Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Wystąpił błąd, spróbuj ponownie :(
Udało się! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje się kod do aktywacji konta
";
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Czas i miejsce akcji
Sławomir Mrożek ,,Tango” – czas i miejsce akcji
W swoim dziele pod tytułem ,,Tango” Sławomir Mrożek nie określił dokładnego czasu akcji. Jednak na podstawie zachowań bohaterów, ich stylu życia, czytelnik może domyślić się, iż była to współczesność. Na podstawie treści można także wywnioskować, iż w tym przypadku nie zastosowano się do zasady trójjedności, gdyż czas trwał więcej niż jeden dzień. Świadczył o tym między innymi fragment, w którym Artur prosił swoich bliskich o ich błogosławieństwo. Po spełnieniu ich prośby ustalono, iż ślub mężczyzny wraz z osiemnastoletnią Alą miał odbyć się kolejnego dnia.
Miejsce akcji zostało opisane w didaskaliach. W tym przypadku zachowano ważną zasadę dla dramatu, która oświadczała iż akcja całego utworu powinna rozgrywać się tylko w jednym miejscu. Był to inteligencki dom. Właścicielem budynku został artysta Stomil i jego ukochana żona o imieniu Eleonora. Wiedli oni ciekawe życie, ponieważ wraz z małżeństwem mieszkało kilka osób. Na
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
leżał do nich dorosły syn dwójki bohaterów, Artur. Oprócz nich ulokowała się tam również rodzicielka Stomila, a babcia Artura, starsza kobieta o imieniu Eugenia, a także jej brat Eugeniusz. W domu żył także Edek, jednak autor nie poinformował kim był on dla rodziny z dramatu. Nie wiadomo również jak trafił do domu Stomila i dlaczego mężczyzna pozwolił mu zamieszkać wraz z pozostałymi domownikami.
Z treści dowiadujemy się, iż w domu bohaterów panował wielki bałagan. Pomieszczenia wyglądały tak jakby po przeprowadzce. Różne meble znajdowały się w przypadkowych, nietypowych miejscach. Oprócz tego wszędzie leżały, chaotycznie porozrzucane po pomieszczeniach, bezużyteczne przedmioty. Wszystko było zakurzone. Sławomir Mrożek nie bez przyczyny opisał w taki sposób dom bohaterów dramatu. Chciał w ten sposób ukazać typowe zachowania, poglądy, charaktery postaci. Nie stosowali się do powszechnie przestrzeganych przez ludzi zasad, norm. Nie dbali nawet o wygląd i porządek własnego domu, gdzie spędzali wiele czasu.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Streszczenie krótkie
Jedna z najznakomitszych sztuk Sławomira Mrożka – „Tango”, opowiada o problemach współczesnego społeczeństwa na podstawie przykładowej, standardowej rodziny.
Akcja zaczyna się od powrotu do domu dwudziestopięcioletniego Artura, który zastaje swoją babcię (Eugenię) grającą w karty z bratem (wujkiem chłopaka – Eugeniuszem) oraz nieznanemu bohaterowi mężczyzną. Rozwścieczony widokiem obcego w swoim salonie, student próbuje ukarać dziadków. Wtem wchodzi matka Artura, Eleonora. Nieznajomy okazuje się być Edkiem, jej kochankiem, co strasznie przytłacza syna – jego wujek próbuje go pocieszyć i nakłonić do skrzywdzenia Edka. Pojawia się ojciec chłopaka – Stomil, cały w nieładzie, co jeszcze bardziej rozdrażnia syna, który zaczyna narzekać na chaos i nieporządek w domu. Artur od razu przechodzi do wypominania pokoleniu swoich rodziców, że w imię buntu, doprowadzili do nieładu i chaosu na całym świecie. Twierdzi, iż brak norm doprowadził do normy współczesności, a on sam nie ma przeciwko czemu się buntować. Niespodziewanie pojawia się Ala, kuzynka Artura. Student wyprasza wszystkich z pokoju, by pomówić z Alą na osobności. Gdy wszyscy wychodzą, Artur proponuje Ali tradycyjny ślub, który ma ukształtować jego cel zmiany myślenia społeczeństwa. Kuzynka zaś prosi o czas na zastanowienie się.
Jest noc. Samotnie siedzącego Artura zaczepia Eugeniusz, który wiernie „służy” chłopakowi, ślepo wierząc w jego świeży światopogląd oraz pomagając mu w zrealizowaniu planu. Gdy Artur wydaje mu nowe rozkazy, na powrót przychodzi Ala. Dochodzi nimi do sprzeczki. Dziewczyna czuje się nieswojo, ponieważ nie widzi uczucia Artura, które powinno skłonić go do małżeństwa. Uważa to więc za rzecz mało ważną. Zaczyna myśleć, że niezainteresowanie Artura spowodowane jest z jej winy, co kuzyn odbiera za prymitywny odzew skupienia się na swojej atrakcyjności. Zaczyna się między kuzynostwem niewielka szarpanina, którą na chwilę przerywa Edek. Obrażona Ala chce odejść, lecz Artur przekonuje ją, iż jest mu potrzebna do spełnienia swojego planu, który im obojgu zapewni przyjemność oraz korzyść. Dziewczyna nadal nie jest w pełni przekonana, więc kuzyn karze jej się jeszcze namyśleć.
Artur kieruje się do pokoju swojego ojca, który oddaje się sztuce. Próbuje go prz
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
zekonać do zabicia Edka, grając na jego emocjach, na co Stomil z początku ulega. Potem jednakże ojciec zarzuca synowi, iż zachęca go do popełnienia morderstwa, gdyż chce rozgłosu, co Artur opornie mu przyznaje, jako iż tragedia to jego zdaniem wielka, ciekawa forma, która przyciąga ludzi. Mimo to chłopak stara się dalej przekonać do złego czynu Stomila. Ten w końcu się zgadza, lecz gdy znika za drzwiami nie słychać hałasu, krzyków, wystrzałów rewolweru, którego dostał od syna. Zdziwiony student wchodzi do pokoju, a tam zastaję rodzinę z Edkiem, grającą w karty. Wściekły Artur wygania zebranych do salonu, gdzie karze Eugeniuszowi ich pilnować, dając mu rewolwer. Student zaś szuka swojej kuzynki, a gdy ją odnajduje, pyta o decyzję w sprawie ślubu. Ala zgadza się.
Następnego dnia odbywają się generalne przygotowania do ceremonii. Edek zostaje służącym rodziny, Artur jest poza domem – załatwia ostatnie formalności. Wtem pojawia się Ala w sukni ślubnej. Eleonora widząc jej niepewną minę, wygania wszystkich z salonu, pozostając sam na sam z kuzynką jej syna. Dziewczyna próbuje wyjaśnić, że zgadza się na ślub, gdyż ma nadzieję na poprawę relacji między nią, a Arturem i pojawienia się prawdziwej miłości. Wracają Stomil oraz Eugeniusz, którzy kłócą się o ubiór ojca przyszłego męża na uroczystość. W międzyczasie pojawia się pijany Artur. Podczas jego wahań nastrojów, chaotycznych ruchów, zmiany koncepcji planu zbawienia świata, kłótni całej rodziny na temat tejże zmiany, przychodzi Eugenia, która żegna się z pozostałymi członkami, by oznajmić, iż umiera. Zaraz po tym dostaje zawału. W całym chaosie sprzeczek, niezrozumienia siebie nawzajem, wynika, iż Ala zdradziła Artura, nieświadoma, że to go w jakiś sposób poruszy. Artur reaguje okropną rozpaczą, gniewem na wszystkich, jego plan został zniszczony, a chłopak pogrążony. Popada w szaleńczy obłęd, na co Edek pozbawia go życia. Ostatnie słowa Artura są kierowane do Ali, której wyjaśnia, iż naprawdę ją kochał. Zabójca chłopaka ogłasza swoje zwycięstwo i karze rodzinie być mu podległymi, na co Stomil, Eleonora i Ala udają się na długi spacer, pełni rozgoryczenia i smutku. Pozostaje Eugeniusz i Edek, którzy wspólnie nad ciałem Artura tańczą tango, uwieczniające wygranie brutalności Edwarda.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Plan wydarzeń
1. Gra w karty przez Eugenię, Eugeniusza i Edka.
2. Powrót Artura do domu i gniew za przyjęcie obcego.
3. Ukaranie Eugenii na katafalku i Eugeniusza, poprzez nałożenie mu na głowę klatki dla ptaków bez dna.
4. Dowiedzenie się o zdradzie matki Artura (Eleonory), przez syna i jego bezradność.
5. Rozmowa z rodzicami na temat nieładu, wolności, buntu i norm panujących w dzisiejszym społeczeństwie.
6. Przybycie kuzynki Ali i teatralny eksperyment taty chłopaka – Stomila.
7. Wyproszenie rodziny z salonu i oświadczyny Artura.
8. Własne uknucie planu przez chłopaka i Eugeniusza, chęć zbawienia świata nowym światopoglądem z zasadami.
9. Kłótnia i szarpanina z Alą o zaangażowanie w małżeństwo.
10. Propozycja Artura w sprawie wspólnictwa Ali przy wypełnieniu celu kuzyna, wahanie dziewczyny.
11. Próba przekonania Stomila przez syna do zabicia Edka, granie na emocjach ojca.
12. Odkrycie intrygi Artura, chęć zapewnienia sobie rozgłosu na tragedii, jako na wielkiej, ciekawej formie.
13. Ponowna próba przekonania ojca.
14. Postanowienie zabicia kochanka Eleonory.
15. Odkrycie porażki i rezygnacji Stomila z planu, gniew Artura.
16. Przypilnowanie prze
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
ez Eugeniusza rodziny, pod postacią groźby postrzeleniem z rewolweru, szukanie Ali.
17. Zgoda kuzynki na małżeństwo.
18. Przygotowania do przyszłego ślubu: Edek jako lokaj, załatwianie ostatnich formalności przez chłopaka.
19. Pojawienie się Ali, wyproszenie wszystkich z salonu przez Eleonorę.
20. Rozmowa matki z narzeczoną syna o prawdziwym szczęściu, zdradzie Eleonory, nadziei Ali na obudzenie się miłości w przyszłym mężu.
21. Kłótnia Stomila z Eugeniuszem na temat stroju ojca.
22. Przybycie pijanego Artura.
23. Próba uduszenia Eugeniusza, obrażenie się wujka.
24. Szukanie nowego sposobu na zbawienie świata – pomysł idei.
25. Śmierć Eugenii.
26. Sprzymierzenie się Artura z Edwardem, gniew Stomila na Eleonorę.
27. Odkrycie przez chłopaka istoty władzy.
28. Wyjawienie zdrady z Edkiem przez Alę.
29. Rozpacz i szaleństwo Artura, zdziwienie kuzynki.
30. Zabicie chłopaka przez Edka, wyznanie dziewczynie miłości w ostatnich chwilach życia.
31. Ogłoszenie swojej władzy przez Edwarda.
32. Rozgoryczenie i smutek Stomila, Eleonory i Ali.
33. Zwycięski taniec – tango w wykonaniu Eugeniusza i Edka nad ciałem Artura.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Recenzja książki
„Tango” – słynna, lubiana, skłaniająca do refleksji tragikomedia, na którą natrafiłam przez przypadek, znajdując ją między starymi, rodzinnymi księgozbiorami. Autorem jest uwielbiany, współczesny pisarz, rysownik i dramaturg Sławomir Mrożek, słynący z wielu dramatów i satyrycznych opowiadań, zajmujących się tematyką filozoficzną, polityczną, obyczajową i psychologiczną. Samo „Tango” pierwszy raz pojawiło się w 1964 w jedenastym numerze „Dialog”, by później zadebiutować na scenie teatralnej w 1965 roku.
Utwór opowiada o dwudziestopięcioletnim Arturze, który próbuje odnaleźć się jako intelektualista, o nowym świeżym poglądzie na otaczającą go rzeczywistość wśród swojej rodziny. Wymyśla więc plan zbawienia świata, którym chce przekonać pozostałych członków do słuszności jego myślenia. Żeni się z kuzynką Alą, lecz nie z powodów głębszego uczucia, a by mogła zostać jego wspólniczką, czerpiąc z tego korzyść. Oprócz Ali i Artura, w sztuce wstępuje reszta członków rodziny: rodzice chłopaka – lekkomyślna Eleonora i artysta Stomil (który poszukuje nowych środków wyrażenia siebie w sztuce), dziecinna babcia Eugenia oraz jej brat Eugeniusz – niestabilny w swoich przekonaniach wujaszek i dziadek Artura, który z początku pomaga mu w realizacji swojego celu. Ważną postacią jest również Edward – niechlujny, prymitywny i brutalny kochanek Eleonory, który w późniejszym czasie dokonuje strasznych rzeczy.
Ważnym zabiegiem w książce jest brak określenia konkretnego czasu oraz miejsce, jakie się przewija podczas przedstawionych wydarzeń. Brak określonego czasu świadczy o uniwersalność i ponadczasowości poruszanych problemów społecznych, zaś miejsce akcji, jakim głównie jest salon pełen chaosu, nieładu, bałaganu, to symbol nieporządku myśli i chaotyczności występujących bohaterów, którzy często zachowują się irracjonalnie. Te dwa aspekty są dowodem na to, że wszystko w utworze ściśle łączy się ze sobą, co obrazuje sztukę jako przemyślaną, a także świadczy o sprycie autora.
Jak w każdym dziele Mrożka, tak i ta tragikomedia porusza szereg ważnych problemów. Przede wszystkim porusza problem wybitnych intelektualnych ludzi, którzy czują się niezrozumiani i odrzuceni przez społeczeństwo. Autor zwraca uwagę na brak możliwości rozwoju jednostkom, które mają szansę zachwycić i onieśmielić świat. Zamiast tego są spychani na boczny tor, a nawet pożerani przez brutalność prostackich ludzi.
„Tango” to również przykład braku należytego kontaktu w rodzinie. Każdy z przedstawionych bohaterów ma inny sposób myślenia i inaczej w
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
widzi otaczający go świat. Nie byłoby w tym nic strasznego, gdyby nie nieumiejętność komunikacji między sobą. Postacie często zachowują się chaotycznie i nie słyszą innych, stojąc uparcie przy swoim zdaniu. Brak w nich obiektywizmu, co jest powodem oddalenia się od siebie.
Mrożek zwraca również uwagę na szczerą miłość między konkretnymi bohaterami i budowanie związku na biznesie i wygórowanym celu. Jeden z partnerów czuje się niechciany, zrzuca winę na siebie, brak mu tej namiętności i prawdziwego uczucia, jakim związek powinien być przypieczętowany. Sięga wtedy po inne rozrywki, które zapewnią mu należytą uwagę, czym często jest prowadzenie drugiego życia. Autor przedstawia takie związki jako toksyczne i problematyczne dla obu stron. Związki więc powinny rodzić się z czystej miłości, a nie innego, wygórowanego celu.
Powodem, dla którego Mrożek wybrał właśnie tragikomedię, przedstawiając tematy poważne i warte uwagi, są słowa jednego z bohaterów: „Czy nie wiesz o tym, że tragedia jest już dzisiaj niemożliwa? Rzeczywistość przeżre każdą formę, nawet taką. […] Dzisiaj tylko farsa jest możliwa.”. Autor chce przekazać czytelnikowi, że zdecydował się na taki gatunek, by wybić wybitne dzieło ponad innymi, łącząc tragedię z komedią i tworząc coś ciekawego, przyciągającego uwagę. Sam tytuł natomiast odnosi się do tanga „La Cumparsita”, które wygrywane jest na zakończenie sztuki, co było celowym zabiegiem zapisanym w didaskaliach, które są z kolei bardzo szczegółowe i dopracowane, co świadczy o staranności autora.
„Tango” to jednakże książka dla ludzi dojrzałych i w miarę wykształconych. Przedstawionych problemów trzeba się usilnie doszukać, czytając między wierszami, a chaotyczny sposób bycia bohaterów może wprawić niejednego młodszego czytelnika w obłęd. Oprócz tego w książce autor zastosował wiele trudnych pojęć, które mogą jedynie niepotrzebnie zniechęcić młodą osobę. Mimo wszystko wykazuje to inteligencję Mrożka, który przy tworzeniu książek dopinał wszystko na ostatni guzik.
Podsumowując, książka jak najbardziej zasługuje na uwagę niejednego czytelnika, ponieważ mimo groteskowego charakteru, kryje za sobą wiele ważnych, ponadczasowych tematów, skłaniających do refleksji. Nie polecałabym jej jednak młodszym czytelnikom, gdyż szybko mogą zniechęcić się do tragikomedii przez wrażenie panującego w niej chaosu. Jest to jednak, przemyślany i świetny utwór wybitnego Sławomira Mrożka, który na pewno warto zobaczyć na scenie teatralnej. Zdecydowanie polecam ją dojrzałym, zainteresowanym lub niezdecydowanym osobom.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Opracowanie
Słynna tragikomedia pod tytułem „Tango” napisana przez Sławomira Mrożka to opowieść o niewielkiej rodzinie, pełnej chaosu, szaleństwa i wielu problemów, które dotykają zarówno dzisiejsze społeczeństwo.
Jednym z głównych bohaterów utworu jest Artur, dwudziestopięcioletni student, intelektualista poszukujący nowego sposobu postrzegania świata. Oprócz niego występują również rodzice: Stomil – zbuntowany artysta, poszukujący coraz to nowych środków wyrazu artystycznego, które pozwolą mu się określić, a także Eleonora – lekkomyślna, zaniedbana i skrzywdzona kobieta, zdradzająca męża. W wydarzeniach przewijają się także Eugenia (zdziecinniała babcia Artura), Eugeniusz (brat Eugenii oraz wujek, dziadek chłopaka – kłamliwy, niestabilny w swoim światopoglądzie staruszek) oraz Ala (osiemnastoletnia kuzynka i narzeczona studenta). Ważnym, nienależącym do rodziny bohaterem jest Edek – prymitywny, brutalny, z początku lubiany przez rodzinę cham i kochanek Eleonory. Są to jedyne postacie występujące w dramacie.
Książka opowiada o młodym intelektualiście – Arturze, który próbuje się odnaleźć ze swoim odmiennym myśleniem wśród chaotycznej rodziny, pełnej różnych innych problemów. Knuje spisek z Eugeniuszem, który przez pewien czas staje się mu uległy. Plan ma na celu doprowadzić do zbawienia świata nową formą. W międzyczasie poznaje Edka i dowiaduje się, iż jest on kochankiem jego matki, co tylko powoduje u niego dodatkowy gniew. Oświadcza się swojej kuzynce, Ali, a później gra na emocjach ojca Stomila, by zachęcić go do zabicia Edka, co kończy się fiaskiem. Gdy osiemnastolatka zaś decyduje się na ślub, wszystko przybiera zupełnie inny obrót. Edek zostaje lokajem rodziny, a Artur przychodzi na ceremonię spóźniony i pijany. Zrezygnowany uświadamia sobie, że forma nie zmieni świata, lecz idea, którą trzeba na nowo wymyślić. Podczas kłótni rodziny na temat ukształtowania tejże idei, babcia Eugenia dostaje zawału, a Ala wyznaje zdradę Artura z Edkiem. Zrozpaczony chłopak popada w obłęd, na co Edek brutalnie pozbawia go życia i ogłasza swoją władzę na resztą członków rodziny. Historia kończy
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
się na wspólnym zwycięskim tańcu tango Edwarda wraz z Eugeniuszem.
Problemy poruszone w utworze Mrożka poruszają tematykę czysto społeczną. Są to problemy uniwersalne i ponadczasowe, które według autora zawsze będą towarzyszyć naszej ludzkości. Przede wszystkim poruszona jest tu kwestia problemu intelektualistów, miażdżonych przez brutalność. Społeczeństwo nie pozwala rozwinąć się wybitnym osobom, które mają możliwość zbawienia świata. Zamiast próbować ich zrozumieć i zaakceptować sposób myślenia, są oni niszczeni przez ludzi prymitywnych, mało obiektywnych.
Kolejnym bardzo ważnym poruszonym tematem przez autora jest brak zrozumienia w przedstawionej rodzinie. Każdy z członków jest zupełnie inną postacią o różnorodnym poglądzie, który inni nie mogą zaakceptować. Postacie przedstawione są jako pełne nieładu, wewnętrznego chaosu, niekiedy agresji oraz nieporządku w głowie. Wszystko to jest spowodowane brakiem wzajemnego zrozumienia i bezskutecznych prób kontaktu. Mrożek zwraca uwagę na to, że nawet jeśli komunikujemy się między sobą, możemy nie dojść do porozumienia, bo to zrozumienie i obiektywizm jest najważniejszy.
Ważnym aspektem książki jest również czas i miejsce akcji, które symbolizują bardzo ważne kwestie w książce. Brak konkretnie ustalonego czasu jest ukazaniem ponadczasowości i uniwersalności tematów poruszanych w książce, zaś miejsce wydarzeń, będące głównie pełnym bałaganu i chaosu salonem jest odzwierciedleniem nieporządku myśli przedstawionych bohaterów i ich często chaotycznego zachowania.
Tytuł książki odnosi się do ostatniej sceny, w której Edek i Eugeniusz tańczą nad trupem Artura do muzyki tanga „La Cumparsita”. Tango to taniec pełen emocji, który ma na celu podkreślić rolę dominującego mężczyzny. Zatańczenie właśnie tego tańca przez brutalnego, prostackiego Edka, który zwyciężył z Arturem, jest równocześnie pokazaniem jego władzy, siły oraz dominacji nad wszystkimi intelektualistami.
Podsumowując Tango to bardzo złożona, przemyślana tragikomedia, która mimo groteskowego charakteru, ukazuje szereg ważnych problemów wartych rozważenia.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Najważniejsze informacje
Sławomir Mrożek wybitny pisarz, rysownik oraz dramaturg, który napisał popularną tragikomedię „Tango”. Ukazało się ono po raz pierwszy w 1964 roku w jedenastym numerze „Dialogu”, by w 1965 ukazać się na scenie teatralnej.
Dramat opowiada o dwudziestopięcioletnim Arturze, który jako intelektualista o świeżym światopoglądzie, próbuje udowodnić słuszność swojego myślenia chaotycznej rodzinie: ojcu Stomilowi, matce Eleonorze, babci Eugenii i stryjkowi Eugeniuszowi, nie chcącej zrozumieć formy, a później idei studenta. Artur żeni się więc ze swoją kuzynką Alą, która ma zostać jego wspólniczką w realizowaniu planu zbawienia świata nowymi zasadami, na co po dłuższym czasie dziewczyna się zgadza. Oprócz tego chłopak zmaga się z chamem, wyrazem prostoty, siły i braku wykształcenia – brutalnym Edkiem, kochankiem matki Artura, który ostatecznie wygrywa z intelektem, pozbawiając go życia.
Przede wszystkim w swoim dziele Mrożek porusza problem intelektualistów, którzy mimo chęci zbawienia świata swoim świeżym, odmiennym myśleniem, są niszczeni przez prymitywnych, prostackich oraz brutalnych lu
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
dzi. Jest to również ostrzeżenie autora przed osobami niewykształconymi, które próbują panować nad resztą społeczeństwa. Mrożek słusznie uważa, iż brutalność i głupota tychże ludzi jest w stanie doprowadzić nas do zagłady świata.
Przedstawiony czas i miejsce akcji odgrywają znaczącą rolę w tragikomedii. Niedokładnie określony czas świadczy o uniwersalności i ponadczasowości problemów, występujących w dramacie, które, według autora, zawsze będą nam towarzyszyć. Miejsce akcji natomiast, z grubsza będące nieuporządkowanym salonem, przywodzącym na myśl rodzinę tuż po przeprowadzce, to symbol wewnętrznego chaosu przedstawionych bohaterów i ich niepoukładanych, szaleńczych myśli.
Ciekawym, jak również bardzo ważnym aspektem książki jest znaczenie tytułu „Tango”. Odnosi się ono do ostatniej sceny tragikomedii, w której Edek wraz z Eugeniuszem, tańczą zwycięskie tango „La Cumparsita” nad leżącym trupem chłopaka. Jako iż jest to taniec, w którym znaczącą rolę dominacji odgrywa mężczyzna, autor chce przedstawić władzę, siłę oraz przewyższenie Edka nad intelektualistami.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Rozprawka
W 1965 roku po raz pierwszy na scenie teatralnej ukazała się tragikomedia Sławomira Mrożka pod tytułem „Tango”, wcześniej wydana w 1964 roku w jedenastym numerze „Dialogu”. Dziś natknąć możemy się na utwór w formie książki, rzadziej zaś jako odbiorcy spektaklu. Dramat opowiada o intelektualiście Arturze, próbującym przekonać swoją rodzinę do wymyślonego przez niego nowego światopoglądu, który ma zbawić świat. Oni jednakże nie są w stanie pojąć jego wszechstronnego myślenia i powodu buntu, wręcz go odrzucają od siebie. Jednakże mimo tak poważnej tematyki, wydarzenia przedstawiane są w humorystyczny, przyjemny dla czytania sposób. Ważnym elementem jest właśnie przedstawienie członków familii Artura, która mimo wielu wewnętrznych problemów, ukazana jest prześmiewczo. Zatem czy „Tango” Sławomira Mrożka to parodia rodzinnego dramatu? Moim zdaniem jak najbardziej.
Pierwszym argumentem potwierdzającym tę tezę jest groteskowy charakter książki. Groteska polega na humorystycznym przedstawieniu ważnej tematyki poruszanej w danym dziele. Opisane postacie zmagają się z szeregiem problemów rodzinnych. Nie są familią idealną, wręcz odwrotnie – pełno wśród jej członków nieporozumień, problemów z wzajemnym dogadaniem się, czy wręcz nie zwracanie zbytniej uwagi na śmierć któregoś z bohaterów rodziny. Cała ta tragedia, ten dramat jest natomiast ukazany jako swoisty kabaret, w którym mimo zagubionej familii, odnaleźć można należyty humor oraz rozrywkę, dopiero później zwracając uwagę na powagę sytuacji, jakiej doświadczają postacie. Świadczy to więc o sparodiowaniu klasycznego dramatu rodzinnego przez Mrożka.
Kolejny przykładem, który poprze moje stanowisko, jest odwrócenie ról rodzinnych wśród bohaterów, czego dokonał autor. Mimo ogólnego wrażenia, iż to ojciec Stomil powinien być panem domu, rolę tę sprawuje dwudziestoparoletni Artur – surowy, często agresywny, zdecydowanie dominujący nad resztą członków familii. Stomil natomiast wraz ze swoją żoną Eleonorą reprezentują swoją osobą buntujących się nastolatków, którzy mają j
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
już własne zdanie na różne tematy. Ojciec chłopaka wręcz wciela się w artystę, który poszukuje nowych środków artystycznych, pozwalających mu wyrazić swój światopogląd. Jednakże Artur tutaj rozkazuje, wyznacza kary, obowiązki, zadania, czy też udziela rad innym bohaterom jako swoisty „osobnik alfa”. Występujący zaś tam dziadkowie powinni uchodzić za skarbnicę wiedzy w rodzinie lub największy autorytet wśród jej członków. Przedstawieni Eugenia i Eugeniusz to natomiast zdziecinniali staruszkowie, którzy ciągle marudzą, lekceważą innych bohaterów oraz spędzają czas na rzeczach mało istotnych jak granie w karty. Odwrócenie ról rodzinnych buduje obraz prześmiewczej historyjki głupiutkiej familii, o skrytych poważnych problemach. Tak przedstawiona rodzina jest zdecydowanie parodią jej dramatu.
Ostatnim argumentem, utwierdzającym mnie w swoim przekonaniu jest chaotyczny sposób bycia bohaterów. Każdy z przedstawionych członków familii to zupełnie inny światopogląd, który z osobna reprezentują. Zestawienie razem tak skrajnych postaci doprowadza do chaosu pełnego niezrozumienia, objawiającym się na przykład częstymi kłótniami, a więc również przekrzykiwaniem siebie. Mimo wszystko ten cały nieporządek myśli u bohaterów, ich chaotyczność zazwyczaj bawi aż do łez. Postacie często mówią rzeczy od czapki, zapominają co chcieli powiedzieć, dochodzą do bezsensownych wniosków, cały czas zmieniają swoje zamiary lub mają skrajne emocje. To wszystko prowadzi do parodii dramatu rodzinnego, gdyż za przykrywką śmiechu, w istocie kryje się wiele poważnych problemów.
Podsumowując, „Tango” Mrożka to parodia dramatu rodzinnego w pełnej krasie. Autor w sposób groteskowy pokazał nam zagubionych bohaterów, którzy nie mogą ze sobą dojść do porozumienia, co choć z początku wydaje się śmieszne, tak naprawdę jest poważnym problemem standardowych familii. Mrożek chce zwrócić uwagę ludzi na swoim dziele, by móc zapobiec choć paru tragediom trudnego kontaktu w rodzinach, co często prowadzi do braku umiejętności odnalezienia się w innych grupach społecznych.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Streszczenie
Tragikomedia Sławomira Mrożka nosząca tytuł „Tango” opowiada o zagubionej, pełnej chaosu rodzinie, w której znajduje się Artur, o intelektualistycznym podejściu do życia. Stara się on przekonać pozostałych bohaterów sztuki do swojego nowego świeżego sposobu myślenia, jakim jest na powrót stworzenie zasad w panującej rzeczywistości.
Akcja rozpoczyna się w salonie, podczas gry w karty trzech postaci: babci, pana z wąsikiem oraz starszego pana, czyli Eugeniusza. Wtem pojawia się dwudziestopięcioletni Artur, studiujący trzy fakultety, w tym filozofię oraz medycynę. Zastaje swoją babcię Eugenię oraz jej brata Eugeniusza z obcym mężczyzną, nazywającym się Edkiem, co wprawia go we wściekłość. Jako karę za wpuszczanie obcych do domu, babcia ląduje na katafalku, zaś stryjek dostaje na głowę klatkę dla ptaków bez dna. Nagle pojawia się matka Artura, Eleonora, która okazuje się bardzo dobrze znać Edwarda – po cichu oznajmia, iż jest jego kochanką, co natychmiast dołuje syna. Podchodzi do niego wyswobodzony Eugeniusz, próbujący namówić go do pozbycia się nowoprzybyłego, którego szczerze nienawidzi i ukazuje jako negatywną postać w całym dramacie. Jednakże ich poświęconą rozmowie uwagę burzy pojawiający się ojciec chłopaka – Stomil, w niepozapinanym szlafroku, co irytuje Artura. Rozpoczyna się awantura na temat panującego bałaganu w domu, który przelewa się na ogólny chaos na świecie spowodowany buntem pokolenia Eleonory oraz Stomila. Ich postawa przyczyniła się do ustalenia normy, która jest brakiem norm, czego Artur nie popiera, chcąc powrotu zasad. Chłopak dodatkowo obraża swoją rodzinę jako społeczność, przeciwko której nie warto się nawet sprzeciwiać, gdyż sama siebie niszczy. Kłótnię przerywa przybycie Ali – osiemnastoletniej kuzynki Artura, na którą ten od razu przenosi swoje zainteresowanie, próbując z nią flirtować. Naprzeciw wychodzi im natomiast Stomil, który koniecznie musi przeprowadzić jeden ze swoich artystycznych eksperymentów teatralnych, który tym razem polega na wyrecytowaniu wiersza na temat Adama i Ewy. Po skończonym przedstawieniu, Artur wygania członków rodziny oraz Edka, by sam na sam pomówić z Alą.
Noc. Do samotnie siedzącego w pokoju Artura, dołącza Eugeniusz, z którym chłopak zawarł spisek zbawienia świata nowym myśleniem, zaczynając od swojej rodziny. Jego stryjek ma grać rolę szpiega i podwładnego, tak więc gdy chłopak wydaje mu dalsze instrukcje, Eugeniusz odchodzi. Pojawia się natomiast Ala, pod prośbą chłopaka. Okazuje się, iż Artur rano oświadczył się dziewczynie, na co ta kazała mu dać czas do namysłu. Kuzynka jednak małżeństwo widzi za zbyteczne, jest jej obojętne, czy zostaną małżonkami, czy też nie. Artur odbiera dotkliwie, uważając, że dla Ali powinna to być niezwykle ważna sprawa – w końcu ma z tego czerpać korzyść i przyjemność. Osądza dziewczynę o próżność – twierdzi, iż Ala zestresowała się czystym niezainteresowaniem Artura jej atrakcyjnością, który zamiast okazać czułość, namiętność, proponuje sztywny, tradycyjny ślub. Dochodzi między nimi do szarpaniny, w której chłopak próbuje szaleńczo pocałować Alę. Przerywa im jednak Edek, idący do kuchni napić się wody. Gdy obrażona kuzynka chce odejść, chłopak próbuje ją przekonać, iż jest jej potrzebny, a ona jemu jako wspólniczka w realizowaniu planu zbawienia świata, gdyż jego zdaniem jej też nie podoba się brak zasad, zbyt mało możliwości, a udaje jedynie, że jest inaczej, by nie zostać odrzuconym. Jako decydującym argumentem stawia swoją uległość wobec Ali, gdyby na świecie pojawiły się solidne konwencje. To karze dziewczynie jeszcze przemyśleć propozycję Artura, na co ten przystaje.
Po rozmowie z Alą, chłopak kieruje się do pokoju Stomila, gdzie ten oddaje się sztuce. Artur próbuje przekonać ojca do pozbycia się Edwarda, zabijając go. Gra na jego emocjach, próbuje rozjuszyć Stomila otwierając mu oczy na zdradę Eleonory. I tak, z początku ojciec próbuje przekonać syna, iż Edek to autentyczność, ostateczność oraz inspiracja, jednakże im bardziej Artur naciska na jego dumę, tym Stomil coraz bardziej wpada we wściekłość. Już, już ma wpaść do pokoju, gdzie siedzi Eleonora wraz z kochankiem, gdy zauważa, iż Artur podsyca jego gniew naumyślnie. Okazuje się, iż syn chciał zbudo
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
wać sobie rozgłos na tragedii morderstwa Edka, tworząc nową formę opartą na stałych zasadach, które miałyby rządzić społeczeństwem. Mimo to Artur prze dalej, chcąc by Stomil i tak pozbawił życia obcego mężczyzny, dając mu rewolwer. Ojciec w końcu rozwścieczony na nowo zgadza się i wchodzi do pokoju, w którym znajduje się jego ofiara. Jednakże za drzwiami nie słychać wystrzałów i krzyków. Zdezorientowany Artur otwiera drzwi pomieszczenia. Zastaje tam Eleonorę, Eugenię, Edka i Stomila, grających w karty. Ojciec próbuje synowi wyjaśnić swoje stchórzenie i rezygnację z popełnienia zbrodni, lecz rozjuszony chłopak wyrywa mu rewolwer i wyprowadza zebranych do salonu. Woła Eugeniusza, po czym podając mu broń, każe pilnować pozostałych członków rodziny, pod groźbą kulki w głowę uciekinierowi. Ten zaś idzie szukać Ali. W tym czasie rodzina wytyka stryjkowi chłopaka zdradę i niemoralność, co staruszek tłumaczy drogą do wybawienia od braku zasad. W tym czasie Artur pojawia się wraz z Alą i oficjalnie pyta ją o decyzję w sprawie oświadczyn. Dziewczyna zgadza się, co chłopak przyjmuje z wielkim rozradowaniem, karząc babci złożyć błogosławieństwo, na co ta po dłuższych namowach, a w końcu groźbach, przystaje.
Następnego dnia rano, trwają ostatnie przygotowania do ceremonii, mającej się wydarzyć za parę godzin. Podczas próby zrobienia zdjęcia Eleonorze, Stomilowi oraz Eugenii przez Eugeniusza, pojawia się Ala w sukni ślubnej. Matka Artura widząc jej grymas i niepewność na twarzy wygania wszystkich oprócz Edwarda, który został domowym lokajem. Poprawiając fryzurę dziewczyny, Eleonora zostaje przez nią zapytana o to, czy jest szczęśliwa. Po reakcji mamy, Ala dochodzi do wniosku, iż nie jest ona szczęśliwa, zaraz zadając kolejne pytanie o niesamowitość Edka. Eleonora twierdzi, iż jego brutalność i prymitywność to atuty, które tworzą u niego autentyczność oraz szczerość, przez co wydaje się w tym wszystkim królewski, dziki oraz nieokiełznany jak żywioł. Potem Ala wyznaje, iż tak naprawdę zgadza się na ślub, gdyż ma nadzieję na obudzenie się uczucia, namiętności oraz spontaniczności u syna Eleonory. Chce Artura z zasadami, ale nie chce zasad bez Artura. Dalszą rozmowę przerywają pojawiający się Stomil oraz Eugeniusz, którzy wpadają w sprzeczkę na temat stroju ojca przyszłego męża Ali. Zaraz po nich do salonu wpada spóźniony, pijany Artur który w alkoholowym amoku, wściekły próbuje udusić swojego stryjka, po czym mdleje. Gdy budzi się zaczyna majaczyć na temat swojej głupoty. Twierdzi, iż błędem było chęć zbawienia świata formą, gdyż potrzebna i skuteczna będzie idea, którą trzeba na nowo stworzyć. Bohaterowie zaczynają skupiać się na szukaniu tej właśnie idei, Arturowi zaczyna podobać się sposób myślenia Edka, gdy wtem do pokoju wchodzi Eugenia, która czuje, że umiera. Żegna się z rodziną, by po chwili dostać zawału, zaś jej śmierć Artur odbiera za wspaniałą formę, wartą wykorzystania. Prosi do siebie Edwarda, którego pyta o umiejętność popełniania morderstw, na co po dłuższym czasie prostak potakuje. Chłopak głośniej oznajmia rodzinie, iż władza gwarantuje przeżycie i utrzymanie się ludzkości. Według Artura władzę powinien sprawować ktoś silny, zdecydowany – wyznacza samego siebie jako silnego oraz wszechstronnego stworzyciela szeregu form. W razie niesubordynacji grozi śmiercią. Gdy Artur próbuje, posługując się Edkiem, zabić Eugeniusza, Stomil mdleje. Wtem Ala wstydliwie oznajmia, iż zdradziła Artura z kochankiem Eleonory. Osłupiony Artur wpada w rozpacz, co narzeczona przyjmuje ze zdziwieniem, twierdząc, iż chłopakowi nie zależy na niej. Artur wpada w szaleńczy szał, czuje się zniszczony i podeptany wraz z jego ideą. W tym całym jego obłędzie pojawia się Edek, który go zabija, uderzając lufą rewolweru w kark chłopaka. W ostatnich chwilach życia, Artur wyznaje swoją prawdziwą i szczerą miłość Ali, po czym umiera. Edward ogłasza swoją władzę, a pozostałej rodzinie karze być mu posłusznym, szybko zjednując sobie uległego Eugeniusza. Zdezorientowani, zrozpaczeni Ala, Stomil oraz Eleonora wychodzą, by przemyśleć w ciszy całą sytuację. Akcja kończy się sceną, w której Edward wraz z Eugeniuszem tańczą tango „La Cumparsita”, by uświetnić zwycięstwo brutalności nad intelektem.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Streszczenie szczegółowe
„Tango” Sławomira Mrożka, słynny dramat, tragikomedia, która pierwszy raz pojawiła się w 1964 roku w jedenastym numerze „Dialogu”, by za parę miesięcy pierwszy raz zawitać na scenie teatralnej (1965 rok). Opowiada o Arturze – intelektualiście, próbującym się odnaleźć wśród chaotycznych członków swojej rodziny z planem zbawienia społeczeństwa nowym światopoglądem.
Akcja rozpoczyna się mieszkaniu, pełnym niepotrzebnych, porozrzucanych przedmiotów oraz przypadkowo stojących mebli. Całość prezentuje się jak dom rodziny tuż po przeprowadzce. W jednym z pokoi siedzą trzy osoby: krótkowzroczna babcia Eugenia, w bardzo jaskrawej sukni z kwiatami, w trampkach, staruszek Eugeniusz – siwy, w okularach, ubrany w żakiet, szeroki krawat oraz długie do kolan szorty khaki, a także obcy, podejrzanie wyglądający, obcy mężczyzna – koszula w kratę z podwiniętymi rękawami, spodnie jasnopopielate, szerokie, brudne i pomięte oraz buty jaskrawożółte, a spod nich wystające kolorowe skarpetki. Grają w karty. Wtem wchodzi młody człowiek, dwudziestopięcioletni Artur, który wraca z uniwersytetu, gdzie studiuje trzy fakultety, w tym medycynę oraz filozofię. Widząc nieznajomego, gniewnie pyta się, kim on jest. Mężczyzna, nazywany Edkiem, speszony pod przymusem krzyku Artura zamierza wyjść, lecz zainteresowany trzymaną pod pachą książką chłopaka, zabiera mu ją i zaczyna oglądać. W tym czasie Artur za karę sprowadzenia obcego do domu, stawia Eugenię na katafalku, zaś na głowę Eugeniusza nakłada klatkę dla ptaków bez dna. Pojawia się Eleonora, która jak się okazuje także zna Edka, wręcz to z nim zdradza ojca chłopaka, do czego po cichu się przyznaje. Dowiadując się o tym, Artur markotnieje, a wyswobodzony stryjek Eugeniusz podchodzi do niego i stara się go po cichu przekonać do pozbycia się Edka, który przedstawiony przez niego zostaje jako postać negatywna. W tym czasie przychodzi Stomil, ojciec Artura w niepozapinanej piżamie, pytając, czy katafalk mógłby wreszcie zniknąć z salonu. To szybko doprowadza do szału chłopaka, który zaczyna swoją batalię na temat bałaganu i chaosu w ich mieszkaniu: niepotrzebny dziecięcy wózek, suknia ślubna, bryczesy – pragnie jakiejś zasady, chociaż w kwestii porządku. Na to Stomil odpowiada zdziwieniem i niezrozumieniem buntu Artura, który wydaje mu się śmieszny, który twierdzi, iż nieporządek w mieszkaniu to odwzorowanie swobodnego życia rodziny, bez żadnych niepotrzebnych zasad. Chłopak zaraz jednak nawiązuje do braku zasad w panującej rzeczywistości, nieporządek i chaos, zapoczątkowany przez pokolenie Stomila oraz Eleonory, którzy byli za wolnością, a więc brakiem zasad. Artur widzi świat jako wielki bałagan, gdzie wszystko jest dozwolone, nie ma żadnych wykroczeń, żadnych niemoralności ustalonych przez władzę. Stomil za to odbiera stworzoną przez jego pokolenie wolność jako prawo do swobody i władnego szczęścia. Artur udaje obrażone dziecko – nie pozostaje mu nic innego jak bunt przeciwko braku zasad, będącymi konieczne, według chłopaka. Jest to jednak bezskuteczne, gdyż uważa pokolenie, któremu mógłby się buntować za społeczeństwo samoistnie się niszczące. Na to Stomil proponuje Arturowi oddać się sztuce, co ten przyjmuje ze wstrętem. Ojciec natomiast by udowodnić synowi wagę sztuki, planuje zaprezentować swój nowy, tak zwany eksperyment. Przerywa mu jednakże niespodziewane pojawienie Ali, kuzynki Artura. Okazuje się, iż była w domu od szóstej rano. Student na to przenosi zaraz swoje zainteresowanie na Alę, której zadaje szereg różnych, troskliwych pytań, rozmarzony mówiąc jak za nią tęsknił, że często myślał o niej. Rozmowę jednakże przerywa im Stomil, pragnący pokazać swój eksperyment teatralny „Adam i Ewa w raju”. Najpierw zaczyna recytować, by później zdezorientować publiczność wystrzałem rewolweru i zgaszeniem światła. Członkowie rodziny przestraszeni, ciekawie pytają o zamysł i znaczenie spektaklu, na co Stomil odpowiada, iż poruszył tematykę fenomenu teatralnego – dynamikę faktu sensualnego. Pragnie rozwinąć swoją myśl, szczególnie nic nierozumiejącemu Eugeniuszowi, ale razem z innymi członkami oraz Edkiem zostaje wyproszony z pokoju przez Artura, który chce zostać sam na sam z Alą, by omówić ważną dla niego kwestię.
Zapada noc. Samotnie siedzący w fotelu w pokoju Artur, zostaje zaczepiony przez Eugeniusza. Okazuje się, iż dziadek – wujek razem z chłopakiem uknuli spisek, polegający na planie zbawienia świata nową formą, zaczynając od najbliższej rodziny. Staruszek jako szpieg zdaje swój raport, po czy dostając nowe instrukcje odchodzi. Przychodzi Ala, wezwana przez Artura. Rano chłopak oświadczył jej się i za jej prośbą dał czas do namysłu. Teraz chciał usłyszeć konkretną odpowiedź. Dziewczyna zaś twierdzi, iż małżeństwo nie jest potrzebne i ją nie obchodzi, czy się odbędzie, czy nie. Artur zirytowany próbuje jej wyjaśnić, iż nie chce, by osiemnastolatka odbierała to jak nieważną, błahą sprawę. Chłopak chce, by ślub nie był postrzegany jako nijaki, nic nie warty, bo to czyni go bez charakteru. Nadanie mu jakiegoś wyrazu emocjonalnego sprawiłoby obojgu przyszłym, potencjalnym małżonkom korzyść oraz przyjemność – osiągnęliby coś wartego, trudniejszego i bardziej wyrazowego od sformułowania „obojętna sprawa”. Znudzona Ala wysuwa nagą nogę, na co chłopak prosi dziewczynę, by ją schowała. Zdziwiona kuzyna uporczywie pyta o powód, na co Artur oznajmia, iż ją przejrzał – dziewczyna niepokoi się, że zamiast okazania czułość i namiastki namiętności, student oświadczył jej się. Odbiera to jako problem swojej nieatrakcyjności, co Artur uważa za prostackie i puste. Ala próbuje odejść, lecz Artur powstrzymuje ją. Próbuje jej wytłumaczyć, iż by stworzyć idealny związek, muszą wprowadzić nowy system wartości oraz zasady, którymi ich małżeństwo miałoby się rządzić. Zaczyna się między nimi szarpanina, w której chłopak usilnie próbuje pocałować osiemnastolatkę. Drobną bójkę przerywa Edek, poszukujący kuchnię, by napić się wody. Gdy odchodzi, obrażona Ala ukazuje Artura jako zwykłego brutala, rzucającego się łapczywie na kobiece ciało, jak każdy prymitywny mężczyzna. Z początku chłopak speszony stara się przeprosić kuzynkę, jednakże z czasem zaczyna jej opowiadać o historii brutalnego ucisku kobiet, dzieci i artystów przez mężczyzn, jako narzucenie im bezwzględności oraz konsekwencji. Mężczyzna, będący najsilniejszym pierwiastkiem w społeczeństwie, nie dopuszczał do siebie myśli, jakoby ktoś miałby sprzeciwić się takiemu światopoglądowi, które miało być jedyne, powszechne i słuszne prawo. Gdy zaś kobiety zaczęły się sprzeciwiać takim zasadom, mężczyźni odwrócili się od nich, nazywając ich głupimi, nielogicznymi. Siebie samego natomiast Artur przedstawia jako obiektywną, stojącą po środku jednostkę, która dzięki swojej wszechstronności jest w stanie wypełnić plan zbawienia świata. Tym sposobem przedstawienia pozycji kobiety, chłopak chce przekonać Alę do małżeństwa, dochodząc do wniosku, iż kuzynka także jest za stworzeniem zasad, nowych możliwości, a sama dziewczyna udaje, by dopasować się do reszty społeczeństwa. Artur przekonuje ją, iż gdyby wykreowali konwencję, Ala nie musiałaby nadal bronić się za pomocą mężczyzny. Byłaby w stanie być samodzielna, posługując się swoim wdziękiem. Propozycja ślubu to równocześnie propozycja wspólnictwa w ukształtowaniu nowej społeczności, gdzie kobiety mogą odzyskać swoje należyte im prawa i odzyskać dawną siłę. Kuzynka jednakże nadal nie jest w pełni pewna, tak więc zirytowany Artur odprawia ją z kwitkiem i pozwala na czas namysłu.
Chłopak kończąc rozmowę z Alą, kieruje się do pokoju eksperymentów Stomila. Syn podchwytliwie zagaduje ojca o Edka. Tato uważa obcego za nowoczesną, autentyczną postać, która urodziła się z darem, jakiego inni muszą osiągać wysiłkiem sztuki. Inspiruje on Stomila, zyskuje u niego szacunek. Styl bycia Edka, który może niekiedy razić nie wynika z jego winy, a problemu nieświadomości u odbierających go osób. Edward wnosi koloryt, wzbogaca środowisko swoją szczerością. Na taką reakcję ojca, Artur niepewnie wyjawia mu o zdradzie Eleonory z nowym domownikiem. Stomil próbuje to usprawiedliwić wolnością swojej żony i złą interpretacj�
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
ą syna. Artur jednakże prze dalej, wyzywając ojca od tchórzy, rogaczy, kusząc dowiedzeniem się prawdy, tylko otwierając drzwi. Ojciec podbudowany, budzi w sobie gniew, chcąc otworzyć drzwi, jednakże ostatecznie tchórzy, odkładając to na jutro. Na to Artur wyzywa go i drażni się z nim, co ponownie zachęca mężczyznę do otwarcia drzwi. Na to chłopak powstrzymuje mu i podaje rewolwer. Zszokowany Stomil odkrywa prawdziwe zamiary syna. Zarzuca mu chęć zbudowania sobie sławy i poparcia, rozpowszechniając się na tragedii w domu, jaką jest ojciec – morderca. Równocześnie nazywa Artura formalistom, wyjawiając mu, iż ludzie przestali interesować się tragediami. Dziś interesuje ich komedia, rozrywka, farsa, której syn mógłby się poświęcić, na co on nie przystaje, przyznając się ostatecznie do swoich zamiarów. Artur mimo wszystko nadal proponuje sprawdzenie wierności żony i zabicie Edka, ponownie grając na tchórzliwości oraz nieporadności rodziciela. Ojciec powoli pozwala ukazać się prawdziwym emocjom, jakimi jest czysta nienawiść i podejrzliwość do nowego domownika. Rozdrażniony Stomil ostatecznie wchodzi do pomieszczenia, zostawiając rozradowanego Artura na zewnątrz. Jednakże do uszu chłopaka nie dochodzi żaden hałas zamętu. Zdziwiony ostrożnie wchodzi do pokoju, zastając Eleonorę, Edwarda, Stomila oraz Eugenię, grających razem w karty. Wściekły syn wytyka zdradę ojcu, na co ten speszony karze mu się uciszyć, próbując wyjaśnić, iż nie miał innego wyjścia. Artur brutalnie zakańcza grę, zabierając rewolwer ojcu i wypraszając wszystkich do salonu. Znudzeni i lekko zdezorientowani zebrani posłusznie słuchają się chłopaka: Eugenia siada na sofie, Eleonora w fotelu, Edek staje w kącie, zaś Stomil staje przed swoją żoną próbując się wytłumaczyć. Nagle pojawia się Eugeniusz. Artur wręcza mu rewolwer, karząc pilnować rodzinę, w razie czego nieposłusznemu osobnikowi sprzedając kulkę w głowę. Sam zaś idzie szukać Ali. Zdziwiona rodzina w tym czasie wytyka zdradę Eugeniuszowi, nazywając go hipokrytą, sługusem młodzieży, bez własnego rozumu. Stryjek studenta próbuje usprawiedliwić się rzekomym wiecznym cierpieniem z powodu upadku społeczeństwa, doprowadzenia do braku wszelkich zasad oraz praw. Eugeniusz wyznaje, iż chce przywrócić rodzinie godność biorąc udział w wybawieniu ludzkości nowym światopoglądem. Artur wraca, lecz bez Ali. Zaczyna się obawiać, iż zostawiła go w tak decydującym momencie. Usilnie nadal ją woła, aż ta w końcu się pojawia. Chłopak więc pyta ją o decyzję, a pod przymusem zdecydowania teraz, Ala zgadza się. Rozradowany Artur podbiega do swojej babci, żądając błogosławieństwa. Eugenia jednak próbuje się wykręcić, na co wujek chłopaka grozi postrzałem. Ostatecznie babcia błogosławi związek Ali oraz Artura. Eleonora wzruszona płacze, a na jej pytanie, kiedy odbędzie się ślub, syn oznajmia, iż jutro. Eugeniusz wiwatuje swoje oraz siostrzeńca zwycięstwo.
Ranek, następny dzień. Salon, czysty, wysprzątany, a Edek przewija się przez domowników w roli nowego lokaja. Odświętnie ubrani Eleonora, Eugenia i Stomil pozują do zdjęcia, robionego przez Eugeniusza zepsutym aparatem. Domownicy rozmawiają o nowych zasadach Artura. Jego ojciec pyta Eugeniusza o możliwość kontynuacji swoich eksperymentów, prosząc, by dziadek – wujek wstawił się za zbuntowanego artystę. Na co Eugeniusz odpowiada, iż ewentualnie z nim pomówi. Zebrani na powrót pozują do zdjęcia, ustawiając się sztywno. Na pytania „modeli” po co było robione zdjęcie, Eugeniusz odpowiada, iż dla zasady. Wtem pojawia się Ala w sukni ślubnej, witana komplementami ze strony zebranych. Na jej pytanie o Artura, Eugeniusz usprawiedliwia go, jako iż poszedł załatwić ostatnie formalności. Eleonora, widząc rozdrażnienie dziewczyny, które obrywa się wujaszkowi, wyprasza wszystkich oprócz Edka, by w cztery oczy pomówić z Alą. Na początek proponuje jej ułożenie włosów. Po chwili ciszy, dziewczyna pyta ją, czy jest szczęśliwa, co dezorientuje kobietę. Eleonora próbuje się wykręcić, iż jest to bardzo niedyskretne pytanie, na co Ala dochodzi do wniosku, iż matka nie jest szczęśliwa, dodatkowo wstydzi się tego. Eleonora natomiast odpowiada, iż mąż ją uczył, że bycie szczęśliwym to prawo i obowiązek każdego człowieka, dlatego nie obnosi się ze swoim nieszczęściem. Dziewczyna zaraz przechodzi do pytania, co Eleonora widzi w Edku. Na to kobieta odpowiada, iż jest on jak żywioł – brutalny, ale prawdziwy, autentyczny, doskonały i nieokiełznany. Lubi po prostu na niego patrzeć, na kogoś wyjątkowego i królewskiego w swoim stylu bycia. Dziewczyna jednakże nie odczuwa tego samego, pyta więc o słuszność wychodzenia za Artura. Matka uważa swojego syna za oryginalnego i wyjątkowego przez swoje zasady, co osiemnastolatka przyjmuje z twierdzeniem, iż w ostateczności chce Artura z zasadami, ale nie chce zasad bez Artura. Zgadza się na ślub, gdyż ma nadzieję na obudzenie się miłości i czułości u chłopaka. Zjawia się natomiast Edzio, którego Ala pyta, czy posiada własne zasady, na co kochanek Eleonory wyciąga listę bezsensownych przykazań, przepisanych od kolegi, ponieważ mężczyzna twierdzi, że i tak wie swoje. Niespodziewanie rozmowę przerywa pojawienie się Stomila wraz z Eugeniuszem, który zmusza mężczyznę do założenia gorsetu po pradziadku, który ma go wyszczuplić. Podczas przepychanki mężczyzn pojawia się spóźniony Artur. Wściekły podchodzi do stryjka, starając się go udusić, po czym mamrocząc pod nosem o oszustwie zapada się w sobie. Stomil podchodząc do niego szybko stwierdza, iż chłopak się upił. Gdy chłopak na powrót się budzi, Eugeniusz stara na powrót przymilić się do Artura, na co ten zbywa go, popadając w rozpacz. Okazuje się, iż jego zdaniem forma nie zbawi świata. Potrzebna jest idea, którą na nowo trzeba wymyślić. Upicie się miało być ostatecznym oderwaniem się od dawnego, bezskutecznego planu, by przejrzeć na oczy. Podczas dyskusji wymyślania nowej idei, pojawia się Eugenia, która oznajmia wszystkim, iż czuje, że umiera. Na jej słowa większość ją zbywa, Artur poświęca uwagę Edkowi i jego sposobie myślenia, który zdaje się być dla niego ciekawy. Gdy Eleonora próbuje wszystkich uciszyć, Eugenia karze zbliżyć się członkom rodziny do siebie. Zadaje pytanie rodzinie, kim wy jesteście, na co Eugeniusz odpowiada, że oni to oni. Babcia śmieje się, po czym umiera. Artur zdziwiony podziwia ją i zaczyna skłaniać się w stronę śmierci, jako wielkiej realnej formy, wciągając w to Edka i jego siłę. Tworzy się między nimi spisek. Chłopak głośno oznajmia, iż możliwa jest jedynie władza, a sprawować ją może konsekwentna, słuszna jednostka – nawiązuje tym do własnej osoby. Gdy zdezorientowany i rozdrażniony Stomil chce się wycofać z idei Artura, syn grozi mu śmiercią, kierując na niego Edwarda. Stomil zagubiony i przestraszony mdleje. Wykorzystując chwilę ciszy, Ala ze spokojem wyznaje Arturowi, iż zdradziła go z Edkiem. Chłopak popada w obłęd, szaleńczą rozpacz. Szuka wsparcia u matki, wrzeszczy, iż został podeptany razem ze swoim spojrzeniem na świat, co Ala przyjmuje z ogromnym zdziwieniem – nie spodziewała się takiej reakcji u Artura, uważała, iż cały ten ślub, jak i ona były mu obojętne. Chłopak w tym czasie oddaje się szaleńczym emocjom, zdesperowany szukając rewolweru, gotowy dokonać okropnego czynu. Okazuje się, iż pistolet spoczywa w rękach Edwarda. Ten zachodzi go od tyłu i zadaje dwa celne, śmiertelne ciosy w kark studenta. Ten upada, a w ostatnich chwilach swojego życia wyznaje najszczerszą miłość, jaką darzył Alę, po czym ginie. Osłupiała i rozwścieczona rodzina próbuje przegonić mordercę, lecz ten oznajmia, iż Artur myślał dobrze, lecz dał się ponieść emocjom. On tu zostanie i przejmie za niego władzę. Będzie dobrym władcom, jeśli pozostali członkowie rodziny będą mu w całości podlegli. Szybko zjednuje sobie Eugeniusza, który kieruje w jego stronę swą uległość i oddanie. Stomil, Eleonora oraz Ala wychodzą speszeni oraz rozgoryczeni, by przetrawić sytuację na spokojnie w ciszy. Scena kończy się wspólnym tańcem Eugeniusza oraz Edwarda nad trupem Artura – wygrywane jest tango „La Cumparsita” uwieczniające zwycięstwo prymitywnego, brutalnego człowieka nad intelektualnym, świeżym sposobem patrzenia na rzeczywistość.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Charakterystyka bohaterów
Słynny dramat pod tytułem „Tango” Sławomira Mrożka to historia zagubionej, pełnej chaosu rodziny.
W środku całego familijnego nieporozumienia siedzi Artur – intelektualista, który ze swoim nowym, cały czas rozwijającym się światopoglądem, próbuje przekonać swoją rodzinę do planu wybawienia ludzkości formą, polegającą na konsekwencji, zasadach oraz wielu możliwościach. Jest to szczególnie ciekawa pozycja wśród innych książek o podobnej tematyce, choćby przez wzgląd na całkiem różnych od siebie bohaterów, którym warto się bliżej przyjrzeć.Przedstawiony wcześniej intelektualista Artur to dwudziestopięcioletni student, uczęszczający na trzy fakultety, w tym filozofię oraz medycynę. Syn Eleonory i Stomila. Ubrany zazwyczaj w ciemnym garniturze, białej koszuli oraz krawacie. Porywczy w wyznawanych przez siebie zasadach, konsekwentny, obiektywny, inteligentny, uparty, energiczny, czasami władczy w stosunku do reszty członków rodziny. Urodzony buntownik, który odnajduje swoje wewnętrzne spełnienie dopiero u schyłku życia, gdy wyznaje swoją prawdziwą miłość Ali. Jak najbardziej chłopak jest postacią pozytywną i przez wzgląd na jego niezłomność w wyznawanych wartościach, powinien być dla niektórych wzorem.
Edek – kochanek Eleonory, nowy domownik w mieszkaniu Stomila. Podejrzanie wyglądający mężczyzna, ubrany w koszulę w brzydką kratę z podwiniętymi rękawami, szerokie, brudne i pomięte spodnie w odcieniu jasnopopielatym, a także jaskrawożółte buty, z których wystają przesadnie kolorowe skarpetki. Odznacza się długimi, tłustymi włosami, które często lubi przeczesywać grzebykiem oraz kwadratowym, małym wąsikiem. Prymitywny, brutalny, chamski. Wyglądem, jak i charakterem nieco przypomina Adolfa Hitlera. Symbolizuje totalitaryzm, zastępując władzę Artura metodą terroru, groźby oraz siły. Na koniec sztuki zabija chłopaka, świętując zwycięstwo brutalności nad intelektem tańcem tanga. Zdecydowanie jest to postać negatywna.
Eugeniusz to dziadek, jak i wujek Artura, brat Eugenii. Siwy, ubrany w żakiet – jaskółkę, białą koszulę z wysokim, sztywnym, brudno – białym kołnierzykiem, szorty do kolan o kolorze khaki, krawat – plastron z wbitą szpilką z perłą, wysokie szkockie skarpety oraz popękane lakierki. Na nosie spoczywają okulary, oprawione w cienkie, złote oprawki. Charakte
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
ryzuje się ogromną uległością, często głupotą, niezdecydowaniem. Jest zakłamany, niestabilny w swoich przekonaniach. Początkowo sprzymierzeniec Artura, lecz później jego zdrajca, który po śmierci chłopaka, ulega władzy Edka. Postać z początku wydająca się głupiutkim, śmiesznym staruszkiem, tak naprawdę jest bohaterem negatywnym.
Stomil jest ojcem Artura, mężem Eleonory. Zaniedbany, gruby, zazwyczaj ubrany z porozpinaną piżamę. Zbuntowany artysta, który doprowadził razem ze swoim pokoleniem do zniszczenia wszelkich zasad oraz norm. Codziennie poszukuje nowych środków wyrazowych, umożliwiających mu wyrażenie siebie, co nazywa eksperymentami. Tchórzliwy, roztargniony, ma małe parcie na szkło, lecz mimo wszystko jest to postać pozytywna.
Eleonora to zdradzająca męża Stomila, matka Artura, kochanka Edwarda. Zaniedbana, niechlujnie ubrana. Lekkomyślna, nieodpowiedzialna i niesamodzielna, lecz niedoceniana i lekceważona przez Stomila, skrzywdzona żona, która u Edwarda znajduję należytą uwagę, jakiej potrzebuje. Nie ma żadnych wygórowanych celi w życiu, jej poglądy opierają się na twierdzeniach, naukach męża.
Eugenia – babcia Artura, siostra Eugeniusza. Krótkowzroczna, ruchliwa staruszka, ubrana w jaskrawą suknię w ogromne kwiaty, z trenem wlokącym się po ziemi, dżokejkę oraz trampki. Dziecinna, beztroska, próbuje przypodobać się młodzieży jako nowoczesna staruszka o wiecznie młodym duchu. Nie przepada za swoim wnuczkiem, uważając go za agresywnego, władczego, zbuntowanego, rozpieszczonego dzieciaka. Pod koniec sztuki umiera w wyniku zawału.
Ala to osiemnastoletnia kuzynka, równocześnie niedoszła żona Artura, ładna oraz zadbana. Stara się nie odstawać od społeczeństwa, udając, iż życie bez zasad jej odpowiada. Czuje się niekochana oraz niechciana przez Artura, a ślub z nim jest wynikiem jej nadziei na obudzenie się niedostrzeganej miłości u chłopaka. Zdradza więc go z Edkiem, nie widząc zaangażowania przyszłego małżonka. Jest to późniejszą jedną z przyczyn śmierci chłopaka.
Każdy z ukazanych bohaterów to osobny sposób postrzegania świata, który wart jest przeanalizowania. Zestawienie tak różnych osobowości daje efekt niezrozumienia i problemu komunikacji w rodzinie, czym Mrożek chciał w ten sposób zwrócić uwagę czytelnika na istotną tematykę dramatu standardowych rodzin.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Problematyka
W utworze „Tango” Sławomira Mrożka przedstawione jest życie rodziny po rewolucji obyczajowej. W domu bohaterów nie funkcjonują żadne zasady, normy moralne i społeczne. Jest to efekt buntu pokolenia Stomila. Generacja ta zaprotestowała przeciwko wszelkim normom. Efektem tego jest powszechny chaos i anarchia. Odzwierciedla się to w bałaganie wśród domowych sprzętów, ale także nienaturalnymi relacjami w rodzinie. Przedstawiciele najstarszego pokolenia (Eugenia i Eugeniusz) także pogodzili się z realiami. Są karceni przez swego wnuka Artura za grę w karty z Edkiem. Stomil i Eleonora także żyją w chaosie. W domu brakuje żywności, Eleonora zdradza męża z Edkiem. Stomil natomiast pozostał na etapie buntu. Jest niespełnionym artystą, którego działania są bezproduktywne. Artur buntuje się przeciwko takiej rzeczywistości. Jego protest stanowi próbę powrotu do tradycyjnych form i ideałów. Bohater na przekór rodzicom rozpoczyna studia medyczne, chce założyć tradycyjną rodzinę, wyznaje konserwatywne poglądy. W przedstawione realia bardzo dobrze wpisuje się postać Edka. Jest on człowiekiem bez przeszłości, prymitywnym. Jego rola w rodzinie jest zagadkowa. Podkrada jedzenie, ma romans z żoną Stomila, któremu on się nie przeciwstawia.
„Tango” jest dramatem o rewolucji. Artur buntując się przeciwko pokoleniu swoich rodziców, dochodzi do wniosku, że poprzez tradycyjny ślub z Alą można będzie odrodzić rzeczywistość. Bohater współpracując z Eugeniuszem nakazuje rodzinie przebranie się w dawne stroje i posprzątanie mieszkania. Stomil i Eleonora buntują się przeciwko porządkom Ar
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
rtura, jednak spełniają jego wolę. Gdy wszyscy domownicy przygotowani do ślubu oczekują przybycia Artura, pan młody wraca pijany, stwierdzając, że nie chce ślubu, gdyż ceremonia to tylko forma, która nie jest w stanie zmienić myślenia – do tego potrzebna jest idea, której zaczynają szukać domownicy. Artur dochodzi do wniosku, że jedynie władza jako idea może zrodzić się z niczego. Bohater chce ją uzyskać poprzez zabójstwo Eugeniusza, jednak nie udaje mu się zrealizować tego planu. Wówczas próbuje zabić Edka, co kończy się odwrotnym skutkiem. To Edek zadaje mu śmiertelny cios i przejmuje władzę w rodzinie przejmując jego wzorce. W finałowej scenie Edek tańczy z Eugeniuszem. Stanowi to metaforę manifestacji władzy oraz jednocześnie oddanie się rodzinie (bierność domowników).
Utwór przedstawia trzy rewolucje:
– Stomila – obyczajowa, która niszczy normy moralne i estetyczne.
– Artura – zmierza do przejęcia władzy w rodzinie.
– Edka – jest symbolem ustroju totalitarnego.
Mrożek porusza także temat kondycji sztuki współczesnej, która stawia sobie przede wszystkim za cel zaskoczenie i zszokowanie odbiorcy. Jednak często nie wiąże się to z głębszą treścią.
W „Tangu” dużą rolę odgrywa groteska, czyli przedstawienie rzeczywistości w sposób polegający na zestawieniu przeciwstawnych znaczeń. Efektem tego staje się deformacja i absurd. Wiąże się z humorem lub grozą. Groteskowa tu jest postać Edka i babci, jej śmierć, scena zazdrości Stomila, a także finałowe tango. Groteska łagodzi tragiczny wymiar dramatu.
Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij i ucz się szybciej!
Geneza utworu i gatunek
Sławomir Mrożek pisał „Tango” w latach sześćdziesiątych uprzedniego wieku, a druk tego dramatu ukazał się po raz pierwszy w roku tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym czwartym. Tango jest swego rodzajem ostrzeżeniem przed anarchią mogącą powstać w świecie rządów totalitarnych, który poprzedzi demaskujący władzę bunt ludności. W dramacie ukazuje, jak naprawdę wygląda życie społeczne oraz rzeczywistość komunistycznego kraju.
„Tango” Stanisława Mrożka jest oczywiście dramatem, jednakże łączącym wiele ciekawych zależności. Nie jest ani tragedią, a ni komedią, lecz połączeniem obu tych rodzajów dramatów – tragikomedią. W samym dziele pojawia się również wiele groteski (nierealnego kontrastu) czy parodii. Jednakże w tekście możemy zauważyć ciekawą refleksję tłumaczącą postępowanie autora. Pojawia się ona w tra
W tej chwili widzisz 50% opracowania
";
akcie dialogu Artura i Stomila, gdy ten drugi odpycha pomysły Artura o zabójstwie uwodziciela. Wtedy to zauważa, że „Rzeczywistość przeżre każdą formę[…]. Dzisiaj tylko farsa jest możliwa.”. Autor w tym miejscy tłumaczy, dlaczego to używanie tak niecodziennych sposobów pisania utworu o trudnej tematyce: to dezorientacja, a nie porządek, wymykają się tragedii. Jest to jedna z refleksji autotematycznych. Mrożek łączy podobnymi cechami dramaty swoje, z utworami innych znanych dramaturgów: Stanisława Witkacego czy Tadeusza Różewicza, którzy jak on w dramatach nie bali się używać niekonwencjonalnej formy przekazu. Natomiast różnica pomiędzy dziełami Tadeusza Różewicza a „Tangiem” Stanisława Mrożka: różni je akcja. Utwór Mrożka posiada fabułę nie tyle, co zmienną, co nawet szybką, oraz upiększoną w wiele mniejszych wątków.