerywa, w momencie wybuchu wojny polsko-bolszewickiej, gdzie szybko zaciąga się do wojska, tak jak jego koledzy ze studiów. W wojsku poznaje Hipolita Wielosławskiego, panowie szybko zostają przyjaciółmi. Podczas jednej z walk, ranny Hipolit zostaje porzucony w lesie, na pastwę losu. Cezary w momencie marszu do bazy, odnotowuje ten fakt i szybko wraca się po przyjaciela, w ten sposób ratując go od wykrwawienia się na śmierć. W ramach wdzięczności, po wojnie HIpolit zaprasza Cezarego, do jego rodzinnego dworku w Nawłoci. Tam podczas kolacji powitalnej, Cezary szybko odnajduje się w towarzystwie, również zostaje zaakceptowany przez resztę rodziny jako ,,swój”. Sam po kilkunastu dniach spędzonych w dworku, zakochuje się w Karolinie Szarłatowiczównej, pannie mieszkającej w Nawłoci. W tym samym czasie podczas wspólnej grze na pianinie ze służącą Wandą Olszewską, dziewczyna zakochuje się w Cezarym, ten jednak nie żywi wobec niej podobnych uczuć. Służąca widzi pierwszy pocałunek między Karoliną, a Cezarym. W międzyczasie Hipolit pokazuje przyjacielowi okolice, wybierają się razem na przejażdżkę konną, podczas której poznajemy Panią Laurę, narzeczoną Pana Barwickiego. Organizuje ona wielki bal charytatywny, na który zaproszona jest cała okolica. Podoba się ona Cezaremu już od pierwszego spojrzenia, na jej styl jazdy i ubiór. Pod pretekstem przygotowań do balu, Laura i Cezary zaczynają się spotykać i rozpoczyna się ich wspólny romans. Od tego momentu Laura regularnie zdradza swojego narzeczonego, z głównym bohaterem ,,Przedwiośnia”. Podczas balu, wszyscy dobrze się bawią i tańczą ze sobą, nie stroni się również od alkoholu. Karolina

Stefan Żeromski ,,Przedwiośnie”- plan wydarzeń

1.Rodowód.
a)Historia rodu Baryków.
b)Ślub Jadwigi i Seweryna Baryki.
c)Narodziny syna Cezarego.
d)Przeprowadzka do Baku.
e)Spokojne dzieciństwo Cezarego.
2.Szklane domy.
a)Wybuch wojny i powołanie Seweryna do wojska.
b)Wyrwanie się Cezarego spod władzy rodzicielskiej.
c)Dorastanie syna Seweryna, który wciąż nie wrócił z wojny.
d)Wybuch rewolucji w Baku.
e)Poznanie księżnej Szczerbatow-Mamajew przez matkę Cezarego, oraz odkrycie jej tajemnicy.
f)Rewizja kończąca się skazaniem Jadwigi Barykowej na ciężkie prace.
g)Śmierć i ubogi pogrzeb Jadwigi.
h)Wojna domowa w Baku.
i)Praca Cezarego przy zakopywaniu trupów.
j)Spotkanie po latach ojca i syna.
k)Choroba ojca.
l)Ucieczka pociągiem
m)Opowieść o szklanych domach.
n)Przystanek w Moskwie i strata walizki.
o)Przystanek w Charkowie.
p)Śmierć Ojca.
r)Cezary dociera do Polski.
3.Nawłoć.
a)Pobór do wojska.
b)Szkolenie Cezarego w wojsku i wyprawa na front.
c)Wojna polsko-bolszewicka i bohaterski czyn Cezarego.
d)Wraz z kompanem Hipolitem, wyruszenie do Nawłoci.
e)Przyjazd na folwark, ciepłe ugoszczenie i przyjęcie Baryki.
f)Śmieszna scena z kurą i służącą, podglądanie Karusi przy kominku.
g)Przejazd przyjaciół na linijce, niegroźny wypadek i śniadanie u Pani Laury.
h)Zapowiedź wystawnego przyjęcia

„Przedwiośnie”- problematyka
Mówiąc o problematyce dzieła, musimy pamiętać, że nie jest ona jednolita przez cały utwór. Najprościej będzie ją opisać patrząc osobno na poszczególne rozdziały, gdyż tak też się ona w książce zarysowuje. Rozdział pt. „Rodowód” nie jest brany przeze mnie pod uwagę, gdyż tylko wprowadza nas do drzewa genealogicznego rodziny Baryków.
– „Szklane domy”
Ta książka Żeromskiego należy do gatunku powieści politycznej, stąd w pierwszym rozdziale, jak i w kolejnych, nie będziemy raczej szukać ukrytej symboliki, czy przesłania, gdyż jest ono bezpośrednio zapisane na stronach książki. W pierwszym rozdziale, który dostajemy w książce, głównym tematem wyeksponowanym przez autora jest obraz rewolucji komunistycznej w Baku oraz poszczególne reakcje ludzi na to wydarzenie. Gdy mówimy jednak o samej rewolucji, nie przyniosła ona swych utopijnych haseł niesionych na sztandarach. Przedstawiona jest ona jednoznacznie negatywnie, jako rzecz odbierająca ludziom najpierw majątki, sprowadzająca wszystkich do ubóstwa, a niektórych przeciwników i do śmierci. Wydarzenia w Baku pokrywają się z konfliktem Ormiańsko tureckim, w wyniku którego dochodzi do licznej zagłady tych pierwszych na ulicach miasta. Jednak zwracamy swoje oczy w kierunku reakcji bohaterów na wieść i wydarzenia rewolucyjne. Matka Cezarego próbuje przestrzec syna przed wspieraniem tego typu ruchów- wie, z czym to się wiąże, jest świadoma fałszywych haseł. Natomiast jej syn Cezary, bardzo wtedy młody, daje przekonać się ruchom rewolucyjnym i jawnie je popiera. Poruszona jest tutaj problematyka pewnego konfliktu pomiędzy matką a synem, problemów wychowawczych. W późniejszej części ten konflikt, ale w mniejszym stopniu, ukazuje nam się pomiędzy chorym ojcem a Cezarym Baryką. Ważnym elementem tego rozdziału jest również mit o szklanych domach, który opowiada ojciec, po to, aby zachęcić syna do przyjazdu do Polski.
– „Nawłoć”
W tej części niejako zapominamy na chwile o, nazwijmy to, „cięższej”

Dzieło „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego jest jednym z ważniejszych utworów dla polskiej społeczności na początku lat dwudziestych XX wieku. To właśnie ono należy do gatunku powieści politycznej. W tamtych czasach, świeżo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, niepokoje społeczne i polityczne w kraju pogarszały się z dnia na dzień. Dlatego kształcić zaczął się nowy w Polsce jako indywidualny gatunek – powieść polityczna. Poprzez tworzenie i publikowanie w tamtych czasach powieści politycznych, autorzy chcieli zaproponować nowe rozwiązania nurtujących problemów. Właśnie taką powieścią jest „Przedwiośnie” – w każdej z trzech części, pomimo życiorysu Cezarego Baryki, umieszcza polityczne wątki. W części pierwszej rozpatruje rewolucje, w drugiej ukazuje polskie realia, a