Lalka

„Lalka” to największe (w mojej opinii) dzieło Bolesława Prusa, a właściwie Aleksandra Głowackiego, bowiem znane wszystkim imię i nazwisko to tylko inicjały autora. Polski prozaik, kronikarz, publicysta, myśliciel i działacz społeczny okresu pozytywizmu, jeden z najwybitniejszych pisarzy w historii literatury polskiej. Napisał takie dzieła jak: „Kamizelka”, „Z legend dawnego Egiptu”, „Placówka”, „Faraon” i oczywiście „Lalka”. Ta ostatnia wydana po raz pierwszy w 1890 roku w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff” w latach wcześniejszych,1887-1889, publikowana była w odcinkach w dzienniku „Kurier Codzienny”.
„Lalka” początkowo miała nosić tytuł „Trzy pokolenia”. Wyjaśnił to w jednym z wywiadów sam autor, bowiem pierwotny tytuł odnosić się miał do trzech przedstawicieli grup społecznych. Pierwszy z nich Ochocki reprezentował nowe pokolenie idealistów, drugi – Wokulski był przedstawicielem epoki przejściowej, natomiast trzeci – Ignacy Rzecki należał jeszcze do grupy dawnych idealistów romantycznych. Ostateczny, wszystkim znany tytuł „Lalka”, można interpretować na kilka sposobów. Przede wszystkim jest to odwołanie do zawartego w książce procesu o zabawkę Heluni Stawskiej. Oprócz tego tytułową „Lalką” może być również Izabela Łęcka, która była niczym marionetka w świecie arystokracji, żyła w wyimaginowanym świecie. Ostatnią interpretacją może być również odwołanie do motywu „teatru świata” (theatrum mundi), w którym wszyscy ludzie są kukiełkami. Z tym motywem możemy zatem połączyć Ignacego Rzeckiego i jego „zabawy” obiektami z witryny sklepu.
Sama akcja utworu rozgrywa się głównie w Warszawie m.in. w sklepie galanteryjnym, na Powiślu czy Krakowskim Przedmieściu. Epizodycznie akcja dzieje się również w Zasławiu i Paryżu. Powieść opowiada o losach Stanisława Wokulskiego, kupca galanteryjnego, który zakochuje się nieszczęśliwie w arystokratce, Izabeli Łęckiej. Z miłości do niej snuje w głowie plan i wyjeżdża za granicę. Tam zbija majątek i wraca do Polski. Starając się pomóc finansowo rodzinie Łęckich, która przeżywa kryzys, ślepo wierzy, że panna Izabela odwzajemni jego uczucie. Pomimo jego najszczerszych intencji kobieta nadal nie dostrzega w nim nic nadzwyczajnego. Być może intryguje ją odrobinę, lecz głównie odpycha. Łęcka to wychowana w świecie przepychu arystokratka, która żyje nieświadoma tego jak żyją inni ludzie. Wierzy, że aby zachować status społeczny musi być częstą uczestniczką salonów i flirtować z różnymi mężczyznami. Wokulski początkowo ufa, że jego miłość może okazać się

„Lalka” Bolesława Prusa – streszczenie szczegółowe
Tom I
Jak wygląda firma J. Mincel i S. Wokulski przez szkło butelki?
Akcja utworu toczy się w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu w 1878 roku. W jadłodajni panowie Szprot, Węgrowicz i Deklewski plotkują. Podczas swobodnych rozmów „przy butelce” rozprawiają oni o sklepie galanteryjnym, jego przyszłości i właścicielu. Z rozmowy tej poznajemy historię głównego bohatera. Dowiadujemy się, że przebywa on za granicą, prawdopodobnie na wojnie turecko-rosyjskiej, i gromadzi majątek. Stanisław Wokulski nie pojawia się w tym rozdziale. Informacje o nim wyłapać możemy z dalszej rozmowy panów przy stoliku. Młody Wokulski pracował w winiarni u Hopfera, jednocześnie skończył Szkołę Przygotowawczą i kontynuował edukację w Szkole Głównej. Będąc studentem za dnia pracował, a w nocy się uczył. Po niecałym roku porzucił jednak studia na rzecz walki w obronie ojczyzny. Stanął do broni w powstaniu styczniowym, a następnie został zesłany na Syberię. Z dalszej rozmowy dowiadujemy się, że w 1870 roku Stanisław Wokulski, wracając do Warszawy z niewielkim majątkiem, znalazł pracę za pośrednictwem Ignacego Rzeckiego w sklepie u Jana Mincla. Po śmierci pracodawcy ożenił się z jego żoną, Małgorzatą Minclową. Nie cieszył się zbyt długo małżeństwie z dużo starszą żoną. Zmarła ona po czterech latach pozostawiając Wokulskiemu spory majątek, w tym sklep galanteryjny.
Rządy starego subiekta
Pod nieobecność Wokulskiego sklepem galanteryjnym zajmuje się Ignacy Rzecki. Jest to człowiek starszy od ponad dwóch dekad zajmujący mały pokoik obok sklepu. Narrator podkreśla wygląd mieszkania Rzeckiego. Wystrój nie zmienił się bowiem od 25 lat. Sam bohater prowadzi monotonny tryb życia. Zawsze wstaje bardzo wcześnie, je skromnie, a następnie resztę dnia poświęca na pracy. Oprócz niego w sklepie pracują również trzy subiekci: Mraczewski, Klejn i Lisiecki. Tego dnia pierwszy stawił się Klejn, a później Lisiecki i spóźniony przeważnie Mraczewski. Ignacy Rzecki wdaje się w rozmowę o polityce drugim subiektem (Klejnem). Wymieniają oni swoje dość skrajne poglądy. Ignacy Rzecki sklep zamykał koło 20. Jego tradycją, gdy miał dobry humor, stało się nakręcanie mechanicznych zabawek w witrynie sklepu.
Pamiętnik starego subiekta
Rzecki opowiada o swoim dzieciństwie, pochodzeniu i początkach w sklepie galanteryjnym. Jego ciotka była religijną praczką, a ojciec wiernym bonapartystą. Zgodnie z tym, ojciec wychowywał go twardą ręką. Po jego śmierci ciotka za radą Domańskiego i Raczka (przyjaciół starego Rzeckiego) oddaje chłopca do sklepu Jana Mincla. Tam wśród subiektów uczył się fachu. Szczególnie w niedzielę Jan Mincel uczył Ignacego sztuki handlu i „towaroznawstwa”. Z biegiem lat stary Mincel zżył się z Rzeckim. Po jego śmierci sklep przejęło dwóch jego synów. Pierwszy z nich Jan przeniósł część sklepu na Krakowskie Przedmieście, natomiast drugi Franc wciąż prowadził część z artykułami kolonialnymi. Jan Mincel żeni się z Małgorzatą Pfeifer, która parę lat później zostaje również żoną Wokulskiego.
Powrót
W domu Rzeckiego pojawia się nieoczekiwanie Wokulski.
Niedzielne, marcowe popołudnie nie zapowiada w tym dniu niespodzianek. Tymczasem do domu Rzeckiego wpada Wokulski. Panowie wzruszająco się witają, a niezapowiedziany gość opowiada o swoim zdobytym majątku i wypytuje o sklep galanteryjny, a następnie o rodzinę Łęckich. Córka Tomasza Łęckiego, Izabela, jest bowiem obiektem westchnień Wokulskiego.
Demokratyzacja pana i marzenia panny z towarzystwa.
Łęccy mieszkają w kamienicy w Alejach Ujazdowskich. Kiedyś posiadali oni wielki majątek, jednak wybujałe życie salonowe uszczupliło ich budżet. Wraz z powolną zapaścią finansową przyzwyczajona do luksusu Izabela Łęcka zdaje sobie sprawę, że do jej ręki jest coraz mniej kandydatów. Wcześniej zajmowała się tylko dbaniem o urodę, podróżami i rozmowami z Florentyną. W jej mniemaniu ludzie zajmowali się pracą, ponieważ popełnili w swoim życiu jakieś błędy. Izabelę o dramatycznym stanie finansowym uświadomiło dopiero wykupienie wekslowych długów ojca. Nie wiedziała jednak, kto to zrobił.
W jaki sposób nowi ludzie ukazują się nad starym horyzontem?
Izabela Łęcka zmartwiona długami ojca postanawia sprzedać swoją srebrną zastawę. Jednocześnie otrzymuje list od ciotki Karolowej, w którym proponuje jej pożyczkę pod zastaw sreber i zaprasza ją na wielkopiątkową kwestę. W tym samym czasie Tomasz Łęcki opowiada córce o Wokulskim. Grając z jej ojcem w wista, pozwala wygrać mu dużo pieniędzy. Niedługo potem pani Meliton donosi jej, że zastawę wykupił niejaki Stanisław, o którym opowiadał jej ojciec. Szykując się na kwestę nie ma wątpliwości, że ma on plany wobec rodziny Łęckich.
Gołąb wychodzi na spotkanie węża
W wielką środę Izabela Łęcka pożycza powóz od swojej ciotki. Zamierza pojechać do sklepu galanteryjnego, aby zrobić małe zakupy. W rzeczywistości chce stanąć oko w oko z mężczyzną, który wykupił jej srebrną zastawę. Podczas zakupu rękawiczek kokietuje Mraczewskiego, wywołując na Wokulskim chłodne wrażenie. Stwierdza on później, że uczucie do Łęckiej było tylko chwilowym zaćmieniem umysłu. Emocje w Stanisławie piętrzy również wypowiedź subiekta Mraczewskiego, o jego powodzeniu u kobiet.
Medytacje
W wielką środę Wokulski udaje się na spacer. Nogi ponoszą go aż na ulice, gdzie mieszka biedota m.in. jest to Powiśle. Obraz ludzkiej nędzy i zaniedbania skłania go do rozważań o ludziach, których życie oparte jest o niesprawiedliwość. Wspomina on czasy sprzed wyjazdu na wojnę rosyjsko-turecką oraz spotyka Wysockiego. Rozmawia z nim chwilę i dowiaduje się o jego problemach. Ujęty historią mężczyzny Wokulski pomaga mu, dając możliwość zakupu nowego konia i zlecając pracę. Wie on jednocześnie, że to głównie dzięki Izabeli, a raczej miłości do niej, powiększył swój majątek i może pomagać biednym. Wracając do sklepu jest on świadkiem kłótni pomiędzy baronostwem Krzeszowskimi. Wywiązuje się również rozmowa, w której Mraczewski traci pracę. Na jego zastępstwo zostaje zatrudniony Zięba – nowy subiekt.
Kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów
Podczas kwesty Wielkopiątkowej Wokulski ofiarowuje dużą sumę pieniędzy, zwraca tym samym na siebie uwagę Izabeli Łęckiej i jej ciotki Karolowej. Hrabina zaprasza go później do siebie. Wokulski w tym czasie obserwuje młodą dziewczynę klękającą pod krzyżem. Zauważa również Helenę Stawską z córeczką. Po wyjściu ze świątyni św. Józefa na Krakowskim Przedmieściu, Wokulski proponuje prostytutce pomoc. Zapewnia jej miejsce u sióstr zakonnych, gdzie ma się nauczyć szyć.
W Niedzielę Wielkanocną udaje się on do hrabiny Karolowej, gdzie czuje się odrobinę nieswojo. Poznaje tam wiele wpływowych osób m.in.: Tomasza Łęckiego, jego córkę i prezesową Zasławską. Z ostatnią podejmuje dłuższą rozmowę. Jest ona bowiem niespełnioną miłością stryja Wokulskiego, również Stanisława. Prosi go, aby wyświadczył jej przysługę i na grobie wuja postawił połowę głazu, przy którym kiedyś się spotykali. Niektórych oburza fakt, że zwykły kupiec znalazł się na salonach. Jedną z tych osób jest także Łęcka.
Pamiętnik starego subiekta
Rzecki w swoim pamiętniku wspomina Wiosnę Ludów, kiedy to w 1848 roku, ze swym przyjacielem Katzem udał się na kampanię węgierską. Mówi o tragicznych warunkach jakie panowały w obozie. Wspomina także o tym, że dorobił się nawet stopnia oficerskiego. Niestety powstańcy po pewnym czasie zostali pokonani i pozostała im ucieczka. W tym okresie ginie przyjaciel Ignacego Reckiego, który popełnia samobójstwo, natomiast sam Rzecki trafia do więzienia, a następnie wraca do Warszawy.
Stare marzenia i nowe znajomości
Wokulski zostaje zaproszony na salony przez księcia. Podczas rozmowy z arystokratami uświadamia ich o braku wiedzy w sprawach ekonomicznych. Poznaje on również Ochockiego, którego wcześniej zauważył również w kościele. Podczas wspólnej rozmowy dowiaduje się, że młody wynalazca również interesuje się maszynami latającymi. W Wokulskim budzi się tęsknota za porzuconą nauką. Prowokuje on nawet przechodniów do bijatyki. Jednocześnie stale otrzymuje wiadomości od pani Meliton – swatki, która donosi mu o każdym kroku Izabeli Łęckiej.
Wędrówki za cudzymi interesami
Wokulski na wieść o tym, że Łęcki chce sprzedać kamienicę, zleca Szlangbaumowi uczestnictwo w licytacji. W tym samym czasie odkupuje konia od baronowej Krzeszowskiej za 800 rubli. Tymczasem przebiegły Maruszewicz zamierza zapłacić jej o 200 rubli mniej. Zakupioną klacz chce wystawić na najbliższych wyścigach. Następnego dnia Wokulski pobiera porady u adwokata w związku z zakupem kamienicy Łęckich. Dowiaduje się, że jego oferta jest zbyt wysoka, a tylko podbijanie ceny podczas licytacji sprawi, że będzie szanowany. Zawiera dzięki temu umowę ze Szlangbaumem.
Wielkopańskie zabawy
Koń Wokulskiego wygrywa bieg, a Łęcka jest bardzo podekscytowana tym faktem. Tymczasem baron Krzeszowski kłóci się ze Stanisławem. Zostaje on wyzwany na pojedynek przez Wokulskiego, w efekcie czego zostaje ranny. Dochodzi do pogodzenia się obu panów. Nagrodę za wyścig przekazuje Izabeli i jej ciotce na cele dobroczynne. Mężczyzna chce również zadbać o swoje zachowanie w towarzystwie, w związku z tym pobiera lekcje języka angielskiego. Dostaje również zaproszenie na obiad u Łęckich.
Dziewicze marzenia
W oczach Izabeli Łęckiej Wokulski rośnie – szlachetnieje. Martwi się ona nawet o jego pojedynek z Krzeszowskim. Dochodzi w końcu do wniosku, że taki ktoś jak Wokulski mógłby być jej „doradcą”. Łęccy zapraszają go na obiad.
W jaki sposób duszę ludzką szarpie namiętność, a w jaki rozsądek
Stanisław Wokulski dużo rozmyśla o swojej miłości do Izabeli. Zastanawia się nawet co będzie, gdy zostanie całkowicie odrzucony. Wcześniej jednak przygotowuje się do wizyty i idzie do fryzjera. Pisze również list do Szlangbauma, aby wystąpił na licytacji w jego imieniu.
Ona – on – i ci inni
Izabela Łęcka dokonuje na obiedzie porównania Wokulskiego i aktora Rossiego, którego bardzo oczekiwała. Nie zjawia się on jednak. Przy stole Wokulski popełnia świadomie kilka błędów, aby zwrócić na siebie uwagę Izabeli. Rozmawia on również o zasadach dobrego zachowania się i tym samym Izabela interesuje się nim. Jest dla niego miła, co sprawia, że Wokulski czuje się niezwykle szczęśliwy. Humor Stanisława poprawia jeszcze prośba Łęckich o pojechanie z nimi do Paryża.
Kiełkowanie rozmaitych zasiewów i złudzeń
Po wspaniałym obiedzie u Łęckich Wokulski postanawia pomóc kilku osobom. Wcześniejsze łaskawe traktowanie go przez Izabelę skutkuje jego polepszonym humorem. W sklepie jest wyrozumiały dla roztargnionego inkasenta Obermana, który gubi kilkaset rubli. Pomaga również Mariannie, aby rozpoczęła nowe życie. Stara się też pomóc baronowi Krzeszowskiemu, lecz po utajonych przekrętach Maruszewicza, baron nie wpuszcza go do mieszkania. Wcześniejszy incydent z byłym subiektem gorszy wizerunek Wokulskiego w oczach hrabiego Licińskiego i Krzeszowskiego.
Jakiś czas później Wokulski spotyka się z Łęckimi w Łazienkach. W związku z przybyciem do Warszawy Rossiego – słynnego aktora, obiecuje Izabeli wyprawić należyte przyjęcie artyście.
Zdumienia, przywidzenia i obserwacje starego subiekta
Ignacy Rzecki na prośbę Wokulskiego udaje się do teatru. Obserwuje on swego przyjaciela i jego zaloty do panny Izabeli. Dziwi go zachowanie Wokulskiego, który płaci nawet publiczności za wiwatowanie na cześć aktora zza granicy. Rzecki na spektaklu czuje się bardzo nieswojo. Po obejrzeniu występu udaje się na kolację i przesadza lekko z alkoholem. Jest to spowodowane jego samopoczuciem w teatrze (nie chciał tam być, ale wyświadczył przysługę Wokulskiemu; ludzie również krzywo na niego patrzyli, ponieważ miał ubrania niewpisujące się w ówczesne trendy modowe; odróżniał się). Jednocześnie Szlangbaum kupuje kamienicę Łęckich za 90000 rubli, a Wokulski odmawia Suzinowi towarzyszenia w podróży do Francji zasłaniając się interesami.
Pierwsze ostrzeżenie
Rzecki martwiąc się o przyjaciela, wypytuje o jego zamiary. Wokulski opowiada mu, że jego wszystkie d

1. Rozmowa mężczyzn o przeszłości Wokulskiego w warszawskiej jadłodajni.
2. Opis zwyczajnego dnia Ignacego Rzeckiego.
3. Skarga Rzeckiego na młodych subiektów.
4. Wizyta Wokulskiego u Rzeckiego.
5. Przedstawienie rodziny Łęckich.
6. Sprzedanie cennych pamiątek przez Izabelę w celu poprawienia sytuacji finansowej rodziny.
7. Wizyta Izabeli w sklepie głównego bohatera.
8. Zaproszenie Wokulskiego do hrabiny Karoliny.
9. Poznanie prezesowej Zasławskiej.
10. Wspominanie przez Ignacego Wiosny Ludów.
11. Umowa między Wokulskim i Żydem o imieniu Szlangbaum dotycząca licytacji apartamentu Łęckich.
12. Wyścigi konne.
13. Wizyta głównego bohatera u Łęckich i celowe popełnianie błędów podczas posiłku dla zwrócenia uwagi obecnych tam kobiet.
14. Licytacja domu Łęckich.
15. Ponowna wizyta Wokulskiego w domu Tomasza  Łęckiego.
16. Wyjazd głównego bohatera do Paryża.
17. Poznanie przez Ignacego lokatorów kamienicy należącej do przyjaciela.
18. List prezesowej Zasławskiej do Stanisława.
19. Przyjazd Wokulskiego i Izab

1. Stanisław Wokulski – główny bohater „Lalki”. Był zarówno romantykiem, jak i pozytywistą. Miał 45-46 lat. Mimo pochodzenia, musiał on pracować w młodym wieku, gdyż jego ojciec stracił majątek.
Od dziecka był ambitny. Każde zarobione pieniądze inwestował w książki i dalszą edukację. Przerwał jednak studia, by walczyć dla ojczyzny w powstaniu styczniowym. Następnie został zesłany na Syberię, ale po pewnym czasie powrócił do Warszawy. Wkrótce ożenił się z Małgorzatą Minclową, której wcześniejszy mąż zmarł. Kobieta po pewnym czasie również odeszła z tego świata. Został kupcem, jednak czuł, że stracił cel we własnym życiu.
Powodem porażki, klęski bohatera stanowiło społeczeństwo polskie i niezrozumienie, niedocenianie, głównie przez arystokratów. Pomimo tych sprzeczności był on przez długi czas człowiekiem sukcesu, awansował w sklepie, zdobył ogromny majątek. Spotykał się jednak z ciągłymi plotkami ze strony kupców i arystokratów. Wokulski nie mógł utożsamiać się z żadną z tych grup, ponieważ łączył w sobie cechy zarówno jednych i drugich.
Mężczyzna pokochał Izabelę, próbował ją przekupić, obsypywał ją prezentami, wykupił kamienicę, a także weksle jej ojca. Wreszcie został jej narzeczonym. Wokulski był zakochany do tego stopnia, że nie dostrzegał prawdziwego oblicza Izabeli. Wmawiał sobie, że ona też go kocha i razem będą szczęśliwi. Nie potrafił obdarzyć uczuciem pani Stawskiej, która byłaby dla niego idealną żoną. Dopiero gdy sam usłyszał, co Izabela o nim mówi, zrozumiał, że popełnił błąd. Ostatecznie para się rozstała. Zrozpaczony Wokulski postanowił popełnić samobójstwo.
2. Ignacy Rzecki był przyjacielem głównego bohatera. To człowiek starszy, często uważany za dziwaka. Nie wziął nigdy ślubu.
Mężczyzna wyróżniał się rzetelnością i pracowitością. Interesował się polityką. Był także patriotą, ogromnym szacunkiem darzył Napoleona. Nie lubił zmian, dlatego często nie mógł pojąć sensu decyzji podejmowanych przez Stanisława. Jednak pomimo różnych opinii na wiele tematów, akceptował decyzje przyjaciela. Pragnął zeswatać go z panią Stawską.
Rzecki

Bohaterowie:
– Stanisław Wokulski – główny bohater utworu „Lalka”. To handlarz, romantyk – pozytywista, reprezentant pokolenia przełomu dwóch epok. Człowiek sukcesu, pragnący uznania i szacunku. Ślepo zakochany w Izabeli Łęckiej, przez pewniej czas akcji utworu jest nawet jej narzeczonym. Wciąż nieszczęśliwy, choć osiągnął wszystko. Stracił jednak szansę na prawdziwą miłość, wybierając fascynację piękną Izabelą. Zraniony jej zdradą próbował targnąć się na własne życie. Nie wiadomo do końca, jak zakończyły się losy głównego bohatera.
– Ignacy Rzecki – najlepszy przyjaciel głównego bohatera. Mężczyzna był starszym kawalerem, nazywanym często niesprawiedliwie dziwakiem. Najważniejsze wartości w życiu tej postaci to pracowitość i patriotyzm. Uwielbiał swoją pracę, swego czasu zajmował się sklepem więcej niż sam właściciel, Wokulski. Mężczyzna z powodu słabego zdrowia, umarł na końcu akcji książki.
– Izabela Łęcka – piękna, czarująca, dwudziestopięcioletnia arystokratka. Od zawsze była przyzwyczajona do życia w luksusach. Nie kochała Stanisława, ani przez chwilę nie traktowała go poważnie. Pragnęła wykorzystać go ze względu na jego majątek. Wychowywana w towarzystwie arystokratycznych małżeństw, była przekonana, że miłość nie ma nic wspólnego ze ślubem. Szukała męża bogatego, nie dobrego i kochającego. Koniec końców, Stanisław zerwał zaręczyny, a Izabela wstąpiła do klasztoru.
– Tomasz Łęcki – ojciec Izabeli Łęckiej. Chciał, by córka poślubiła bogatego mężczyznę, nie kierował się jej uczuciami. Zachowywał się niczym typowy arystokrata. W pewnym momencie swojego życia utracił majątek i był zmuszony sprzedać apartament. Mimo to wciąż nie wyzbywał się poczucia wyższości. Uważał Wokulskiego za prostego handlarza, choć gdyby nie on, już dawno zostałby z niczym.
– Michał Szuman – żydowski lekarz. Był mężczyzną inteligentnym, a od wielu lat przyjaźnił się z g

„Lalka” Bolesława Prusa – rozprawka na temat sklepów
W powieści Bolesława Prusa pt.: „Lalka” mamy okazję poznać różne strefy życia ludzkiego. Skupiamy się głównie na arystokracji, ale wspomniany zostaje również świat kupiecki. Bohater, wokół którego oscylują wszystkie wydarzenia przedstawione w utworze, należy do tego właśnie kręgu. Czy różni się od innych swoim zachowaniem lub postawą? Różnice możemy zauważyć między innymi w nastawieniu głównego bohatera do prowadzenia swojego sklepu. Aby lepiej się temu przyjrzeć, warto przybliżyć sobie życie innego pryncypała, którego nie miał on niestety szansy poznać osobiście.
Wspomnianym wyżej pryncypałem był oczywiście Jan Mincel. Prowadził on sklep na Podwalu. Gdybyśmy stanęli przed drzwiami prowadzącymi do lokalu, naszym oczom ukazałyby się wiszące za szybami zabawki. Sprytniejsze oko dostrzeże dużego kozaka, który macha do nas. W drzwiach natomiast spotkamy się z bębnem, pałaszem i skórzanym koniem, którego ogon wyglądał jak prawdziwy. Po wejściu do środka niejeden z nas poczułby się jak w ciemnej i nieskończonej piwnicy. Na lewo do stołu mogliśmy podejść, gdyby zabrakło nam pieprzu lub kawy. Wszystko to schowane jest w ogromnych szafach od sklepienia aż do podłogi. Natomiast do stołu po prawej stronie udawali się ci, którzy chcieli nabyć papier lub porcelanę, którą można było podziwiać przez oszklone witryny. W głąb pomieszczenia szło się, tylko gdy chciało się zdobyć mydło lub krochmal. Warto było również wznieść wzrok znad podłogi i spojrzeć na równie zapełniony sufit. Wisiało tam wiele pęcherzy naładowanych gorczycą i farbami. Pomimo obfitego asortymentu magazynu panowała tak wszechstronna czystość, głównie dzięki Janowi Minclowi, który nie przepadał za kurzem na swoim towarze. Światło wydobywało się z lampy z daszkiem, która oślepiała swoim blaskiem głównie zimną porą roku. Kto nie opuści pomieszczenia zbyt szybko, dostrzeże wypchanego krokodylka, mierzącego prawie metr długości. Aby zapłacić, należało się udać do starszego pana, który siedział na skórzanym fotelu pod oknem. Lubił chodzić w swojej czapce do spania i pociągać za sznurek, aby ożywić stojącego na wystawie kozaka. Staruszek skrupulatnie uzupełniał leżącą przed nim księgę, kontrolując dochody swojego sklepu. Jan Mincel dbał o dyscyplinę oraz wychowanie swoich subiektów. Karcił tych, którzy nie wykonywali swoich obowiązków w sposób właściwy. Nauczał również, aby posiedli oni wiedzę niezbędną do udzielenia odpowiedzi na zadawane przez klientów pytania lub by zachęcić ich do kupna towaru. W sklepie panowała też pewna rutyna. Otwierany był codziennie o godzinie szóstej, a subiekci przychodzili zawsze w tej samej kolejności: Ignacy Rzecki, August Katz, stary Pan Mincel, Jan Mincel oraz często doprowadzany do sklepu Franc Mincel. O godzinie ósmej cały personel sklepu zajadał się bułeczkami, które przyniosła matka pryncypała ze służącą i popijali wszystko kawą. Około południa wybierali się na obiad, a pracowali do późnego wieczora. Co warto podkreślić, Stary Pan Mincel pożegnał się z tym światem w swoim ulubionym miejscu- na fotelu z nosem w książce, na krok nie odstępując swojego oczka w głow

„Lalka” – Bolesław Prus – Czas i miejsce akcji

Czas akcji
Akcja powieści obejmuje niecałe dwa lata – 1878 i 1879 rok. Jest to dokładnie sprecyzowane, ponieważ mamy do czynienia z powieścią realistyczną. Oprócz głównej perspektywy czasowej obejmującej dwa powyższe lata, w „Lalce” przytoczone zostają również wspomnienia Ignacego Rzeckiego. W „Pamiętniku starego subiekta” spisuje on bowiem wydarzenia składające się na lata jego dzieciństwa (lata 30.), czasy napoleońskie dotyczące historii jego ojca oraz Wiosnę Ludów (1848 rok) i powstanie styczniowe (1863 rok). Za sprawą takiego ukazania wydarzeń, czas fabularny powieści wynosi prawie 50 lat i przyjmuje cechy panoramy życia społecznego za sprawą ukazywanyc

„Lalka” – Bolesław Prus – Streszczenie krótkie

W renomowanej jadłodajni przy jednym ze stolików Deklewski, Węgrowicz i Szprot plotkują o Stanisławie Wokulskim. Rozmawiają o losach jego sklepu galanteryjnego oraz o nim samym. Wokulski pochodził bowiem ze szlachty, jednak jego ojciec utracił rodzinny majątek. Jako młody człowiek bohater szybko się usamodzielnił i podjął pracę w winiarni u Hopfera. Jednocześnie dużo się uczył i podjął naukę w Szkole Głównej. Następnie brał udział w powstaniu styczniowym, za co został zesłany do Irkucka. Po powrocie do Polski otrzymał pracę w sklepie Jana Mincla, dzięki pomocy swojego wiernego przyjaciela – Ignacego Rzeckiego. Po śmierci właściciela firmy, związał się z żoną zmarłego – Małgorzatą Mincel. Niedługo później sam jednak został wdowcem z pokaźnym majątkiem.
W czasie pobytu w teatrze zauważa piękną nieznajomą, w której zakochuje się bez pamięci. Jest to Izabela Łęcka, arystokratka. Jedynym sposobem dla Wokulskiego, aby się zbliżyć do wybranki serca jest posiadanie ogromnego majątek. Aby takowy uzyskać bohater wyjeżdża za granicę. Po powrocie do Warszawy stara się zbliżyć do rodziny Łęckich. Wykupuje ich srebrną zastawę, weksle ojca Izabeli – Tomasza, wspomaga kwestę dla biednych, a nawet kupuje kamienicę. Wokulski stara się przypodobać swojej ukochanej. Uczy się również języka angielskiego i kupuje konia wyścigowego, który zwycięża w wyścigu. Stara się również wspomagać ubogich. Wysockiemu kupuje nowego konia, a poznaną w Wielki Piątek prostytutkę Mariannę, wysyła do sióstr zakonnych na naukę krawiectwa. Szlachetne

„Lalka” to powieść napisana przez B. Prusa. Początkowo ukazywała się w odcinkach w „Kurierze Codziennym”. jest to powieść, która zdaniem autora, charakteryzuje polskich idealistów na tle społecznego rozkładu. Wydanie książkowe ukazało się w 1890 roku w Warszawie. Akcja utworu rozgrywa się w latach 1878 – 1879, autor odwołuje się jednak również do wydarzeń, które miały miejsce wcześniej. Są one opisywane w „Pamiętniku starego subiekta” i dotyczą Wiosny Ludów, kampanii węgierskiej i powstania styczniowego. Większa część akcji utworu toczy się w Warszawie, ale kilka epizodów ma także miejsce w Zasławku i w Paryżu. W pamiętniku Rzeckiego pojawia się również opis wydarzeń, które miały miejsce na Węgrzech. Na uwagę zasługuje realistyczny obraz Warszawy. Autor przedstawił bardzo rozległą panoramę życia w Warszawie końca XIX wieku. Samo miasto ukazał niemal z fotograficzną dokładnością. Opisując perypetie głównych bohaterów przeniósł czytelnika w różne jej dzielnice, pokazując mieszkańców dzielnic ubogich i tych bogatszych. Na tle stolicy rozgrywają się wydarzenia związane z rozwojem mieszczaństwa i handlu oraz upadkiem arystokracji. Pozytywistyczna powieść jest skarbnicą wiedzy o topografii miasta, zwyczajach mieszkańców.
Jedną z dzielnic ukazanych w powieści jest Stare Miasto. Pojawia się ono głównie we wspomnieniach rześkiego i jest miejscem, które kojarzy się z polskością i patriotyzmem. Według Rzeckiego Stare Miasto było enklawą polskości, miejscem, w których rodziły się idee walki narodowowyzwoleńczej. Obecnie jest to miejsce, w którym mieszkają najubożsi, a po dawnej patriotycznej atmosferze nie ma

1) AUTOR:
Bolesław Prus (1847-1912) – właściwie Aleksander Głowacki, polski prozaik. Pisał powieści, nowele oraz teksty publicystyczne. Był kronikarzem, myślicielem i działaczem społecznym.
Prus jest uważany za jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy Jego utwory zaliczane są do kanonu literatury – polskiej i światowej.2) TYTUŁ:
„Lalka”
3) RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:
rodzaj: epika
gatunek: powieść społeczno-obyczajowa
4) DATA PUBLIKACJI:
Po raz pierwszy powieść „Lalka” była opublikowana w latach 1887-1889 w dzienniku o nazwie „Kurier Codzienny”. W formie książkowej wydawnictwo „Gebethner i Wolff” opublikowało utwór w roku 1890.
5) CZAS I MIEJSCE AKCJI:
Akcja powieści rozgrywa się na dwóch płaszczyznach czasowych: teraźniejszość bohaterów to lata 1878-1879, jednak „Pamiętnik starego subiekta” cofa czytelnika do przeszłości: do roku 1848 (Wiosna Ludów) oraz 1863 (powstanie styczniowe).
Miejscem akcji z kolei jest głównie Warszawa, epizodycznie również Paryż i Kraków.6) PROBLEMATYKA:
„Lalka” to powieść społeczno-obyczajowa o wielu wątkach i motywach.
Główny temat to miłość Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej. Bolesław Prus ukazuje też obraz ówczesnego społeczeństwa oraz podział na warstwy społeczne – arystokracja, mieszczaństwo, Żydzi i lud z nizin. W powieści napotykamy liczne aluzje do przeszłych wydarzeń i sytuacji politycznej Polski. „Lalka” to rozległa panorama polskiego społeczeństwa XIX wieku. Poruszanymi w literaturze XIX wieku tematami była realizacja pracy u podstaw, ideały postępu, nauki i powszechnej oświaty, równouprawnienie kobiet i asymilacja Żydów.7) BOHATEROWIE:
▪ Stanisław Wokulski – główny bohater powieści. Mężczyzna urodził się w rodzinie szlacheckiej o mizernym statusie majątkowym. Ciężko pracował, aby się wykształcić i osiągnąć wymarzone cele życiowe. Cechuje go wytrwałość, upartość i konsekwencja w działaniu. To patriota, którego obchodzi los kraju – brał udział w powstaniu styczniowym. Mężczyzna nosi cechy romantyka, jest wrażliwy i uczuciowy, zakochał się bez pamięci. Jednocześnie wyznaje hasła pozytywizmu – pomoc ubogim, praca u podstaw, racjonalizm.
▪ Izabela Łęcka – kobieta o wyjątkowej urodzie. Dumna i wyniosła „salonowa lalka”. Jest nieco oderwana od rzeczywistości. Kocha piękno, marzenia i świat fantazji. Jest próżna i niezwykle chłodna w uczuciach. Gardzi miłością Wokulskiego, jego niższy status społeczny nie pozwala jej dost

LALKA – GENEZA UTWORU I GATUNEK

„Lalka” to powieść realistyczna autorstwa Bolesława Prusa. Na początku w latach 1887-1889 wydawana była w częściach na łamach „Kuriera Codziennego”. A potem doczekała się wersji książkowej w roku 1890. Dzieło pełne jest scjentystycznych wizji świata i pozytywistycznych poglądów. Przedstawia polskie społeczeństwo w trakcie rozpadu ładu, jaki do tej pory pośród niego istniał. Jest to opowieść o człowieku, który podejmuje próby odnalezienia siebie w nowych realiach. Powieść pokazuje, że świat nie jest wcale jednoznaczny i dzielący się na dobro i zło, ma wiele aspektów. Zwraca uwagę czytelnika na liczne problemy i zadaje pytania, ale niekoniecznie daje jasne odpowiedzi i przepis na udane życie oraz sukces.

Czym charakteryzuje się powieść realistyczna?

Jak już wcześniej zostało wspomniane „Lalka” jest powieścią realistyczną, ale co to oznacza? Przede wszystkim taki utwór ma na celu jak najdokładniejsze i precyzyjne ukazania świata rzeczywistego. W książce pojawia się fikcja, ale te zdarzenia fikcyjne są prawdopodobne i przypuszczalnie mogłyby się zdarzyć naprawdę. W treści nie ma żadnych fantastycznych zdarzeń. W dziele obserwuje się:
– konkretyzacje czasu – pojawiają się dokładne daty oraz ramy w postaci historycznych zdarzeń. Główna akcja trwa przez niecałe dwa lata 1878 – 1879 roku, ale zostaje dodatkowo rozszerzona przez wcześniejsze zdarzenia, takie ja np. Wiosna Ludów, które opisane są w pamiętniku starego subiekta.
– konkretyzacja przestrzeni – akcja dzieje się w dokładnie opisanych miejs

Autorem powieści pod tytułem „Lalka” jest Bolesław Prus.
Czas akcji: Przedstawione w powieści wydarzenia rozgrywają się na przestrzeni 1878 i 1879 roku. W niektórych fragmentach występują nawiązania do powstania styczniowego, które miało miejsce w 1863 roku.
Miejsce akcji: Akcja utworu pod tytułem „Lalka” rozgrywa się przede wszystkim w Warszawie, Zasławku oraz Paryżu.
Bohaterowie: Głównymi bohaterami powieści są: Stanisław Wokulski, Izabela Łęcka oraz Ignacy Rzecki.
– a) Stanisław Wokulski – można go określić mianem bohatera tragicznego, który przeżywa nieszczęśliwą miłość oraz rozterki egzystencjalne. Bierze ślub z wdową po właścicielu sklepu, w którym dostał pracę. Niedługo później Małgorzata Mincel umiera, zostawiając Stanisławowi pustkę w sercu po swoim odejściu oraz pokaźny majątek. Pewnego razu podczas wyjścia do teatru dostrzega pewną kobietę, dla której „traci głowę”. Izabela Łęcka, którą darzy uczuciem, nie zwraca na niego jednak uwagi. Wokulski wyjeżdża w celu pomnożenia kapitału i chęci zaimponowania dziewczynie. Spełnia swoje postanowienie, ale Izabela wciąż bawi się jego uczuciami. Nie jest mu dane spędzić z nią życia.
– Stanisławowi można przypisać cechy osoby pomocnej oraz wrażliwej na ludzkie cierpienie. Nie jest mu bowiem obojętny los innych. W miarę możliwości stara się poprawić ich jakość życia. Osobiście pomaga Wysockiemu oraz Mariannie. Pragnie również znaleźć miejsca pracy dla niezliczonych ubogich Warszawian. Wokulski jest uczciwy oraz honorowy. Ma wysokie poczucie własnej wartości. Łączy w sobie cechy romantyka oraz pozytywisty. Świadczy o tym walka o niepodległość kraju, realizowanie postulatów pozytywizmu, wytrwałość oraz uczucie do Izabeli.
– b) Izabela Łęcka – jest córką zubożałego arystokraty Tomasza Łęckiego. Gardzi darzącym ją uczuciem Wokulskim, ponieważ jest zwykłym kupcem. Jest osobą egoistyczną. Uważa się za mądrą i piękną. W rzeczywistości jest próżna, bezmyślna oraz naiwna. Nie zauważa problemu w braniu pieniędzy od krewnych. Bez trudu sięga po ich pomoc finansową, uważając to za naturalne. Biegle posługuje się językiem angielskim. Zna także język francuski. Została wychowana w bogactwie i luksusie. Nigdy nie zaznała biedy,

Proza realistyczna to bardzo popularny w pozytywizmie gatunek literacki. Wielu z ówczesnych pisarzy decydowało się na pisanie owych powieści. Jednym z nich był Bolesław Prus, a właściwie Aleksander Głowacki. Do jego osiągnięć literackich, dzięki którym zachwycić się może niesłychaną popularnością, zaliczyć należy „Emancypantki”, „Faraona”, a przede wszystkim „Lalkę”, która to zdobyła popularność światową. Prus pisząc „Lalkę” ukazał czytelnikom perypetie głównych bohaterów na tle szerokiej panoramy ówczesnego polskiego społeczeństwa. Wprowadzając do powieści przedstawicieli różnych środowisk, zaprezentował ścierające się postawy i idee bohaterów.
Początkowo „Lalka” publikowana była w odcinkach w gazecie „Kurier Codzienny” na przestrzeni lat 1887-1889. Rok później, czyli w 1890 roku wydano wersję książkową owej powieści. Początkowo pomysłem autora było zatytułowanie utworu „Trzy pokolenia”, co zwrócić miało uwagę na przedstawione w powieści trzy generacje polskich idealistów- romantyków (przedstawicielem których był Ignacy Rzecki), przełomu pozytywistycznego (Stanisław Wokulski), oraz pozytywistów (Julian Ochocki). Do zmiany tytułu zachęcił go artykuł w „Gazecie Polskiej” na temat toczącego się procesu przed warszawskim sądem o rzekomą kradzież lalki. Powieść ukazuje szeroką perspektywę polskiego społeczeństwa w XIX wieku. Na przykładzie głównego bohatera, Prus dokonuje rozrachunku z ideami romantyków oraz pozytywistów, przedstawiając ich wpływ na losy społeczeństwa. „Lalka” ukazuje rzeczywistość w sposób pogłębiony- zwraca szczególną uwagę na rzetelność obrazu świata. Prus wyraża w niej krytyczny stosunek do świata.
Wydarzenia powieści mają miejsce w Warszawie, Paryżu oraz w Zasławiu, a akcja właściwa to lata 1878-1879. W utworze natrafić możemy na retrospekcje z „Pamiętnika starego subiekta”, które pozwalają nam na odkrycie historii 50 lat przed akcją właściwą. Głównym bohaterem jest Stanisław Wokulski, początkowo ukazany jako kupiec skupiony tylko na zarabianiu, inwestycjach. Dopiero w późniejszych etapach utworu poznajemy zarówno romantyczną, jak i pozytywistyczną część Wokulskiego. Jego romantyzm ukazany jest w powieści jako obsesyjna miłość do Izabeli Łęckiej- jest to jeden z najważniejszych wątków ukazanych przez Prusa. Pozytywistyczna część Stanisława zainteresowana jest wszelkimi badaniami oraz wynalazkami, takimi jak metal lżejszy od powietrza odkryty przez Geista podczas pobytu Wokulskiego w Paryżu. Bolesław Prus, łącząc obie epoki, ukazał głównego bohatera jako dwie złączone ze sobą sprzecz