Kamizelka - Streszczenie

„Kamizelka” to krótka nowela, której autorem jest Bolesław Prus. Akcja utworu rozpoczyna się w momencie, gdy pewien mężczyzna, który jest narratorem powieści, opowiada o tym, że jest początkującym zbieraczem. Wymienia przedmioty należące do jego zbioru – dramat pisany w gimnazjum i zasuszone kwiaty – szczególną uwagę poświęcając tytułowej kamizelce, która także jest częścią ów kolekcji. Kamizelka, chociaż nie wygląda najlepiej – ma bowiem spłowiały przód, przetarty tył, brak guzików oraz mnóstwo plam – ma niezwykłą wartość sentymentalną. Narrator informuje, że należała ona wcześniej do jego sąsiadów i wiążą się z nią bardzo bolesne wspomnienia. Opowiada, jak odkupił zniszczoną kamizelkę od żydowskiego handlarza i wprowadza czytelnika w krótką, acz smutną historię jej poprzedniego właściciela.

Swą opowieść narrator zaczyna od kwietnia. A dokładniej od momentu, w którym jego sąsiedzi dopiero co wprowadzili się do kamienicy. To ludzie niczym niewyróżniający się, młodzi, przeciętni – ani ładni, ani brzydcy – oraz bardzo spokojni. Pan jest małym, tęgim urzędnikiem niezwykle oddanym swojej pracy, pani zaś jest szczupła i zajmuje się nauczaniem. Rutyna małżeństwa pozostaje niezmienna, albowiem każdego dnia wstają wcześnie rano, piją herbatę z samowaru, a potem wychodzą do miasta. Nawet wieczory spędzają na pracy, często do późnych godzin, i wzajemnie przypominają sobie o potrzebie odpoczynku. Nie są bogaci, lecz dość biedni, ale nie wydają się tym przejmować. Troszczą się o siebie i są razem szczęśliwi.

Sytuacja pogarsza się w lipcu, gdy pan niespodziewanie dostaje krwotoku i traci przytomność. Przerażona pani wzywa doktora, a ten dokładnie bada jej męża, uprzednio ją uspokajając. Dowiadując się, że pan nie może wyjechać na wieś i tam się kurować, wyrokuje, że winien zatem odpoczywać w domu. Pani, niebywale przejęta stanem męża, postanawia wyręczyć go i samodzielnie zadbać o domowe potrzeby, wystarawszy się o dodatkowe lekcje na tydzień. Spędza poza domem całe dnie, wpadając jedynie na kilka godzin, by ugotować mężowi obiad.

Choroba czyni życie małżonków znacznie cięższym. Pan, znużony długą, przymusową bezczynnością, początkowo jest drażliwy i wątpi w rychły powrót do zdrowia. Twierdzi również, że jego żona jest nazbyt troskliwa, a on sam najpewniej nie przeżyje nawet kilku miesięcy. Na szczęście pani udaje się rozwiać jego obawy i przekonać go, że ta nieznośna niedyspozycja szybko przeminie. Dzięki temu chory odzyskuje spokój ducha i wiarę, lecz nie na długo.

We wrześniu dolegliwości pana znacząco przybierają na sile, wszakże męczy go kaszel i gorączka trwająca całe dnie, a z nosa czasem leci krew. Co więcej, spostrzega, że znacznie schudł i jego kamizelka jest zbyt luźna. Odtąd każdego dnia ubiera się z pomocą żony, coby sprawdzić, czy nie przytył choć trochę. Spogląda w lustro i skarży się na swój mizerny wygląd, a pani wytrwale zapewnia go, że wkrótce wydobrzeje.

Gdy pewnego dnia pani wraca do domu, zastaje swego męża w niewiarygodnie dobrym nastroju. Pan ze wzruszeniem przyznaje się jej, że nie chciał przysparzać jej dodatkowych zmartwień i każdego dnia posuwał sprzączkę w swojej kamizelce. Chciał w ten sposób sprawić, by myślała, że już nie chudnie. Następnie z przejęciem dodaje, że chociaż wczoraj dociągnął pasek do końca (przez co obawiał się zdemaskowania) i nadal czuł luz, dziś kamizelka była za ciasna. Pełen nadziei wyznaje, że znowu wierzy, iż będzie w końcu zdrów.

Narrator przerywa opowieść i informuje czytelnika, że tak naprawdę nad kamizelką pracowały dwie osoby. Jak wiadomo – pan, nie chcąc niepokoić małżonki swoim kiepskim stanem, posuwał sprzączkę. Pani natomiast, pragnąc uspokoić męża, skracała pasek. Oboje robili to w tajemnicy z nadzieją, że oszczędzą drugiej osobie bólu i cierpienia. Wspólnie pokazali, jak wielkim uczuciem się darzą i jak ważne jest dla nich wzajemne szczęście. Na końcu powieści narrator zaczyna wpatrywać się w niebo i rozmyśla, czy małżeństwo będzie miało jeszcze okazję, by spotkać się i wyznać sobie prawdę o kamizelce.