Pieśni - Opracowanie

J. Kochanowski należał do najwybitniejszych humanistów i pisarzy renesansowych. W jego twórczości dostrzec można typową dla przedstawicieli tego kierunku radość życia, zadowolenie, stoicki optymizm. Mimo wielu ciężkich doświadczeń pisarz kochał życie, cenił dobrą zabawę. Jego utwory były i są cenione przez krytyków literackich.
Kochanowski pisał pieśni przez całe życie. Poruszał w nich problemy dotyczące życia przeciętnego człowieka: „Charakterystyczną cechą liryki Jana z Czarnolasu obok dużej różnorodności form wersyfikacyjnych, kompozycyjnych, stylistycznych jest wielka wrażliwość podmiotu mówiącego zarówno na problematykę bardzo intymną, jak i na zagadnienia ogólne, nurtujące całe ówczesne społeczeństwo. Łączy ona harmonijnie elementy subiektywizujące i obiektywizujące. Podmiot mówiący lirycznych wierszy Kochanowskiego wykazuje szeroką skalę wzruszeń i zainteresowań. Było to wyrazem nowożytnego spojrzenia poety na świat i jego problemy, wyrazem renesansowego uniwersalizmu poznawczego”. Jemu także, zdaniem Pelca, polska literatura zawdzięcza powstanie stylu liryki osobisto – uczuciowej. O twórczości Kochanowskiego pisali Jan Szczęsny Herbert i Maciej Kazimierz Sarbiewski. Ten ostatni ceni poetę czarnoleskiego za powagę myśli obywatelskiej, styl, umiejętność konstrukcji monologu lirycznego i ukazanie szerokiej skali uczuć, umiejętne wykorzystanie środków artystycznych. Sam Pelc podkreśla, iż Kochanowski „wszedł do historii literatury polskiej przede wszystkim jako poeta – liryk”.
Podmiot pojawiający się w pieśniach to zwykły człowiek, który boryka się z problemami takimi jak życie, codzienne problemy oraz perspektywa śmierci. W pieśniach można dostrzec elementy filozofii stoickiej i epikurejskiej. Ich tematyka jest bardzo zróżnicowana, a nastrój pieśni waha się od optymistycznego do pesymistycznego. Sporo miejsca poświęca Kochanowski wypoczynkowi, zabawie, tańcom.
Idylliczny obraz wsi pojawia się także w Pieśni I zaczynającej się od słów: „Serce roście patrząc na te czasy”. Podmiot liryczny opisuje wiosenny krajobraz, który współgra z nastrojem człowieka poczciwego. Miejsca, które dawniej były pokryte lodem, gołe drzewa i śnieg zastąpiły teraz zielone krajobrazy, rodzące się młode liście na drzewach i kwitnące łąki. Rośnie zboże, a ptaki zaczynają budować gniazda. Radość z piękna przyrody może odczuwać jedynie człowiek, który nie ma grzechów ani wad. On nie potrzebuje sztucznych podniet, raduje się tym, co widzi, cieszy się każdą chwilą.
Kochanowski, nawiązując do pisarzy starożytnych, a zwłaszcza Horacego, bardzo często wychwalał zalety piwa czy też wina. Sięganie po nie nie uważa bynajmniej za zgubny nałóg. Wino pozwala człowiekowi zachować optymizm, przynosi uśmiech i zadowolenie. Motyw wina pojawia się w Pieśni II z Ksiąg pierwszych. Podmiot liryczny wyraża przypuszczenie, iż szczęśliwy może być tylko ten, kto ma czyste sumienie. Taki człowiek żyje spokojnie, nie denerwuje się, nie potrzebuje też wina. Wino osładza również smutne jesienne lub zimowe chwile, kiedy dni się dłużą, a człowiekowi ciężko jest na duszy. Wtedy, przy kominku i z dzbanem w ręku, człowiek nie czuje się tak smutny i nieszczęśliwy.
Twórczość Kochanowskiego zawiera wiele elementów renesansowego humanizmu. W jego licznych pieśniach często pojawia się motyw zabawy, motyw tańca, wina, odpoczynku. Pisarz zdawał sobie sprawę, że człowiek żyje nie tylko ciężką pracą, że po niej musi przyjść odpoczynek, chwila wytchnienia. Wiedział, że zabawa pełni w życiu człowieka bardzo ważną rolę. Jakkolwiek ganił pijaństwo, uważał, że wino miód mogą przyczynić się do poprawy nastroju i w odpowiednich ilościach nie są szkodliwe, a wręcz odwrotnie – pomagają w dobrej zabawia, umożliwiają zapomnienie o codziennych troskach i zmartwieniach. Kochanowski doceniał wpływ odpoczynku i zabawy na codzienną egzystencję. Osiedlając się na wsi sam docenił zalety pracy na świeżym powietrzu i poznał radość, jaką przynosi praca i rozrywka w dobrej kompanii.

Tematyka pieśni jest aktualna do dziś i z pewnością każdy znajdzie w nich cenne rade, wskazówki.