Szafran

Szafran (Crocus L.) inaczej zwany krokusem. Jest to rodzaj roślin z rodziny kosaćcowatych. Liczy ponad 80 gatunków.

Systematyka
Szafran należy do domeny eukariontów, królestwa roślin i podkrólestwa roślin zielonych. Krokus zalicza się do nadgromady roślin telomowych, gromady roślin naczyniowych i podgromady roślin nasiennych. Nadklasa to rośliny okrytonasienne, klasa Magnoliopsida, nadrząd liliopodobne, rząd szparagowce, rodzina kosaćcowate, a rodzaj szafran.

Morfologia
Liście: Szafran posiada kilka wąskich, rynienkowatych liści. Wyrastają bezpośrednio z bulwocebuli. Wzrost jest bardziej intensywny dopiero po kwitnieniu.
Kwiaty: Wyrastają bezpośrednio z bulwocebuli. Płatki w dolnej części są zrośnięte w rurkę, w górnej wolne. Płatki są koloru białego, fioletowego, fioletowo-liliowego, różowego, purpurowego, niebieskiego, żółtego lub białego. Większość gatunków kwitnie wczesną wiosną, nieliczne jesienią.
Część podziemna: Krokus posiada nieco spłaszczone, kuliste bulwocebule. Pokryte są one suchymi łuskami.
Rozmnażanie: Rozmnaża się wegetatywnie przez bulwocebule. Niektóre gatunki można rozmnażać z nasion, jednak od momentu zasiania do kwitnienia trzeba poczekać 3 lata. Bulwocebule najlepiej sadzić od września do października po 3 do 5 sztuk w odstępach 5-centymetrowych na głębokości 5-10 cm. Raz zasadzone bulwki pozostają na miejscu przez kilka-kilkanaście lat.
Wymagania uprawne: Szafran jest łatwy w uprawie i nie ma specjalnych wymagań, jednak najlepiej rośnie w słonecznym miejscu na próchniczo-piaszczystej glebie.

Gatunki rosnące w Polsce:
– szafran spiski (krokus spiski) – występuje w Tatrach, na Wzniesieniu Gubałowskim, Beskidzie Wyspowym, Gorcach, Pilsku, Wielkiej Raczy i Leskowcu. Poza górami szafran rośnie w okolicach Brzeska, Bochni i w Kotlinie Sandomierskiej. Posiada duże fioletowo-liliowe kwiaty. Kwitnie od marca do kwietnia. Przez niektórych uznawany jako podgatunek szafrana wiosennego. Od 2014 roku objęty jest ochroną częściową.
Gatunki uprawiane
– szafran spiżowy
– szafran turecki – roślina endemiczna Turcji
– szafran wąskolistny (krokus wąskolistny) – jego naturalnym miejscem występowania jest Krym i okolica
– szafran złocisty – rośnie od wschodniej Rumunii, przez Bałkany i Grecję do środkowej i południowej Turcji
– szafran toskański
– szafran żółtokwiatowy (krokus żółty) – pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego
– szafran gargański
– szafran uprawny (szafran siewny, krokus uprawny) – pochodzi z południowo – wschodniej Europy lub Azji Mniejszej, kwitnie w drugiej połowie września.
– szafran Siebera (krokus Siebera) – rośnie na Półwyspie Bałkańskim i wyspach Morza Egejskiego
– szafran okazały (krokus okazały) – w naturze rośnie w rejonie Morza Czarnego i Azji Mniejszej, kwitnie jesienią
– szafran Tommasiniego – kwitnie wczesną wiosną. Ma kwiaty białe, fioletowe lub wielobarwne. Nazwany dla upamiętnienia botanika z Austro-Węgier Muzio Giuseppe Spirito de Tommasini
– szafran wiosenny (krokus wiosenny) – naturalnie występuje w Europie Środkowej. Posiada kwia