Don Kichot - Geneza utworu i gatunek

Geneza utworuPierwsza część powieści „Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy” została wydana w 1605 roku. Podobno Cervantes, będąc w więzieniu, snuł refleksje filozoficzne o człowieku i świecie. Efektem tych przemyśleń miała być koncepcja powieści, która parodiowałaby romanse rycerskie (Cervantes najpierw się w nich zaczytywał, z czasem uznał je jednak za szkodliwe – propagowały fantazjowanie i nierealne myślenie o świecie oraz skłaniały odbiorców do nieracjonalnych, dziwnych zachowań będących wynikiem naśladowania bohaterów romansów). Według Cervantesa sposobem na to była opowieść o szaleńcu – szlachcicu Don Kichocie. Autor zawoalował swoje intencje skrytykowania społeczeństwa hiszpańskiego i państwa, nazywając powieść satyrą. Utwór stał się popularny, ale miał też przeciwników. Być może w związku z tym negatywnym odbiorem kilka lat później pojawiła się – napisana pod pseudonimem – kontynuacja powieści (parodia), od autorstwa której Cervantes się odżegnywał. Zmodyfikował natomiast przez to powstającą już drugą część dzieła, dodając wypowiedzi polemiczne. Utwór wydał w 1615 roku.Gatunek literacki„Don Kichot” jest powieścią obyczajową będącą obrazem znanej pisarzowi rzeczywistości i hiszpańskiego społeczeństwa (Don Kichot podróżuje i spotyka wielu różnych ludzi – widzi biedę, chaos, niesprawiedliwość). To również tragikomiczna opowieść o szlachcicu, który – błądząc w poszukiwaniu swojego celu – popada w obłęd (nie odróżnia świata realnego od tego, który stworzył w myślach). Prześmiane zostają więc rycerskie romanse, ale nie rycerskie wartości. Utwór jest parodią takich romansów – ich fabuły (nieprawdopodobne, fantastyczne zdarzenia, sploty okoliczności) i formy. Wykorzystuje cechy romansów rycerskiego, łotrzykowskiego i pasterskiego oraz takich gatunków jak farsy, dialogi satyryczne, nowele. Powieść ma też charakter społeczno–filozoficzny (jest pełna rozważań o ludzkiej naturze, wyborach, wartościach).