Nad Niemnem

Nad Niemnem – problematyka
Interpretacja tytułu
Tytuł powieści uwzględnia symboliczną rolę rzeki Niemen w utworze. Przepływa ona przez terytoria państw takich jak: Polska, Litwa i Białoruś, które tworzyły Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Tytułowa rzeka ma zatem za zadanie podkreślić nieustanną jedność tych państw, mimo trudnej sytuacji politycznej.
Główne wątki
W powieści możemy wyróżnić kilka wątków. Najważniejszymi są:
– wątek miłosny
– wątek patriotyczny
– wątek pracy- wątek konfliktu pokoleń
Wątek miłosny
W utworze podkreślona jest siła miłości. To właśnie ona gwarantuje szczęście, daje stabilizację i poczucie bezpieczeństwa. Spełniona miłość łączy w powieści Jana i Cecylię, Jana i Justynę, Andrzeja i jego żonę oraz, (najprawdopodobniej połączy) Witolda i Marysię. Napotykamy również miłość nieszczęśliwą, która dotknęła Martę i Anzelma. Do czynienia mamy również z rozpadem małżeństwa Zygmunta i Klotyldy, a także małżeństwem Benedykta i Emilii, w którym mężczyzna czuje się nierozumiany przez żonę. Napotkać można również bohatera – Różyc – który pragnie odnaleźć miłość.
Wątek patriotyczny
W utworze prezentowane są ważniejsze wydarzenia historyczne, mające miejsce w okresie zaborów: wojny napoleońskie, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe. Bezpośrednio powiązany jest z tym wątek mogiły powstańców 1863 roku, która jest symbolem narodowej jedności i patriotyzmu.
Wątek pracy
W powieści praca traktowana jest jako najwyższa wartość. To według niej oceniane są bohaterowie: pozytywni to ci, którzy ciężko pracują, natomiast negatywni unikają wysiłku. Praca przedstawiana jest jako

„Nad Niemnem” – Eliza Orzeszkowa – Streszczenie szczegółowe
Tom I
Rozdział I
Justyna i Marta w niedzielne południe rozmawiają ze sobą w drodze z kościoła. Mija je powóz, którym Bolesław Kirła i Teofil Różyca jadą do Korczyna. Justyna nie przepada za nimi. Rozmowa panien schodzi na temat ojca Justyny i samej Justyny. Dziewczyna, pomimo iż nie żyje w niedostatku, celowo izoluje się od spotkań towarzyskich. Jej zachowanie spowodowane jest nieszczęśliwą miłością do Zygmunta Korczyńskiego. Idąc dalej napotykają również na jadącego wozem Janka Bohatyrowicza i grono wiejskich dziewcząt. Justyna i Janek nawiązują między sobą nić porozumienia i zainteresowania.
Rozdział II
W korczyńskim salonie goście oczekują na podanie obiadu. Są to m.in.: pani Emilia, Teresa, Benedykt oraz Różyc i Kirło, który przyprowadza na wspólny posiłek zdziwaczałego już nieco Ignacego Orzelskiego i jawnie stroi sobie z niego żarty. Jego córka Justyna broni ubranego w sam szlafrok ojca. W tym samym czasie do domu zjeżdżają na wakacje dzieci Korczyńskich – Leonia i Witold. Różyc zachwyca się Justyną.
Rozdział III
Przybliżona zostaje historia rodziny Korczyńskich. Stanisław, ojciec Benedykta, uczył się na Akademii Wileńskiej. Tak samo jak on jego trzej synowie Dominik, Andrzej i Benedykt, ukończyli studia. Trzeci z nich po skończonej nauce powrócił do Korczyna, gdzie doszło do wielu zmian. Jego rodzice zmarli, siostra wyszła za mąż, Andrzej ożenił się, a w prowadzeniu gospodarstwa pomagała mu osierocona kuzynka – Marta Korczyńska. Po powstaniu styczniowym Benedykt stracił braci. Andrzej zginął w walce, a Dominik wyjechał w głąb Rosji i tam robi karierę urzędniczą. Benedykt ożenił się i pozostał w zadłużonym już majątku rodzinnym. Starał się wyciągnąć Korczyn z finansowej zapaści. Pomimo swoich starań i gospodarności borykał się z coraz to większymi problemami pieniężnymi. W obronie swych interesów popada w konflikt z Bohatyrowiczami. Nie dogaduje się również ze swoją żoną Emilią, ponieważ żyje ona odizolowana od problemów w swoim buduarowym, pełnym poezji świecie.
Rozdział IV
Jedynym dniem, w którym Emilia opuszczała swój świat i otwierała się na ludzi, był 30 czerwca, czyli dzień jej imienin. W Korczynie zjawiło się wtedy wielu gości, z którymi solenizantka rozmawiała na przeróżne tematy. Wśród gości wywiązują się ciekawe dialogi. Witold zarzuca Różycowi marnotrawienie majątku i proponuje wprowadzenie usprawnień technicznych. Benedykt natomiast rozprawia z sąsiadami o polityce, gospodarstwie i procesach. Wzrasta też zainteresowanie Justyną, którą adorują żonaty już Zygmunt oraz zaintrygowany jej urodą Teofil Różyc.
Rozdział V
Zmęczona przytłaczającą sytuacją panującą we dworze Justyna, udaje się na spacer na pobliskie pola. Rozmyśla dużo nad życiem, przeszłością i swoją obecną pozycją rezydentki w Korczynie. Jej matka była kobietą bardzo schorowaną i przygnębioną romansem męża z guwernantką Justyny. Zmarła, kiedy dziewczyna miała 14 lat. Po śmierci matki Justyna zamieszkała z ojcem w Korczynie i edukowana była przez Andrzejową Korczyńską. Jej częste wizyty w Osowcach zapoczątkowały rodzące się uczucie między nią a Zygmuntem. Jednak zaborcze stanowisko matki i brak zdecydowania ze strony Zygmunta sprawiły, że małżeństwo nie doszło do skutku. Zygmunt w Monachium poślubił inną kobietę. Sytuacja ta sprawiła, że Justyna poczuła się jeszcze bardziej zraniona i osamotniona.
Na spacerze Justyna spotyka Janka Bohatyrowicza, który orze swoje pole. Prowadzą bardzo swobodną rozmowę, jakby znali się od dawna. Jan współczuje Justynie jej położenia w Korczynie. Proponuje więc dziewczynie pójście do Bohatyrowiczów. Poznaje tam siostrę Janka – Antosię, stryja Anzlema oraz sąsiadów – rodzinę Fabiana. Panna Orzelska jest zachwycona naturalnym klimatem pracy i szczerością uczuć jaka tam panuje. W otoczeniu Bohatyrowiczów czuje się o wiele lepiej, niż u siebie w Korczynie.
Rozdział VI
Justyna wraz z Anzelmem i Janem odwiedzają legendarny grób Jana i Cecylii. W międzyczasie spotykają Jadwigę Domuntównę – najbogatszą pannę we wsi, a także jej dziadka, zdziwaczałego starego Jakuba. Anzelm przygotowuje nowy drewniany krzyż, aby go postawić na mogile swoich przodków. Legenda o Bohatyrowiczach sięga aż do czasów średniowiecza (na mogile widnieje data 1549). Jan i Cecylia przybyli wówczas w dzikie tereny nadniemeńskie, gdzie wykarczowali las i założyli pola uprawne oraz żyzne łąki. Uczyli także lgnących do nich ludzi wszelkiego typu rzemiosł. Ich rodzina składająca się z dwanaściorga dzieci, poszerzała osadę żyjąc w szczęściu i miłości. Pewnego dnia, przebywający na polowaniu król Zygmunt August, widząc zasługi rodziny, nadał jej tytuł szlachecki i nazwał ich ród Bohatyrowiczami. Na herbie znajdował się żubr.
Tom II
Rozdział I
Do Olszynki – ubogiego majątku Kirłów, przyjeżdża Teofil Różyc, bliski kuzyn Kirłowej, która ze względu na nieobecność męża, sama prowadzi dom. Teofil wrócił z zagranicznych podróży, ale nie zamierza się interesować podupadającym majątkiem. Jedyne, o co prosi kuzynkę, to o ułatwienie kontaktu z Justyną. Nie zamierza on jednak się z nią żenić, chce tylko przelotnego romansu, ponieważ nie akceptuje jej pochodzenia i ubóstwa. Kirłowa jednak odmawia mu, ponieważ nie chce pomagać w bałamuceniu tak wspaniałej dziewczyny. Na tę wiadomość Różyc użala się nad sobą i przyznaje się do swojego nałogu – zażywania morfiny. Proponuje jednocześnie, że opłaci naukę jej synów. W tym samym czasie w ogrodzie za dworem, Witold długo rozmawia z Marynią.
Rozdział II
Choroba nerwowa coraz bardziej daje się we znaki Emilii. Przybyły lekarz nie stwierdza nic poważnego, lecz słysząc kaszel Marty mówi, że musi się ona koniecznie zacząć leczyć. Marta nie chce o tym jednak nawet słyszeć. Do Korczyna przyjeżdża szwagier Benedykta – Darzecki, i upomina się o posag swojej żony. Jego małżonka bowiem urządziła oranżerię, córka chce fortepian z Paryża, a poza tym muszą prowadzić bogate życie towarzyskie, dlatego też potrzebują zastrzyku gotówki. Benedykt jednakże nie jest zdolny do wypłacenia pieniędzy. W ostateczności gotów jest sprzedać las, co doradza mu Darzecki, lecz w lesie znajduje się mogiła powstańców. Kuzyn uważa to za „sentymentalność”.
Witold z przykrością widzi jak jego ojciec korzy się przed tym człowiekiem. Podczas rozmowy z nim, a raczej kłótni, zarzuca mu złe postępowanie z Bohatyrowiczami i doprowadzenie do procesu z zaściankiem, uległość wobec Darzeckiego i wychowanie Leonii na salonową lalkę. Według niego należy wprowadzić wiele zmian w zarządzaniu majątkiem. Między mężczyznami dochodzi do ostrej

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – najważniejsze informacjePublikacja utworu„Nad Niemnem” to powieść Elizy Orzeszkowej napisana w 1887 roku. Na początku drukowana była w „Tygodniku Ilustrowanym”. W  formie książkowej została wydana w 1888 roku.
Czas akcjiAkcja rozgrywa się w latach 80. XIX wieku. W retrospekcjach pojawiają się nawiązania do powstania styczniowego z roku 1863, a nawet do czasów średniowiecza (zawarte w historii o Janie i Cecylii).
Miejsce akcjiAkcja rozgrywa się na Litwie. Pojawiają się takie lokalizacje, jak dwór w Korczynie, wieś Bohatyrowicze, dwór w Osowcach (posiadłość pani Andrzejowej Korczyńskiej) oraz dwór w Olszynce (posiadłość Kirłów).
ProblematykaPowieść opisuje polskie społeczeństwo po powstaniu styczniowym i to, jaki wpływ na życie ludzi tamtego okresu miało to wielkie wydarzenie. Pokazany jest konflikt między dworem w Korczynie a wsią Bohatyrowicze oraz stosunki między chłopami a właścicielami dworów. Zwolennikami pracy u podstaw i idei połączenia całego społeczeństwa są przede wszystkim przedstawiciele młodego pokolenia: Justyna Orzelska i Witold Korczyński. Spory nacisk w powieści położony jest na wartość pracy i jej pozytywny wpływ na życie człowieka.
Bohaterowie1) Benedykt Korczyński – właściciel majątku w Korczynie. Robi wszystko, aby utrzymać majątek i zadbać o dwór, który chyli się ku upadkowi.
2) Justyna Orzelska – to ona prowadzi czytelnika przez świat przedstawiony w powieści. Jej decyzje są świadome. Jest zdecydowaną kobietą i przedstawicielką ubogiej szlachty. Odrzuca zaloty bogatych konkurentów i wybiera życie u boku Janka Bohatyrowicza. Jest gotowa pracować.
3) Emilia Korczyńska – żon

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – rozprawkaTemat: Miłość jest ważnym elementem małżeństwa.
Ludzie łączą się w pary, aby w przyszłości założyć szczęśliwe rodziny. Nie zawsze się to jednak udaje. Aby założyć szczęśliwą i kochającą się rodzinę, potrzebna jest miłość partnerska. Bez miłości nie da założyć się szczęśliwej rodziny, ponieważ to uczucie jest fundamentem, na którym tę jednostkę społeczną trzeba oprzeć. Niektóre osoby jednak wychodzą za mąż bądź się żenią dla uzyskania określonych korzyści – najczęściej chodzi o korzyści majątkowe, ale czasem też o osiągnięcie sławy. Niektórzy biorą ślub po to, aby nie być samotnym. Związki takie najczęściej nie mają żadnej przyszłości. Każda strona męczy się, niepotrzebnie denerwuje oraz cierpi. Często ludzie dalej trwają w popsutym już małżeństwie ze względu na swoje dzieci. Zakładają maskę szczęśliwych osób, chociaż w środku powoli i boleśnie umierają. Uważam więc, że miłość jest ważnym elementem małżeństwa- bez niej nie da się zbudować szczęśliwego związku.Przejdźmy zatem do argumentów. Pierwszym utworem, do którego się odwołam, będzie „Nad Niemnem”. Książka ta na początku miała być nazwana „Mezalians”. Pozwolę sobie wytłumaczyć to pojęcie, aby argumentacja była bardziej zrozumiała. Mezalians to inaczej zawarcie małżeństwa z osobą niższego stanu. Małżeństwa te były w dawnych czasach pożądane przez osoby z niższego stanu. Ojcowie wydawali swoje córki za mąż, aby wzbogacić rodzinę i polepszyć swoją pozycję społeczną.
Jedną z bohaterek „Nad Niemnem” jest Justyna Orzelska. Dawniej była bardzo zakochana w Zygmuncie, który wyjeżdża za granicę, tym samym niszcząc ich relację. Wtedy Justyna przechodzi przemianę. Z naiwnej dziewczyny zmienia się w dumną kobietę o poczuciu własnej wartości. Zygmunt Korczyński wraca i wraz z Teofilem Różycem stara się o rękę Justyny, jednak ta odmawia. Wydaje się, że postąpiła niemądrze – przecież wychodząc za tak wysoko postawione osoby, żyłaby w luksusach. Dziewczyna wybiera jednak prawdziwą miłość. Dlaczego? Bo widzi, że wychodząc za osobę, której nie kocha, będzie dla niej tylko marionetką, porcelanową lalką, która ma jedynie cieszyć oko innyc

Tom pierwszy
1. Powrót z kościoła Justyny Orzelskiej i Marty Korczyńskiej. Spotkanie Janka Bohatyrowicza.
2. Obiad u Korczyńskich. Odwiedziny Bolesława Kirły i Teofila Różyca.
3. Powrót Leonia i Witolda Korczyńskich z wakacji.
4. Opowieść o dziejach Korczyńskich.
5. Dyskusja Emilii z Benedyktem.
6. Konflikt o konie Korczyńskich z Bohatyrowiczami.
7. Imieniny Emilii Korczyńskiej. Adorowanie kobiety przez Zygmunta (niegdyś kochanka) i Teofila.
8. Spotkanie Justyny i Janka.
9. Wizyta w Bohatyrowiczach
10. Poznanie Anzelma i Antosię – rodzinę Janka.
11. Historia Anzelma.
12. Wizyta Anzelma, Justyny i Janka na grobie Jana i Cecylii.
13. Poznanie historii Bohatyrowiczów.
Tom drugi
1. Pragnienie Różyca zdobycia Justyny. Zasięganiu rady u Marii Kirłowej.
2. Wizyta lekarza u Marty. Sprzeciw kobiety.
3. Przybycie Darzeckiego. Żądanie wypłacenia posagu Jadwigi – jego żony, od Benedykta – brata kobiety.
4. Kłótnia.
5. Żniwa i praca Justyny u Bohatyrowiczów.
6. Rozmowa Anzelma i Witolda.
7. Podróż Jan

„Nad Niemnem” to powieść pozytywistyczna autorstwa Elizy Orzeszkowej.
Charakterystyka bohaterówBenedykt Korczyński jest właścicielem majątku. Jego brat Dominik to tajny radca w Rosji. Ma również siostrę o imieniu Jadwiga. Starszy brat bohatera, Andrzej zakończył swe życie podczas powstania styczniowego. Benedykt jest pochłonięty i znudzony życiem rodzinnym. Czasem nawet zazdrości swemu bratu, że zginął jako bohater. Charakteryzuje się siłą, mocnym przywiązaniem do swoich terenów. Sprawdza się w roli męża oraz ojca. Bardzo ceni sobie pracowitych ludzi. Pilnuje, by jego syn zdobył wykształcenie. Jest jedną z najbardziej pozytywnych postaci w powieści. W powieści doświadcza wewnętrznej przemiany i powraca do swych dawnych ideałów.
Emilia Korczyńska jest żoną Benedykta, będącą myślami w świecie romansów. Czyta je jej dama do towarzystwa, Teresa Plińska. Bohaterka czuje się samotna oraz niezrozumiana. Uważa ona, że jej mąż, Benedykt, nie kocha jej. Dodatkowo jest mało wrażliwy i nie potrafi okazywać kobiecie uczuć. Jest rozkapryszona i często wmawia sobie choroby, które w rzeczywistości jej nie dotyczą. Jest wiecznie niezadowolona, często dostaje ataków histerii. Nie rozumie swoich dzieci, które kochają ją bardzo, ale traktują jak delikatną lalkę, która przy niewielkim zdenerwowaniu dostaje migreny. Trzeba się z nią obchodzić delikatnie oraz ostrożnie. Nie interesuje jej ani polityka, ani nawet własne gospodarstwo. Jest bohaterką niepracującą, bezczynnie spędzającą każdy dzień. Cechuje ją całkowita zależność od męża, bez którego nie miałaby środków do życia. Kiedyś grywała na pianinie. To negatywna postać, której jedyną zaletą są dobre maniery i wychowanie.
Teresa Plińska jest starą panną, nauczycielką. Jej praca w domu Korczyńskich polega na spędzaniu czasu z Emilią. Jest damą do towarzystwa. Czyta kobiecie francuskie romanse, podaje leki oraz powiadamia, że Emilia mdleje. Jest niezwykle naiwna, pozbawiona wdzięku. Wierzy, że kiedyś pojawi się w jej życiu mężczyzna jak z bajki. Często ludzie żartują z niej i kpią. Jest niesamodzielna, bierna, strachliwa, nie potrafi podejmować decyzji. Ma bezpieczne życie, jednak pełne smutku oraz samotności. Jest w pełni uzależniona od swoich pracodawców, Korczyńskich.
Justyna Orzelska mieszka w Korczynie razem ze swoim ojcem. Zajmuje się gospodarstwem, pomaga Marcie. W powieści przechodzi przemianę, dorasta. Z młodej głupiutkiej i naiwnej dziewczyny, wyrasta odważna, rozsądna i pewna siebie kobieta. Zna ona swoje miejsce w hierarchii, ma poczucie własnej wartości. Nie chce być traktowana jak zabawka, odrzuca propozycję zosta

Tom pierwszy

Rozdział pierwszy

Justyna wraz z Martą powracają z kościoła. Po drodze spotykają przypadkowo Janka, który powozi drabiniastym wozem oraz Kirłę i Różycę podążające do dworku należącego do Korczyńskich.

Rozdział drugi

Korczyńscy razem z gośćmi wyczekują przyjazdu Leoni i Witolda. Były to dzieci mające spędzić u nich w domu wakacje. Kirło sprowadza przed oblicze zgromadzonych ubranego niekompletnie ojca Justyny. Dziewczyna jest oburzona zaistniałą sytuacją. Wreszcie docierają dzieci.

Rozdział trzeci

Stanisław, który jest ojcem Benedykta, studiował kiedyś na akademii wileńskiej. Z tego względu jego wielkim marzeniem było, aby Dominik, Andrzej i Benedykt – jego synowie, również zdobyli wyższe wykształcenie. Dlatego też zdecydował się wszystkich wysłać na studia. 1861 roku ten ostatni powrócił do Korczyna. Jego rodzice już wtedy niestety nie żyli. Siostra zaś była już w związku małżeńskim. W domu Benedykta schronienie dostała Marta Korczyńska, która była sierotką wychowywaną przez jego właśnie rodziców. Bracia żyli razem w zgodzie. Później Andrzej zginął w wyniku powstania mającego miejsce w 1863 roku, zaś Dominik przeprowadził się do Rosji. Mężczyzna jest człowiekiem cechującym się pracowitością. Dowodem tego było samodzielne prowadzenie gospodarstwa. Nie powodziło mu się jednak najlepiej. Cały czas wiedzie spory z Bohatyrowiczami. Nie są jest również dogadać się ze swoją żoną. Kobieta jest zawiedziona ich małżeństwem.

Rozdział czwarty

W Korczynie organizowane jest przyjęcie wydawane z okazji imienin Emilii przypadających na 30 czerwca. Goście zaproszeni rozmawiają na rozmaite tematy. Różyc zostaje zaatakowany przez Witolda. Również inni bogaci posiadacze są oskarżani o to, iż nic nie robią, aby wspomóc te ziemie czy też mieszkańców tych terenów. Benedykt w swoich rozmowach porusza tematy o gazetach, polityce oraz gospodarstwie i procesach. W pewnym momencie spotykają się ze sobą szesnastoletnia córka Kirłów imieniem Marynia i Witold. Justyna akompaniuje grającemu na skrzypcach Ignacemu. Później dwójka ze sobą rozmawia. Mężczyzna mówi, że ją kocha, ta jednak broni się i odrzuca jego miłosne wyznania. Różyc ciągle się przypatruje pannie, która to z każdą chwilą coraz bardziej mu się podoba.

Rozdział piąty

Justyna wybrała się na spacer po okolicy. Podczas przechadzki przywołuje w pamięci stare czasy i rozmyśla nad swoim życiem. Kiedy jeszcze była malutka i wychowywała się w domu pani Andrzejowej Korczyńskiej, to wtedy narodziło się pomiędzy nią, a synem kobiety silne, szczere uczucie. Zygmunt chciał ją nawet poślubić, jednak rodzicielka była ku temu przeciwna. Po pewnym czasie młodzieniec zdecydował się na wyjazd za granicę, aby wykształcić się. Po dwóch latach powrócił wraz z młodą żoną. To bardzo zabolało Justynę, czuła się skrzywdzona przez ukochanego oraz stało się głównym powodem jej oziębłości. W trakcie swoich rozmyślań dziewczyna dochodzi do pola, gdzie pracuje Janek Bohatyrowicz. Chłopak jest bardzo zadowolony z nieoczekiwanego spotkania. Zagłębiają się w rozmowę i tak razem dochodzą do chaty młodzieńca. Gospodarz zaprasza ją do środka. Tak oto niewiasta poznała Anzelma oraz przyrodnią siostrę Janka imieniem Antolka. Podczas kontynuowania rozmowy przychodzą sąsiedzi zaciekawieni przyczyną pobytu panienki z dworu w takim miejscu. Pomimo nieco dziwnego przyjęcia, Justyna czuje się tutaj o wiele lepiej niż w domu Benedykta.

Rozdział szósty

Justyna wraz z Jankiem i Anzelem udali się do parowu Jana i Cecylii, którzy byli protoplastami rodu Bohatyrowiczów. Na swojej drodze mijają licznych mieszkańców wsi. Wśród nich znajduje się już starszy, nieco zdziwaczały Jakub wraz ze swoją wnuczką o imieniu Jadwiga. Nieopodal drogi stoi sobie grupka mężczyzn rozmawiają o sprawach dotyczących procesów. Ludzie ci nie są pozytywnie nastawieni do Korczyńskiego. W owym parowie znajduje się mogiłą Jana i Cecylii. Na niej zaś można dostrzec datę: 1549 rok. To w tym miejscu Anzelm przygotowuje nowy krzyż, którym ma być zastąpiony stary i bardzo już zniszczony. Mężczyzna wraz z zachodem słońca odrywa się od swojej pracy. Po przerwaniu czynności opowiada on Justynie historię dotyczącą życia Jana i Cecylii jak i powstawania ich rodu. On pochodził z gminu, zaś ona z bogatego rodu. Dwójka przybyła właśnie w to miejsce, aby ukryć się przed innymi. Razem odważnie podbijali niezbadane tereny dzikiej puszczy i przekształcili ją później na żyzne łąki i pola. Posiadali łącznie dwanaścioro potomstwa – sześciu synów i resztę córek. Kiedy tylko któreś z nich wstępowało w związek małżeński (zawsze wiązali się z kimś z okolicznych osad), to wtedy młodzi osiedlali się tu i wspólnie pracowali z rodzicami. Budowali oni domy, uprawiali różnego rodzaju zboża, karczowali lasy oraz zajmowali się hodowlą zwierząt takich jak konie, owce i krowy. Po upływie osiemdziesięciu lat od momentu przybycia założycieli tejże osady, teren ten dość mocno się rozwinął. Pewnego dnia przyjechał tu sam król – Zygmunt August i jako nagrodę za trud jaki włożyli założyciele – wtedy mieli już oni ponad sto lat, nobilitował ich naród i zezwolił im na używanie herbu Pomian (jest to głowa żubra umiejscowiona na żółtym polu) jako znaku rozpoznawczego.

Tom drugi

Rozdział pierwszy

Kirłowie są ludźmi dość ubogimi. Pomimo tego jednak ich dom (Olszynka) jak i zagroda tętni życiem. Pewnego razu daleki kuzyn Marii Kirłowej przybywa z wizytą do Różyc. W trakcie rozmowy przyznaje się, iż używa narkotyków. Zdradza również, że bardzo pożąda Justyny. Nie ma jednak w planach jej poślubienia, gdyż nie posiadała zbytniego majątku ani jej pochodzenie nie było jego szczytem marzeń. Po tym proponuje Kirle stanowisko zarządcy swej posiadłości, czyli Wołowszczyzny. Kirłowa odrzuca jego propozycję. Różyc ponownie składa swoją ofertę, tym razem obiecując również pomoże jej wykształcić synów. To ostatecznie przekonało panią domu. Edukacja bowiem tania nie była. W tym czasie Marynia wraz z Witoldem prowadzą długą konwersację. Jej tematem jest praca pośród chłopów.

Rozdział drugi

Leonia i Witold starają się nakłonić Martę do rozpoczęcia leczenia. Ta jednak się przed tym wzbrania na rozmaite sposoby i stara się uciekać przed namawiającymi ją dziećmi i lekarzem. Schronienia szuka w spiżarni. Emilia ma ostre ataki choroby nerwowej, jednak więcej w nich jest wzorowego udawania niż prawdziwej dolegliwości. Do Korczyna przyjeżdża Darzecki wraz z dwiema pięknymi córkami i upomina się u Benedykta o posag żony. Po jego odjeździe Witold w dość krytyczny sposób wypowiada się na temat wuja. Zarzuca też ojcu, iż płaszczy się i godzi na wszystko, co mówi człowiek tak bezwartościowy i egoistyczny. W wyniku tego powstaje dość ostra wymiana zdań, która przeradza się w kłótnię. Do Witolda przybywa Julek Bohatyrowicz. Młodzieńcy razem wychodzą. Podczas trwania śniadania przychodzi Kirło. Żartuje sobie z Teresy poprzez mówienie, iż o jej rękę będzie się starał Różyc. Kobieta bierze na poważnie słowa mężczyzny. Szybko jednak spotyka ją zawód, gdyż zebrani sądzą, że to o Justynę chodzi, a nie o nią. Tamta zaś coraz więcej czasu poświęca na rozmyślania dotyczące osoby Janka Bohatyrowicza.

Rozdział trzeci

W Bohatyrowiczach nadszedł okres żniw. Jan spotyka na polu Justynę, a ta postanawia pomóc mu przy tej dość ciężkiej pracy. Pomiędzy Ładysiem i jego żoną a Fabianem i jego synami wybucha konflikt. Janek stara się uspokoić walczących. Pojawia się Witold i później spotyka Anzelma, który to dostrzega pewne podobieństwo pomiędzy paniczem i nieżyjącym już Andrzejem Korczyńskim. Mężczyźni prowadzą ze sobą długą i zarazem poważną rozmowę.

Rozdział czwarty

Justyna wraz z Jankiem płyną łodzią w kierunku grobu poległych powstańców. Na swojej drodze dostrzegają Julka łowiącego ryby. Na jednym z brzegów Niemna Janek przywołuje do wspomnienia o tym jak to ostatni raz w życiu, dokładnie w tym miejscu, widział się ze swoim ojcem, kiedy to odchodził wraz z powstańcami. Tamtego zimowego wieczoru również wielu innych ludzi przybyło, aby pożegnać się ze swoimi znajomymi i rodziną. Miesiąc później Anzelm przyniósł wiadomość prosto z bitwy, iż Jerzy Bohatyrowicz oraz Andrzej Korczyński nie żyją.
Zerwała się burza, która skutecznie przekonała ludzi do powrotu do chaty należącej do Anzelma. Podczas przedostawania się przez rzekę Janek udowadnia swoją siłę, niesamowitą odwagę, a także zręczność, gdyż nie jest łatwo walczyć z szalejącym żywiołem. Justyna na ten widok się uspokaja i ufa mężczyźnie. To dodatkowo podsyca powoli uczucie rodzące się w jej sercu.

Rozdział piąty

W chacie należącej do Anzelma rozmowę prowadzą ze sobą Antosia, Justyna i Elżunia. Tematem pogawędki są stroje oraz zbliżające się wesele Elżuni. Anzelm również przyłącza się do dyskusji. Później wszyscy łącznie z Jankiem zasiadają do kolacji. Nie przerywają jednak dialogu. Anzelm przez cały czas zachowuje się grzecznie i w sposób przyjacielski odnosi się do Justyny. Po kolacji dwójka zostaje ze sobą jeden na jeden. Mężczyzna opowiada jej historię swojej odwzajemnionej miłości, jaką obdarzył Martę. Pomimo ich uczucia, kobieta odrzuciła jego zaręczyny. Spowodowało to ogromny żal i doprowadziło do zachorowania na ciężką chorobę, z którą zmagał się dziewięć lat. Po chociaż częściowym powrocie do zdrowia młodzieniec zajął się dbaniem oraz u

Historia rozpoczyna się w Korczynie, kiedy Marta i Justyna wracają do dworu z kościoła. W domu panuje uroczysta atmosfera. Domownicy spodziewają się przyjazdu dzieci państwa Korczyńskich. Zgromadzili się goście. W pewnym momencie Kirło zaprasza ojca Justyny, by zagrał na skrzypcach. Mężczyzna pojawia się w niekompletnym stroju, co budzi wesołość Kirły. Domem Korczyńskich zarządza Marta. Żona Benedykta, Emilia, żyje w swoim świecie. Nie nadaje się do pracy. Całe dnie spędza w swoim pokoju. Nadmiernie przejmuje się swoim zdrowiem.
Wkrótce w Korczynie odbywa się kolejne przyjęcie – tym razem z okazji imienin żony gospodarza. Goście dyskutują na róże tematy. Witold atakuje Różyca, zarzucając mu nieróbstwo i obojętność na losy kraju. Zygmunt, który jest żonaty, adoruje Justynę. Także Różyc jest zainteresowany młodą kobietą.
W trakcie jednego ze spacerów Justyna trafia do zaścianka Bohatyrowiczów. Spotyka Janka, z którym znajduje wspólny język. Idą wspólnie do jego domu, w którym Justyna spotyka więcej osób. Czuje się dobrze w tym towarzystwie. Pewnego razu wspólnie z Janem i Anzelmem idzie na grób Jana i Cecylii i poznaje historię niezwykłej miłości i ciężkiej pracy. Tymczasem Różyc coraz bardziej interesuje się Justyną. Nie zamierza jednak jej poślubić, ponieważ kobieta nie ma majątku. Podczas żniw Justyna pomaga Bohatyrowiczom. Coraz częstszym gościem Bohatyrowiczów staje się także Witold. Justyna z Janem odbywają kolejną interesującą wyprawę – tym razem n

„Nad Niemnem” to powieść E. Orzeszkowej, która ukazała się w 1888 roku w 25. rocznicę powstania styczniowego. Dzięki temu, książka spotkała się z ogromnym zainteresowaniem. E. Orzeszkowa urodził się 6 czerwca 1841 roku w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Początkowo uczyła się w domu, następnie wysłano ją na pensję sióstr sakramentek w Warszawie. Tam zaprzyjaźniła się z M. Konopnicką. Po ukończeniu pensji wróciła do domu. Bardzo szybko rodzice wydali ją za mąż za sąsiada – Piotra Orzeszkę. Zamieszkała wraz z mężem w Ludwinowie. Małżeństwo Orzeszkowej nie należało do udanych, jednak pobyt w majątku męża stał się podstawą do zaangażowania w sprawy społeczne. Kiedy po wojnie krymskiej zaczęto dyskutować na temat reform społeczno – gospodarczych Orzeszkowa zaangażowała się po stronie tych, którzy proponowali rozwiązania demokratyczne. Było to sprzeczne z poglądami jej męża. Wkrótce wymogła na nim zgodę na prowadzenie szkoły dla wiejskich dzieci. Działalność społeczną Orzeszkowa kontynuowała także po wybuchu powstania styczniowego. Kiedy powstanie upadło, ich majątek uległ konfiskacie, a mąż Orzeszkowej został skazany na zesłanie. Orzeszkowa wróciła do Miłkowszczyzny, do majątku rodziców. Tam zajęła się studiowaniem literatury, filozofii, socjologii, ekonomii. Rozpoczęła także działalność pisarską, nawiązała kontakt z redakcją „tygodnika Ilustrowanego” i „Przeglądu Tygodniowego”.
„Nad Niemnem” to jedna z jaj najpopularniejszych powieści. Akcja utworu rozgrywa się latem 1886 roku. Fabuła obejmuje jednak również wcześniejszy okres wiążący się z historią Jana i Cecylii oraz powstanie styczniowe. Wydarzenia toczą się przede wszystkim w Korczynie i zaścianku Bohatyrowiczów, niektóre istotne epizody mają miejsce w Osowcach, majątku Andrzejowej Korczyńskiej.
Wśród najważniejszych bohaterów można wymienić Benedykta Korczyńskiego, właściciel jego żona jest Emilia Korczyńska, kobieta, która pędzi próżniaczy tryb życia, nie pracuje, nie interesuje się gospodarstwem. Jest leniwa i wygod

,, Nad Niemnem streszczenie’’ Justyna i Marta wracają do domu ze mszy. Wracając spotykają Janka Bohaterowicza jadącego wozem drabiniastym. Po chwili widują także Różyca i kirłę zmierzających do dworu korczyńskich.We dworku gospodarze wraz z gośćmi oczekują dzieci Witolda i Leoni wracających na wakacje.
Kirło robi niemądry żart, sprowadza przed zebranych niekompletnie ubranego ojca Justyny. Zdenerwowana dziewczyna pomaga ojcu wyjść z opresji. Przybywają również pociechy Korczyńskich. Stanisław Korczyński ojciec Benedykta Korczyńskiego był studentem Akademii Wileńskiej chciał aby również jego synowie Benedykt,Dominik i Andzejmieli wyższe wykształcenie i postanowił wysłać ich na studia. W 1861 Benedykt powrócił w rodzinne strony i razem z bratem Andrzejem przeją gospodarstwo. Andrzej zginął w powstaniu styczniowym w 1863 roku. Pod jego dachem znalazła schronienie sierota Marta Korczyńska. Drugi brat Dominik wyjechał zaś do Rosji. Benedykt jest pracowity bo sam prowadzi gospodarstwo. Niestety nie powodzi mu się. Prowadzi ciągłe spory z Bohaterwiczami. Nie potrafi też dość z żoną do porozumienia, która czuje się zawiedziona. 30 czerwca z okazji imienin Emilii w korczynie zostaje zorganizowane wspaniałe przyjęcie. Pomiędzy gośćmi toczą się rozmowy na najróżniejsze tematy. Syn Benedykta Witold zarzuca Różycowi i innym posiadaczom ziemi że nic nie robią dla jej dobra. W pewnym momęcie dochodzi do spotkania Witolda z szesnastoletnią córką kirłów Marynią. Ojciec Justyny Ignacy gra na skrzypcach. Później dochodzi do spotkania Justyny z Zygmuntem, który wyznaje jej miłość,lecz dziewczyna od razu odmawia jego miłości. Różyc zaś z daleka przygląda się Pannie Justynie z ogromnym zaciekawieniem. Justyna wybiera się na spacer po okolicy myśląc nad swoim życiem i rozpamiętując se dzieje. Kiedyś mieszkała w domu Pani Andrzejowej wtedy to zrodziła się pomiędzy nią a Zygmuntem miłość. Planowali ślub , lecz na to nie zgodziła się Matka Zygmunta. Wkrótce Zygmunt wyjechał za granicę w celu dalszej edukacji, a po dwóch latach wrócił z żoną. Od tego czasu Justyna czuje się skrzywdzona i dlatego jest oziębła. Idąc ta dziewczyna dociera do pola na którym pracuje Janek Bohaterowicz. Chłopak jest jednocześnie zdziwiony i uradowany, bowiem rzadko kto z Korczyńskich przychodzi w te strony. Natychmiast zaczyna z nią rozmowę i tak rozmawiając dochodzą do jego chaty. Dochodzi do spotkania Panny z Anzelmem i przyrodnią siostrą Janka Antolą. Podczas wspólnej rozmowy nagle pojawia się sąsiad Fabian Bohaterowicz. Za wszelką cenę chce się dowiedzieć jak najwięcej na temat procesu pomiędzy Korczyńskimi a Bohaterowiczami. Anzelm przyznaje rację Korczyńskim. Po dłuższej chwili Justyna stwierdza że lepiej jest jej w chacie,niż we dworze. Anzelm, Janek i Justyna idą do parowu Jana i Cecylii założycieli rodu Bohaterowiczów. Zmierzając do celu mijają wielu ludzi między innymi starego Jakuba z wnuczką Jadwigą, oraz grupę mężczyzn mówiących nieprzychylnie o Korczyńskim. W parowie znajduje się mogiła Jana i Cecylii z widniejącą datą 1549. Po chwili Janek i Anzelm rozpoczynają budowę nowego krzyża. Gdy zachodzi Słońce Anzelm opowiada Justynie historię Jana i Cecylii. Jan wwodził się z Chłopstwa, Cecylia zaś z zacnego rodu, oboje bardzo się kochali. W obawie przed oczami innych ludzi przybyli tutaj i rozpoczęli podbój puszczy przekształcając w pola uprawne i domostwa. Cecylia urodziła sześciu synów i sześć córek. Po osiemdziesięciu latach osada bardzo się rozwinęła. Pewnego dnia z polowania przybył król Zygmunt II August, który był tak zachwycony osadą że nadał założycielom i ich potomkom szlachectwo i herb Pomian. Olszynka była domem i własnością Kirłów. Kirłowie choć nie byli bogaci, a wręcz ubodzy, to ich posiadłość tętniła życiem. Pewnego dnia wizytę złożył im daleki kuzyn Mari Kirłowej Różyc. Podczas wspólnej rozmowy przyznaje się do używania narkotyków i do tego że pożąda Justyny, lecz nie chce jej poślubić ze względu na pochodzenie i brak majątku. Różyc proponuje swej kuzynce pozycję rządcy w swej posiadłości. Maria nie zgadza się na to, jednak przystaje na propozycję finansowania edukacji swoich synów. Wtedy również Witold z Marynią wiodą długą rozmowę na temat życia chłopów. Witold z Siostrąnakłaniają Martę do leczenia się, ta jednak nie ma zamiaru tego uczynić i chowa się w spiżarni. W tym czasie żona Benedykta Emilia niby dostaje ataków choroby nerwowej, na szczęście tylko udaje. Wtedy to do Korczyna przybywa szwagier Benedykta i upomina się o posag żony. Po jego odjeździe Witold zarzuca ojcu że płaszczy się przed osobą bezwartościową. Dochodzi do poważnej kłótni pomiędzy ojcem a synem. Na śniadanie przybywa Kirło i nabiera Teresę że Różyc będzie się starał o jej rękę. Pozostali sądzą że owszem będzie się starał,lecz o rękę Justyny. Panna jednak myślami jest przy osobie Janka Bohaterowicza. Tymczasem w Bohaterowiczach trwają żniwa. Na jednym z wielu pól spotykają się Janek i Justyna. Panna widząc że młody Bohaterowicz ciężko pracuje, postanawia mu pomóc. W tym samym czasie pomiędzy Fabianem i jego synami a Ładysiem i jego żoną dochodzi do ostrej bójki, na szczęście po chwili zjawia się Janek i uspokaja zwaśnione strony. Niedługo potem w Bohaterowiczach zjawia się Witold i spotyka się z Anzelmem. Stary Bohaterowicz ku ździwieniu odkrywa w nim olbrzymie podobieństwo do nieżyjącego stryja Andrzeja. Zmierzając do mogiły poległych powstańców Janek i Justyna przepływają Niemen. Idąc do celu Janek opowiada wzruszającą historię, o tym jak ostatni raz widział swego ojca odchodzącego z powstańcami na walkę z Rosyjskim zaborcą. Tamtego wieczoru Anzelm przyniósł piorunującą wiadomość o śmierci Andrzeja Korczyńskiego i Jerzego Bohaterwicza. Opowieść przerywa zrywająca się nagle burza. Zmusza ona ich do powrotu do chaty. Podczas ciężkiej przeprawy przez rzekę Bohaterowic

W czasach pozytywizmu, kiedy w Polsce pod zaborami kształtowały się nowe ideały i programy odnowy nieistniejącego na mapach kraju w literaturze dominowały teksty prozatorskie, które miały pełnić określone funkcje społeczne: edukować, pouczać oraz zwiększać świadomość o ważnych problemach narodu i postulatach działaczy pozytywistycznych. Do takich powieści, niosących treści mające na celu zwrócenie uwagi na powszechne problemy pewnych środowisk oraz utrudniające rozwój narodu postawy można zaliczyć „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej, jednej z najbardziej znanych polskich pisarek dziewiętnastego wieku. Chociaż w dzisiejszych czasach lektura ta znana jest przede wszystkim ze swoich długich, malowniczych opisów przyrody, na które nierzadko narzekają uczniowie, w czasie swojego powstanie była to powieść tendencyjna, mająca na celu promowanie tak istotnych w procesie odzyskiwania niepodległości postaw patriotycznych i pracy na rzecz ojczyzny.

Akcja utworu ma miejsce w okolicach wsi Korczyn nad rzeką Niemen. Czas akcji obejmuje lato w latach osiemdziesiątych dziewiętnastego wieku, jednak zamieszczone w tekście opowieści i retrospekcje sięgają lat sześćdziesiątych, konkretnie powstania styczniowego, a nawet czasów panowania Jagiellonów. Opisane wydarzenia dotyczą przede wszystkim mieszkańców dworu w Korczynie: Benedykta Korczyńskiego i jego rodziny, oraz Justyny Orzelskiej, młodej szlachcianki. Drugą rodziną, której losy są przybliżone w powieści jest rodzina Bohatyrowiczów. Czytając powieść śledzimy codzienne zmagania postaci, ich rozrywki oraz rozmowy, możemy też obserwować rozgrywające się miłosne dramaty i romanse, jednak przede wszystkim dowiadujemy się o pracy, jakiej każdego dnia podejmuje się część bohaterów.

Występujący w powieści bohaterowie są ciekawi, jednak przedstawieni bardzo tendencyjnie, brakuje im psychologicznej głębi. Wydają się jedynie archetypami określonych postaw wobec pracy i patriotyzmu, ich kreacje służą głównie celom dydaktycznym, przekazaniu moralnej nauki o prawidłowych i szkodliwych postawach Polaków. Jednak w tym zadaniu spełniają się dobrze i pomimo niewielkiego rozwinięcia ich charakterów stanowią niezwykle interesujący aspekt powieści.

Bohaterów utworu można podzielić na dwie grupy – ludzi pracy oraz tych niepracujących. Pierwsza kategoria ludzi, do której można zaliczyć między innymi Benedykta i Witolda Korczyńskich oraz Jana Bohatyrowicza, przedstawiona jest w pozytywnym świetle. Tych bohaterów spotykają szczęśliwe zakończenia, co sugeruje czytelnikowi morał, że praca i bezinteresowność, dbanie o najbli

Akcja utworu rozgrywa się na Litwie, na terenach położonych nad Niemnem: na dworze w Korczynie, zaścianku Bohatyrowiczów, w Olszynce oraz w Osowcach. Przedstawione w książce wydarzenia trwają w ciągu kilku miesięcy od czerwca do końca lata. Dzieją się one około dwadzieścia lat po powstaniu styczniowym (1863 r.), czyli w latach 80. XIX wieku.
Obok właściwego miejsca i czasu akcji można odnaleźć również symboliczny czas i miejsce.
Przeszłość:
a) czas sakralny – istnieje w powieści w przekazie ustnym, jako element niepodlegający ocenie. Czas ten wyznaczony jest przez przywołanie wydarzeń takich jak:
– przyjęcie chrześcijaństwa przez Litwę, o czym opowiada Anzelm.- powstanie rodu Bohatyrowiczów, wywodzącego się od legendarnej pary Jana i Cecylii.- czasy napoleońskie (1812 r.).- powstanie styczniowe (1863 r.), w którym walczyli razem Andrzej Korczyński i Jerzy Bohatyrowicz. O tych czasach nie pozwala zapomnieć Mogiła, która znajduje się na otoczonej lasem polanie.

b) czas martwy: wojny szwedzkie w Osowcach (XVII wiek) – nie są związane z bohaterami, nie wpływaj�

Początkowo „Nad Niemnem” miało być krótkim opowiadaniem pod tytułem „Mezalians” o związku Jana i Justyny. Pomysł nasunął się autorce, gdy była u swoich znajomych. Ich córka popełniła mezalians (związek dwóch osób z różnych warstw społecznych). Jednak w trakcie pracy nad tekstem, zaczął się on poszerzać, doszły nowe wątki, na przykład wątek mogiły. Początkowo powieść ukazywała się w odcinkach w Tygodniku Ilustrowanym w 1887 roku. Wydanie książkowe powieści nastąpiło w 1988 roku w dniu 25. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, co przyczyniło się do wielkiego sukcesu Nad Niemnem. Zamierzeniem autorki było „pokrzepienie serc”, poprzez przekazanie idei patriotycznych i społecznych, tj. zjednoczenie narodowe. Autorka ukazała bardzo dokładnie hasła epoki pozytywizmu, poddaj�

Benedykt Korczyński – silny, barczysty, ogorzały od pracy. Skończył szkołę agronomiczną. W 1861 roku objął majątek. W młodości był zagorzałym pozytywistą. Aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do powstania.
Odziedziczył Korczyn nie zadłużony, jednak próbując wprowadzić ulepszenia (nowa rasa bydła, która nie była przystosowana do obecnych tam warunków, zdechła) stracił majątek.
Benedykt walczy o ziemię i polskość ziemi. Chce utrzymać ziemie polskie w Polsce.
Benedykt nie ma wsparcia w swojej żonie, Emilii, która go nie rozumie i nie chce zrozumieć. Nie umie też znaleźć wspólnego języka ze swoim synem Witoldem, który zarzuca mu obojętność.
Niejednokrotnie przeżywał załamanie. Brat Benedykta za patriotyzm został zesłany do Rosji. Pisał do Benedykta, by ten sprzedał Korczyn i wyjechał do Rosji, gdzie będzie mu dobrze. Benedykt odmówił.

Emilia Korczyńska – jest żoną Benedykta. Pochodzi z zamożnej rodziny. Ma około czterdziestu lat, jest szczupła, delikatna, o dużych, czarnych oczach. Czuje się opuszczona przez męża, którego kochała, lecz teraz nie potrafi zrozumieć. Żyje w swoim świecie, ciągle czyta książki, unika jakiegokolwiek wysiłku.

Witold Korczyński – syn Benedykta i Emilii.

Marta Korczyńska – uboga krewna Benedykta, przed 50-tką. Prowadzi gospodarstwo w Korczynie. Jest wysoka, dobrze zbudowana, ale chuda. Miała przenikliwe oczy. W młodości kochała Anzelma, jednak nie wyszła za niego, ponieważ bała się pracy i ośmieszenia. W Korczynie nie unikała jednak pracy, robiła wszystko za Emilię. Nieszczęśliwa miłość uczyniła ją zgorzkniałą i samotną.
Gdy dowiaduje się, że miłość Justyny i Janka jest prawdziwa, chcąc być dla nich potrzebna, chce się z nimi przenieść. Jednak Benedykt mówi jej, jak wiele znaczy dla Korczyna. Wtedy to Marta dostrzega, że jest potrzebna.

Zygmunt Korczyński – ma około trzydziestu lat. Mimo starań matki – Andrzejowej – nie interesuje się on ani rodziną, ani dworem. Był pierwszą miłością Justyny, lecz nie szanował jej uczuć.
Kreuje się na wielkiego artystę, choć wcale nim nie jest. Dla Zygmunta w Polsce nie ma natchnienia. Nastawiony jest na czerpanie radości z życia, jednak szybo się

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – plan wydarzeńTOM I1. Rozmowa Marty i Justyny o przeszłości.
2. Odwiedzenie dworu Korczyńskich przez Kirło i Różyca.
3. Zjazd Leonii i Witolda do domu rodzinnego.
4. Przytoczenie historii Korczyńskich.
5. Nieporozumienie pomiędzy Emilią i Benedyktem.
6. Rozpoczęcie przyjęcia urodzinowego Emilii.
7. Rozmowa Witolda, Różyca i Zygmunta o gospodarstwie.
8. Zaloty Różyca do Justyny.
9. Próba odnowienia romansu Zygmunta i Justyny.
10. Rozważania Justyny o przeszłości.
11. Spotkanie Jana Bohatyrowicza z Justyną.
12. Zapoznanie dziewczyny z mieszkańcami zagrody Bohatyrowiczów.
13. Odwiedzenie grobu Jana i Cecylii.
14. Opowiedzenie historii przodków.TOM II1. Próba wyswatania Różyca i Justyny.
2. Odwiedzenie szwagra przez Darzeckiego.
3. Namawianie do sprzedaży lasu.
4. K�