Menu lektury:
Rozdziobią nas kruki, wrony…
Młoda Polska – o epoce
Ramy czasowe
Młoda Polska trwała prawie trzydzieści lat. Za jej rozpoczęcie uważa się wydanie w roku 1891 pierwszego tomu poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera, a koniec wyznacza wydarzenie historyczne, jakim było odzyskanie przez Polskę niepodległości w roku 1918. Epoka ta rozwijała się pomiędzy pozytywizmem a dwudziestoleciem międzywojennym. Epokę możemy podzielić na trzy fazy. a) Faza I przypadała na lata 1890-1900. Tworzyli wówczas Stanisław Przybyszewski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer oraz Jan Kasprowicz i Stefan Żeromski. Charakterystyczny dla tej fazy był dekadencki estetyzm. Wówczas podjęto też próby pisania literatury uspołecznionej. b) Faza II przypada na okres 1900-1910. Utwory powstałe w trakcie trwania tej fazy charakteryzowało zaangażowanie w sprawy kraju. Taką zaangażowaną tematykę poruszali w swoich utworach Gabriela Zapolska, Władysław Reymont, Stefan Żeromski oraz Stanisław Wyspiańskic) Ostatnia, III faza, była charakterystycznym pożegnaniem tej epoki.
Nazwa epoki, a właściwie – nazwy
Modernizm (nowoczesny, współczesny) – określano tak innowacyjne podejście do świata, zespół nowoczesnych cech w literaturze. Był przeciwstawieniem się epoce pozytywizmu, w którym poruszano problematykę pracy u podstaw i pracy organicznej
Neoromantyzm (nowy) – podkreślał powiązanie Młodej Polski z romantyzmem. Poruszano tematy związane z sentymentalizmem, indywidualizmem i subiektywizmem oraz tym, co prowadziło do odzyskania niepodległości państwowej.
Dekadentyzm (chylenie się ku upadkowi). Dekadentem nazywano człowieka, który charakteryzował się takimi cechami, jak: niemoc, apatia, bierność rezygnacja z aktywności, strach przed życiem i przeświadczenie o nieuchronności śmierci.
Symbolizm – termin związany z tajemniczością i wieloznaczności poezji. Stosowany był głównie w sztuce.
Impresjonizm – używany do opisu sztuki ulotnej, nastrojowe. Oznacza przelotne wrażenie.
Ekspresjonizm, który odnosił się do gwałtownego wyrażania emocji
Młoda Polska – najbardziej powszechna nazwa, utworzona została w oparciu o cykl programowych artykułów Artura Górskiego opublikowanych w krakowskim czasopiśmie „Życie” pod wspólnym tytułem „Młoda Polska” w 1898 roku. Był to program, w którym młode pokolenie chciało doprowadzić do odrodzenia Polski i utworzyć nowe normy i wartości etyczne i estetyczne.
Literatura okresu Młodej Polski
Najbardziej znani poeci tego okresu to:
1) Jan Kasprowicz – urodził się w rodzinie chłopskiej, żył w latach 1860-1926. Jego dorobek najłatwiej przedstawić, dzieląc na kilka etapów:
a) pierwszy okres jego twórczości dotyczył osób skrzywdzonych i poniżanych. – tematyka była odzwierciedleniem jego chłopskiego pochodzenia, to właśnie stąd poeta czerpał inspirację. W jego dziełach przeważały tematy związane z chłopami, ich pochodzeniem i biednym życiem. Najważniejszymi dziełami z tego okresu są „Sonety z chałupy” i wiersz „W chałupie”;- w sonetach, które obejmują aż 40 utworów, tematem przewodnim było przeciwstawienie się krzywdzie ludzkiej. Autor podkreślał to, że pochodzi ze wsi, i zawsze mówił, że będzie do niej należał; nie wstydził się swojego pochodzenia. Dzięki swojemu pochodzeniu mógł z własnego doświadczenia opisać panujące na wsi realia;- Kasprowicz w swoich utworach przedstawił prawdziwe życie, jakie panuje na wsi. Bieda była głównym tematem; bohaterowie jego utworów z ubóstwem musieli radzić sobie sami. Nie mogli liczyć na pomoc państwa, a jedynie na innych chłopów, u których mogli zatrudnić się do pracy w polu lub otrzymać od nich parę groszy. W jednym z sonetów bohaterka, która nie miała pieniędzy na zapłacenie podatków, musiała sprzedać swoją ziemię, iść żebrać i tułać się po świecie;- w jego utworach pojawiały się też tematy związane z młodym pokoleniem, które chciało się kształcić, ale bieda nie zawsze na to pozwalała. Jego bohater był zdolnym uczniem, ale codziennie musiał pokonywać bardzo daleki odcinek, aby dotrzeć do szkoły. Poświęcał swoje zdrowie, ale chciał wyjechać do wielkiego miasta, by zdobywać wiedzę. Niestety, realia okazały się okrutne, dzieci ze wsi nie miały lekko – aby się utrzymać w Warszawie, musiał podjąć pracę. Autor przedstawił tu system edukacji, który nie był dostosowany do potrzeb biednych dzieci, które nie miały takich samych szans, jak dzieci z bogatych rodzin. Często dzieci ze wsi miały wiele talentów, które niestety zostały niedostrzeżone, i z powodu braku finansów nie rozwijały się.
b) drugi etap jego twórczości to przełom w jego utworach. – poeta zrezygnował z tematyki związanej ze społecznością wiejską na rzecz buntu wobec Boga i pogardy względem społeczności wiejskiej. Zastąpił też naturalizm symbolizmem i ekspresjonizmem. Utwory, które powstały w tym okresie, to m.in. „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” i „Hymny”;- w jego utworach zaczęły pojawiać się symbole. W utworze „Krzak dzikiej róży..” podstawowe dwa symbole to dzika róża i limba. Róża symbolizowała młodość, życie i piękno. Limba była symbolem śmierci, starości, przegranej i przemijania. Róża i limba to były dwa przeciwieństwa, chociaż obydwa symbole łączyło przekonanie o nietrwałości urody i niebezpieczeństwach czyhających na człowieka w okrutnym świecie;- autor przedstawiał te symbole w różnych porach dnia i w innym krajobrazie, aby jak najbardziej odwzorować kolorystykę, światło i wrażenia emocjonalne – było to charakterystyczne dla impresjonizmu. Kasprowicz nadał również tytułowemu krzakowi cechy ludzkie.
c) trzeci okres jego twórczości to postawa franciszkańska. – powstały wtedy takie utwory jak: „Hymn św. Franciszka z Asyżu”,” Chwile”, ”Księga ubogich”, „Mój świat”. Tradycji stało się zadość i nastąpiła kolejna przemiana twórczości, tym razem z buntującego się przeciw Bogu na głosiciela filozofii św. Franciszka;- pojawiły się tematy m.in. piękna przyrody, pogodzenia się z Bogiem, franciszkańskiej postawy wobec innych i kultu człowieka prostego i jego mądrości.
2) Leopold Staff – żył w latach 1878-1957. Był poetą trzech pokoleń, bo jego twórczość rozpoczęła się w Młodej Polsce, ale miała też kontynuację w dwudziestoleciu międzywojennym oraz po drugiej wojnie światowej.
Jego najbardziej znane utwory to: „Kowal”, „Przedśpiew”, „Deszcz jesienny”, „Curriculum vitae”.Główne motywy twórczości Leopolda Staffa to:
a) nietzscheanizm – filozofia propagująca energię, siłę i optymizm. Widoczna w utworach „Sny o potędze” i „Kowal”:
– w utworze „Kowal” Leopold Staff przedstawia bohatera jako silną i wyjątkową osobę. Wizerunek kowala nie przedstawia tylko siły fizycznej, ale prezentuje postawę aktywności, dynamiki. Poeta przedstawia psychikę człowieka, która poddana jest wielu próbom. Bohater chce zwalczyć w sobie wszelkie słabości, chce, by jego serce było dumne i silne;- w ten oto sposób autor tworzy nowego i silnego śmiertelnika. Nowy człowiek wg Staffa ma być aktywny w kreowaniu swojego losu i losów świata;- poeta w „Kowalu” zachęca nas do aktywności i brania losu w swoje ręce zgodnie z przysłowiem ”każdy jest kowalem własnego losu”. Nie możemy w trakcie walki się zatrzymywać ani cofać, bo nic wtedy nie osiągniemy.b) schopenhaueryzm – zespół motywów literackich, który głosił, iż życie ludzkie jest bezcelowe, a podtrzymują je tylko siły życiowego popędu i lęku przed śmiercią, Widoczny w utworze: „Deszcz jesienny”;c) postawa franciszkańska – w utworach: „O miłości wroga”, „Kwiatki św. Franciszka z Asyżu”, „Łaska przebaczania” oraz „Sonet szalony”;d) zwrot ku klasycyzmowi – pochwała antyku; w utworach „Gałąź kwitnąca”, „Uśmiechy godzin”.
3) Kazimierz Przerwa-Tetmajer – żył w latach 1865-1940. Bardzo kochał góry. W swoich utworach utrwalił piękno Tatr. Tworzył też wiersze w nastroju dekadenckim oraz erotyki.
Główne motywy w jego twórczości to:
a) motyw schopenhauerowski w utworach: „Koniec wieku XIX”, „Nie wierzę w nic”, „Fałsz”, „Zawiść”, „Hymn do Nirwany”;b) motyw przyrody (pejzaże Tatr) w utworach: „Melodia mgieł nocnych”, „Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej”;c) motyw sztuki i artysty w utworach: „Evviva l’arte!”, „Nie wierzę w nic”;
d) motyw miłości i śmierci w utworach: „Hymn do Nirwany”, „Ja, kiedy usta ku twym ustom chylę”
Głównymi zagadnieniami, które poeta poruszył w utworach „Eviva l’arte”, „Hymn do Nirwany”, „Koniec wieku XIX” to utrata wiary i wartości, miłość oraz pejzaż tatrzański.
W utworze „Koniec wieku XIX” Tetmajer przedstawił tematykę dekadentyzmu. Pokazał, że świat nie idzie w dobrym kierunku, bo jedyne uczucia, które towarzyszą ludziom, to smutek, pesymizm i bezradność. Przedstawił tu bohatera, który był reprezentantem całego narodu. Ludzie nie mieli wtedy żadnych pomysłów, jak zmienić swoje życie, przez co trwali w egzystencjalnym kryzysie.
Ten utwór przepełniony jest pesymizmem, a poszukiwania rozwiązania i polepszenia sytuacji młodego pokolenia kończą się niepowodzeniem. Podmiot liryczny nie znajduje odpowiedzi na meczące go pytania. Jest tu ukazana niewiara w sens życia – bo po co żyć, jak nic nie da się zmienić.
W ostatniej zwrotce bohater się nie odzywa, co możemy odczytać jako niechęć zapeszania planów, które narodziły się w jego głowie.
Twórcy powieści młodopolskiej
1) Stefan Żeromski – żył w latach 1864-1925. Tworzył powieści i opowiadania. Jego najważniejsze powieści to „Ludzie bezdomni”, „Syzyfowe prace” i „Przedwiośnie” a słynne opowiadania to: „Doktor Piotr”, „Rozdziobią nas kruki, wrony…” oraz „Siłaczka”.W swojej powieści „Ludzie bezdomni” autor – na przykładzie losów głównego bohatera – przedstawił losy społeczeństwa polskiego. – Główny bohater, którym był doktor Judym, był człowiekiem wrażliwym na biedę. Ponieważ sam pochodził z biednej rodziny, to bardzo dobrze rozumiał wszystkich, których nie stać było na godne życie.
– Autor przedstawiał w powieści warunki pracy przedstawicieli różnych sfer społecznych. Pokazywał ich pracę ponad siły, która wyniszczała ich organizmy, rysował nam obrazy ich domów, w których nie było godnych warunków do życia. – Żeromski opowiada nam w tym utworze o złu tego świata, które ma podłoże nie tylko społeczne i egzystencjalne, ale również historyczne. Klasy wyższe, które nie znały biedy, były obojętne na potrzeby biedaków. Lekarze w większości pracowali dla pieniędzy leczyli więc bogaczy, bo biedacy nie mieli czym płacić.
– Historyczne zło związane było z tematem zaborów. W tym czasie ludzie, przeciwstawiając się zaborcom, tracili swoje życie. W życiu bohaterów też tkwi zło, które prowadzi do śmierci. Umiera pani Daszkowska, samobójstwo popełnia Korzecki, który nie potrafi pochodzić się z tym, co się dzieje na świecie.
– Pisarz przedstawia nam klasę wykształconą, która powinna w związku ze swoją pozycją pomagać ludziom, którym się w życiu nie powodzi. Jedynie Joasia Podborska, która była przedstawicielką zubożałej szlachty, była wrażliwa na ludzkie nieszczęście i próbowała w jakiś sposób wynagrodzić krzywdę wyrządzoną ludziom biednym przez przedstawicieli jej własnej klasy społecznej.- Główny bohater – Judym – mimo wykluczenia przez środowisko lekarskie czuje obowiązek, aby pomagać biednym. Z tego też powodu posuwa się do drastycznych decyzji. Rezygnuje ze swojego szczęścia, z miłości do Joasi, bojąc się, że z czasem zatraci poczucie niesienia potrzeby ubogim i potrzebującym.
– W powieść Stefan Żeromski uświadamia nam, że każdy człowiek jest osobiście odpowiedzialny za zło świata. Autor nie poucza, lecz próbuje zmusić nas do głębszego zastanowienia się nad ludzką krzywdą i wyciagnięcia odpowiednich wniosków na przyszłość.
2) Władysław Reymont – żył w latach 1967-1925.Do jego najbardziej znany dzieł należą „Ziemia obiecana” oraz „Chłopi”.
a) W utworze przedstawiony jest prawie cały rok obejmujący cztery pory roku. b) Reymont w swoim utworze przedstawił dwa rodzaje bohaterów: zbiorowego, jakim była społeczność wiejska, i indywidualnego, jakimi byli m.in. Maciej Boryna, Antek czy Jagna. c) Cykl życia tych wszystkich bohaterów był uzależniony od prac polowych i różnych pór roku. d) W powieści tej znajdziemy bardzo wiele informacji na temat ludowych obrzędów, tradycji oraz zwyczajów panujących na polskiej wsi. Możemy tu również znaleźć wiele pięknych opisów przyrody. . W utworze występują trzy kręgi zdarzeń i problemów występujących na polskiej wsi:- w pierwszym opisana jest życie społeczności lipeckiej. Reymont przedstawił sceny z życia każdej strefy społecznej – od najbogatszych po najbiedniejszych mieszkańców – skupiając się na pracy, dniu powszednim, świętach i rozrywkach;- druga część problemowa to opis obyczajów i obrzędów związanych z kalendarzem liturgicznym i obyczajowym. Powieściopisarz skupił się na przedstawieniu odpustów, chrzcin, ślubów, pogrzebów oraz wielu innych obrzędów;- trzeci krąg obejmuje opis przyrody. Reymont przedstawił, jak życie na wsi związane jest z porami roku i uzależnione od nich. Życie mieszkańców wsi wyznaczały prace polowe, głównie zasiewy i zbiory. Czas upływający na wsi liczony jest porami roku.
e) Wiejska społeczność przedstawiona jest jako nierozłączna ze światem natury. Ludzie często na wsi się rodzą i na niej umierają.Dramat młodopolskiDo najbardziej znanych twórców młodopolskiego dramatu zaliczamy: a) Gabrielę Zapolską („Żabusia”, „Ich czworo”, „Skiz”, „Panna Maliczewska”, „Moralność pani Dulskiej”);b) Włodzimierza Perzyńskiego („Lekkomyślna siostra”, „Aszantka”, „Szczęście Frania”); c) Tadeusza Rittnera („W małym domku”);d) Jana Augusta Kisielewskiego („W sieci”, „Karykatury”).
Geneza
Geneza utworu jest ściśle związana z burzliwymi wydarzeniami historycznymi, które miały miejsce w Polsce w XIX wieku. Utwór powstał w 1895 roku, w okresie, gdy Polska była pod zaborami, a społeczeństwo polskie zmagało się z konsekwencjami upadku powstania styczniowego z 1863 roku. Był to czas, kiedy wielu Polaków przeżywało głęboki kryzys tożsamościowy i narodowy, a także borykało się z poczuciem bezsilności wobec potężnych zaborców.
Autor utworu, Stefan Żeromski, był pisarzem głęboko zaangażowanym w sprawy społeczne i narodowe. Jego twórczość często odzwierciedlała troskę o losy Polski i jej mieszkańców. Żeromski napisał „Rozdziobią nas kruki, wrony…” jako komentarz społeczny, który miał na celu ukazanie tragicznych skutków zaborów i powstań narodowych. Utwór ten stanowił swoiste ostrzeżenie przed dalszymi konfliktami zbrojnymi, które mogłyby przynieść jeszcze więcej cierpienia i zniszczenia. Żeromski chciał, aby jego dzieło skłoniło czytelników do refleksji nad losem narodu i koniecznością jedności w obliczu zagrożeń zewnętrznych.
„Rozdziobią nas kruki, wrony…” należy do rodzaju literackiego zwanego epiką. Epika to jeden z trzech głównych rodzajów literackich, obok liryki i dramatu. Charakteryzuje się narracją, czyli opowiadaniem o wydarzeniach, które są przedstawiane z perspektywy narratora. W przypadku tego utworu, narracja jest prowadzona w sposób realistyczny, co pozwala czytelnikowi na głębsze zrozumienie opisywanych wydarzeń i emocji bohaterów.
Gatunek literacki, do którego należy „Rozdziobią nas kruki, wrony…”, to nowela. Nowela jest krótkim utworem epickim, który koncentruje się na jednym wątku fabularnym i ma zazwyczaj zwięzłą formę. W noweli ważne jest, aby fabuła była skoncentrowana, a akcja rozwijała się dynamicznie, prowadząc do wyraźnego punktu kulminacyjnego.
W „Rozdziobią nas kruki, wrony…” można dostrzec kilka charakterystycznych cech noweli. Po pierwsze, utwór skupia się na jednym, centralnym wydarzeniu, którym jest dramatyczna scena rozgrywająca się na polu bitwy. Po drugie, Żeromski stosuje oszczędne środki stylistyczne, co pozwala na zwięzłe i precyzyjne przedstawienie sytuacji oraz emocji bohaterów. Po trzecie, nowela ta zawiera wyraźne przesłanie moralne, które skłania czytelnika do refleksji nad losem jednostki i narodu w obliczu historycznych tragedii.
Warto również zauważyć, że „Rozdziobią nas kruki, wrony…” łączy w sobie cechy kilku gatunków literackich. Choć jest to przede wszystkim nowela, utwór zawiera także elementy opowiadania historycznego, które pozwalają na głębsze zrozumienie kontekstu historycznego i społecznego. Żeromski w mistrzowski sposób łączy realizm z elementami symbolizmu, co nadaje utworowi dodatkową warstwę interpretacyjną.
Podsumowując, „Rozdziobią nas kruki, wrony…” to utwór, który powstał w odpowiedzi na trudne czasy, w jakich znalazła się Polska pod zaborami. Stefan Żeromski, poprzez swoją nowelę, pragnął zwrócić uwagę na dramatyczne skutki powstań narodowych i zaborów, a także skłonić czytelników do refleksji nad przyszłością narodu. Utwór ten, będący przykładem noweli epickiej, łączy w sobie realizm z symbolizmem, co czyni go dziełem ponadczasowym i uniwersalnym w swoim przesłaniu. Dzięki temu, „Rozdziobią nas kruki, wrony…” wciąż jest lekturą, która potrafi poruszyć i zainspirować do głębszej refleksji nad losem jednostki i narodu.
Czas i miejsce akcji
Opis czasu akcji w „Rozdziobią nas kruki, wrony…” jest kluczowy dla zrozumienia kontekstu historycznego, w jakim osadzona jest fabuła. Akcja utworu rozgrywa się tuż po klęsce powstania styczniowego, które miało miejsce w latach 1863-1864. Choć czas nie jest wyraźnie określony w tekście, można go wywnioskować z kontekstu historycznego i opisu sytuacji, w jakiej znajdują się bohaterowie. Powstanie styczniowe było jednym z najważniejszych zrywów niepodległościowych w historii Polski, a jego klęska miała dalekosiężne skutki dla społeczeństwa polskiego. Żeromski, poprzez swoją nowelę, ukazuje dramatyczne następstwa tego wydarzenia, skupiając się na losach jednostek i ich zmaganiach z rzeczywistością po upadku powstania.
Czas akcji ma znaczenie zarówno realistyczne, jak i symboliczne. Realistycznie, przedstawia trudne warunki życia po klęsce powstania, kiedy to represje zaborców były szczególnie dotkliwe. Symbolicznie, czas ten odzwierciedla stan ducha narodu polskiego – z jednej strony pełnego nadziei na odzyskanie niepodległości, z drugiej zaś przygnębionego i zniechęconego niepowodzeniami. Żeromski wykorzystuje ten okres historyczny, aby ukazać nie tylko fizyczne, ale i moralne zniszczenie, jakie dotknęło Polaków.
Miejsce akcji w „Rozdziobią nas kruki, wrony…” jest równie istotne jak czas. Akcja rozgrywa się na polskiej wsi, co jest miejscem realnym, ale jednocześnie pełnym symboliki. Wieś, będąca tłem wydarzeń, jest przedstawiona jako przestrzeń otwarta, co podkreśla bezbronność i osamotnienie bohaterów. Żeromski nie podaje dokładnej lokalizacji geograficznej, co nadaje miejscu akcji uniwersalny charakter – wieś może symbolizować każdą polską ziemię dotkniętą skutkami powstania.
Przestrzeń wiejska w utworze jest nie tylko tłem, ale aktywnie wpływa na fabułę. To właśnie w tej scenerii dochodzi do dramatycznych wydarzeń, które są esencją noweli. Wieś, z jej surowym krajobrazem, staje się miejscem, gdzie rozgrywają się losy bohaterów, a jednocześnie odzwierciedla stan ducha narodu. Żeromski, poprzez opis przyrody i wiejskiego pejzażu, potrafi oddać nastrój panujący wśród ludzi – ich zmagania, nadzieje i rozczarowania.
Znaczenie czasu i miejsca akcji w „Rozdziobią nas kruki, wrony…” jest nie do przecenienia. Stanowią one nie tylko tło wydarzeń, ale i kluczowy element, który wzmacnia przekaz książki. Czas i miejsce akcji wpływają na emocje czytelnika, potęgując wrażenie tragizmu i beznadziejności sytuacji, w jakiej znaleźli się bohaterowie. Żeromski, poprzez swoją nowelę, skłania do refleksji nad losem jednostek w obliczu wielkich wydarzeń historycznych, ukazując, jak czas i miejsce mogą determinować życie człowieka.
Podsumowując, czas i miejsce akcji w „Rozdziobią nas kruki, wrony…” są kluczowe dla zrozumienia przesłania utworu. Żeromski, poprzez umiejętne wykorzystanie tych elementów, potrafi oddać nie tylko realia historyczne, ale i emocjonalny krajobraz epoki, w której przyszło żyć jego bohaterom. Dzięki temu, nowela staje się nie tylko opowieścią o przeszłości, ale i uniwersalną refleksją nad losem człowieka w obliczu nieuchronnych zmian historycznych.
Bohaterowie
Głównym bohaterem utworu jest Szymon Winrych, postać, która odgrywa kluczową rolę w fabule. Szymon to młody mężczyzna, który z zapałem i determinacją angażuje się w walkę o wolność swojego kraju. Jego cechy charakteru, takie jak odwaga, poświęcenie i patriotyzm, są widoczne w jego działaniach i decyzjach. Szymon jest gotów zaryzykować wszystko, aby osiągnąć cel, co czyni go postacią tragiczną. Jego losy są przykładem tego, jak ideały mogą prowadzić do zguby, gdy zderzają się z brutalną rzeczywistością.
Szymon jest postacią dynamiczną, co oznacza, że zmienia się w trakcie utworu. Na początku jest pełen entuzjazmu i wiary w sens walki, jednak z czasem, w obliczu porażek i zdrady, jego optymizm ustępuje miejsca goryczy i rozczarowaniu. Jego przemiana jest kluczowa dla zrozumienia przesłania utworu, które ukazuje, jak trudne i często niewdzięczne jest dążenie do ideałów w świecie pełnym niesprawiedliwości.
Wśród postaci drugoplanowych na szczególną uwagę zasługuje postać starego chłopa, który symbolizuje lud wiejski i jego podejście do powstania. Chłop ten, choć początkowo wydaje się być neutralny wobec wydarzeń, w rzeczywistości jest pełen rezygnacji i braku wiary w sens walki. Jego postawa jest kontrastem dla idealizmu Szymona, ukazując różnice w postrzeganiu rzeczywistości przez różne warstwy społeczne. Chłop jest pragmatyczny, skupiony na przetrwaniu i codziennych problemach, co czyni go postacią statyczną, niezmieniającą się w trakcie utworu.
Kolejną ważną postacią jest młoda kobieta, która pojawia się w życiu Szymona. Jej obecność wprowadza element nadziei i miłości, ale także ukazuje, jak osobiste relacje mogą być zdominowane przez większe, historyczne wydarzenia. Kobieta ta jest pełna ciepła i empatii, co kontrastuje z brutalnością świata zewnętrznego. Jej relacja z Szymonem jest skomplikowana, pełna napięć wynikających z różnic w ich podejściu do życia i walki.
Inną postacią, która odgrywa istotną rolę w utworze, jest przyjaciel Szymona, który reprezentuje młode pokolenie walczące o wolność. Jego entuzjazm i zaangażowanie są podobne do tych, które cechują Szymona, jednak jego losy pokazują, jak szybko młodzieńcze ideały mogą zostać zniszczone przez brutalną rzeczywistość. Przyjaciel Szymona jest postacią dynamiczną, której przemiana odzwierciedla proces dojrzewania i utraty niewinności.
Warto również wspomnieć o postaci zdrajcy, który symbolizuje zdradę i brak lojalności wśród własnych rodaków. Jego działania są motywowane chęcią zysku i osobistymi korzyściami, co czyni go postacią negatywną, ale niezwykle ważną dla fabuły. Zdrajca jest przykładem tego, jak niskie pobudki mogą prowadzić do tragedii i zniszczenia, a jego obecność w utworze podkreśla moralne dylematy, przed którymi stają bohaterowie.
Podsumowując, postacie w „Rozdziobią nas kruki, wrony” są złożone i wielowymiarowe, a ich losy i decyzje odzwierciedlają głębokie prawdy o ludzkiej naturze i społeczeństwie. Każda z nich wnosi coś unikalnego do fabuły, a ich historie są przestrogą, ale także źródłem refleksji nad tym, jak trudne i skomplikowane może być dążenie do wolności i sprawiedliwości w świecie pełnym niesprawiedliwości i zdrady.
Streszczenie
Spotkanie z tragicznym losem – początek opowieści
Opowiadanie „Rozdziobią nas kruki, wrony…” autorstwa Stefana Żeromskiego rozpoczyna się od przedstawienia głównego bohatera, Szymona Winrycha. Jest to ubogi chłop, który postanawia wyruszyć na pole bitwy, aby zebrać pozostawione tam ciała poległych powstańców. Winrych, mimo że nie brał udziału w powstaniu, czuje się związany z walką o wolność i chce oddać hołd poległym. Jego celem jest pochowanie ciał, które leżą na polu, pozostawione na pastwę dzikich zwierząt i ptaków.
Walka z przeciwnościami – samotna misja Szymona Winrycha
Winrych wyrusza na pole bitwy z prostym wozem, ciągniętym przez konia. Jego droga jest długa i trudna, a on sam zmaga się z nieprzyjaznym otoczeniem i własnymi myślami. Mimo że nie ma wsparcia, jego determinacja jest silna. Na miejscu zastaje przerażający widok – pole pełne jest ciał poległych, które zaczynają być rozszarpywane przez kruki i wrony. Szymon, widząc to, z jeszcze większym zapałem przystępuje do pracy. Zaczyna zbierać ciała, aby je pochować, co jest dla niego aktem najwyższego szacunku i oddania.
Tragiczny finał – nieoczekiwane spotkanie
Podczas swojej pracy Szymon spotyka grupę chłopów, którzy przybywają na pole bitwy z zamiarem rabunku. Chłopi, widząc Szymona, początkowo są zaskoczeni jego obecnością, ale szybko stają się wrogo nastawieni. Uważają, że Szymon chce im przeszkodzić w zebraniu łupów. Dochodzi do konfrontacji, w której Szymon zostaje brutalnie pobity przez chłopów. Jego próby wyjaśnienia, że nie ma złych intencji, są ignorowane.
Śmierć i symboliczne rozdziobywanie – zakończenie opowieści
Po brutalnym pobiciu Szymon zostaje pozostawiony na polu bitwy, gdzie umiera z powodu odniesionych ran. Jego ciało, podobnie jak ciała poległych powstańców, staje się ofiarą kruków i wron. Opowiadanie kończy się obrazem ptaków rozdziobujących ciało Szymona, co jest symbolicznym przedstawieniem losu tych, którzy poświęcili się dla wyższych celów, ale zostali zapomniani i zlekceważeni przez społeczeństwo.
„Rozdziobią nas kruki, wrony, na polu bitwy, gdzie nikt nie pamięta o bohaterach.” – narrator
Plan wydarzeń
Plan wydarzeń lektury Rozdziobia Nas Kruki Wrony
- Główny bohater, Szymon Winrych, wyrusza na pole bitwy, aby walczyć za ojczyznę.
- Winrych zostaje ranny podczas walki i traci przytomność.
- Po odzyskaniu przytomności, Szymon próbuje znaleźć drogę powrotną do domu.
- Spotyka chłopa, który obiecuje mu pomoc, ale ma ukryte intencje.
- Chłop prowadzi Winrycha do swojego gospodarstwa, gdzie planuje go okraść.
- Szymon, osłabiony i wyczerpany, nie jest w stanie się bronić.
- Chłop kradnie Winrychowi jego rzeczy i zostawia go na pastwę losu.
- Winrych umiera z powodu odniesionych ran i wyczerpania.
- Ptaki, kruki i wrony, zaczynają rozdziobywać ciało bohatera.
- Chłop wraca, aby sprawdzić, czy Winrych jeszcze żyje, ale znajduje tylko jego zwłoki.
- Chłop zabiera resztki rzeczy, które pozostały przy ciele Szymona.
- Ptaki kontynuują swoją ucztę, symbolizując bezlitosność natury i ludzi.
- Historia kończy się refleksją nad losem bohatera i bezsensownością jego śmierci.
Problematyka
Najważniejsze problemy poruszane w książce „Rozdziobią nas kruki, wrony…”
1. Bezsilność jednostki wobec historii: Jednym z głównych problemów poruszanych w książce jest bezsilność jednostki wobec wielkich wydarzeń historycznych. Bohaterowie utworu, mimo swoich starań i poświęceń, często nie są w stanie wpłynąć na bieg wydarzeń. Ich losy są z góry przesądzone przez siły, które są poza ich kontrolą. To pokazuje, jak mało znaczące mogą być indywidualne wysiłki w obliczu potężnych procesów historycznych.
2. Konflikt między ideałami a rzeczywistością: Książka ukazuje również zderzenie ideałów z brutalną rzeczywistością. Bohaterowie często mają szlachetne intencje, ale ich działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. To prowadzi do rozczarowania i frustracji, które są częstym motywem w literaturze dotyczącej walki o niepodległość.
3. Tragizm losu ludzkiego: Utwór porusza temat tragizmu ludzkiego losu, pokazując, że życie człowieka jest często pełne cierpienia i niesprawiedliwości. Bohaterowie doświadczają wielu trudności, które są wynikiem zarówno ich własnych wyborów, jak i zewnętrznych okoliczności. Ta perspektywa skłania do refleksji nad sensem życia i rolą przypadku w ludzkim losie.
Motywy literackie obecne w utworze „Rozdziobią nas kruki, wrony…”
1. Motyw kruków i wron: Tytułowe kruki i wrony symbolizują nie tylko śmierć i zniszczenie, ale także obojętność natury wobec ludzkiego cierpienia. Ptaki te pojawiają się jako świadkowie i uczestnicy wydarzeń, które rozgrywają się na polu bitwy, podkreślając ulotność ludzkiego życia i nieuchronność śmierci.
2. Motyw walki: Walka jest centralnym motywem utworu, zarówno w sensie dosłownym, jak i metaforycznym. Bohaterowie zmagają się nie tylko z wrogiem zewnętrznym, ale także z własnymi słabościami i dylematami moralnymi. Walka ta ukazuje złożoność ludzkiej natury i trudności w podejmowaniu decyzji.
3. Motyw ofiary: Książka przedstawia motyw ofiary, zarówno w kontekście osobistym, jak i narodowym. Bohaterowie poświęcają swoje życie i marzenia dla wyższych celów, co często prowadzi do tragicznych konsekwencji. Ten motyw skłania do refleksji nad wartością poświęcenia i jego znaczeniem w kontekście historycznym.
Wartości i przesłania
1. Wartość patriotyzmu: Utwór podkreśla znaczenie patriotyzmu i gotowości do poświęceń dla ojczyzny. Bohaterowie, mimo trudności i przeciwności, starają się działać na rzecz swojego kraju, co jest przedstawione jako najwyższa wartość moralna.
2. Krytyka wojny: Książka stanowi również krytykę wojny jako bezsensownego i destrukcyjnego zjawiska. Pokazuje, że wojna przynosi jedynie cierpienie i zniszczenie, a jej ofiarami są przede wszystkim niewinni ludzie. To przesłanie jest szczególnie ważne w kontekście historycznym, w jakim osadzona jest fabuła.
3. Refleksja nad ludzką naturą: Utwór skłania do refleksji nad złożonością ludzkiej natury i motywacjami, które kierują naszymi działaniami. Pokazuje, że ludzie są zdolni zarówno do wielkich czynów, jak i do okrucieństwa, co jest wynikiem ich wewnętrznych konfliktów i dylematów moralnych.
„…kruki i wrony krążyły nad polem bitwy, jakby czekały na swój czas…” – ten cytat podkreśla motyw nieuchronności i obojętności natury wobec ludzkiego cierpienia.
Streszczenie szczegółowe
Wprowadzenie do świata „Rozdziobią nas kruki, wrony”
Opowiadanie „Rozdziobią nas kruki, wrony” autorstwa Stefana Żeromskiego to krótka, ale niezwykle sugestywna lektura, która ukazuje dramatyczne losy jednostki w obliczu bezlitosnej natury i bezdusznego społeczeństwa. Akcja rozgrywa się w Polsce, w czasach po upadku powstania styczniowego, kiedy to kraj był podzielony i zdominowany przez zaborców. Głównym bohaterem jest Szymon Winrych, były powstaniec, który próbuje odnaleźć się w nowej, trudnej rzeczywistości.
Podróż Szymona Winrycha
Szymon Winrych, człowiek o silnym poczuciu obowiązku i patriotyzmu, wyrusza w podróż przez polskie ziemie, które są teraz pod kontrolą zaborców. Jego celem jest dostarczenie broni dla resztek powstańców ukrywających się w lasach. Winrych jest pełen determinacji, choć zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw, jakie niesie ze sobą ta misja. Podróżuje samotnie, co podkreśla jego izolację i osamotnienie w walce o wolność ojczyzny.
Spotkanie z naturą
Podczas swojej wędrówki Szymon napotyka na różne przeszkody, zarówno ze strony ludzi, jak i natury. Przyroda, która go otacza, jest surowa i nieprzyjazna. Zimowy krajobraz, zamarznięte pola i lasy, potęgują poczucie beznadziei i opuszczenia. Winrych musi zmagać się z trudnymi warunkami atmosferycznymi, które stają się metaforą jego wewnętrznej walki i zmagań z losem.
Tragiczne spotkanie
Podczas swojej podróży Szymon natrafia na grupę chłopów, którzy początkowo wydają się być przyjaźnie nastawieni. Jednak szybko okazuje się, że ich intencje są dalekie od szlachetnych. Chłopi, widząc w Winrychu zagrożenie, postanawiają go zaatakować. Dochodzi do brutalnej konfrontacji, w której Szymon zostaje ciężko ranny. Jego marzenia o wolności i lepszej przyszłości zostają brutalnie zniszczone przez ludzi, których miał nadzieję chronić.
Śmierć i zniszczenie
Ranny Szymon zostaje pozostawiony na pastwę losu. Jego ciało, leżące na ziemi, staje się symbolem upadku ideałów i marzeń o wolności. Wkrótce do martwego ciała Winrycha zbliżają się kruki i wrony, które zaczynają rozdziobywać jego zwłoki. Ten obraz jest niezwykle sugestywny i symboliczny, ukazując bezlitosność natury i obojętność świata wobec losu jednostki.
Symbolika i przesłanie
Opowiadanie Żeromskiego jest pełne symboliki. Kruki i wrony, które rozdziobują ciało Szymona, symbolizują nie tylko bezlitosną naturę, ale także społeczeństwo, które odwraca się od swoich bohaterów. Winrych, jako były powstaniec, reprezentuje pokolenie, które poświęciło się dla idei wolności, ale zostało zdradzone przez tych, których miało chronić. Jego śmierć jest symbolem upadku ideałów i marzeń o lepszej przyszłości.
Refleksje nad losem jednostki
„Rozdziobią nas kruki, wrony” to nie tylko opowieść o tragicznych losach Szymona Winrycha, ale także głęboka refleksja nad losem jednostki w obliczu bezlitosnego świata. Żeromski ukazuje, jak łatwo jednostka może zostać zapomniana i zniszczona przez społeczeństwo, które nie docenia jej poświęcenia. To opowieść o samotności, beznadziei i kruchości ludzkich marzeń, która zmusza czytelnika do zastanowienia się nad własnym miejscem w świecie.
Opracowanie
Krótki wstęp
Henryk Sienkiewicz to jeden z najbardziej znanych polskich pisarzy, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Jego twórczość jest ceniona za umiejętność łączenia historii z literacką fikcją. „Rozdziobią nas kruki, wrony…” to nowela, która powstała w 1888 roku. Jest to utwór ważny, ponieważ porusza tematykę narodową i społeczną, ukazując trudne realia życia w Polsce pod zaborami.
Geneza utworu i gatunek
– Okoliczności powstania: Sienkiewicz napisał tę nowelę w okresie, gdy Polska była pod zaborami. Był to czas, kiedy wielu pisarzy starało się podtrzymywać ducha narodowego i przypominać o potrzebie walki o niepodległość.
– Rodzaj i gatunek literacki: „Rozdziobią nas kruki, wrony…” to nowela, czyli krótki utwór prozatorski o zwartej fabule i wyrazistym zakończeniu.
– Cechy gatunku widoczne w lekturze: Nowela charakteryzuje się jednowątkową fabułą, ograniczoną liczbą bohaterów i silnym akcentem na przesłanie moralne. W utworze Sienkiewicza te cechy są wyraźnie widoczne.
Czas i miejsce akcji
– Czy są realne czy fikcyjne?: Akcja noweli rozgrywa się w Polsce pod zaborami, co jest realnym tłem historycznym. Miejsce akcji jest bliżej nieokreślone, co nadaje utworowi uniwersalny charakter.
– Jaką pełnią rolę w utworze?: Czas i miejsce akcji podkreślają trudne warunki życia Polaków pod zaborami oraz ich walkę o niepodległość. Służą jako tło do ukazania dramatycznych wydarzeń i postaw bohaterów.
Bohaterowie
– Główny bohater: Głównym bohaterem noweli jest młody powstaniec, którego cechuje odwaga i determinacja w walce o wolność ojczyzny. Jego przemiana polega na przejściu od nadziei na zwycięstwo do tragicznego końca, co podkreśla beznadziejność sytuacji Polaków.
– Postacie drugoplanowe:
– Chłop: symbolizuje bierność i brak zrozumienia dla idei niepodległościowych.
– Kruki i wrony: metaforycznie przedstawiają zagrożenie i nieuchronność klęski.
– Relacje między nimi: Główny bohater jest osamotniony w swojej walce, co podkreśla jego tragizm. Chłop i ptaki są elementami świata, który nie sprzyja jego dążeniom.
Problematyka
– Jakie ważne tematy porusza utwór?:
– Walka o niepodległość: Utwór ukazuje trudności i poświęcenie związane z walką o wolność.
– Beznadziejność sytuacji: Sienkiewicz przedstawia pesymistyczny obraz losu Polaków pod zaborami.
– Obojętność społeczeństwa: Nowela ukazuje brak wsparcia ze strony społeczeństwa dla idei niepodległościowych.
– Krótkie rozwinięcie każdego z tych motywów:
– Walka o niepodległość jest przedstawiona jako heroiczna, ale skazana na porażkę.
– Beznadziejność sytuacji jest ukazana poprzez tragiczny los głównego bohatera.
– Obojętność społeczeństwa jest symbolizowana przez postać chłopa, który nie rozumie i nie wspiera powstańców.
Wartości i przesłanie
– Czego uczy ta książka?: Nowela uczy o znaczeniu walki o wolność i konieczności poświęcenia dla wyższych celów, nawet w obliczu przeciwności.
– Jakie ma przesłanie dla współczesnego czytelnika?: Przesłanie utworu jest uniwersalne – podkreśla wartość wolności i konieczność zachowania tożsamości narodowej. Dla współczesnego czytelnika może być przypomnieniem o znaczeniu patriotyzmu i solidarności.
Podsumowanie
- Autor i rok wydania: Henryk Sienkiewicz, 1888
- Gatunek: Nowela
- Główne postacie: Powstaniec, chłop, kruki i wrony
- Tematy: Walka o niepodległość, beznadziejność sytuacji, obojętność społeczeństwa
- Przesłanie: Znaczenie wolności, patriotyzmu i poświęcenia
Pytania do przemyślenia
- Dlaczego główny bohater jest postacią, którą warto zapamiętać?
- Jaką rolę w książce odgrywa motyw walki o niepodległość?
- Co można wynieść z tej książki dla siebie?
„Cytat z książki, który dobrze oddaje przesłanie lub cechę bohatera.” – Henryk Sienkiewicz
Streszczenie
Tego dnia nie dało się dojrzeć choćby jednego słonecznego promyka. Wszystko to za sprawą parszywych chmur, które wciąż, ganiane przez wiatr, przemieszczały się po niebie dzięki wichrom. Na dodatek padał z nich rzęsisty i ulewny deszcz wręcz nie do zniesienia. Niestety trwała okrutna i bezwzględna jesień. Warzywa i rośliny, niegdyś tak piękne i urodzajne, teraz wręcz czarne, zepsute. To samo z krzewami i drzewami. Widok smutnych pól z pewnością przygnębiał każdego, kto na nie spojrzał: i z oddali, i z bliska. Bo z odległości rzędy kartofli wyglądały niczym marsz żałobników, a z bliska na widok takiegoż ziemniaka, którego nie da się zjeść, serce się kraje. Deszcz sprawiał, że z płodnej ziemi tworzyły się bagna. O świcie Andrzej Borycki (pseudonim Szymon Winrych) wyjechał na rozległe ziemie do Nasielska. Pędził koło gęstwin, po polnych wydeptanych ścieżkach, w odwrotną stronę niż rosły warzywa. Przy wozie czuwał już trzeci dzień. Chodząc po gęstym błocie, jego buty się rozwaliły. Cały zziąbł, przemókł i zmarniał. A kiedyś pan Andrzej pełnił funkcję prezesa wesołego bractwa. Teraz już nie wyglądał tak, jak kiedyś: w obdartych i przepoconych ubraniach, jadł chciwie wszystko, co by mu podano. Konie co chwilę się zatrzymywały: i one nie miały już sił na dalszą wędrówkę. Nie dość, że wieźli ze sobą broń, to jeszcze koła grzęzły w błocie, brązowej, lepkiej paćce. A te konie uważano za całkiem wytrzymałe i jakościowo niezłe… Rumaki te należały do sztachetki, który je pożyczał Winrychowi na jego potrzeby. Za dnia pan Szymon spał, a konie się pasły. Teraz o tym nie było mowy. Wciąż wierzył, że w końcu zasłuży na odpoczynek. Tylko on woził broń, nie poddawał się. To on podsycał nadzieję w sercach wielu ludzi. Gdy wszyscy upadli, on jeden szedł z podniesioną głową, choć było mu trudno. Ludzie wyznawali prostą zasadę: „fratres, rapiamus, capiamus, fugiamusque”, czyli „bracia, porywajmy, chwytajmy i uciekajmy”. Ale Winrych był wierny jak pies swoim zasadom. Gdy szedł koło wozu zmoczony, głodny i ciężko mu było, czuł, że nędznieje, że z każdą sekundą staje się coraz to słabszy. Nie miał już nawet okruszka chleba, nawet kropli wody, choć tej nie brakowało… Dziurawe, stare, zdarte ubrania, dziurawe buty, dzięki którym Szymonowi marzły stopy, a wręcz stąpały po mule. Z drugiej strony wiedział, że nie nędznym się stał przez ubrania czy głód. Gdy patrzył w oddali na odciski nóg, tak znajomych, bo własnych, nędzniał. W szeregach partyzantów nie istniała już żadna nadzieja. Przegrali. A Winrych myślał o tym, jakim potrafi być człowiek: bestialski, okrutny, zły. Nie mógł pogodzić się z porażką: przecież walczyli o wolność, o coś, co każdy patriota postawiłby na pierwszym miejscu. Nie byli agresorami, broń Boże! Oni pragnęli tylko niezależności. A teraz powstanie upadło… Przeklinał pod nosem tych, którzy wciąż wyrządzali krzywdę Polakom: zaborcom. Deszcz nieco osłabł, ale teraz tworzył zasłonę wodną dzięki wiatrowi. Winrych w oddali widział jakąś grupę. Zorientował się, że to Rosjanie. Zaczął uciekać: na jego nieszczęście pole było tak rozległe, że nie dało się niespostrzeżenie uciec. Zobaczyli to „Moskale”, a część z ich jeźdźców oderwała się od wojska i goniła Winrycha. Sam pan Szymon nie wiedział, czy oni zbliżają się w jego, czy w odwrotnym kierunku. Zorientował się, że idą po niego, i od razu poczuł, że krew mu wolniej pulsuje, nawet stężała, jakby w obawie, że zaraz się poleje. Zatrzymał wóz i gorączkowo szukał jakiejś naładowanej broni, której mógłby użyć. Ale zanim zdążył cokolwiek zrobić, postanowił puścić konie w siną dal – czuł wobec nich takie zobowiązanie. Wtedy ośmiu Rusinów dopadło bohatera. Winrych, jak na odważnego przystało, nie bał się trzymania języka za zębami. Nie chciał powiedzieć, dokąd wiózł tak dużo broni. Wtedy ułani się wściekli. Pan Szymon pragnął, a wręcz błagał, by go nie zabito. Niestety. Jeden z agresorów rozciął brzuch, drugi połamał mostek, a trzeci zabił konia. Pustą butelkę po wódce Rosjanie rozbili na głowie, a ostrogami podrapali twarz i policzki. Ułani nie mieli czasu na zabranie broni, więc odjechali. Konający Andrzej zaczął zmawiać modlitwę i to była ostatnia jego rzecz w życiu. Z nadzieją i pokorą w sercu umarł. Jego leżąca w błocie głowa wyżłobiła otwór, do którego spływało coraz więcej wody. Martwy koń leżał na ziemi, a jego temperatura ciała wciąż spadała. Żywy rumak pragnął uwolnić się z zaprzęgu. Po chwili powąchał głowę Winrycha. Na zapach umarłego koniowi zakrwawiły oczy, a potem z całych sił ze wściekłością i ze wściekłości pragnął się uwolnić. Szarpał się na wszystkie strony. Jego noga dostała się między szprychy, więc koń próbował ją wyciągnąć. Zabolało. Kość pękła, skrzywiła się i przebiła skórę. Dopiero następnego dnia deszcz się skończył. Wiatr rozganiał chmury po horyzoncie, a koło nich leciały kruki i wrony. Ptaki szukały padliny, którą mogłyby się pożywić. Krążyły po polu. Koń wciąż żył, wciąż stał, wciąż ze złamaną nogą. Nie chciał już jej wyjmować, by nie zadawać sobie jeszcze większego bólu. A kość wciąż raniła skórę. Zobaczył wrony, i po chwili zarżał. Rumak próbował odgonić ptactwo od Winrycha i swojego kolegi. Ale ci drapieżnicy wciąż z nieukrywanym zainteresowaniem zbliżali się ku martwym ciałom. Chciały wybadać otoczenie. Choć wszystkie chciwo patrzyły na ofiary, jedna z nich wyjątkowo pragnęła zabłysnąć. Podeszła do martwego. Dziobem wydłubała mu oko. To, z pewnością odważne zachowanie, widziały inne wrony. Co gorsze, poszły za jej przykładem. Jedna dłubała czaszkę, druga wzięła się za żebro, jeszcze inna gryzła nogę. A ta najzuchwalsza postanowiła zjeść mózg Winrycha. Zanim to zrobiła, spłoszył ją pewien wiejski chłop. Poszedł zbierać trupy: nie chciał ich mieć na swojej działce. Bał się Rusinów, więc niemalże pełzał po ziemi. Gdy zobaczył Winrycha, zmówił nad nim pacierz. Wnet szukał jakichś kosztowności lub pieniędzy, które należały do nieżyjącego. Zabrał broń, a po półgodzinie wrócił, by zabrać resztę rzeczy. O dwunastej wywlókł konia ze złamaną nogą. Okazało się, że noga do reszty zgniła. Chłop postanowił do niczego nieprzydatnego konia udusić. Już zawiązał pętlę na gardle skazańca, gdy rumak uciekł. Chłop zaprzągł inne konie do wozu i odjechał. Po południu wrócił i zdarł skórę ze zdechłego konia. Myślał, jak w moralny sposób mógłby zdjąć skórę z żywego. Chciał to zrobić małym sztyletem. W końcu pozwolił koniowi odejść, jednak obawiał się, że w nocy ktoś zatłucze mustanga na śmierć. W dole pola rosły kartofle. Ponieważ woda przesiąkała pod dworskie piwnice, zdecydowano się na przeniesienie uprawy. W dołach pojawiły się chwasty. W tamtym miejscu wciąż leżało dużo błota. Do jednej z dziur jakiś chłop włożył Winrycha oraz konia i podkopał ich gliną, by nie zostali wywęszeni i zjedzeni przez ptaki. Tak się zemścił na jego ciągłym wyzyskiwaniu przez innych, na niewolnictwie, na hańbie, jaka spadała na najuboższych. Z dziwną ulgą wrócił do domu. Nagle śmiertelną ciszę przerwał koń, który stał przy swoistym grobie Winrycha. Kruki i wrony się zleciały. Trwała noc, smutna, okrutna i zła, jak nigdy.
Recenzja książki
Dlaczego sięgnąłem po „Rozdziobią nas kruki, wrony”?
„Rozdziobią nas kruki, wrony” to opowiadanie autorstwa Stefana Żeromskiego, które powstało w 1895 roku. Żeromski, znany jako „sumienie polskiej literatury”, jest jednym z najważniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Jego twórczość często poruszała trudne tematy społeczne i narodowe, co czyniło go głosem pokolenia. Powodem, dla którego sięgnąłem po tę książkę, była chęć zrozumienia, jak Żeromski przedstawia dramatyczne losy Polski i Polaków w czasie zaborów. Miałem nadzieję, że lektura dostarczy mi głębszego wglądu w historię i emocje tamtych czasów.
Tematyka i motywy, które przyciągają uwagę
Opowiadanie „Rozdziobią nas kruki, wrony” skupia się na losach jednostki w obliczu wielkich wydarzeń historycznych. Głównym motywem jest tragiczny los powstańca styczniowego, którego ciało zostaje porzucone na polu bitwy. Żeromski w mistrzowski sposób ukazuje brutalność i bezwzględność wojny, a także obojętność natury wobec ludzkiego cierpienia. To, co czyni tę historię interesującą, to jej uniwersalność – mimo że opisuje konkretne wydarzenia historyczne, porusza tematy, które są aktualne do dziś, takie jak walka o wolność, poświęcenie i samotność.
Mocne strony opowiadania
Jednym z największych atutów „Rozdziobią nas kruki, wrony” jest jego język. Żeromski posługuje się bogatym, plastycznym stylem, który potrafi oddać zarówno piękno, jak i okrucieństwo opisywanych scen. Jego opisy przyrody są pełne detali, co sprawia, że czytelnik niemal czuje się częścią opisywanego świata. Ponadto, autor doskonale buduje napięcie i emocje, co sprawia, że opowiadanie jest niezwykle wciągające.
Co mogło być lepsze?
Mimo wielu zalet, opowiadanie „Rozdziobią nas kruki, wrony” nie jest pozbawione wad. Dla niektórych czytelników język Żeromskiego może wydawać się zbyt archaiczny i trudny w odbiorze. Długie, złożone zdania oraz liczne opisy mogą być momentami nużące, zwłaszcza dla młodszych czytelników, którzy nie są przyzwyczajeni do takiego stylu pisania. Ponadto, niektóre fragmenty mogą wydawać się zbyt patetyczne, co może zniechęcać do dalszej lektury.
| Plusy | Minusy |
|---|---|
| Barwny język | Archaiczny styl |
| Uniwersalne przesłanie | Długie opisy |
Dla kogo jest ta książka?
„Rozdziobią nas kruki, wrony” to lektura, która z pewnością przypadnie do gustu osobom zainteresowanym historią Polski oraz literaturą klasyczną. Jest to również wartościowa pozycja dla tych, którzy cenią sobie głębokie, refleksyjne opowieści o ludzkiej naturze i losie. Mimo trudności językowych, warto sięgnąć po tę książkę, aby doświadczyć emocji i przemyśleń, które Żeromski tak umiejętnie przekazuje.
Podsumowanie – czy warto przeczytać?
Podsumowując, „Rozdziobią nas kruki, wrony” to opowiadanie, które warto przeczytać, mimo jego trudności. Żeromski w mistrzowski sposób ukazuje dramatyczne losy jednostki w obliczu wielkich wydarzeń historycznych, a jego język, choć wymagający, potrafi dostarczyć niezapomnianych wrażeń. Dla uczniów, którzy szukają głębszego zrozumienia historii i literatury polskiej, ta książka będzie cennym źródłem wiedzy i refleksji. Polecam ją każdemu, kto jest gotów na literackie wyzwanie i chce poznać jedno z ważniejszych dzieł polskiej literatury.