Ziemia planeta ludzi - Opracowanie

AUTOR:
Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944) – francuski pisarz i poeta. Tworzył powieści autobiograficzne, publicystykę, eseje, literaturę dziecięcą i młodzieżową oraz opowiadania. Jego najpopularniejszym dziełem jest „Mały Książę”, zaliczany do klasyki literatury. Antonie był pilotem i ten motyw często przewijał się w jego utworach. W roku 1944 pisarz zginął w katastrofie lotniczej. Samolot, którym leciał, został zestrzelony.

TYTUŁ:
„Ziemia, planeta ludzi”

RODZAJ I GATUNEK LITERACKI:
Epika → opowiadania

DATA PUBLIKACJI:
Utwór po raz pierwszy został opublikowany w roku 1939, pod tytułem „Terre des hommes”.

CZAS I MIEJSCE AKCJI:
Autor (narrator) wspomina w swej relacji wiele miejsc, nad którymi latał on, bądź jego przyjaciele, a także te, które przemierzał na inne sposoby niż samolotem. Trasy lotu Tuluza – Dakar; Dakar – Casablanca; Buenos Aires – Santiago. Pustynia Sahara, pustynia Rio de Oro, Pustynia Libijska, Andy, Morze Śródziemne, Cisneros (Hiszpania), Argentyna, Chile. Czas powieści rozciąga się na wiele lat wstecz, kiedy autor wspomina swoją przeszłość.

PROBLEMATYKA:
Powieść oprócz warstwy fabularnej ma filozoficzny wydźwięk. Jest osobistą refleksją autora, który wspomina i relacjonuje. Antoine de Saint-Exupéry był pilotem, kiedy samoloty były rzeczą nową, niebezpieczną, gdyż ulegały częstym awariom. Przecieranie szlaków, oglądanie Ziemi z góry oraz spotykani po drodze ludzie wpłynęły na tematykę utworu. „Ziemia, planeta ludzi” jest oparta na osobistych doświadczeniach i faktach z życia autora. Narrator preferuje pokój i nawołuje do jednoczenia się ludzi, poczucia humanitaryzmu. W opowiadaniach napotkamy przygodę, powiastkę filozoficzną, wątki autobiograficzne, formę reportażu i pamiętnika oraz esej. Autor-pilot zmaga się z nieokiełznanym żywiołem powietrza, kaprysami maszyny oraz innymi niebezpieczeństwami, którym musi stawić czoło, aby przeżyć.

BOHATEROWIE:
▪ Antoine de Saint-Exupéry – autor, główny bohater i narrator, który relacjonuje, opowiada i okrasza swe wspomnienia filozoficznymi przemyśleniami. Oddany swej pracy pilot, który niejednokrotnie otarł się o śmierć i musiał się zmierzyć z nieubłaganymi żywiołami.
▪ Henryk Guillaumet – najlepszy przyjaciel autora, którego postać często pojawia się na kartach książki. Mężczyzna zawsze służył pomocą i łączyła go z autorem braterska więź. To właśnie jemu Antonie dedykował książkę.
▪ Mermoz – kolejny przyjaciel Exupéry’ego. Lecąc nad południowym Atlantykiem, pilot znalazł się w zasięgu trąb powietrznych, zdołał jednak wydostać się z tej groźnej pułapki.
▪ Andrzej Prevot – mechanik, który towarzyszył autorowi w locie nad Morzem Śródziemnym. Obydwoje cudem przeżyli.

KRÓTKIE STRESZCZENIE FABUŁY:
Utwór nie ma jednolitej fabuły. Opowiada o epizodach z życia pisarza-pilota. Poznajemy przygody, ludzi oraz liczne miejsca, które napotkał na swej drodze autor podczas lotów samolotem. Exupery zamieścił dedykację dla swojego przyjaciela, Henryka Guillaumet’a, który również był pilotem. Opowiadanie pod tytułem „Linia” opisuje trudny przelot trasy Tuluza – Dakar, na którym w przeszłości zginęło wielu pilotów. W przygotowaniach pomaga autorowi jego oddany przyjaciel – Guillaumet. Dzięki jego wskazówkom narrator szczęśliwie dotarł do celu. Exupéry wspomina również swój lot nad Saharą, kiedy musiał nawigować z gwiazd. Rozdział drugi, pod tytułem „Koledzy” opowiada o przyjaciołach autora (Mermozie i Guillaumecie) i ich przygodach. Mężczyzn łączyła „solidarność braci lotniczej” oraz cechowała odwaga. Narrator wspomina akcje ratunkowe Riguelle’a i Bougarta, a także rozbicie się w Andach Guillaumeta. Opowiadanie trzecie, „Samolot” opisuje postęp cywilizacyjny ludzkości. Autor krytycznie wypowiada się o modelu świata nowoczesnego, uważa, że to technika powinna służyć człowiekowi, a nie odwrotnie. Część czwarta nosi tytuł „Samolot i planeta”. Exupéry snuje rozważania nad tym latającym wehikułem, który nazywa „narzędziem do analizy”. Z kokpitu samolotu Ziemia wygląda zupełnie inaczej, a pilot – tak oddalony – odczuwa samotność. W opowiadaniu piątym „Oaza” Antonie relacjonuje swój pobyt w Argentynie (blisko Concordii), kiedy został ugoszczony przez fascynujące małżeństwo. „Na pustyni” to tytuł szóstej części książki, w którym autor snuje swoiste „studium pustyni”, na której spędził trzy lata. Wywołuje ona samotność, przeraża swym ogromem, pustką i niedostępnością. Exupéry wspomina pobyty w fortecach (fort Nouatchotty i Port-Etienne) oraz poznanych ludzi – Maurów, El Mamuna i Barka, niewolnika. Opowiadanie siódme zatytułowane „W sercu pustyni” opisuje lot, w którym Exupéry niemal zginął, zdołał jednak wraz z mechanikiem wyskoczyć z płonącego samolotu. Pustynia Libijska, na której mężczyźni znaleźli się niemal bez zapasów i wody, była jeszcze bardziej sucha i zabójcza niż Sahara. Nawiedzały ich majaki i dręczyła gorączka. Widmo odwodnienia było bliskie. Zostali jednak uratowani przez Arabów. Ostatni rozdział – „Ludzie” – jest nacechowany filozoficznymi rozważaniami na temat człowieka, jego ograniczeń i woli walki. Autor wspomina wojnę domową w Hiszpanii i swego przyjaciela Mermoza i zastanawia się, czym jest człowieczeństwo. Ostatnie wspomnienie dotyczy podróży pociągiem z polskimi robotnikami wydalonymi z Francji.