Moralność pani Dulskiej - Opracowanie

„Moralność pani Dulskiej” to utwór, który powstał w ciągu kilkunastu dniu w 1906 roku. Premiera sztuki miała miejsce w Krakowie. Akcja toczy się na początku XX wieku we Lwowie. Bohaterowie1) Główną bohaterką jest Aniela Dulska, która jest właścicielką kamienicy. Jest to kobieta, która przywiązuje dużą wagę do pozorów. Dulska ponadto jest osobą bardzo oszczędną i ograniczoną.
2) Nieciekawi są też pozostali członkowie rodziny. Mąż bohaterki, Felicjan, nie uczestniczy w życiu rodzinnym, w wychowywaniu dzieci. Dulski nie ma własnego zdania, nie ma też ochoty albo siły woli, by sprzeciwić się swojej małżonce.3) Zbyszko szuka rozrywek poza domem, a gdy matka podsuwa mu służącą – korzysta z okazji i uwodzi ją. Syn Dulskich buntuje się przeciwko rodzicom, stara się żyć swoim życiem. Nie wybiera jednak najlepiej. Nawiązuje romans ze służącą, ale brak mu odwagi, aby się z nią ożenić i wyraża zgodę na to, aby matka rozwiązała za niego problem. 4) Zbyszko ma dwie siostry: Hesię i Melę. Podobnie jak Zbyszko Hesia się buntuje, chce żyć pełnią życia, imponuje jej tryb życia brata. Obserwuje stosunek matki do ojca i zaczyna go lekceważyć. Hesia już w wieku kilkunastu lat przypomina matkę. Z kolei spokojna Mela najwyraźniej wdała się w ojca.”Moralność pani Dulskiej” jako dramat naturalistyczny„Moralność pani Dulskiej” to dramat naturalistyczny. Przejawia się o między innymi w determinizmie, który zakłada, że człowiek jest uzależniony od warunków, w jakich żyje. Jego życie kształtuje otoczenie, środowisko – to, czy wychowuje się w rodzinie bogatej czy biednej, mieszczańskiej czy chłopskiej. Rodzina kształtuje Zbyszka, który miałby szansę być innym człowiekiem, jednak na jego decyzje wpływa matka, rządząca całą rodziną i niedopuszczająca sprzeciwu. W utworze można doszukać się także elementów naturalizmu, który wyrażał się w tym, że pisarz nie powinien komentować opisywanych przez siebie wydarzeń. Fikcja literacka miała być ograniczana na rzecz wiarygodnego przekazu. Komentarz powinien być ograniczony do minimum, dopuszczono także, by w utworze pojawiał się język potoczny. Kolejną teorią, do której nawiązania pojawiają się w „Moralności pani Dulskiej”, jest teoria dziedziczności. Przejawia się ona w osobie Hesi, która zaczyna przypominać swoją matkę, zachowywać się tak jak ona, przejmować jej poglądy. W utworze pojawia się także przekonanie o tym, że świat należy do osób silnych, które stoją ponad społeczeństwem, które wywierają na innych presje i kształtują ich.„Moralność pani Dulskiej” jako tzw. tragifarsa kołtuńska„Moralność pani Dulskiej” to tzw. tragifarsa kołtuńska. Tragifarsa to inaczej komedia, w której elementy farsy łączą się z problematyką społeczno-obyczajową. Postać pani Dulskiej jest zarówno komiczna, jak i tragiczna. Bohaterka jest osobą, która jest pozbawiona uczuć, jest osobą zakłamaną. W jej życiu nie ma miejsca na miłość, życzliwość czy wyrozumiałość. Jest wyrachowana, ma materialistyczne podejście do życia. Jest też w jakimś stopniu okrutna. Nie żal jej Hanki, myśli tylko o tym, że nie może dopuścić do tego, by jej rodzina była widziana w złym świetle. W utworze można dostrzec trzy rodzaje komizmu: a) komizm postaci przejawiający się w postaci Dulskiego, który jest pozbawiony własnej woli;b) komizm słowny wyraża się między innymi podczas rozmów ojca z synem; c) komizm sytuacji to między innymi kradzież cygar przez Dulskiego.Co oznacza „dulszczyzna”? Obraz mieszczaństwa i mieszczańskiej rodzinyNa koniec warto dodać, że od nazwiska głównych bohaterów powstało określenie dulszczyzna, oznaczające krytykę kołtuństwa, hipokryzji, ciasnoty horyzontów.
Historia Dulskich pokazuje, że mieszczaństwo jest grupą zepsutą, niegodną szacunku. Obrazuje także relacje, jakie panują między małżonkami. Trudno stwierdzić, czy Dulscy kiedykolwiek się kochali, czy było to jednak małżeństwo z rozsądku. Fakt, że bohaterowie mają troje dzieci, pozwala wysnuć przypuszczenie, że w ich życiu mógł być okres, kiedy się kochali, kiedy byli sobie bliscy. Dlaczego więc ich losy potoczyły się w taki sposób? W którym momencie do głosu doszły najgorsze cechy Dulskiej? Dlaczego Dulski nie przeciwstawił się żonie i pozwalał się zepchnąć do roli mężczyzny, który nie ma nic do powiedzenia, który we własnym domu musi podkradać cygara? Wreszcie, dlaczego młode pokolenie nie jest w stanie się zbuntować?