Planeta

Planeta
Wyraz planeta pochodzi od łacińskiego planao, które oznacza błądzę. Według definicji Międzynarodowej Unii Astronomicznej jest to obiekt astronomiczny, który okrąża gwiazdę lub jej pozostałości, w której wnętrzu muszą zachodzić reakcje termojądrowe. Świecą one światłem odbitym, a nie własnym tak jak gwiazdy.
Synonimy: planetka, asteroida, obiekt astronomiczny.

Odmiana rzeczownika:

Liczba pojedyncza
Mianownik (Kto? Co? Jest) planeta
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) planety
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) planecie
Biernik (Kogo? Co? Widzę) planetę
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z planetą
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o planecie
Wołacz (O!… witaj!) planeto

Liczba mnoga
Mianownik (Kto? Co? Jest) planety
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) planet
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) planetom
Biernik (Kogo? Co? Widzę) planety
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z planetami
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o planetach
Wołacz (O!… witajcie!) planety

Planety można podzielić na dwie kategorie: gazowe olbrzymy (duże planety o małej gęstości) i planety skaliste (mniejsze obiekty). IAU uznaje w Układzie Słonecznym osiem planet. Cztery pierwsze (zewnętrzne) – Merkury, Wenus, Ziemia, Mars oraz cztery następne (zewnętrzne) – Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. Wokół wszystkich planet, z wyjątkiem Merkurego i Werus, krąży jeden lub więcej księżyców. Do 2017 roku stwierdzono istnienie 3727 planet pozasłonecznych.

W starożytności planetą nazywano jasne ciała takie jak: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz, Saturn, Słońce, Księżyc, które poruszały się na niebie względem gwiazd. Dopiero w czasach nowożytnych, kiedy rozpowszechnił się pogląd heliocentryczny, Słońce oraz Księżyc przestano nazywać planetami, zamiast nich do tego grona dołączyła Ziemia. Kiedy odkrywano obiekty, które krążyły pomiędzy Marsem i Jowiszem (w tym także Uran), zaczęto zaliczać je do planet. Kiedy istniało już piętnaście takich obiektów, niektóre z nich (Ceres, Pallas, Juno, Westa) zaczęto zaliczać do planetoid, gdyż były mniejsze, poruszały się po zbliżonych orbitach.
W 1930 roku odkryto istnienie Plutona (za Neptunem). Początkowe obserwacje wskazywały, że jest on większy od Ziemi, a więc został uznany za następną planetę. Jednakże następne badania ukazały, że jest on o wiele mniejszy niż sądzono na początku, ale mimo to nadal był większy od planetoid. Przez długi czas uznawany był za planetę, nie mniej jednak kiedy pod koniec XX wieku zaczęto, odkrywać obiek