Faust - Streszczenie krótkie

„Faust” autorstwa Johanna Wolfganga von Goethego to tragedia. Stanowi ona jedno z najważniejszych dzieł literatury światowej. Tytułowy bohater to starzec, który jest bardzo wykształcony, a większość swego czasu spędza w gotyckiej pracowni naukowej. Fausta charakteryzuje wielka ambicja i żądza władzy. Mimo ogromnej wiedzy bohater jest rozdarty wewnętrznie i głęboko nieszczęśliwy. Mężczyzną targają wątpliwości i towarzyszy mu mnóstwo pytań natury egzystencjalnej, na które odpowiedzi nie można odnaleźć w książkach. Faust bardzo pragnie przekroczyć granice niedostępne ludzkiemu rozumowi. Dąży też do poznania szczęścia. Nie jest zadowolony ze swojego losu, dlatego stara się znaleźć odpowiednią drogę, by czuć w życiu spełnienie.
W „Prologu w teatrze” oraz „Prologu w niebie” dowiadujemy się o zakładzie Boga z Mefistofelesem o duszę głównego bohatera. Faust jest bardzo rozgoryczony i niezadowolony ze swego dotychczasowego losu, ponieważ nauka nie przyniosła mu odpowiedzi na dręczące go pytania. Podczas monologu wyjawia gorzkie refleksje na temat swoich dylematów i rozczarowań w stosunku do nabytego wykształcenia. Decyduje się na popełnienie samobójstwa, ale wówczas dźwięki dzwonów i chór kościelny przypominają mu o beztroskich, szczęśliwych chwilach z lat dziecięcych. Bohater porzuca zamiar targnięcia się na swoje życie i wybiera się na przechadzkę po mieście. Podczas spaceru ze swym uczniem spotyka czarnego pudla, który podąża za nim aż do pracowni. Faust czyta fragment Biblii, który wywołuje u niego wielkie wątpliwości. Tajemniczy pies zaczyna nagle zmieniać kształty i przeszkadza mężczyźnie w dalszej lekturze. Uczony straszy zwierzę żarem z pieca i wypowiada zaklęcia. Z mgły wyłania się Mefistofeles, który pod postacią ucznia zaczyna prowadzić z Faustem grę słowną. Przedstawia się jako „Cząstka siły mała, co złego pragnąc, zawsze dobro zdziała” i nie ujawnia wprost swej prawdziwej tożsamości, ale średniowieczny mędrzec rozpoznaje w nim diabła. Ten składa starcowi propozycję i zsyła na niego sen, by miał wątpliwości co do tego, kto odwiedził jego pracownię.
W dalszej części utworu diabeł ponownie pojawia się u Fausta i proponuje mu, by zaczął korzystać z życia. Uczony jest bardzo sceptyczny i narzeka na swój los. Wyjawia pragnienie własnej śmierci, a diabeł składa mu propozycję, by odkrył niezwykłość świata. Faust podpisuje pakt z diabłem własną krwią. Wyrusza w podróż w szeroki świat – z wizją miłości oraz powrotu do młodości. Diabeł zabiera uczonego do piwnicy Auerbacha w Lipsku, gdzie wspólnie oglądają beztroskie zabawy młodych studentów przy alkoholu. W kuchni czarownicy tytułowy bohater otrzymuje magiczny napój, który przywraca mu młodość. Faust spotyka młodą dziewczynę, która dzięki diabłu zostaje podstępnie uwiedziona. Małgorzata po niedługim czasie ulega pokusie i odwzajemnia uczucia Fausta. Podaje swej matce środek nasenny i tym samym przyczynia się do jej śmierci. Jest w rozterce, gdy zaczyna podejrzewać, że jest w ciąży. Mefistofeles stara się spotęgować u Małgorzaty poczucie winy. Walenty chce pomścić hańbę siostry, ale ginie z rąk jej ukochanego. Zakłopotana dziewczyna decyduje się popełnić drugą zbrodnię – topi swe nowonarodzone dziecko. Zostaje uwięziona i skazana na śmierć, a niedługo potem ogarnia ją szaleństwo. Powoli zaczyna rozumieć powagę sytuacji i ciężar swej zbrodni, dlatego nie decyduje się na planowaną ucieczkę. Wówczas słychać głos z góry, który mówi, że bohaterka jest ocalona.
W drugiej części utworu Faust odbywa podróż do czasów starożytnych, gdzie jego kochanką zostaje Helena z Troi. Po śmierci ich dziecka Helena udaje się do Hadesu, a Faust powraca do swojej ojczyzny i uczestniczy w bitwie przeciwko antycesarzowi. Stara się być idealnym władcą, lecz dopuszcza się okropnego czynu. Każe usunąć parę staruszków, którzy ostatecznie umierają. Starość odbiera Faustowi wzrok. Mężczyzna jest już blisko krańca swego życia. Odkrywa coś, co daje mu spełnienie – jest to praca na rzecz innych. Odczuwa pełnię szczęścia i w chwili śmierci stwierdza, że mógłby wypowiedzieć słowa zawarte w cyrografie („trwaj chwilo, jesteś piękna”). Faust zostaje zbawiony, a diabeł nie ma już nad nim mocy. Anioły zabierają duszę bohatera do raju, a wśród duchów, które się za nim stawiły, znajduje się Małgorzata w postaci Pokutnicy.