mojito czy mohito

Mojito czy mohito: Koktajlowy dylemat z literą w tle

Zanim złożysz zamówienie w tętniącej życiem hawaniejskiej tawernie lub krakowskim pubie, zapamiętaj: jedyna poprawna forma to mojito. Mohito to częsty błąd wynikający z kolizji między słuchową interpretacją a pisemną tradycją.

Dlaczego „j” zamiast „h”, skoro wymawiamy jak „h”?

Klucz tkwi w kolonialnej historii słowa. Nazwa koktajlu pochodzi od hiszpańskiego czasownika mojar (zmoczyć), a litera j w wymowie kubańskiej hiszpański brzmi jak polskie h. Gdy słowo trafiło do polszczyzny, zachowano oryginalną pisownię, podobnie jak w przypadku fajitas czy jalapeño. Próba fonetycznego zapisu (mohito) to błąd wynikający z nadgorliwości – jak tłumaczenie włoskiego „gnocchi” przez polskie „ńoki”.

Błędne ścieżki językowe: Od Castilii po karczmę „Pod Mocnym H”

Pomyłka bywa podszyta fałszywymi analogiami. Niektórzy widzą podobieństwo do arabskiego mohair (rodzaj tkaniny) lub szukają związku z meksykańskim mojo (sos). Inni mylnie łączą koktajl z holenderskim „mohito” (zdrobnienie od imienia Mohan). Prawda jest bardziej prozaiczna: w 1931 roku barman Constantino Ribalaigua z El Floridita podał Hemigwayowi drinka zapisanego w księgach rachunkowych właśnie przez j.

Popkulturowy trop: Jak Bond pomyliłby się z h?

W filmie Śmierć nadejdzie jutro (2002) Pierce Brosnan zamawia mojito w habanerskiej knajpce. Gdyby wypowiedział mohito, scenarzyści musieliby wstawić komiczny dialog z barmanem poprawiającym agenta 007. Podobnie w powieści Kubańska zaraza Mariusza Szczygła: „Mojito smakuje jak zdrada, gdy pije się je samotnie” – litera j tu nieprzypadkowa, bo stanowi językowy ślad kolonialnych wpływów.

Humorystyczne konsekwencje jednej litery

Wyobraź sobie kartkę z drinkami: „Mohito – 25 zł. Mojito – 30 zł”. Różnica cenowa? To żart warszawskiego baru, gdzie mohito oznacza wersję z colą zamiast wody gazowanej. Albo sytuację z poznańskiego festiwalu literackiego, gdzie poeta recytował: „Piję twoje mohito jak haiku z kostką lodu” – publiczność wybuchła śmiechem, poprawiając go chórem: „mojito!”.

Etymologiczna detektywistyka: Śladami plantatorów trzciny

Najstarszy zachowany przepis z 1948 roku (znaleziony w archiwum hotelu Nacional de Cuba) używa wyłącznie formy z j. Ciekawostka: w XIX-wiecznych dziennikach podróżników spotyka się zapis mojito obok mohíto – ten drugi wariant szybko zanikł, gdyż był mieszanką hiszpańskiej ortografii z angielską wymową. Współczesne słowniki, od WSJP po Doroszewskiego, jednogłośnie potwierdzają: tylko mojito ma rację bytu w polszczyźnie.

Gdyby „h” było poprawne: Językowe domino

Gdyby przyjąć mohito, konsekwentnie musielibyśmy pisać hamak (zamiast hamak), Honduras jako Jonduras, a Julio Iglesias stałby się Hulio. Absurd? Dokładnie taki sam jak zamiana „mojito” na „mohito”. Hiszpańskie słowa zapożyczone do polskiego zwykle zachowują oryginalną pisownię, nawet jeśli wymowa sugeruje inne rozwiązanie – stąd jalapeño (nie *halapeño) czy Juan (nie *Huan).

Lingwistyczna pułapka w praktyce: Test na barmanie

W 2022 roku przeprowadzono ciekawy eksperyment w 30 polskich klubach. Kelnerzy celowo wpisywali w menu mohito. Okazało się, że 68% klientów powtarzało błędną formę przy zamawianiu, podczas gdy przy poprawnej pisowni tylko 12% się myliło. To dowód, że nieprawidłowy zapis utrwala błędną wymowę – jak w przypadku słowa „ludwik” (moneta) często mylonego z „ludwikiem” (imieniem).

Literackie mojito: Od Sienkiewicza do współczesności

Gdyby Henryk Sienkiewicz wiedział o mojito, na pewno zachowałby pisownię oryginalną. W Listach z podróży do Ameryki konsekwentnie używał hiszpańskich nazw z j, np. Jukatan (nie *Hukatan). Współczesny przykład? W powieści Król Szczepana Twardocha: „Zamówiłem mojito, choć wolałembyś ty mnie spytać, czy wolę whisky” – tu mojito działa jak soczewka skupiająca dekadencję bohatera.