Kwiat kalafiora - Charakterystyka

AutorMałgorzata Musierowicz urodziła się 9 stycznia 1945 w Poznaniu. Jest pisarką. Znana jest z książek dla dzieci i młodzieży, przede wszystkim z utworów wydanych w serii „Poczytaj mi, mamo” i z cyklu powieściowego „Jeżycjada”. Na Liście Honorowej im. Hansa Christiana Andersena znalazła się powieść „Kwiat kalafiora”. Za „Kłamczuchę” zdobyła Złote Koziołki. Została Kawalerem Orderu Uśmiechu. Odznaczono ją Medalem Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości.Gatunek„Kwiat kalafiora” to powieść młodzieżowa. Jest utworem epickim, dłuższym, wielowątkowym. Cechuje go duża ilość bohaterów i skupionych wokół nich zdarzeń. Narrator jest trzecioosobowy, wszechobecny i wszechwiedzący. To dobry obserwator, który lubi opisywane postacie. Mówi o nich w dobrych słowach, ale też nieco złośliwie – choć również ciepło – komentuje ich wady. Nadaje utworowi żartobliwy ton.Geneza utworu„Kwiat kalafiora” został wydany w roku 1981. Należy do cyklu o nazwie „Jeżycjada”, co ma związek z dzielnicą Jeżyce w Poznaniu, gdzie żyją, pracują i uczą się bohaterowie utworów Małgorzaty Musierowicz. Utwór porusza problemy młodzieży, jest dla młodych ludzi lustrem, ale i pewnego rodzaju przewodnikiem po życiu.Czas i miejsce wydarzeńCzas akcji jest podany bardzo konkretnie. Wydarzenia zaczynają się 31 grudnia 1977 roku w sylwestra, a kończą 1 lutego 1978 roku. Akcja trwa więc miesiąc.Akcja rozgrywa się w Poznaniu – przede wszystkim w mieszkaniu Borejków, ale też w szkole Gabrysi, szkole Natalii, w szpitalu. W utworze pojawiają się konkretne ulice Poznania i miejsca z czasów współczesnych autorce, np. Dom Mody „Telimena”, ulica Kościuszki, Roosvelta, hotel „Merkury”, kino „Bałtyk”.Bohaterowie1. Gabriela Borejko – siedemnastolatka; wysportowana, zgrabna; trenuje koszykówkę; ma wyraziste brwi, brązowe oczy, piegowatą twarz, włosy blond; nosi trochę stare i niezbyt modne ubrania; nie dba o kobiecy wygląd i kobiece zachowania; jest oczytana, inteligentna, ambitna, ma poczucie humoru; jest zdolną uczennicą; lubi język polski i swojego nauczyciela i wychowawcę, Dmuchawca; lubi spędzać czas z przyjaciółmi; kocha rodzinę – ma dobry kontakt z rodzicami, siostry traktuje z góry, opiekuje się nimi podczas choroby mamy; nie radzi sobie w kontaktach z chłopakami; przeżywa trudną pierwszą miłość do Janusza Pyziaka;
2. Ida Borejko – czternastolatka; chuda; ma rude włosy i brwi i zadarty nos; przejmuje się swoim wyglądem; chce zwrócić uwagę chłopaków; ma adoratora – Waldzia; jest przewrażliwiona, wszystko przeżywa za bardzo;
3. Natalia Borejko – siedmiolatka; nazywana Nutrią; ma rude włosy, jest szczupła; mówi o sobie w rodzaju męskim; często się smuci; kąpie się kilka razy dziennie;
4. Patrycja Borejko – pięciolatka; nazywana Pulpecją; ma pulchną buzię i złote loczki; jest urocza, ale ma silny charakter; eksperymentuje – sprawdza, co tonie;
5. Mila Borejko – mama czterech dziewczynek; ma trochę ponad 40 lat; jest drobna i szczupła; jest oddana rodzinie i doskonale wypełnia swoje obowiązki; trafia do szpitala z powodu problemów z żołądkiem;
6. Ignacy Borejko – filolog klasyczny i bibliotekoznawca; jest rudy, ale już posiwiały; jest uśmiechnięty i łagodny, zdominowany przez kobiety; unika domowych sporów; jest niezaradny;
7. Felicja Borejko – żona brata Ignacego, mama Joanny; jest gadatliwa, wesoła, zaradna, energiczna; pomaga rodzinie Borejków podczas choroby pani domu;
8. Józef Borejko – brat Ignacego; jest bardzo podobny do brata;
9. Joanna Borejko – córka Felicji i Ignacego; uczy się w Liceum Poligraficznym; jest wysoką brunetką; przejmuje się swoim wyglądem;
10. Janusz Pyziak – osiemnastolatek; jest wysoki, dobrze zbudowany; jest szatynem, ma stalowe oczy i orli nos; jest przystojnym, pewnym siebie podrywaczem (porównuje dziewczyny do kwiatu jabłoni, Gabrysię do kwiatu kalafiora); doskonale gra w kosza;
11. Aniela Kowalik – ma czarne włosy i oczy; nosi okulary; jest energiczna, żywiołowa, wesoła; ma talent aktorski;
12. Robert Rojek – zwany jest Robrojkiem; jest rudy i piegowaty; chodzi do Liceum Poligraficznego; jest szczery i pomocny; wspiera Gabrysię, gdy jej mama trafia do szpitala;
13. Danka Filipiak i Paweł Nowacki – znajomi Gabrysi; członkowie Grupy Dyskusyjnej ESD;
14. Pieróg – nauczyciel fizyki; jest otyły i łysy; Gabrysia go nie lubi; jest służbistą, ale jest też sprawiedliwy;
15. Dmuchawiec – wychowawca Gabrysi, polonista; jest siwy i potargany; jest dobry, uczciwy wobec uczniów, broni ich, uczy ich o wartościach;
16. Szczepańska – sąsiadka Borejków; ma około sześćdziesięciu lat; ma pretensje do Borejków o niezamykanie drzwi na klatkę oraz o głośne zachowywanie się; donosi na nich do Komitetu Blokowego, ale też w szkole Gabrysi (źle interpretuje spotkania Grupy Dyskusyjnej ESD); jest samotna i dlatego utrudnia życie innym.TreśćWydarzenia rozpoczynają się w sylwestra 1977 roku. Gabrysia i Ida są na zakupach. Spotykają Janusza Pyziaka, koszykarza, podrywacza, kolegę Gabrysi, która też gra w kosza. Wieczorem bawią się na tej samej prywatce u Joanny Borejko, kuzynki Gabrysi. Niestety, Gabrysia dostaje wiadomość o nagłej chorobie mamy, która trafia do szpitala. W sześcioosobowej rodzinie Borejków pojawia się poważny problem. Zagubiony ojciec i siedemnastoletnia Gabrysia muszą zająć się trzema młodszymi dziewczynkami – Idą, Nutrią i Pulpecją. Na głowę dziewczyny spadają wszystkie obowiązki. Jest ich dużo (Gabrysia docenia pracę mamy). Na szczęście może liczyć na ciotkę Felicję (która szybko przydziela zadania członkom rodziny) i przyjaciół (wpadają oni na pomysł Grupy Dyskusyjnej ESD, której członkowie mają wysyłać Eksperymentalny Sygnał Dobra do ludzi). Dziewczyny piszą list do mamy – każda dopisuje coś od siebie, więc powstaje niezwykła mieszanka żalów, problemów i uwag, ale Gabrysia uspokaja mamę, mówiąc, że nad wszystkim panuje. Gabrysia trochę zaniedbuje szkołę, ale i tak dostaje piątkę z fizyki. Gdy Gabrysia jest na urodzinach Anieli Kowalik, dostaje telefon o śwince panującej w domu – siostry są chore. Gabrysi zaczyna pomagać Janusz Pyziak – bawi się z dziewczynkami, odprowadza Gabrysię na zebranie rodziców w szkole Nutrii. W pewnym momencie Gabrysia ma jeszcze większe kłopoty – sąsiadka zza ściany podsłuchuje zebranie Grupy ESD. Myśli, że zajmuje się ona narkotykami, więc donosi na uczniów do szkoły. Wszystko zostaje wyjaśnione, a Janusz zamurowuje otwór w ścianie. Pewnego dnia Gabrysia wychodzi z Januszem do kina. W drodze powrotnej Pyziak chce jej coś wyznać, ale ona mu to utrudnia. Chłopak nazywa ją kalafiorem (gdy podrywał inne dziewczyny, mówił o nich jak o kwiecie jabłoni). Gdy Gabrysia wraca do domu, odkrywa wraz z przedstawicielem Komitetu Blokowego źródło hałasów, na które skarżyła się trudna sąsiadka. Ostatecznie konflikt z nią zostaje zażegnany (pomagają tort i uśmiech). Podczas przyjęcia dla taty wraca ze szpitala mama. Po wyjściu gości z Gabrysią rozmawia Pyziak. Mówi, że kalafior jest kwiatem i że jest potrzebny, bo bardzo odżywczy. Młodzi dochodzą do porozumienia.Problematyka„Kwiat kalafiora” to utwór młodzieżowy. Skupia się on na dorastaniu i dojrzewaniu córek państwa Borejków, a każda z nich reprezentuje inną osobowość i etap rozwoju. Książka jest też obrazem rodzinnej miłości i odpowiedzialności wymuszonej określoną sytuacją. Tradycyjnie pojawia się w lekturze temat przyjaźni. Młodzi ludzie lubią się spotykać i rozmawiać. Mają nawet świetne pomysły na zarażanie dobrem (ESD). Ich akcja o nazwie Eksperymentalny Sygnał Dobra wywołuje refleksję na temat relacji międzyludzkich (nieufność, donosy). Najważniejsza w utworze jest pierwsza miłość Gabrysi i Janusza. Nie jest ona sielankowa, a raczej trudna, ale – przez konieczność pokonywania problemów – cenna.