Siłaczka - Problematyka

„Siłaczka” autorstwa Stefana Żeromskiego opowiada o dziejach wioski zwanej Obrzydłówkiem. Nazwa prowincji sygnalizuje jej wygląd. Obrzydliwe krajobraz charakteryzowała bezpłodność, posępność i brzydota.
Główną postacią w noweli jest Stanisława Bozowska, która w młodości marzyła o tym, by stać się jednostką użyteczną społecznie. Chciała pomagać biednym, potrzebującym i wykorzystywanym. Przyjechała na wieś, by pracować jako nauczycielka i nieść swą misję. Cechowały ją konsekwencja, upartość, altruizm, siła wewnętrzna, niezwykły heroizm i odwaga. Była kobietą bardzo empatyczną, dobrą, współczującą, wrażliwą na krzywdę innych. Poświęciła całe swe życie, by edukować wiejską ludność i tym samym zrezygnowała z życia osobistego i dbania o własne dobro. Zapłaciła najwyższą stawką, czyli życiem, działając w imię swych marzeń i ideałów. Bohaterka zmarła w skrajnej nędzy i samotności, cierpiąc na tyfus. Śmierć Bozowskiej można odbierać jako poświęcenie w imię idei pracy u podstaw oraz dla dobra ludzkości.
Drugim bohaterem „Siłaczki” jest Paweł Obarecki. W czasie studiów był zafascynowany ideą pracy u podstaw i pracy organicznej, czyli hasłami głoszonymi w epoce pozytywizmu. Został lekarzem, a misją, którą obrał było niesienie pomocy ubogim. Chciał uczyć mieszkańców wsi zasad higieny oraz nakłaniać do zdrowego trybu życia. Obarecki marzył, by w ten sposób przyczynić się do rozwoju całego narodu. Po studiach przyjechał do Obrzydłówka, by realizować i głosić swoje ideały. Charakteryzowały go: odwaga, ogromne zdeterminowanie i pewność siebie. Pod wpływem wielu niepowodzeń i przeszkód w realizacji planów bardzo się zmienił. Stał się uległy, bezwolny, słaby, obojętny. Przystosował się do cudzym wzorców i zaczął żyć wygodnie, lecz bez spełnienia i z martwotą umysłową. Jego młodzieńcze wartości zostały wypalone. Skończył jako człowiek, który czuł wstręt do samego siebie, nie był zadowolony ze swojego życia i czuł pustkę oraz niespełnienie. Rzucił swe ideały, oddał się nudzie, bierności i został bez pasji. Obareckiego można uznać za bohatera oportunistycznego, który zrezygnował ze swych przekonań dla wygodnego życia.
Zarówno Stanisława Bozowska jak i Paweł Obarecki ponieśli klęskę. Ich młodzieńcze marzenia uległy niepowodzeniu pod wpływem aury obrzydliwego miasteczka. Ambicje i plany dwójki młodych ludzi zostały spisane na straty, przez co oboje poddali się i byli zmuszeni do życia w niezgodzie ze swoimi wartościami, ideałami. Mimo wszystko nauczycielkę można podziwiać za ogromną siłę i hart ducha. Bohaterowie ukazują postawy społeczników, którzy głosili pozytywistyczne hasła.
Przekaz Żeromskiego można rozumieć jako nieskuteczność ideałów pozytywizmu. Autor uważał, że wina takiej kolei losu leży po stronie szlachty i mieszczaństwa. Tym grupom społecznym nie zależało na poprawie warunków życia i przywilejach dla uboższych warstw. Walczyli o zachowanie własnych praw oraz powiększanie swych majątków. Nie obchodziła ich sytuacja innych, patrzyli jedynie na dobro osobiste. Utwór Żeromskiego odnosi się także do pozytywistycznych społeczników, którzy pod wpływem oporu i bierności ludności poddawali się. Zamiast ciężkiej walki i obrony swych wartości wybierali wtapianie się w społeczeństwo, zakładali rodziny i porzucali młodzieńcze wizje, marzenia, wartości.