Opowiadanie – Gatunek literacki

Opowiadanie – gatunek literacki i forma wypowiedzi narracyjnejOpowiadanie to wypowiedź przedstawiająca wydarzenia, które rozwijają się w czasie i tworzą ciąg przyczynowo-skutkowy.
Opowiadanie jest to niedługi utwór literacki, który ma prostą akcję i niewielki rozmiar, najczęściej jest  pisany prozą i ma jednowątkową fabułę. Możemy wyróżnić na przykład opowiadanie twórcze, w którym cała akcja jest zbudowana i wymyślona przez autora. To on kreuje postacie i wymyśla ich rozmowy.
Inna definicja może nam powiedzieć, że opowiadanie jest to podstawowa forma wypowiedzi o charakterze narracyjnym, która prezentuje czytelnikowi narastanie toku zdarzeń w czasie. Jest opozycyjna wobec opisu.Opowiadanie ma następujący schemat:
wstęp – jest to początek akcji, określenia jej czasu i miejsca. Zawiera przedstawienie bohaterów, wprowadza w atmosferę zdarzeń, przedstawiając ich okoliczności;

rozwinięcie – jest to rozwinięcie akcji; ta część zawiera przebieg zdarzeń w kolejności chronologicznej, z zachowaniem związku przyczynowo-skutkowego;

zakończenie – jest to rozwiązanie/zakończenie akcji, czyli krótkie i wyraźne podsumowanie opowiadania.

CechyTen gatunek literacki, czyli opowiadanie, może zawierać w swojej treści elementy charakterystyczne dla innych rodzajów literackich niż epika, na przykład fragmenty liryczne oraz dialogi i monologi.Wydarzenia, które są przedstawione w opowiadaniu, zazwyczaj są ukazane z pewnej perspektywy czasowej, która narratora dystansuje wobec zaistniałych kiedyś zdarzeń, o których opowiada on w tekście. Daje to możliwość szerszego uchwycenia tych właśnie wydarzeń.Jeżeli chodzi o fabułę, to powinna przebiegać ona chronologicznie, prezentując przy tym zależności przyczynowo-skutkowe.Ważne jest przyjrzenie się roli narratora w opowiadaniu, czyli przyjrzenie się postaci, która snuje tę opowieść. W większości przypadkach narrator wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej lub w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Rzadziej pojawia się on w formie liczby mnogiej. Często możemy się spotkać z tym, że ten narrator jest eksponowany wyraźnie, opowiada i przedstawia bohaterów ze swojego punktu widzenia, przedstawia też swoje oceny i sądy; może to uczynić w sposób nieobiektywny. W swojej wypowiedzi nierzadko umieszcza rozbudowane fragmenty refleksyjne, dygresje i opisy. Opowiadanie dodatkowo charakteryzuje się tym, że język narratora jest barwny i żywy, nie nudzi on czytelnika.Opowiadanie a nowelaOpowiadanie jest formą, która trochę przypomina nowelę. Istnieją jednak pewne elementy, które różnią te dwa gatunki i pozwalają je od siebie odróżnić. Nowela koncentruje się tylko wokół jednego, najczęściej dramatycznego zdarzenia. Wyklucza takie fragmenty, które są nieistotne dla przebiegu całej akcji i nie zmieniają jej (są to na przykład opisy wcześniejszego życia bohaterów, dygresje itp.). Natomiast drugi element, dzięki któremu jesteśmy w stanie odróżnić opowiadanie od noweli, stanowi obiektywizm narracyjny, który odnajdujemy w noweli. Polega on na wyeliminowaniu partii opisowych, lirycznych, refleksyjnych itp., czyli wszystkich tych, które mogłyby zaburzyć jednowątkowość, zwięzłość i ścisłość fabuły.
Opowiadanie ma tak samo zwartej budowy jak nowela, o czym świadczą między innymi postacie drugoplanowe, refleksje oraz opisy. Od noweli przede wszystkim różni się brakiem obowiązujących w noweli rygorów oraz swoją luźną konstrukcją.Jak napisać opowiadanie? Wskazówkiwarto przed pisaniem przypomnieć sobie treść utworu (jeśli to opowiadanie odtwórcze), uporządkować wiedzę na temat postaci, które będą opisane, przypomnieć sobie, jak się one zachowywały, jakie były ich przyzwyczajenia i cechy charakteru;

przygotowanie planu pracy, dzięki któremu będzie można ustalić, kiedy wprowadzić zwroty akcji oraz jakie wydarzenie będzie punktem kulminacyjnym w opowiadaniu;

ważne jest, aby pamiętać o urozmaiceniu opowiadania elementami innych form wypowiedzi, takimi jak: dialogi, monologi, opisy, charakterystyki;

narracja musi być konsekwentna; w opowiadaniu najlepiej użyć narracji w pierwszej osobie lub w trzeciej osobie; 

–
wydarzenia należy opisywać chronologicznie, zgodnie z następstwem czasu; w celu przywołania wydarzeń wcześniejszych, które miały już miejsce, wykorzystać trzeba retrospekcję; przydatne słowa i zwroty: na początku, następnie, potem właśnie, przedtem, po chwili, zaraz po tym, nad ranem, pewnej nocy, po południu, w końcu, wkrótce, wtedy, ostatecznie lub wówczas;opowiadanie powinno być napisane w jednym czasie; trzeba unikać mieszania mieszania czasu przeszłego i teraźni