Geografia

Geografia, nie tylko jako przedmiot szkolny, ale jako wszechstronna i wartościowa dziedzina wiedzy, pełni niezwykle ważną rolę w kształtowaniu naszego zrozumienia otaczającego nas świata. To nie tylko nauka o miejscach na mapie, ale także o złożonych relacjach poszczególnych składników przyrody, wliczając w to oddziaływanie pogody i klimatu na życie człowieka i vice versa – działalności człowieka na przyrodę.

Geografia uczy nas o procesach, które ukształtowały świat takim, jakim go znamy. Na lekcjach dowiadujemy się o podziale kontynentów, o procesach górotwórczych, o wpływie lodowców na krajobraz Polski i innych krajów. Uczymy się o pogodzie i klimacie. Dowiadujemy się, że wyróżniamy różne strefy klimatyczne i poznajemy ich cechy charakterystyczne.

Klasę, w której odbywają się lekcje geografii, łatwo rozpoznać po wiszących na ścianach mapach. Są wśród nich mapy fizyczne, przedstawiające ukształtowanie terenu. Osobnymi kolorami zaznaczone są niziny, wyżyny i góry. Na takich mapach łatwo odszukamy też rzeki i jeziora. Geografia przykłada uwagę do prawidłowego nazewnictwa wszystkich elementów krajobrazu, dlatego na mapach fizycznych odpowiednio podpisane są wszystkie morza, zatoki, duże wyspy i najwyższe szczyty górskie.

Zupełnie inny obraz świata przedstawiony jest na mapach politycznych. Są one o wiele bardziej kolorowe, a to dlatego, że koncentrują się na podziale świata na poszczególne kraje i starają się za pomocą różnych barw sprawić, aby ten podział był bardziej czytelny. A zatem z map politycznych odczytujemy nazwy wszystkich państw oraz ich stolic. W zależności od skali będą na niej zaznaczone również inne miasta. Geografia jest też przedmiotem, na którym poznajemy też flagi poszczególnych państw. Umiejętność ich prawidłowego rozpoznania przydaje się nie tylko w szkole, ale i na co dzień. Dlatego też mapy polityczne często otoczone są flagami wszystkich współczesnych krajów.

Równie istotną, niemal nieodłączną pomoc dydaktyczną stanowi globus, czyli miniaturowy model kuli ziemskiej. Może być na nim przedstawione ukształtowanie kontynentów lub ich podział administracyjny na państwa. Geografia uczy nas, dlaczego po lecie następuje jesień, a potem przychodzi zima, wiosna i znów lato. I to właśnie globus pomaga w zobrazowaniu zmieniających się pór dnia i pór roku, w zależności od tego, z której strony i pod jakim kątem do danego miejsca na Ziemi dociera światło słoneczne.

Oprócz tego każdy uczeń korzysta z atlasu geograficznego, w którym można znaleźć bardziej szczegółowe mapy, prezentujące mniejszy obszar – jeden kontynent, region czy nawet kraj. Można z nich odczytać informacje, których próżno szukać na wielkoformatowych mapach. Umożliwiają także odczytanie konkretnych współrzędnych geograficznych danego punktu, np. miasta. W atlasach zazwyczaj znajdziemy też mapy przedstawiające podział świata na strefy czasowe.

Geografia wykracza zresztą poza obszar kuli ziemskiej. I to daleko poza poszczególne warstwy atmosfery, z którymi też zapoznajemy się na lekcjach. Na tym przedmiocie uczymy się o całym naszym układzie słonecznym, począwszy od ziemskiego satelity, Księżyca, a skończywszy na najodleglejszych planetach. Dowiadujemy się, czym jest deszcz meteorytów i co kryje się pod nazwą czarna dziura.
Zagadnieniem, któremu na lekcjach poświęca się sporo czasu, jest geografia Polski. Od Tatr po wybrzeże Bałtyku.
Nawet w dobie powszechnego dostępu do systemu GPS warto przecież potrafić wskazać na mapie największe miasta, najdłuższe rzeki czy główne pasma górskie kraju, w którym mieszkamy. Bardziej szczegółowa wiedza obejmuje m.in. prawobrzeżne i lewobrzeżne dopływy Wisły, nazwy i lokalizację największych jezior, a także wysokość i nazwy najwyższych szczytów w Bieszczadach, Tatrach czy Karkonoszach. Jednym z bardziej lubianych przez uczniów zagadnień są lekcje o polskich parkach narodowych.
Dowiadujemy się wtedy, gdzie i dlaczego powstały, jakie zwierzęta, rośliny i formy krajobrazu otaczają ochroną.

Zobacz też inne przedmioty