Moralność pani Dulskiej - Geneza utworu i gatunek

MORALNOŚĆ PANI DULSKIEJ – GENEZA UTWORU I GATUNEK

Utwór „Moralność Pani Dulskiej” to tragifarsa spisana w 3 aktach autorstwa Gabrieli Zapolskiej. Swoją pierwszą premierę miała w Krakowie w roku 1906. Po raz pierwszy wydana została w Warszawie 1907 roku. I trzeba przyznać, że odniosła ogromny sukces, ponieważ doczekała się ogromnej ilości inscenizacji, adaptacji filmowej oraz musicalowej.

Dzieło powstało w tempie ekspresowym. Tworzony był zaledwie od października do listopada 1906 roku. Sztukę zamówił bowiem dyrektor Teatru Miejskiego we Lwowie i wyznaczył bardzo krótki termin na stworzenie utworu. Z czym oczywiście Zapolska poradziła sobie perfekcyjnie. Jednak ostatecznie zaplanowany spektakl nie odbył się we Lwowie, za to został wykorzystany przez Ludwika Solskiego i wystawiony w Krakowie, a dopiero potem odegrano go na deskach lwowskiego teatru.

Głównym tematem utworu jest ukazanie i wyśmianie zakłamania drobnomieszczaństwa. Tekst powstał z niechęci do moralności, która oznacza określenie wszystkiego na podstawie tego, co o tym powiedzą inni i czy nie będzie z tego skandalu. Sama autorka nadała podtytuł swojemu utworowi brzmiący „tragifarsa kołtuńska”. Zatem co to oznacza? Kołtun to mieszanka tępoty, sprytu i cynizmu. Ludzie zwani kołtunami posiadają swój sposób życia, który uważają za jedynie poprawny, chociaż sposób ten krzywdzi inne osoby. Natomiast tragifarsą określa się utwór dramatyczny posiadający jednocześnie cechy typowo dramatyczne, jak i elementy komediowe, jak na przykład w tym przypadku problem podwójnej moralności (dramatyczne), komizm postaci, sytuacji, języka (komiczne). Takie działanie ma na celu nie tylko zabawiać odbiorcę, ale również wywołuje w nim refleksje i zmusza do przemyśleń.