Dym - Czas i miejsce akcji

Nowela Marii Konopnickiej pod tytułem „Dym” opisuje życie Marcysia – pracownika pobliskiej fabryki i jego matki, starej i biednej kobiety, która z miłości do syna potrafi wyrzec się swojej niewielkiej porcji jedzenia. Konopnicka wykazała się zatem ogromną wrażliwością na problemy dotykające innych ludzi i przedstawiła ich życie w tamtych czasach.

„Dym” Marii Konopnickiej to nowela, której nie można przypisać dokładnego czasu ani miejsca. Można jedynie domyślać się, iż czas jej akcji przypada na drugą połowę XIX wieku, najpewniej lata siedemdziesiąte, w którym to czasie żyła i tworzyła autorka. Maria Konopnicka opisuje w swoim utworze wszechobecny w ówczesnych czasach problem biedy i głodu, którego była świadkiem. Po raz pierwszy tekst utworu został wydany w 1893 roku, stąd właśnie przypuszczenia co do czasu akcji utworu.

Akcja utworu rozgrywa się w małym polskim mieście, tudzież miasteczku, w niewielkim pokoiku położonym na poddaszu kamienicy, zamieszkanym przez starą kobietę i jej syna. Kamienica znajduje się niedaleko fabryki, w której Marcyś pełnił funkcję kotłowego. Konopnicka osadziła zatem akcję powieści w typowych realiach pozytywistycznych nizin społecznych. Wydarzenia, które mają miejsce w fabryce, na przykład jej wybuch, w wyniku którego ginie Marcyś, starsza kobieta widzi przez okno swojego mieszkania. Z okna izby widoczny jest również tytułowy dym, który wydostaje się z komina fabryki, przybiera rozmaite kształty widziane przez kobietę, a po wypadku w fabryce upatruje w tej szarej, niewielkiej smużce unoszącej się nad kamienicą swojego syna.