Awantura o Basię - Charakterystyka

AutorKornel Makuszyński urodził się 8 stycznia 1884 roku, a zmarł 31 lipca 1953 roku. Był prozaikiem, poetą, felietonistą, krytykiem teatralnym i publicystą. Przed II wojną światową bardzo popularny. Najbardziej znany jest z powieści młodzieżowych („Awantura o Basię”, „Panna z mokrą głową”, „Szaleństwa panny Ewy”, „Szatan z siódmej klasy”, „Przyjaciel wesołego diabła”).GatunekUtwór jest powieścią młodzieżową. Należy do epiki. Jest pisany prozą. O świecie przedstawionym opowiada narrator. Jest on trzecioosobowy, wszechwiedzący i wszechobecny. Wypowiada się z pozycji osoby doświadczonej, mądrej, pouczającej, ale też ujawnia swoją wrażliwość. Śledzi losy bohaterów (jest ich wielu), przejmuje się ich problemami, zna ich uczucia. Porusza kilka wątków, które się łączą i splatają.Geneza utworu„Awantura o Basię” ukazała się w 1937 roku. Była adekwatna do gustów czytelników – ukazywała losy osieroconego dziecka, wskazywała rolę dorosłych oraz wagę wartości (przyjaźni, miłości) i solidarności społecznej, podkreślała siłę rodziny. Utwór kreślił obraz społeczeństwa, które zaledwie od dwudziestu lat się odbudowywało.Czas i miejsce wydarzeńCzas akcji nie jest dokładnie określony. Jest współczesny autorowi. Wydarzenia rozgrywają się w ciągu dziesięciu lat (Basia rośnie i dojrzewa).Większość wydarzeń dzieje się w Warszawie (losy Basi po śmierci mamy), później we Francji (opieka dziewczyny nad ojcem).Bohaterowie1. Basia – Barbara Bzowska; na początku ma około pięciu lat, pod koniec jest nastolatką; jest ślicznym dzieckiem pełnym uroku; jest sierotą – ojciec zaginął, matka nie żyje; znajduje opiekę u doktorostwa, potem u aktorów, a następnie u Stanisława Olszowskiego i Stanisławy Olszańskiej, którzy w pewnym momencie zostają jej rodziną; dziewczynka jest wesoła, ma dobre serce, jest otwarta i szczera; z czasem rozwija pozytywne cechy, staje się rozsądna, odpowiedzialna, uczynna; po tym, jak jej ojciec się odnalazł, jedzie do Francji, by się nim zajmować;
2. Adam Bzowski – ojciec Basi; geograf, podróżnik; zaginął dziesięć lat wcześniej podczas wyprawy; stracił pamięć; odzyskuje zdrowie i córkę;
3. Natalia Budziszowa – żona doktora z miasteczka, w którym zginęła mama Basi; zajmuje się sierotką; jest troskliwa i wrażliwa; obdarza dziecko uczuciem; wyprawia ją do Warszawy, a potem pomaga w poszukiwaniach Basi;
4. Szot – biedny aktor, niezbyt ceniony, gra niewielkie role; mieszka z Antonim Walickim; wraz z nim zajmuje się Basią i szuka jej opiekuna; zostaje przyjacielem Basi i jej nowej rodziny;
5. Antoni Walicki – jest aktorem; z powodu wyglądu gra złe charaktery; jest troskliwy i odpowiedzialny – zajmuje się Basią na dworcu w Warszawie, szuka jej opiekuna; kocha Basię, czuje się jej ojcem;
6. Stanisława Olszańska – ma dwadzieścia pięć lat; jest ładna; nie ma męża; mieszka z babcią; zajmuje się Basią, córką zmarłej tragicznie przyjaciółki; poślubia Stanisława Olszowskiego i rodzi syna, Tadzia;
7. Stanisław Olszowski – pisarz, dramaturg; kawaler; staje się przypadkowym opiekunem Basi (pomyłkowe odczytanie nazwiska i adresu przez aktorów); dla dziecka zmienia styl życia; kocha Basię; poślubia Stanisławę Olszańską, adoptuje dziewczynkę, ma własnego syna, Tadzia;
8. Barbara Tańska – babcia Stasi Olszańskiej; ma około siedemdziesięciu lat; chce wydać wnuczkę za mąż; kocha Basię; przyjaźni się z Walickim i Szotem.TreśćMama Basi ginie w wypadku na stacji kolejowej. Dziewczynką opiekują się doktor i jego żona. Wysyłają ją do Warszawy, gdzie ma się nią zaopiekować przyjaciółka matki dziecka. W wyniku zbiegu okoliczności zajmuje się Basią aktor Walicki. Wraz z przyjacielem Szotem, również aktorem, szuka jej opiekuna. Zalaną kartkę panowie odczytują źle i Basia trafia do pisarza, Stanisława Olszewskiego, zamiast do panny Stanisławy Olszańskiej. Gdy Stasia dowiaduje się, że dziecko miało przybyć do Warszawy, szuka Basi (wiele osób w tych poszukiwaniach pomaga). Stanisław kocha dziewczynę, Stanisława chce spełnić obowiązek wobec przyjaciółki i również kocha dziecko, więc dzielą się opieką nad Basią. Z czasem biorą ślub (do czego Basia się przyczynia). Dziewczynka ma szczęśliwe dzieciństwo. Jako nastolatka poznaje historię zaginionego ojca. Smutnym wydarzeniem w jej życiu jest śmierć aktora Walickiego, którego dziewczyna kocha (z wzajemnością). Gdy dziewczyna dowiaduje się, że dostała spadek, a potem o tym, że żyje jej ojciec, wyrusza na spotkanie z nim. Opiekuje się nim, bo ten stracił pamięć. Po pewnym czasie ojciec zdrowieje. Basia wraca do normalnego, szczęśliwego życia.ProblematykaJednym z tematów utworu jest miłość. Obdarzają się nią zarówno członkowie rodziny połączeni więzami krwi, jak i ludzie sobie obcy (początkowo), ale wrażliwi, odpowiedzialni i pomocni, którzy gotowi są stworzyć rodzinę. Basię otacza wiele kochających osób. Kolejne tematy to poczucie samotności (każdy może ją odczuwać, np. aktor Walicki), ale i przyjaźń (każdy może jej doświadczyć, np. Basia jest wielką przyjaciółką starego aktora, trochę zrzędliwego i ponurego, ale o złotym sercu). Na pewno warto zwrócić uwagę na dobro, które wraca, i poświęcenie, które jest podstawą więzi.