Motyw kata – Motyw literacki

Motyw kata jako motyw literacki.
Motyw kata to bardzo często przewijający się temat wśród dzieł literackich zarówno polskich twórców, jak i zagranicznych. W szczególności możemy go dostrzec w literaturze czasów wojny i okupacji. Można go rozumieć na dwa sposoby: dosłowny i symboliczny. Rozumienie dosłowne: Literatura ukazuje nam osobę będącą katem, czyli wykonującą wyroki śmierci oraz zajmującą się torturami ze szczególnym okrucieństwem na podstawie rozkazów innych osób. Jest to zazwyczaj zakryty mężczyzna. Osoby takie uznawane są za pozbawione uczuć, groźne, tajemnicze. Rozumienie symboliczne: Jest to działanie, jakiego się dana osoba dopuszcza. Z reguły jest to okrutny człowiek, tyran, który krzywdzi psychicznie lub fizycznie swoje ofiary. Zazwyczaj istnieje wtedy niewielka linia dzieląca człowieka, który z ofiary może stać się oprawcą.W jakich utworach literackich ukazany jest motyw kata: Kazimierz Moczarski – „Rozmowy z katem”. W utworze przedstawiona jest sytuacja, gdy żołnierz Armii Krajowej (autor) został uwięziony w jednej celi z generałem SS Jurgenem Stroopem, który uznawany był za jednego z największych zbrodniarzy tamtych czasów. Niemiecki generał odpowiadał za śmierć tysięcy osób i zagładę getta warszawskiego. Bezwzględnie wykonywał rozkazy, skazując na cierpienie setki osób. Nie krytykował ani nie kwestionował wykonywanych rozkazów. Zawsze spełniał je bez zająknięcia. Według niemieckich oficerów podważanie decyzji ich przełożonych nie było w ich mocy. Dosadnie uważali, że sądzić ich (dowódców) będzie przyszłość i inni ludzie. Zagorzale wykonywali powierzone im zadania. Widocznie więc jest, że Stroop był katem. Do tego wszystkiego można uznać, że został nim z wyboru. Mimo wyroku skazującego go na śmierć do końca był pewien swoich racji. Gustaw Herliński-Grudziński „Inny świat”Utwór pisany z perspektywy samego autora, który został uwięziony w sowieckich obozach. Grudziński porusza ważne tematy tamtych czasów, ukazując świat z perspektywy społecznej, politycznej,