Średniowiecze – Epoka literacka

Temat wypracowania: Średniowiecze – Epoka literacka.
Nazwa epoki wywodzi się z języka łacińskiego ,,medium aevum”, co w dokładnym tłumaczeniu znaczy ,,wieki średnie”. To określenie zaproponowali włoscy humaniści na przełomie XV i XVI wieku. Chcieli oni w ten sposób podkreślić, że stulecia pomiędzy podziwianą przez nich starożytną cywilizację a odrodzeniem tradycji antycznej w czasach renesansu były tylko pośrednim etapem, były takim przejściowym czasem upadku kultury. Podobnie negatywna ocena była jeszcze bardziej wyraźna w używanych czasem wyrażeniach ,,mroki średniowiecza” czy ,,wieki ciemne”.
Błędne było traktowanie tej epoki jako jednorodnej całości. W rzeczywistości średniowieczna kultura wewnętrznie pozostawała zróżnicowana, a o jej rozwojowi możemy powiedzieć w rozmaitych fazach. Różnice średniowiecza również występowały pomiędzy poszczególnymi krajami i regionami.
Przyjmuje się, że epoka średniowiecza w Polsce symbolicznie zapoczątkowana została, dzięki chrzcie Polski w 966 roku i trwała aż do końca XV wieku.
Definitywnie fundamentem kultury średniowiecznej jest chrześcijaństwo. Nauka Kościoła miała bardzo duży wpływ na wszystkie dziedziny życia. Między innymi Kościół przyczynił się do podziału społeczeństwa na społeczeństwo duchowe, rycerskie i chłopskie, wpływa on również na funkcjonowanie monarchii, zanim ktoś został władcą musiał zostać zaakceptowany przez Kościół.
Wiara chrześcijańska również kształtowała wyobrażenia ludzi o otaczających ich świecie, również określała ona kierunek rozwoju sztuki, literatury, ale również oświaty i nauki.
Średniowiecze wiele czerpało z dziedzictwa starożytności, ale też bardzo ważnym łącznikiem pomiędzy kulturą średniowieczną, a cywilizacją antyku był język, czyli język łaciński. Był on używany powszechnie w Cesarstwie Rzymskim. Ostatecznie łacina stała się całej wykształconej Europy wspólnym językiem.
W średniowieczu równie ważną rolę odegrały klasztory w zachodniej Europie. W tych klasztorach mnisi mieli za zadanie kopiować antyczne rękopisy, ponieważ od XII wieku ożywiło się wśród ludzi zainteresowanie kulturą starożytną.
Średniowiecze jest jednym z najdłuższych okresów w dziejach. Ramy czasowe średniowiecza są następujące: początek możemy określić na 476 rok, gdy upadło cesarstwo zachodnie, a koniec określamy na 1453 rok, gdy Turcy zdobyli Konstantynopol, a dzisiejszy Stambuł. Można również się spotkać z innymi umownymi datami zakończenia średniowiecza takimi jak: rok około 1440, czyli wynalezienie druku przez Jana Gutenberga, czy też rok 1492, kiedy Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę.
Najważniejsze cechy epoki średniowieczna to między innymi:
teocentryzm, czyli Bóg jest najważniejszy i wszystko kręciło się wokół niego, Bóg był w centrum uwagi,

dualizm świata i człowieka, czyli świat był podzielony na sacrum i profanum, sacrum to sfera świętości, a wokół niej koncentrują się obrzędy i wierzenia, praktyki religijne, natomiast profanum to przeciwieństwo sacrum, ponieważ profanum to to, co ludzkie, jest to sfera świeckości, w tej sferze się odbywają wszystkie wydarzenia codzienne z życia człowieka,

uniwersalizm, czyli jednolitość epoki, wszystko było pisane w jednym języku, była jedna religia i wszyscy mieli wspólne wzorce,

feudalizm jest to nazwa określająca ustrój społeczno-gospodarczo-polityczny, występuje następujący podział społeczeństwa: duchowieństwo, rycerstwo i chłopstwo, zatem feudalizm opiera się na systemie hierarchicznym.

Symbolami średniowiecza jest miecz oraz krzyż. Bardzo ważne w średniowieczu była pobożność. Średniowiecze mogło się poszczycić wspaniałymi osiągnięciami między innymi w dziedzinie: architektury, sztuki, literatury oraz w dziedzinie filozofii.
Ikonami epoki średniowiecznej bez wątpienia są następujące rzeczy/budynki/elementy:
Piękna Madonna z Krużlowej – gotycka rzeźba z około 1400 roku,

Relikwiarz Karola Wielkiego, Akwizgran – arcydzieło rzemiosła gotyckiego z połowy XIV wieku,

Wit Stwosz, ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie – największy w Europie wieloskrzydłowy ołtarz późnogotycki, który powstał w XV wieku,

Pieta z Awinionu – dzieło, które powstało w około 1456 roku jako centralna tablica ołtarza,

Carcassonne – jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych zespołów urbanistycznych z XII-XIII wieku,

Inicjał z Psałterza floriańskiego – mistrzowski przykład polskiego średniowiecznego iluminatorstwa, który powstał w XIV wieku,

Kościół w Tumie pod Łęczycą – jeden z najbardziej znanych przykładów architektury romańskiej w Polsce z XII wieku,

Katedra Reims – arcydzieło architektury gotyckiej, budowla o harmonijnych proporcjach, zwaną również Katedrą Aniołów, która powstała w XIII wieku,

Rozeta z katedry w Chartres – rozeta, czyli ornament w kształcie róży, znad północnego wejścia do gotyckiej katedry w Chartres przedstawia Matkę Boską z Dzieciątkiem otoczoną aniołami, królami Judei i prorokami Starego Testamentu.

Piśmiennictwo we wczesnej i późniejszej fazie średniowiecza powstało przede wszystkim w języku łacińskim, a jego ideową podstawę stanowiło ważne w tej epoce chrześcijaństwo. Łacinę zaliczano się do wspólnego języka wszystkich wykształconych mieszkańców Europy Zachodniej, po wyznaczeniu tej samej religii i słuchania jednego Kościoła, literatura w średniowieczu miała charakter uniwersalny.
Literaturę średniowieczną można podzielić na dwa odrębne oraz wyraźne nurty. Jest to nurt religijny oraz świecki. Nurt religijny miał przede wszystkim służyć utrwalaniu wiary i pouczaniu, jak żyć w zgodzie z naukami Kościoła i z boskimi przykazaniami. Rozwijały się wtedy gatunki prozy i poezji powiązane z liturgią katolicką, takie jak między innymi: pieśń, hymn, czy też kazanie, ale również rozmaite formy, które miały charakter parenetyczny. Ciekawość ludzi o ich pośmiertnych losach była zaspokajana w utworach, które prezentowały wizję wędrówki ludzkiej duszy po piekle i niebie. Utwory o żywotach świętych, głównie ascetów i męczenników, miały na celu ukazanie przykładów bohaterów, którzy gardzą światem doczesnym i są całkowicie oddani w służbę Bogu.
Natomiast literatura o charakterze świeckim w większym stopniu nawi