Kartoteka

I Rozpoczęcie dramatu:

1. Poruszanie ręką, palcami przez Bohatera leżącego na łóżku.
2. Odwrócenie się Bohatera do ściany.

II Scena z Rodzicami:

1. Rozmowa rodziców Bohatera o jego wieku i czynach.
2. Obudzenie Bohatera przez rodziców
3. Zerwanie się przerażonego Bohatera z łóżka i wykrzykiwanie niemieckich komend.
4. Oskarżanie Bohatera przez rodziców o wyjadanie cukru z cukiernicy.
5. Przeprosiny rodziców i wygłoszenie mowy przez Bohatera dotyczącej win z dzieciństwa.
6. Przypomnienie o służbowym spotkaniu przez sekretarkę – kobiecy głos spod kołdry.
7. Deklamacja „Ody do młodości” przez Chór.

III Scena z Olgą:

1. Przybycie Olgi.
2. Opowieść kobiety o odejściu Bohatera mającym miejsce piętnaście lat temu i przypomnienie Bohaterowi o składanych niegdyś obietnicach.
3. Próba ignorowania Olgi, a następnie propozycja zrobienia herbaty lub opowiedzenia dowcipu.
3. Stwierdzenie Bohatera dotyczące końca świata.
4. Wyjście kobiety z pokoju.

IV Scena z Chórem:

1. Namawianie Bohatera przez Chór do zrobienia czegoś, grania.
2. Ignorowanie próśb Chóru i czytanie gazety, a w niej przypadkowych informacji na temat produkcji piwa.
3. Nazwanie przez Chór Bohatera „śmieciem”.

V Scena z Wujkiem:

1. Przybycie Wujka wracającego z pielgrzymki.
2. Entuzjazm wyrażony przez Bohatera.
3. Przygotowanie wody przez Bohatera do obmycia nóg Wujka.
4. Rozmowa o zmianach i wydarzeniach z przeszłości.
5. Smutek Bohatera spowodowany wspomnieniami o jego czynach.
6. Pocieszanie Bohatera przez Wujka.
7. Wspomnienie czasów dzieciństwa Bohatera i uczucie niemożności powrotu do tych lat.

VI Scena z Gościem w Cyklistówce i Gościem w Kapeluszu:

1. Wejście dwóch panów do pokoju i rozpoczęcie mierzenia znajdujących się w nim rzeczy oraz samego Bohatera.
2. Czytanie życiorysu Bohatera.

VII Scena z Panem z Przedziałkiem, Grubym Panem i Panią:

1. Wejście na czworakach Pana z Przedziałki

’Kartoteka’ Tadeusza Różewicza jest dramatem.
Głównym bohaterem jest były partyzant. Losy tej postaci są powikłane, nie są ułożone chronologicznie, przez co czytelnik może mieć kłopot ze zrozumieniem 'Kartoteki’.
Wartości które przyświecały Bohaterowi, są teraz dla niego jedynie zbiorem frazesów.
Pisarz chciał swym utworem wyrazić ból oraz cierpienie pewnej grupy ludzi, kombatantów II Wojny Światowej, którzy nie odnaleźli swego miejsca w kraju po zakończeniu zmagań wojennych.
Autor odnosi się również do pewnych wartości, dla Bohatera najbliższe i najbardziej godne kultywowania są idee sanacyjne.
W utworze odnajdujemy elementy groteski oraz parodii, choć wydźwięk dzieła jest zdecydowanie smutny.
Sztuka była wielokrotnie grana, tłumaczona na wiele języków i wystawiana w całej Europie.
W dobie stalinizmu, z pewnością niemożliwością byłoby pisać w taki sposób i ominąć cenzurę. Utwór wpisuj

Autorem „Kartoteki” jest Tadeusz Różewicz. Urodził się 9 października 1921, a zmarł 24 kwietnia 2014 roku. Był on polskim poetą, dramaturgiem, prozaikiem i scenarzystą. Był członkiem Wydziału VI Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności. Jego dzieła są zaliczane do literatury pięknej, a są to między innymi: „Kartoteka (czyli tekst dotyczący tej recenzji), „Ocalony”, „Stara kobieta wysiaduje”, a także „Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja”. Ja jednak skupię się dzisiaj na „Kartotece”. Jest to utwór zaliczany do dramatu, powstało około roku 1960, jednak jego wydanie główne w Warszawie miało miejsce rok później- w 1961 roku.
Przejdę do krótkiego przedstawienia treści i problematyki utworu. A więc utwór rozpoczyna się dość nietypowo. Początkiem jest krótki monolog chłopca- głównego bohatera lektury. Leży on na łóżku i zaczyna się zastanawiać i dedukować patrząc na swoją rękę. Przygląda się i jej się dziwi. Umieszczę tutaj cytat z tego tekstu, aby każdy z Was mógł sobie wyobrazić tą sytuację: „To jest moja ręka. (…) Moja żywa ręka jest taka posłuszna. Robi wszystko, co pomyślę”. Po tych słowach odkręca się na łóżku. Autor najprawdopodobniej chce przekazać czytelnikom, że główny bohater najnormalniej poszedł spać. Do pokoju chłopaka wchodzą jego rodzice. Przyznam się szczerze, że czytając tą książkę, byłem przekonany, że mam do czynienia z chłopakiem dziesięcioletnim. Jednak z ust matki wynika, że jej syn ma czterdzieści lat. Dla mnie był to ogromny szok. Teraz wkracza opis codzienności (rutyny ) naszego bohatera. Przykładowo to, że ojciec go łaje za wyjadanie cukru. Potem słychać głos sekretarki, która przypomina naszemu głównemu bohaterowi o umówionym spotkaniu. Sekretarka używa terminu „Pan Dyrektor” do Niego. Teraz nadchodzi moment grozy. Chłopak ( a w zasadzie czterdziestoletni mężczyzna) przyznaje się (z dokładną datą), że w 1926 w Wielki Piątek zjadł kiełbasę, a także przyznaje się, że truł swoją babcię biszkoptami, które zawierały strychninę ( strychnina to bardzo toksyczna, śmiertelna substancja), a jego matka myślała, że babcia zmarła śmiercią naturalną. Planował także zabić własnego ojca. Najciekawsze w tym wszystkim jest jednak to, że wszystko działo się zanim bohater lektury skończył pięć lat. Później rodzice wychodzą, Chór Starców śpiewa piosenkę, a sam bohater zasypia. Budzi go coś niesamowitego- armatni strzał. Jak później się dowiadujemy, były to strzały na cześć księżnej Monako, która urodziła ośmioraczki. W jego pokoju pojawia się kobieta (jak się dowiadujemy jest w średnim wieku i ma na imię Olga). Ciekawe jest także to, że mówi do niego Henryk, a on twierdzi, że ma na imię Wiktor. Mówi mu także o tym, że minęło piętnaście lat odkąd dał jakiekolwiek oznaki życia. Krzyczy również na Niego, gdyż obiecał jej wspólną przyszłość, a on tyle czasu się n

„Kartoteka” to pierwszy dramat Różewicza, cieszący się sporym zainteresowaniem. Już rok po napisaniu został wystawiony, szybko też zdobył popularność międzynarodową. Nie przypomina on jednak typowych utworów tego rodzaju. Czytelnik może czuć się zaskoczony, a nawet zszokowany, jeśli tylko spodziewał się dramatu w jego tradycyjnym kształcie. Szokuje już sama konstrukcja głównej postaci. Bohaterem utworu jest Bohater – człowiek w nieokreślonym wieku, który w jednym momencie jest dzieckiem, w innej chwili staje się dorosłym mężczyzną. Nie ma też jednego imienia, a jego role zmieniają się w zależności od tego, z kim się spotyka. Przypomina on postać everymana, czyli człowieka, którym może być każdy. W utworze pojawiają się również bohaterowie drugoplanowi, jednak ich znaczenie jest niewielkie. Nie są to osoby zbyt ciekawe, nie odgrywają większych ról. Pojawiają się, wypowiadają swoje kwestie i odchodzą. Najprawdopodobniej większość z nich nie ma żadnego znaczenia. Rzeczywistość przedstawiona w utworze jest groteskowa. Trudno doszukać się w niej jakiegoś ładu czy sensu. W przedstawionych wydarzeniach nie ma chronologii, trudno również odnaleźć ciąg logicznych wydarzeń.
Utwór ma otwartą kompozycję, autor nie zachował typowej dla dramatu zasady trzech jedności. Czas jest synchroniczny, główny bohater jest jednocześnie dzieckiem i dorosłym, a miejsce zdarzeń to jednocześnie kawiarnia, pokój, ulica. Na akcję dramatu składają się nieuporządkowane i niepowiązane ze sobą wydarzenia. Co ciekawe, w utworze można znaleźć także

„Kartoteka” Tadeusza Różewicza to utwór nietypowy, nie został bowiem napisany według tradycyjnej konwencji dramatycznej. Dodatkowo autor chciał uczynić go jak najbardziej realistycznym oraz zawrzeć w nim jak najwięcej refleksji życiowych, przez co obecny w sztuce realizm miesza się ze sposobem przedstawienia sytuacji, w jakich znajdują się postaci, a tekst Różewicza należy do dramatu awangardowego.
Świat przedstawiony kreowany jest za pomocą absurdu, który umożliwia równoczesne przedstawienie wydarzeń, które powinny się rozgrywać w innym czasie i miejscu, oraz groteski, łączenia tragizmu z komizmem, dzięki czemu Bohater jest równocześnie postacią tragiczną i komiczną, który to fakt podkreśla jego bezradność wobec życia i świata, w którym przyszło mu żyć.
Czas i miejsce akcji są uniwersalne, wydarzenia osadzone są bowiem w szeroko pojętej współczesności. Wszystkie wydarzenia dramatu rozgrywają się w pokoju Bohatera, a przez jego drzwi wchodzą i wychodzą różne postaci. Niekiedy scena jest pokojem, innym razem kawiarnią lub ulicą. Autor nawiązuje również do koncepcji theatrum mundi, według której świat jest teatrem, życie sztuka, a ludzie aktorami.
Sztuka Różewicza nie zawiera podziału na akty i sceny, nie posiada również spisu osób. Dramat rozpoczyna się sceną, w której Bohater leży z rękami pod głową, wyciąga ją przed siebie i ją ogląda. „To moja ręka” – stwierdza, po czym odwraca się twarzą do ściany, możliwe również, że zasypia. Następnie do pokoju wchodzą jego rodzice.
Kiedy Bohater śpi, rodzice rozmawiają ze sobą o tym, że Bohater ma czterdzieści lat i jest dyrektorem operetki, na co ojciec odpowiada, że jego syn ma siedem lat i ukradł mu złotówkę z portfela. Postanawiają obudzić Bohatera, a gdy to robią, ten zrywa się z łóżka przerażony wykrzykując niemieckie komendy. Później rodzice oskarżają go, że wyjadał cukier z cukiernicy, do czego Bohater w końcu się przyznaje., po czym przeprasza ich za to i wygłasza mowę na temat przewinień popełnionych w dzieciństwie. W tym czasie spod kołdry odzywa się kobiecy głos, który należy do sekretarki Bohatera przypominającej o służbowym spotkaniu.
Po scenie z Rodzicami następuje scena z Olgą, kobietą w średnim wieku, która twierdzi, że przyszła, ponieważ usłyszała, że Bohater ją woła. Przypomina mu, że piętnaście lat temu wyszedł po papierosy i nie wrócił, a wcześniej obiecywał jej dom z ogródkiem i dzieci. Bohater usilnie stara się ją ignorować, proponuje, że opowie dowcip lub zaparzy herbatę. Wreszcie stwierdza, że świat się skończył wraz z nadejściem wojny, a plany snute wcześniej są nierealne, zdają się być bardzo odległe, liczy się bowiem jedynie to, że przeżyli.
Po wyjściu Olgi rozpoczyna się kolejna scena – z Chórem, który namawia Bohatera do tego, żeby zaczął coś robić. Ten nic nie robi sobie z ich sugestii, bierze gazetę i czyta przypadkowe informacje produkcji piwa. Starcy próbują doszukiwać się w jego słowach ukrytych znaczeń, jakichkolwiek nawiązań do tradycji. W końcu nazywają go śmieciem.
W następnej scenie bierze udział Wujek Bohatera, postać symbolizująca dawne wartości. Mężczyzna był właśnie na pielgrzymce w klasztorze w Częstochowie, a w drodze powrotnej postanowił odwiedzić Bohatera, który chce obmyć mu nogi. Rozmawiają o zmianach, jakie zaszły w ich życiu, o podróży Bohatera do Francji i pobycie Wujka w wojsku. Bohater wyznaje, że żałuje, że „klaskał i wydawał okrzyki”, a Wujek pociesza go, że wielu ludzi tak czyniło. Bohater pozostaje jednak niepocieszony, wie bowiem, że oni już zapomnieli, a on wciąż nie może. Wujek udziela mu niejako rozgrzeszenia, a Bohater wyznaje, że nie potrafi już normalnie żyć. Wyraża również tęsknotę za światem dawnych wartości, za tym wszystkim, co przeminęło bezpowrotnie. Wspomina czasy dzieciństwa, wie jednak, że nie jest w stanie powrócić do tych szczęśliwych lat.
Później do pokoju wchodzą dwaj mężczyźni – Gość w Cyklistówce i Gość w Kapeluszu. Mierzą pokój i znajdujące się w nim rzeczy, a później rozpoczynają mierzenie samego Bohatera leżącego na łóżku. Jeden z gości odczytuje wyjęty z ręki Bohatera życiorys składający się z różnych faktów z jego

„Kartoteka” to pierwszy utwór dramatyczny autorstwa Tadeusza Różewicza, autora znanego i cenionego w środowisku literackim. Utwór ten jest dziełem nietypowym, o odmiennej od znanych dotychczas tekstów dramatycznych konwencji, który to fakt podyktowany był dążeniem Różewicza do uczynienia swego utworu bardziej realistycznym, zawierającym jednocześnie ogólne refleksje i prawdy życiowe. Z tej właśnie przyczyny zawarty w utworze realizm postaci miesza się z awangardowym sposobem przedstawienia bohaterów i sytuacji, w których się znajdują. Tadeusz Różewicz stworzył dramat wyjątkowy, przedstawiający symboliczny obraz, będący pewnego rodzaju studium człowieka zagubionego we współczesności, człowieka niezrozumianego, który pozbawiony został młodości oraz wszelkiej wiary i uczuć.
Różewicz oparł kreację świata przedstawionego na grotesce, absurdzie, a brak szczegółowej charakterystyki bohaterów oraz czasu i miejsca akcji sprawiają, że dzieło to zyskuje charakter uniwersalny. Autor „Kartoteki” zdecydował się również na otwarty charakter tekstu, nie zastosował bowiem klasycznego podziału na akty i sceny, cała sztuka pisana jest zatem ciągiem. Również fabuła nie jest spójna, nie stanowi logicznej całości, a poszczególne wydarzenia mają jedynie charakter symboliczny. W czasie trwania sztuki sceneria pozostaje wciąż taka sama, zmieniają się tylko postaci, które wchodzą, prowadzą dialog z Bohaterem i wychodzą. Niekiedy pojawiają się także elementy fantastyczne, nierealne. Dramat nie zawiera kompozycji trójdzielnej, nie widać wyraźnego podziału akcji na wstęp, rozwinięcie i zakończenie, a czytelnik odnosi wrażenie, że poszczególne fragmenty tekstu, niejako wyrwane z większej całości, ułożone są w sposób przypadkowy, w dramacie brak zatem ciągu przyczynowo-skutkowego. Ponadto, na końcu sztuki autor dodał „odmiany tekstu”, czyli inne wersje kilku, mających wcześniej miejsce, rozmów, przez co czytelnik nie jest do końca pewny, która wersja jest tą ostateczną, nie jest w stanie tego stwierdzić.
Czytelnik „Kartoteki” nie posiada, jak już zostało to wcześniej zaznaczone, szczegółowych informacji na temat czasu i miejsca akcji, przez co należy przyjąć, że jest nimi szeroko pojęta współczesność, przyjmują zatem wymiar uniwersalny. O miejscu, w którym rozgrywa się akcja wiadomo tylko tyle, że przedstawia pokój, w którym stoi łóżko. Przez cały czas trwania sztuki postaci wchodzą i wychodzą przez drzwi. Za sprawą takiego właśnie umiejscowienia akcji pokój staje się całym światem, bowiem w pewnym momencie staje się kawiarnią, a w innym ulica lub szkołą. Różewicz nawiązuje tym samym do koncepcji theatrum mundi, w której świat jest teatrem, rozgrywane w nim wydarzenia stanowią sztukę, a ludzie to jej bohaterowie, którzy grają w starannie zaplanowanym przedstawieniu.
Tadeusz Różewicz nie podaje spisu osób dramatu, a Bohaterem sztuki czyni człowieka bez określonego zestawu cech charakteru, dokładnego wieku, zajęcia i wyglądu. Główna postać sztuki to mężczyzna zwany Bohaterem, którego tożsamość podczas trwania sztuki wielokrotnie ulega przemianie – nazywany jest różnymi imionami, na przykład Stasiem, Piotrusiem, Wackiem. Paradoksalnie to właśnie otaczający go bohaterowie kształtują jego tożsamość, która zależy od tego jak w danym momencie go określą, a on sam zdaje się łączyć w sobie cechy wszystkich tych osób, jest niemi wszystkimi równocześnie. Nie posiada konkretnego wieku, ma bowiem jednocześnie siedem lat i jest czterdziestoletnim dyrektorem operetki. Główny bohater jest everymanem, czyli typem bohatera uniwersalnego, który łączy w sobie cechy ludzi należących do danej grupy. W tym przypadku Bohatera można przypisać do pokolenia powojennego, do którego należą ludzie urodzenie około 1920 roku, którzy doświadczyli okrucieństwa wojny, a po niej zmuszeni są odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości. Bohater jest człowiekiem zrezygnowanym, nie chce brać udziału w sztuce, jego kreacja zaprzecza zatem jego nazwie, która sugeruje, że powinien być człowiekiem aktywnym, odważnym i zasłużonym. Główna postać „Kartoteki” jest zatem antybohaterem, który nie wzbudza ciekawości widza, bije od niego bowiem bezsilność i nieumiejętność dopasowania się do otaczającego go świata.
Pozostałych bohaterowie sztuki określani są poprzez nadane im przez autora nazwy ról społecznych, takich jak Matka, Ojciec, Dziewczyna, Kelner, Dziennikarka i Nauczyciel. Rola tych postaci ogranicza się do rozmów z Bohaterem, pojawiają się nagle po to tylko, by przystanąć przy jego łóżku, porozmawiać z Bohaterem i zniknąć. Na tle tych postaci wyróżnia się Wujek Bohatera, który jako jedyny uosabia dawne wartości, dobrze znane Bohaterowi. Znaczącą rolę w dramacie Różewicza pełni Chór złożony ze starców, który komentuje rozgrywające się wydarzenia.
Mimo iż „Kartoteka” nie jest podzielona na akty i sceny, można wyróżnić poszczególne ją na różne epizody. Dramat rozpoczyna się od sceny, w której udział bierze tylko Bohater. Leży z rękami pod głową, wyciąga jedną rękę przed siebie i trzyma ją przed oczyma. „To jest moja ręka. Ruszam ręką. Moja ręka. Moje palce. Moja żywa ręka jest taka posłuszna. Robi wszystko, co pomyślę”. – stwierdza i odwraca się do ściany, możliwe, że zasypia.
Rozpoczyna się kolejna scena. Podczas gdy Bohater śpi, rodzice zaczynają rozmowę. Matka twierdzi, że Bohater ma czterdzieści lat i jest dyrektorem operetki, natomiast Ojciec przekonany jest o tym, że śpiący człowiek to siedmioletni chłopiec, który ukradł ojcu złotówkę. Rodzice Bohatera kłócą się chwilę. W tym momencie na scenę wchodzi niemrawo Chór Starców, złożony z trzech mężczyzn w wymiętych i znoszonych garniturach, jeden z nich jest w kapeluszu. Siadają pod ścianą, na składanych krzesełkach, które przynieśli ze sobą. Wygłaszają tekst, po czym Ojciec budzi Bohatera. Ten zrywa się z łóżka przestraszony, wykrzykując przy tym niemieckie komendy: „Stój, bo strzelam! Halt!”, co świadczy o tym, że przeżył wojnę, która odcisnęła na nim duże piętno, do dzisiaj odczuwa jej skutki. Ojciec oskarża Bohatera o wyjadanie cukru z cukiernicy, ten zwala to na Władka, kiedy jednak Ojciec docieka, przyznaje się, że nie wie co go do tego podkusiło. Chwilę później przeprasza rodziców za swoje zachowanie, winy popełnione w dzieciństwie. W „Kartotece” etapy życia Bohatera mieszają się ze sobą, pozbawione są logiki. W czasie trwania rozmowy odzywa się kobiecy głos spod kołdry, przypominający Bohaterowi o posiedzeniu służbowym i ponagla go. Ów głos należy do jego sekretarki. W przerwach między wypowiedziami postaci Chór deklamuje fragment „Ody do młodości” Adama Mickiewicza.
Trzecim epizodem jest scena z Olgą – kobietą w średnim wieku, która mówi Bohaterowi, że przechodziła właśnie obok i usłyszała, że ją woła. Twierdzi również, że piętnaście lat temu Bohater wyszedł z domu po papierosy i już nie wrócił. Przypomina mu jego dawne obietnice dotyczące własnego domu z ogródkiem i dzieci oraz ma mu za złe, że tych obietnic nie dotrzymał. Nazywa Bohatera Henrykiem, a gdy ten twierdzi, że ma na imię Wiktor, tak też się do niego zwraca. Bohater usilnie stara się ją ignorować, później jednak proponuje, że opowie dowcip lub zaparzy herbatę. Na koniec, kiedy Olgą wychodzi, Bohater tłumaczy się: „Myślałem, że wszyscy umrzemy, więc mówiłem Ci o dzieciach, kwiatach, o życiu. Proste”. Scena z Olgą obrazuje zmianę myślenia bohatera po wojnie, zwątpił bowiem, że kiedyś zdoła jeszcze żyć normalnie – nie wierzy nawet w to, że przeżył, a możliwość wykonywana przez niego nawet najprostszych czynności uważa za cud.
W tym momencie następuje scena z Chórem, podczas której Starcy namawiają Bohatera, by w coś grał, ten jednak ignoruje ich prośby i zaczyna czytać gazetę. Starcy zaczynają o nim rozmawiać, a z ust jednego z nich pada nawet zdanie: „Zlitujcie się, to nie bohater. To po prostu śmieć!”, Chór mówi również, że zarówno Bohater, jak i taki teatr nie świadczą dobrze o obecnych czasach. Starcy stoją na straży tradycji, pragną zatem słyszeć o wielkich czynach Bohatera, ten jednak nie ma im nic do zaoferowania, współczesnego człowieka zajmują bowiem sprawy błahe, takie jak much w piwie, nie zaś głębsze wartości.
Po scenie z Chórem ma miejsce scena z Wujkiem, który wracając z pielgrzymki do klasztoru w Częstochowie postanowił odwiedzić Bohatera, który cieszy się na w

„Kartoteka” to dramat napisany w okresie 1958/59 którego twórcą jest Tadeusz Różewicz. Dramat ukazał się w 1960r. w miesięczniku „Dialog”, wydany został w Warszawie w 1961r. Utwór jest „strumieniem świadomości”, sceny w żaden sposób nie pozostają względem siebie w zależności, nawet gdyby niektóre z nich pominąć to i tak utwór nie utraciłby swojego charakteru. Głównym bohaterem dzieła jest Bohater który podczas wojny działał w oddziale partyzanckim. Trudnością przynajmniej dla mnie w odbiorze książki był fakt że na akcję utworu składają się wyrywkowe, w żaden sposób nie powiązane ze sobą sceny z życia zarówno mające charakter realistyczny jak też surrealistyczny/ ponadnaturalny. Bohater pozbawiony jest spójnej osobowości, wszystko w co wierzył straciło swój zasadniczy sens, człowieczeństwo zostało zniszczone wynikiem wojny. Bohater pozbawiony został młodości, wojna przerwała Jego młodzieńcze życie, wydarzenia które prawdopodobnie przeszedł wywarły piętno na całe życie. Wcześniej przewidział to już Krzysztof Kamil Baczyński, tę niemożność dostosowania się do nowych warunków po okresie wojny. Wujek partyzanta, który uosabia okres przedwojenny jest jedyną postacią darzoną przez bohatera szacunkiem. Jedyne co określa bohatera „Kartoteki” to wojna, ona Go w jakiś sposób definiuje.
Akcja ma miejsce w jednym pokoju, którego kluczowym miejscem jest łóżko gdzie przez zasadniczą część toczy się akcja utworu. Łóżko symbolizuje brak chęci do życia, do działania. Po II Wojnie Światowej wielu ludzi mogło utożsamiać się z tego rodzaju postawą, przygniótł ich ciężar wojny a następnie szare, ponure, złowieszcze lata stalinizmu. Różewicz w doskonały sposób przedstawia i opisuje kryzys jednostki która próbuje zmagać się z demonami wojny oraz komunizmu. Bohater „Kartoteki” symbolizuje całe powojenne pokolenie, zgnębione, wypalone, negatywnie nastawione do życia. Różewicz w „Kartotece” jest innowatorem, łamie konwencję, nie dzieli sztuki na akty oraz sceny, akcja jest nieprzerwana.
Uważny czytelnik będzie potrafił dostrzec pewne analogie do Tomasza Becketa jak też do Eugene’ a Ionesco. W „Kartotece” unaocznia się kunszt Różewicza, możemy dostrzec że jest nie tylko dobrym poetą co pokazuje w innych dziełach ale również genialnym dramaturgiem. Różewicz w poezji pokazał iż teza Theodora Adorno jest błędna i że jednak możliwe jest stworzenie [p piekle KL Auschwitz czegoś nowego, w prozie też kształtował nowe trendy czego owocem „Kartoteka”.
„Kartoteka” stanowi debiut literacki Różewicza. Dramat przepełniony jest martyrologią, cierpieniem, zaś postać głównego bohatera można przyrównać do Konrada. Uważny czytelnik dostrzeże pewne analogie do „Wyzwolenia” pióra Stanisława Przybyszewskiego.
Główny bohater „Kartoteki” jest wszystkim i nikim, ma wiele zawodów, pojawia się jako postać w różnym wieku co powoduje i�

,,Kartoteka” Tadeusz Różewicz – czas i miejsce akcji
Autor tragedii ,,Kartoteka” nie podał w swoim utworze dokładnych informacji dotyczących czasu jego utworu. Jednak fragmenty biografii Bohatera, przytaczane listy i dokumenty, pozwolają określić czytelnikowi bądź widzowi, iż były to mniej więcej lata sześćdziesiąte dwudziestego wieku. Niektóre sytuacje zapewne rozgrywały się wcześniej. Często bowiem powracano do przeszłości głównego bohatera. Nawiązywano do jego dzieciństwa, okresu dojrzewania, a także młodości. Możemy zobaczyć Bohatera po wyjedzeniu cukru z cukiernicy jako dziecko bądź przystąpienie do matury.
Akcja rozgrywała się bez przerwy. Choć zazwyczaj tragedie podzielone są na akty czy sceny, Tadeusz Różewicz stworzył swoje dzieło w inny sposób. Poszczególne wątki następowały od razu po sobie bez żadnych pauz.
Wiadomo , iż wydarzenia rozgrywały się w naszym kraju, Polsce. Wszystkie momenty miały miejsce w sypialni głównego bohatera. Zmieniała się ona jednak na potrzeby wydarzeń opisywanych w

Tadeusz Różewicz ,,Kartoteka” – bohaterowie
Bohater – główny bohater dramatu. Ciężko go scharakteryzować, gdyż autor nie podał konkretnych, dokładnych informacji o postaci. Nie posiadała określonego wieku, zawodu, wyglądu, a nawet imienia. Raz nazywano go Kaziem, a innym razem Wiktorem, Dzidkiem lub Jurkiem. Każdy rozmówca zwracał się do niego inaczej. Nie nosił wyróżniających się, kolorowych ubrań. Jego wygląd był typowy, nie posiadał żadnych znaków specjalnych. Uczestniczył w drugiej wojnie światowej. Większość swojego wolnego czasu spędzał leżąc we własnym łóżku.
Matka – rodzicielka Bohatera.
Ojciec – tata głównego bohatera. Pracował jako urzędnik. Według syna był jedynie zwykłym szarym człowiekiem.
Chór Starców- komentował zaistniałe sytuacje, dawał rady, także pouczał.
Olga – dawna kochanka Bohatera. Nazywała go Wiktorem. Miała mu za złe, iż porzucił ją wiele lat temu bez żadnego wytłumaczenia.
Wujek – krewny głównego bohatera, którego bardzo kochał. Wujek przypominał mu o takich wartościach jak dobro i prawda.
Gość w Cyklistówce – odczytał życiorys Bohatera.
Gość w Kapeluszu – towarzysz Gościa w Cyklistówce.
Pan z Przedziałkiem – mężczyzna w średnim wieku, który zachowywał się niczym pies. Było to o tyle dziwne, bo nosił on eleganckie ubranie. Bohatera jednak nie szokowało nietypowe zachowanie. Nazwał tego gościa Bobikiem.
Gruby – właściciel Bobika. Gruby mężczyzna w okularach. Sprzedał podopiecznego Bohaterowi w zamian za skarpety.
Pani – żona Pana z Przedziałkiem.

Bohater z dramatu ,,Kartoteka” Tadeusza Różewicza to wyjątkowa i trudna do scharakteryzowania postać. Jest tak, gdyż autor nie podał konkretnych informacji o tym człowieku. Natomiast jakiekolwiek wzmianki o jego wyglądzie, charakterze czy pozycji nie zostały opisane, streszczone w jednym miejscu. Można je znaleźć w wielu różnych wątkach.
Wiemy, iż Bohater był urodzony w 1920 roku. Walczył podczas partyzantki, kiedy miał prawdopodobnie około dziewiętnastu lat. Nie wiemy jednak ile dokładnie miał lat podczas akcji utworu. W niektórych momentach dla swoich rodziców był małym chłopcem, a dla nauczyciela młodym mężczyzną, który powinen przystąpić do matury. Nie możemy również oznajmić jak na imię miał Bohater. Każdy nazywał go inaczej. Nazywano go Wiktorem, Kaziem, Dzidkiem, Zbychem, Jurkiem. Zależało to od osoby, z którą rozmawiał oraz sytuacji. Sam Wujek podczas dialogu z krewnym zwrócił się do niego kilkoma różnymi imionami. Nie określono również dokładnie zawodu postaci. Za jednym razem określano go jako dyrektora instytucji, innym razem był dyrektorem operetki.
Wygląd Bohatera także nie został określony przez autora. Nie wyróżniał się niczym szczególnym, nie miał w swoim wyglądzie żadnych specjalnych znaków. Wspomniano jednak, że zarówno on jak i inne postacie zwykłe, codzienne stroje. Nie zakładali jaskrawych, wyróżniających się na tle innych ubrań. Tadeusz Różewicz celowo scharakteryzował tak głównego bohatera. Chciał, by mógł być nim każdy człowiek.
Bohater nie posiadał w swoim życiu żadnych konkretnych celów. Nie czuł motywacji do podejmowania jakichkolwiek ambitnych, trudnych decyzji czy działań w swoim życiu. Przez większość czasu leżał on w łóżku, podczas gdy do jego pokoju przychodzili różni ludzie. Ten jednak często nie miał chęci, by z nimi rozmawiać, spędzać czas, jeśli musiałby wyjść ze swojego mieszkania. Był obojętny na otaczające go osoby. Stało się tak na skutek doświadczeń podczas wojny. Odczuwał pustkę wewnątrz. Zwierzył się z tego problemu Wujkowi, który chciał

1. Zachwyt Bohatera nad własnym ciałem.
Rozmowa Bohatera z rodzicami.
2. Przyznanie się do zjedzenia kiełbasy, a także do podtrucia babci.
3.Pobudka Bohatera spowodowana wiwatami.
a) Lęk spowodowany obawami przed wybuchem następnej wojny.
b) Wyjaśnienie Głosu spod Kołdry.
4. Przybycie Olgi.
a) Wypominanie przez Olgę obietnic Bohatera.
b) Próba złagodzenia sytuacji przez mężczyzny.
5. Czytanie artykułu o piwie.
a) Monolog Chóru Starców.
6. Odwiedziny Wujka.
a) Rozmowa o życiu Bohatera i pobycie w Paryżu.
b) Zwierzenia Bohatera o poczuciu pustki.
c) Rada Wujka.
7. Pojawienie się Gościa w Cyklistówce i Gościa w Kapeluszu.
a) Odczytanie życiorysu Bohatera.
8. Przybycie Pana z Przedziałkiem.
a) Nietypowe zachowanie mężczyzny.
9. Wymiana Grubego i Bohatera.
10. Konwersacja Bohatera i Pana z Przedziałkiem.
a) Kłótnia postaci.
11. Próba samobójcza mężczyzny.
12. Zjawienie się Tłustej Kobiety.
a) Oskarżenia Tłustej Kobiety skierowane do mężczyzny.
b) Odczytanie listów przez Bohatera.
c) Monolog ko

„Kartoteka” to jedno z najbardziej znanych dzieł Tadeusza Różewicza, polskiego poety i dramatopisarza.
Na początku książki autor nie podał spisu postaci, tak jak zazwyczaj robi się to w dramatach. Napisał, iż „Bohaterem” był człowiek, który nie posiadał konkretnego wieku, imienia, zawodu czy wyglądu. Poinformował także, że wiele osób, które brały udział w wydarzeniach, nie odgrywało istotnej roli w przebiegu akcji. Wszystkie zdarzenia rozgrywały się w tym samym miejscu. Sztuka była realistyczna.
Autor dodał także informacje o meblach. Znajdowały się tam między innymi dwa krzesła i łóżko. Przedmioty te były nieco większe niż w rzeczywistości.
Różewicz wspomniał, że wszyscy, którzy występowali w sztuce, musieli założyć swoje codzienne ubrania. Nie zezwalał na kolorowe, wyjątkowe stylizacje. Sądził, iż pokój Bohatera powinien wyglądać niczym ulica.
Akcja dzieła „Kartoteka” rozpoczęła się w sypialni Bohatera, który prowadził monolog. Zachwycał się swoją ręką, niczym małe dziecko, które dopiero poznawało własne ciało. Podziwiał jej ruch, a po chwili zasnął.
Przybyli rodzice Bohatera. Rozmawiali o nim ze szczególną troską – tak, jakby był malutkim dzieckiem. Z wypowiedzi rodzicielki dowiedzieliśmy się jednak, że ich syn miał czterdzieści lat.
Ojciec obudził swojego potomka, ponieważ chciał go ukarać za wyjadanie cukru z cukiernicy. Równocześnie podczas rozmowy dobiegał głos sekretarki nazywającej Bohatera Panem dyrektorem i przypominającej mu o spotkaniu. Bohater z rozpaczą i skruchą w głosie przyznał się do zjedzenia kiełbasy w Wielki Piątek, w 1926 roku. Następnie wyznał, że przez 10 lat truł babcię biszkoptami ze strychniną. Jego matka była w największym szoku, ponieważ do tamtej chwili uważała, że starsza kobieta zmarła śmiercią naturalną. Bohater dodał, że pragnął także zabić własnego ojca. Te niepokojące, straszne myśli narodziły się w jego głowie, gdy miał zaledwie pięć lat. Rodzice opuścili pokój, a Chór Starców zaczął śpiewał kołysankę. Po chwili Bohater zasnął.
Nagle obudził się przerażony. Przyczyną pobudki był strzał na wiwat spowodowany tym, że księżna Monako urodziła ośmiorniczki. Na początku mężczyzna sadził, że wybuchła wojna. Jednak Głos spod Kołdry wyprowadził go z błędu i zaspokoił. Wtedy do pokoju wkroczyła Olga, kobieta w średnim wieku. Zdjęła swój elegancki płaszcz, a następnie torbę, szal i pozostałe akcesoria. Położyła je na łóżku. Nazywała Bohatera Henrykiem, choć ten uparcie twierdził, że miał na imię Wiktor. Oburzona kobieta oznajmiła, iż minęło ponad piętnaście lat, odkąd mężczyzna wyszedł z domu po papierosy, po czym nie dał znaków życia. Rozmówca odrzekł, że kupił papierosy. Próbował także opowiedzieć dowcip, lecz to jeszcze bardziej rozzłościło Olgę. Wypominała mu, że obiecał jej wspólną przyszłość, założenie rodziny i uwodził pięknymi słówkami. Ten pragnął spokojnie porozmawiać. Kobieta jednak prędko opuściła pokój, ponieważ śpieszyła się do operetki.
Bohater zaczął czytać artykuł w gazecie. Dotyczył on oszustwa dokonywanego na klientach. W różnych barach często do piwa wlewano więcej piany niż wskazywała norma. Chór Starców pouczał Bohatera. Tłumaczył, że nie miało to najmniejszego znaczenia i powinien zająć się ważniejszymi sprawami.
Nagle pojawił się starszy człowiek, który posiadał długie wąsy, a na głowie nosił stary kapelusz. Był to Wujek głównej postaci. Postanowił odwiedzić krewnego, gdyż wracał z wycieczki z klasztoru. Okazało się, że mężczyźni ostatni raz spotkali się ponad dwadzieścia pięć lat temu. Bohater od razu pomyślał, iż jego gościa mogły boleć nogi po tak długiej wędrówce, dlatego zaproponował przygotowanie wody do stóp. Pielgrzym był mu bardzo wdzięczny. Tym razem Bohater został nazwany Władziem, a potem Kaziem, Piotrusiem i ponownie Kaziem. Na początku mężczyźni rozmawiali o swoich rodzinach i o pobycie w Paryżu. Bohater zwierzył się krewnemu ze swojego problemu. Twierdził, że odczuwał wewnętrzną pustkę. Starszy mężczyzna zaproponował, by ten wrócił do rodzinnego domu, gdzie czekali na niego wszyscy jego bliscy. Prośby nie przyniosły jednak zamierzonych skutków. Gość pożegnał się i wyszedł.
Nagle pojawili się dwaj mężczyźni – Gość w Cyklistówce i Gość w Kapeluszu. Spoglądali na Bohatera, a ten pierwszy odczytał jego życiorys. Była to mieszanka różnych faktów o mężczyźnie. Można było się z życiorysu dowiedzieć, że mężczyzna urodził się w 1920 roku, a w szkole ludowej miał kolegę ze wsi, który zawsze przynosił dla niego ser. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości starał się także o przyjęcie do magistratu. W wieku osiemnastu lat podczas pobytu w hotelu wyczyścił buty dywanem, a także przeciął ręcznik przy wycieraniu żyletki. W tym samym roku przystąpił do egzaminu dojrzałości. Nie zdążył ukończyć (nie wiemy czego, ponieważ autor nie podał takiej informacji), ponieważ wybuchła wojna. Po zakończeniu Gość w Cyklistówce schował papiery do teczki i obaj mężczyźni wyszli. Do pokoju natomiast wbiegł na czworakach elegancki pan w średnim wieku. Był idealnie uczesany, a na jego głowie z łatwością dostrzegano przedziałek. Zachowywał się niczym pies. Obwąchał on nogi stołu i krzesło. Następnie zajrzał pod łóżko i zwrócił się do Bohatera. Pytał go, czy ten wiedział, kim on był. Bohater rozpoznał go i nazwał Bobikiem. Nie wydawał się zaskoczony nietypowym zachowaniem eleganckiego mężczyzny. Niebawem zjawił się także Gruby, czyli właściciel Bobika. Nakazywał wykonywać mu różne sztuczki. Dokonał również wymiany z Bohaterem. Podarował mu Bobika w zamian za skarpetki i opuścił pokój. Bohater natomiast rozmawiał z Panem z Przedziałkiem. Zamówił dwie duże kawy, jakby przebywał w kawiarni, chociaż sam przyznał, że nie posiadał ani kawy, ani filiżanek, ani nawet pieniędzy. Pojawiła się Kelnerka z zamówieniem. Po tym wydarzeniu Chór starców zaczął recytować w kolejności alfabetycznej słowa na literę „t”. Podczas popijania kawy mężczyźni przyglądali się nawzajem swoim dłoniom. Okazało się, że Bohater miał na dłoniach dziwne plamki. Początkowo zasugerowano, że to atrament, ale po chwili zdano sobie sprawę z pomyłki. To były plamki krwi, co skutkowało podjęciem tematu wojny. Jedna z wypowiedzi Pana z Przedziałkiem spowodowała oburzenie u Bohatera, który rozkazał mu odejść. Ten jednak, zamiast wykonać polecenie, wrócił do swej pozycji i pił kawę.
Weszły dwie kobiety w średnim wieku. Prowadziły one głośną rozmowę. Jedna z nich dostrzegła Pana z Przedziałkiem i przedstawiła drugiej jako swojego męża. Trójka bohaterów opuściła pokój.
Chór Starców recytował słowa na literę „k” i „m”.
Bohater gorączkowo szukał czegoś w swoim pokoju. Po chwili udało mu się odnaleźć przedmiot – mocny sznur. Założył go na szyję. Znalazł także gwóźdź i schował się w szafie. Przebywał w niej przez jakiś czas, a następnie otworzył drzwi i powiedział: „sami się wieszajcie”. Następnie zjadł śniadanie.
W pokoju zjawiła się Tłusta Kobieta, która zwracała się do Bohatera „Panie Wacku”. Oskarżyła go o to, że dwadzieścia pięć lat temu ten podglądał ją podczas kąpieli. Bohatera denerwowała obecność gościa, gdyż zamierzał on przeczytać listy Próbował pozbyć się kobiety, jednak bez zamierzonego skutku. Dlatego rozpoczął czytanie w jej obecności. Pierwszy z listów zawierał podziękowania skierowane do Janka od niejakiej Zosi za bombonierkę czekoladek. Następny był dla Zdzisława od ojca. Znajdowało się w nim wiele wyrzutów i gorzkich, niemiłych słów. Natomiast ostatni zawierał gratulacje z okazji srebrnego wesela kuzynów. Po przeczytaniu ostatniej wiadomości Bohater ubrał się i wyszedł, a za nim podążyła Tłusta Kobieta. Po chwili oboj