ukrzyżowanie czy ukszyżowanie, ukżyrzowanie, ukrzyrzowanie

„W jaki sposób należy poprawnie ukrzyżować Jezusa?”.

A może ukszyżować bądź ukżyrzować, ukżyrzować lub nawet ukszyrzować, jak zasugerowaliby niektórzy kreatywni miłośnicy języka polskiego? Co to w ogóle oznacza i skąd to określenie w ogóle pochodzi? Niejeden mógłby sobie powiedzieć „skaranie boskie z tym krzyżowaniem!” i miałby rację.
Oczywistym jest wniosek, że w języku polskim określenie „krzyżować” pochodzi od słowa „krzyż”. Z tego wywodzi się sporo radosnych łamigłówek językowych, takich jak „krzyżówka”, „krzyżowy”, czy nawet „Krzyżak”, a wszystko to oznacza coś zupełnie innego. We wszystkich tych przypadkach pisownia jest jednak bardzo do siebie podobna – tylko dlaczego? Dlaczego nie ulec pokusie wariacji językowej i nie napisać „Kszyżak” lub „kszyżówka”, skoro przecież dokładnie to słyszymy?
Zjawisko słyszenia zgoła innych zgłosek, niż te, które stosujemy w pisowni, bardzo łatwo wyjaśnić – jest to w istocie asymilacja fonetyczna. Wypowiadane zgłoski, sąsiadujące ze sobą, są słyszane przez nas bardzo podobnie i w związku z tym nietrudno tu o pomyłkę. Ile razy pomyliliśmy Boga z bukiem lub Bugiem? Choć wydaje się to niepodobnym i nieodpowiednim przykładem, nietrudno zauważyć pomyłkę w podobieństwie wypowiadanych zgłosek. W tym przypadku to, co słyszymy, nie odpowiada temu, co piszemy.
Skąd natomiast w polszczyźnie słowo „krzyż” się wzięło?
Zacznijmy najpierw od omówienia pochodzenia tego słowa. Wywodzi się ono z języka łacińskiego, gdzie oryginalna pisownia brzmi „crux”. W staroniemieckim słowo to zostało przekształcone od formy „crux/cruce” do „Kreuz”, zaś w staroczeskim było znane jako „křiž”. W obu tych przypadkach były to zapożyczenia z wpływów romańskich. W języku polskim „krzyż” został odnotowany w oficjalnie w XIV wieku, nawet jeśli przejęto go około siedmiu – ośmiu stuleci wcześniej.
Nasuwa się pytanie „dlaczego to jest tak zapisywane? Jakie są zasady?”.
W języku polskim istnieje kilka reguł – między innymi istnieje „niewymienne rz” czy „zasada pbt”. Przede wszystkim interesują nas te dwie.

„Niewymienne rz” oznacza, że słowo, które w zwykłym przypadku deklinuje się przez „r” nie może zostać przez nie odmienione. W przypadku słów rodzaju „starzec” wymieniamy „rz” na „r” – „starca”. „Marzec – marca”, „rower – rowerzysta” i tak dalej. W przypadku wyrazów z niewymiennym „rz” nie możemy powtórzyć tej samej operacji.
Tylko z czym to się wiąże?
„Niewymienne rz” łączy się z zasadą historyczną, która mówi nam, że wyraz ten był pisany w takiej formie w przeszłości i tak został już u